Luật gia James D. Zirin: Cựu Công tố đặc biệt Jack Smith nên bị điều tra vì năng lực yếu kém, vì để Trump thoát nhà tù
WASHINGTON (VB) --- Cựu Công tố đặc biệt Jack Smith nên bị điều tra vì năng lực yếu kém, chứ không phải vì ông đã “vũ khí hóa” hệ thống tư pháp. Đó là nhận xét của James D. Zirin, cựu Công tố khu vực Nam New York và hiện là tác giả các ấn phẩm pháp lý, viết trên báo The Hill hôm Thứ Ba, ngày 23 tháng 12/2025. Nội dung cho biết lẽ ra Bộ trưởng Tư Pháp Merrick Garland (thờ Biden) và cựu Công tố đặc biệt Jack Smith đã phải truy tố và đẩy Trump vào tù từ vài năm trước. Bài viết của James D. Zirin dịch như sau.
Trong hệ thống pháp luật của chúng ta, việc một công tố viên bị điều tra vì thua kiện là điều hiếm gặp, nếu không muốn nói là chưa từng xảy ra. Tuy nhiên, điều này đã xảy ra vào tuần trước khi cựu công tố viên đặc biệt Jack Smith ra làm chứng trước Ủy ban Tư pháp Hạ viện.
Lời khai của Smith diễn ra trong một phiên điều trần kín trước Ủy ban Tư pháp Hạ viện do Đảng Cộng hòa lãnh đạo, như một phần của cuộc điều tra của ủy ban về các cuộc điều tra của Smith đối với cựu Tổng thống Trump. Theo Chủ tịch Ủy ban Jim Jordan (Đảng Cộng hòa, Ohio), Smith đang bị điều tra “để hiểu rõ mức độ mà Bộ Tư pháp Biden-Harris đã vũ khí hóa lực lượng thực thi pháp luật liên bang”.
Được bổ nhiệm vào ngày 11 tháng 3/2021, Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland biết rằng Trump rất có thể sẽ là ứng cử viên tổng thống và sẽ cố gắng kéo dài thời gian. Ông lẽ ra phải hành động nhanh chóng, nhưng thay vào đó, ông đã chờ đợi gần hai năm cho đến ngày 18 tháng 11/2022 để bổ nhiệm Smith làm công tố viên đặc biệt, mặc dù bằng chứng về tội hình sự của Trump đã có sẵn từ ngày 6 tháng 1 năm 2021.
Garland thực sự không cần phải bổ nhiệm một công tố viên đặc biệt. Công tố viên đặc biệt cuối cùng vẫn báo cáo cho Bộ trưởng Tư pháp, và Trump dù sao cũng sẽ cáo buộc Garland vũ khí hóa hệ thống tư pháp hình sự chống lại ông vì mục đích chính trị. Cho dù Garland có phản đối đến đâu rằng cuộc điều tra và việc truy tố Trump chỉ dựa trên sự thật và luật pháp, thì sự nghi ngờ về tính đảng phái vẫn luôn tồn tại. Theo Hiến pháp của chúng ta, không có cơ chế nào để thực thi pháp luật đối với một thành viên cấp cao của nhánh hành pháp khi người đó thuộc đảng khác với tổng thống.
Smith nói với các nhà lập pháp rằng cuộc điều tra của ông đã thu thập được “bằng chứng không thể chối cãi rằng Tổng thống Trump đã tham gia vào một âm mưu tội phạm nhằm lật đổ kết quả cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 và ngăn chặn việc chuyển giao quyền lực hợp pháp”.
“Nếu được hỏi liệu có nên truy tố một cựu tổng thống dựa trên những sự thật tương tự ngày hôm nay hay không, tôi sẽ làm như vậy bất kể tổng thống đó là người của Đảng Cộng hòa hay Đảng Dân chủ”, Smith tuyên bố [ở Hạ viện]. Công tố viên Smith cáo buộc Trump thực hiện một “âm mưu tội phạm” nhằm lật ngược kết quả cuộc bầu cử năm 2020 để tiếp tục nắm quyền, và xử lý sai các tài liệu mật sau khi rời Nhà Trắng vào năm 2021. Trump đã không nhận tội đối với tất cả các cáo buộc trong cả hai vụ án, và các cáo buộc này đã được bãi bỏ sau khi Trump tái đắc cử.
“Quyết định đưa ra cáo buộc chống lại Tổng thống Trump là của tôi, nhưng cơ sở cho những cáo buộc đó hoàn toàn dựa trên Tổng thống Trump và hành động của ông ấy, như đã được nêu trong bản cáo trạng do bồi thẩm đoàn ở hai khu vực khác nhau đưa ra,” ông Smith nói.
“Tôi đã đưa ra quyết định trong cuộc điều tra mà không quan tâm đến liên kết chính trị, hoạt động, niềm tin hay việc tranh cử tổng thống năm 2024 của Tổng thống Trump. Chúng tôi đã hành động dựa trên những gì sự thật và luật pháp yêu cầu – bài học mà tôi đã học được từ sớm trong sự nghiệp công tố viên của mình,” ông nói.
Nỗ lực buộc Trump phải chịu trách nhiệm về vụ bạo loạn tại Điện Capitol Hoa Kỳ hóa ra lại là một trò chơi lừa bịp phức tạp. Lãnh đạo phe đa số Thượng viện [Thượng nghị sĩ] Mitch McConnell (Đảng Cộng hòa, Kentucky) đã mắc sai lầm đầu tiên khi chỉ đạo các thượng nghị sĩ thuộc đảng của mình bỏ phiếu chống lại việc luận tội. Nếu các thượng nghị sĩ kết tội Trump với hai phần ba số phiếu, điều đó sẽ loại bỏ Trump khỏi chức tổng thống. Nhưng thay vào đó, McConnell nói với các đồng nghiệp Thượng viện rằng Trump "vẫn phải chịu trách nhiệm về mọi việc ông ta đã làm khi còn đương chức, với tư cách là một công dân bình thường. Chúng ta có hệ thống tư pháp hình sự ở đất nước này. Chúng ta có các vụ kiện dân sự. Và các cựu tổng thống không được miễn trừ khỏi việc phải chịu trách nhiệm trước pháp luật."
Tòa án Tối cao sau đó đã chứng minh ông McConnel sai. Cơ quan thực thi pháp luật đã không đủ khả năng giải quyết vấn đề. Smith, người theo đuổi Trump với sự nhiệt huyết của thanh tra Javert (trong tiểu thuyết Victor Hugo), đã thất bại.
Ông Smith mất hơn hai năm rưỡi để truy tố Trump về vụ ngày 6 tháng 1/2021. Ông ta không nghĩ rằng Trump sẽ đưa ra các kiến nghị, tìm cách trì hoãn và gây khó khăn cho kế hoạch của mình sao?
Trump đã có thể kéo dài thời gian vụ án ngày 6 tháng 1 sau khi Tòa án Tối cao phán quyết rằng các hành động chính thức của ông ta khi còn đương chức được cho là được miễn trừ theo Hiến pháp, trừ khi các tòa án cấp dưới tìm thấy điều ngược lại. Nhưng việc Trump xử lý sai các tài liệu mật ở Mar-a-Lago lại xảy ra sau khi ông ta rời nhiệm sở - không có sự miễn trừ nào được áp dụng ở đó. Thay vào đó, vụ án đã bị bác bỏ dựa trên những lý do pháp lý chưa từng có liên quan đến tư cách của Smith để truy tố ông ta.
Điều này đặt ra một sai lầm nghiêm trọng khác trong việc truy tố của Smith: Ông ta đã đưa vụ án tài liệu Mar-a-Lago chắc chắn thắng kiện đến Florida trong khi ông ta có thể và nên đưa nó đến thủ đô Washington. Bồi thẩm đoàn ở Florida sẽ có lợi hơn cho Trump. Năm 2020, Trump đã thắng ở Florida với 51,2% số phiếu. Ở thủ đô Washington, ông Trump chỉ nhận được 5,4% số phiếu. Smith điên khùng, hay chỉ yếu kém và thiếu hiệu quả?
Florida cũng là nơi có thẩm phán Aileen Cannon thân thiện với Trump, người đã hai lần bị Tòa phúc thẩm khu vực thứ 11 khiển trách vì những phán quyết kỳ quặc về lệnh khám xét Mar-a-Lago. Sự thiên vị của Cannon đối với Trump rõ ràng đến mức hai thẩm phán liên bang đồng nghiệp đã khuyên bà nên từ chối vụ án khi nó được giao cho bà. Smith đã đặt cược rằng ông ta có thể tránh được Cannon ở Florida nhưng ông ta đã tính toán sai lầm nghiêm trọng. Cơ hội để Smith thắng kiện trước Cannon, do những quy định đặc thù của địa phương, chỉ là một phần ba. Đó là một canh bạc mạo hiểm, và Trump đã thắng toàn diện.
[Dân Biểu] Jordan đang đi sai hướng. Nếu Bộ trưởng Tư pháp Garland “vũ khí hóa lực lượng thực thi pháp luật liên bang” dưới thời Biden, thì ông ta chỉ đang dùng súng nước chống lại pháo hạng nặng. Việc “vũ khí hóa” của Smith chẳng có gì đáng kể, khả năng quản lý thời gian và tư duy chiến lược của ông ta thật thảm hại. Ông ta hoàn toàn không nhận ra rằng sẽ phải có hồi còi kết thúc trận đấu.


