Hôm nay,  

Cà Na Ngào Thương Nhớ…

02/08/202111:45:00(Xem: 4097)

1. Suốt chiều dài những kênh, những rạch, bên hai bờ sông Vàm Cỏ Đông, tuổi thơ miệt trũng, miệt giồng bên cạnh những con trâu, con bò, con vịt… còn có những lá, cỏ và hoa trái gắn bó và làm quà cho tuổi nhỏ, đó là những thứ lá chua chua, chát chát, nhâm nhi nhấm trong miệng như lá vừng, lá mặt trăng, lá cóc, lá cách…, còn có những thứ trái với những hương vị ngọt, đắng, chua, chát, béo bùi như trái trường, trái trâm, trái chùm đuông, trái cò ke, trái gùi, trái bứa, trái bình bát và trái cà na!
Hoa cũng đủ để về luộc, xào nấu như hoa súng, rau dừa, điên điển, lục bình, kèo nèo, nhãn lồng, trang trí và kết thành vương miện đội đầu, ước mơ công chúa, hoàng tử… như sim, mua, bằng lăng, bướm bạc…
Song thứ trái có thể ăn sống, chín, ngâm muối, ngào đường với đủ… cung bậc của chuyện ăn uống thì chỉ có trái cà na!


2. Tra sách Sinh vật và Tự điển những cây thuốc, cây trái cà na được mô tả như sau: Cây cà na còn có tên: “Côm háo ẩm, Côm cánh ướt, Trám xanh (miền Bắc)”, tên khoa học là: Elaeocarpus hygrophilus Kurz, thuộc họ Familia, chi Genus. Cà na là cây đại mộc sống lâu năm, sống được trên vùng đất ẩm hoặc có dao động thủy triều. Cây cao từ 10-15m và có thể cao đến 30m, mọc hoang hay được trồng dọc theo hai bên kênh, rạch bờ sông. Có nhiều ở các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long… Trái cà na có hình bầu dục, hơi nhọn hai đầu, trái sống có màu xanh nhạt vị chua, khi chín màu xanh đậm, vị chát…Về công dụng, trái cà na có thể dùng làm thực phẩm, và nấu nước cho sản phụ sau khi sinh uống!
Cà na ăn sống, chưa chế biến, thì bất kỳ đứa trẻ con nào ở vùng có cây cà na cũng đều thử qua. Kể cả những tráng niên, trung niên, thích lai rai ba sợi, cũng khoái đĩa mồi trái cà na. Mùa cà na chín, thường từ tháng 8 tháng 9, trái được hái mang về chế biến đơn giản thì lấy dao khía dài dọc theo vỏ trái, ngâm với nước muối, muối dưa để dành ăn với cơm, thay cho dưa chua, cà pháo. Cầu kỳ hơn một chút thì ngâm với nước mắm ngon, đường cát cùng ớt hiểm, để ăn với cơm cũng rất bắt, nhất là lúc trời mưa dầm, ngồi co chân nước lụt, ăn với cơm nóng…


Các bà, các chị khéo tay, thích nữ công gia chánh thì làm món cà na ngào đường, hoặc sên làm mứt. Hòa quyện cái vị đắng, chua, chát với thanh ngọt của đường, mời gọi các cô cậu học trò, mỗi dịp ra chơi, ngày nghỉ, ngồi chia nhau nhâm nhi để rồi thương, rồi nhớ một khoảng trời thơ ấu và hoa mộng.


3. Cây cà na thích hợp ở những vùng trũng, có nước, mùa nước lũ, cây ngâm mình trong nước, gốc đọng đỏ váng phèn, cây vẫn sum suê cành lá, theo những lão nông hay những người quen vùng sông nước thì cây cà na ra trái nhiều ở phần cây quay ra sông, rạch, cho dù đó là hướng nào, phần phía trong bờ trái ra ít hơn. Có lẽ cây thích cái gió sông thổi mát mẻ quanh năm, hay phía gợi nhớ hình ảnh ghe, thuyền. Nơi xuất phát những chuyến đi, và cũng đón những chuyến về?
Một đời người gắn với vùng sông, rạch. Giấc mơ thương hồ như con sóng sông, đêm vỗ vào giấc ngủ. Cha ngày xưa vẫn ở bên con sông Trà Khúc của miền Trung thương khó. Chẳng có cây cà na nào, nhưng đời người trôi nổi, xô đẩy dạt vào mãi tận phương Nam, để rồi tôi lớn lên cũng gắn bó với những dòng sông quê thời thơ ấu. Nhớ những trưa chang chang nắng, lặn hụp cùng rạch, cùng sông. Thân quen với từng gốc tràm, gốc sung và cả những cây cà na, gầy, còi cọc, vì lũ trẻ quanh năm suốt tháng trèo lên cây, buông mình lông nhông xuống nước, mùa hoa, rồi mùa trái, hau háu những cặp mắt thèm thuồng, háu ăn, lùng sục khi trái chỉ mới vừa bằng đầu ngón út. Có khi oẳn tù tì, xí phần. Và người thắng bao giờ cũng xí phần ở phía ngoài sông.
Trái cà na xanh mơn mởn, mình còn trắng màu phấn chấm với muối hột giã chung cùng ớt. Hít hà, với nước mắt, nước mũi của trẻ con. Cặp bàng mang đến lớp cũng có những trái cà na dầm muối. Rồi lên trường huyện, trường tỉnh. Trái cà na lăn vào tận trong mơ, cồm cộm những hồi ức một bờ sông…


4. Hơn sáu mươi tuổi rồi, bỗng gặp lại trái cà na mới vừa nhu nhú trên cây, còn run rẩy, ngỡ ngàng với nắng với gió, cái màu xanh trắng, bần thần như ngón tay út của người bạn năm nào đưa ra… cho nắm. Rồi nhớ lọ cà na ngào đường, bạn cất kỹ trong rương cùng với chiếc áo dài màu tím Huế, dẫn dụ lũ chuột nhắt cắn thủng cả chiếc rương, lỗ chỗ dấu răng trên áo. Khóc tiếc mà nước mắt chẳng rơi cứ như… mếu? Chép miệng và biết thêm, cà na còn ngào cả thương, cả nhớ… ngọt ngào thấm tận vào tim…

 

      TRẦN HOÀNG VY

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
1234567Trang sauTrang cuối

Có một câu hỏi thường trực trong tâm trí người tiêu dùng là: “Nên chọn rau củ quả tươi hay đông lạnh?” Trái với quan niệm phổ biến cho rằng đồ đông lạnh chưa ít chất dinh dưỡng hơn đồ tươi, các nghiên cứu khoa học và nhiều chuyên gia lại cho thấy một bức tranh khác, phức tạp và thú vị hơn nhiều. Một nghiên cứu đã so sánh giá trị dinh dưỡng của nhiều loại thực phẩm như bắp, cà rốt, bông cải xanh (broccoli), rau cải bó xôi (spinach), các loại đậu, đậu xanh, dâu tây (strawberries) và dâu xanh (blueberries) ở hai dạng đồ tươi và đồ đông lạnh. Kết quả cho thấy lượng vitamin trong rau củ quả đông lạnh “tương đương hoặc thậm chí cao hơn” so với rau củ quả tươi. Các nghiên cứu khác cũng xác nhận rằng sự khác biệt lớn về hàm lượng dinh dưỡng giữa hai loại thực phẩm này chỉ xảy ra khi rau củ quả tươi bị mất dưỡng chất sau vài ngày để trong tủ lạnh.

Đi bộ là một trong những hình thức vận động đơn giản và phổ biến nhất để giữ sức khỏe. Thế nhưng, chỉ cần thử bước lùi vài bước, lợi ích thậm chí còn nhiều hơn. Đi bộ kiểu ngược về phía sau, đi lùi, hay còn gọi là “retro walking,” đang ngày càng thu hút sự quan tâm của giới nghiên cứu và thể thao. Không chỉ giúp cải thiện thăng bằng, phương pháp này còn kích thích những nhóm bắp thịt ít được sử dụng và thậm chí còn có tác dụng tích cực đến não bộ.

Sự sống trên Trái Đất tuy phức tạp nhưng lại được hình thành từ một số ít thành phần cơ bản. Chẳng hạn, DNA và RNA của chúng ta chỉ được cấu tạo thành từ năm nucleobase, trong khi khoảng 90.000 loại protein khác nhau trong cơ thể đều được tạo nên từ 20 loại axit amin. Mẫu vật mà tàu vũ trụ OSIRIS-REx đem về trái đất từ tiểu hành tinh Bennu cho thấy sự hiện diện của cả 5 loại nucleobase – adenine, guanine, cytosine, thymine và uracil, cùng với các chất khoáng chưa từng thấy trước đây trong đá ngoài vũ trụ. Kết quả nghiên cứu, được công bố trên tạp chí Nature Astronomy, còn cho thấy Bennu chứa nhiều loại muối khác nhau, vốn được cho là có vai trò quan trọng trong giai đoạn sơ khai của sự sống.

Dopamine, thường được mệnh danh là “hormone hạnh phúc,” từ lâu đã được xem như nguồn cơn của những cảm xúc vui vẻ, phấn khởi sau những lần mua sắm thỏa thích hay thưởng thức một tô phở ngon lành. Sự quan tâm đối với dopamine được thể hiện rõ ràng qua hàng ngàn clip trên TikTok, mọi người chia sẻ cách điều chỉnh dopamine, từ việc tìm cách tăng cường hoặc hạn chế dopamine hàng ngày, cho đến các khái niệm như “cao trào dopamine” (dopamine rushes), “thiếu hụt dopamine” (dopamine withdrawals), “cai dopamine” (dopamine fasts), hay “tái thiết lập dopamine” (dopamine resets).

Trong cuộc sống tất bật hàng ngày để mưu sinh, có người luôn thấy mình không có đủ thời gian để nghỉ ngơi và giải trí. Thậm chí có người làm ‘đầu tắt mặt tối’ cả đời mà vẫn không thấy đủ. Họ muốn có thêm thì giờ để làm những việc mình thích. Nhưng khổ nỗi, mỗi ngày chỉ có 24 giờ, mỗi năm chỉ có 12 tháng, và những người sống hơn 100 tuổi thì chẳng có mấy ai? Tuy nhiên, làm việc nhiều quá sẽ dễ đưa tới căng thẳng về thể chất và tinh thần để rồi kéo theo nhiều hệ quả tiêu cực, mà trong đó có việc sút giảm năng suất lao động và bệnh hoạn. Những nghiên cứu của y học ngày nay đã cho chúng ta thấy điều đó và khuyên con người nên có thì giờ cho sự nghỉ ngơi và giải trí.

Với lượng thông tin khổng lồ trong tầm tay, ngày nay chúng ta thường có xu hướng đọc lướt để tiếp nhận nội dung nhanh chóng. Nhưng các chuyên gia nghĩ gì về thói quen đọc này—và liệu bạn có nên thay đổi cách đọc của mình?

Tại sao không thử làm theo những cách mà khoa học ủng hộ này để đem lại hạnh phúc nhiều hơn trong đời bạn? Một vài người sinh ra hạnh phúc hơn những người khác. Nhưng cho dù bạn thuộc loại người ca hát yêu đời trong lúc tắm và nhảy múa trong mưa, hay là loại người có khuynh hướng khắc khổ hơn, thì hạnh phúc không chỉ là điều gì đó xảy ra đối với chúng ta. Tất cả chúng ta có thể thay đổi tập quán để theo đuổi nó nhiều hơn trong cuộc sống của mình.

Bộ trưởng Tư pháp Hoa Kỳ là một trong những vị trí quan trọng nhất trong nhánh hành pháp liên bang, với vai trò đứng đầu Bộ Tư pháp (DOJ) và chịu trách nhiệm thực thi pháp luật. Nhưng công việc cụ thể của bộ trưởng tư pháp là gì?

Cháy rừng khiến khói lửa bao trùm bầu trời Los Angeles trong khi lực lượng cứu hỏa đang nỗ lực dập lửa. Những trận hỏa hoạn kinh hoàng đã càn quét qua khu vực, thiêu rụi hơn 10,000 công trình, phần lớn là nhà dân, biến nhiều khu vực như Pacific Palisades, Altadena, Pasadena và các cộng đồng khác ở California chỉ còn lại hoang tàn. Khi lệnh sơ tán được gỡ bỏ và người dân bắt đầu trở về nhà, một mối nguy hiểm khác đang rình rập và đe dọa mọi người: ô nhiễm nguồn nước uống. Điều đáng lo ngại là nhiều người không nhận ra rằng hệ thống cung cấp nước uống có thể bị ảnh hưởng nặng nề bởi cháy rừng cùng nguy cơ các hóa chất độc hại có thể xâm nhập vào nguồn nước.

Số người đọc sách để cho vui có vẻ đã và đang sút giảm dần. Năm mươi phần trăm (50%) người lớn tuổi tại Anh Quốc nói rằng họ không đọc sách thường xuyên (tăng 42% từ năm 2015) và hầu hết mọi người ở lớp tuổi từ 16 đến 24 nói rằng họ chưa bao giờ đọc sách, theo nghiên cứu của The Reading Agency cho biết. Nhưng điều đó ngụ ý gì? Sự ưa thích của con người đối với việc xem video thay vì đọc văn bản có ảnh hưởng tới não bộ hay sự tiến hóa của chúng ta không? Những người đọc sách giỏi thực sự có cấu trúc não bộ gì? Nghiên cứu mới của Mikael Roll, một giáo sư âm vị học của Đại Học Lund University, Thụy Điển, được in trong tạp chí Neuroimage, đã tìm ra câu trả lời cho những điều đó.
1234567Trang sauTrang cuối
VB Podcast

DB Derek Trần: Tôi làm tất cả để bảo vệ cộng đồng mình trong vấn đề di trú

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.