Hôm nay,  

Việt Nam: Bauxite - Đảng Từ Lỗ Nào Chui Lên ?

15/05/200900:00:00(Xem: 10165)
VIỆT NAM: BAUXITE - ĐẢNG TỪ LỖ NÀO CHUI LÊN "
Bộ Công Thương Bênh Tầu Ra Mặt; Tiến sỹ Nguyễn Thanh Giang thống trách Nông Đức Mạnh
Phạm Trần
Hoa Thịnh Đốn - “Sở dĩ chúng tôi phải dùng hình thức thư ngỏ, vì kinh nghiệm cho thấy quý vị rất hiếm khi – thậm chí không bao giờ – đối thoại với những người gửi thư tới quý vị, ngay cả những công dân có công lớn với đất nước như Đại tướng Võ Nguyên Giáp, cựu Thủ tướng Võ Văn Kiệt, cựu Đại sứ Nguyễn Trọng Vĩnh, … thì thư gửi tới quý vị đều không được phản hồi, vậy nên, việc viết thư ngỏ là biện pháp bất đắc dĩ mà chúng tôi phải lựa chọn để công khai cho đông đảo nhân dân xem và phán xét lập luận cùng thái độ của chúng tôi đúng hay sai.”
Đó là lời mở đầu bức Thư Ngỏ (thứ 2) của nhóm “Kiến nghị Bauxite Tây Nguyên” do các Ông  Giáo Sư Nguyễn Huệ Chi, nhà văn Phạm Toàn, Giáo Sư, Tiến Sỹ  Nguyễn Thế Hùng  gửi cho những người cầm đầu Nhà nước Cộng sản Việt Nam hôm 7-5 (2009) vừa qua.
Mục tiêu chính của lần này, theo lời nhóm Đại diện: “Nhằm mục đích phân tích những sai trái trong Thông cáo của Bộ Công thương đề ngày 28 tháng 4 năm 2009, trong đó đã sai về nội dung khi phản bác lại các luận điểm của bản Kiến Nghị đối với chủ trương khai thác bauxite Tây Nguyên, lại còn sai cả về thái độ khi quy chụp những trí thức đã ký tên vào kiến nghị là “kém xây dựng, hoàn toàn dựa trên những thông tin sai lệch, dựng chuyện, […] thậm chí mang tính kích động và bị các tổ chức phản động lợi dụng”. 
CHUYỆN ĐẦU ĐUÔI
Nhưng tại sao lại có chuyện Bộ Công Thương (Cơ quan Chủ qủan khai thác Bauxite) phản bác những quan điểm và yêu cầu  của hơn 1,000 Trí thức trong và ngòai nước đòi Nhà nước phải  ngưng ngay việc khai thác Bauxite và đưa vấn đề này ra xin  ý kiến của Quốc Hội "
Tại vì, trong Kiến Nghị gửi Nhà nước và Chính phủ ngày 17-4 (2009), các Nhà trí thức đã cáo giác những việc làm giấu dân của Chính phủ.
Họ tiết lộ: “ Chủ trương lập dự án được công khai hóa vào cuối năm 2008 sang đầu năm 2009, song thực ra nó đã được "ký tắt" với người Trung Quốc từ nhiều năm về trước mà không hề xin ý kiến nhân dân thông qua Quốc Hội do dân bầu ra; toàn bộ báo cáo tiền khả thi chưa bao giờ được trình ra trước nhân dân và đại diện của nhân dân tức Quốc Hội.”
Kiến Nghị  cũng cảnh giác về hiểm họa khôn lường sẽ để lại cho  dân cho nước qua việc Nhà nước “mở cửa” cho người Trung Hoa vào khai thác Bauxite.
Các Trí thức viết: “ Người Trung Quốc đóng cửa các mỏ khai thác bauxite của họ để chuyển sang khai thác ở Việt Nam, định trút gánh nặng ô nhiễm môi trường cho các thế hệ Việt Nam hôm nay và nhiều đời mai sau – những hành động y hệt như họ đã và đang làm ở châu Phi với sự giúp sức của những chế độ cai trị tham nhũng tại châu lục này, và đang bị dư luận thế giới theo dõi chặt chẽ và hết sức công kích.”
Về phương diện Quốc phòng, Kiến Nghị báo động: “ Kỹ thuật, công nghệ và nhân công khai thác dự định du nhập chủ yếu từ Trung Quốc, một cường quốc mới nổi dậy với nền kinh tế đang giàu lên nhưng bên trong vẫn chứa đựng không ít thực trạng bất khả tín, trong đó liên quan đến vấn đề khai thác bauxite là sự "nổi tiếng" của Trung Quốc trên toàn thế giới hiện đại như là một quốc gia gây ô nhiễm môi trường vào bậc nhất, chưa kể những “vấn nạn” khác (chỉ mới trong tháng Ba vừa rồi Chính phủ nước Úc đã phải hủy bỏ một dự án khai thác khoáng sản ở Nam Úc ký với Trung Quốc vì lý do quốc phòng).”
Kết luận, những người ký tên đã yêu cầu 3 điểm:
1) Phải đưa vấn đề dự án bauxite Tây Nguyên ra trước Quốc Hội và mọi chủ trương liên quan phải được Quốc Hội quyết định.
 2) Dự án bauxite Tây Nguyên phải chính thức dừng ngay lại, có giám sát chặt chẽ cho tới khi Quốc Hội xem xét toàn bộ báo cáo tiền khả thi và đưa ra những phê chuẩn thích hợp.
  3) Những nghiên cứu tiền khả thi với vấn đề bauxite Tây Nguyên cần được dư luận rộng rãi tham gia và theo dõi.
PHẢN ỨNG CHỤP MŨ
Sau khi Kiến nghị được phổ biến khắp tòan cầu, một làn sóng phẫn nộ về hành động “làm sau lưng dân” của đảng CSVN được lột trần khiến đảng lúng  túng mở đợt phản công.
Nhưng thay vì giải trình nghiêm chỉnh và đứng đắn để thuyết phục, Ban Tuyên giáo Trung ương đã đưa ra nhiều bài viết phản biện vụng về, chẳng những không đủ sức thuyết phục mà còn làm cho mọi người bực bội hơn với lối thói quen quy chụp ấu trĩ  để “vẩy bùn vào  mặt nhau” hay  tự coi chỉ có  đảng là đúng, là phải còn  tất cả đều sai.
Tỷ dụ như trong bài phản bác của   Bộ Công Thương ngày 27-04 (2009), họ đã chỉ trích Kiến nghị của các Trí thức : “ Bên cạnh những ý kiến đúng đắn đó, có nhiều ý kiến rất kém xây dựng, hòan tòan dựa trr6en những thông tin sai lệch, dựng chuyện, trầm trọng hóa, thhậm chí mang tính kích động và bị các tổ chức phản động lợi dụng. Thể hiện rõ nhất là nội dung Bản kiến nghị với nhiều thông tin không chính xác.”
Đối với phê phán đảng và nhà nước đã không đem vấn đề khai thác Bauxite quan trọng này ra bàn bạc  với Quốc Hội và cũng không thèm công khai kế họach trên báo  chí cho dân biết, Bộ Công Thương trả lời :“ Các dự án khai thác bauxite, sản xuất alumin đã được nghiên cứu từ rất lâu, trong giai đọan hợp tác với các nước SEV Chủ trương phát triển ngành công nghiệp này đã được nêu trong văn kiện của hai Đại hội Đảng IX, và X.  Bộ Chính trị đã xem xét và có nhiều chỉ đạo về vấn đề này, giao cho  Chính phủ lập quy họach. Dự án Quy họach phân vùng thăm, dò, khai thác, chế biến, sử dụng quăng bauxite giai đọan 2997-2015, có xét đến 2025 được xây dựng từ nhhững năm 2005, trong qúa trình xây dựng có nhiều cuộc hội thảo, lấy ý kiến rộng rãi các nhà khoa học, doanh nghiệp trong và ngòai nước v.v. Dự án đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 167/2007/QĐ-TTg ngày 01 tháng 11 năm 2007. Như vậy, không thể nói quy họach mới chỉ công khai từ năm  2008,2009.”
( Chú thích:  ( SEV: Russian: """", Sovet ekonomicheskoy vsaymopomoshchi, """, SEV, English abbreviation COMECON, CMEA, or CAME), 1949–1991,  dịch qua tiếng Anh là Council  for Mutual Economic Assistance,  thời Liên Bang Sô Viết). 
TỪ SEV ĐẾN GS NGUYỄN VĂN CHIỂN
Nhưng khi nói đến khối SEV thì không thể  không  nhắc đến Bài viết  về Bauxite của Cụ Giáo sư, Nhà Giáo Nhân dân Nguyễn Văn Chiển, người được mọi người ở trong nước ca tụng là “Người anh cả của khoa học địa chất Việt Nam”, “Người làm tươi thêm hồng phúc của dân tộc”.
Cụ Giáo sư 90 tuổi viết trên Tạp chí Tia Sáng ngày 03-11-2008 : “Dự án khai thác quặng bauxit ở Tây Nguyên là một việc không quan tâm đến các yếu tố thiên thời, địa lợi, nhân hòa.
Thiên thời ở đây là điều kiện khách quan không thuận lợi. Trong giai đoạn nước sôi lửa bỏng của cơn khủng hoảng tài chính thế giới, và Việt Nam cũng không ngoại lệ khi đang phải hứng chịu lạm phát phi mã, đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn.
Việc triển khai dự án này không phải là giải pháp lợi ích kinh tế hiệu quả bởi: bauxit không phải là quý hiếm do vậy nếu chúng ta khai thác sẽ rất khó bán. Hiện nay chỉ có Trung Quốc, quốc gia đứng thứ hai thế giới trong khai thác và chế biến bauxit, mới có thể đứng ra “bao tiêu” được với giá rất rẻ.
Trong quá khứ, chúng ta đã đặt vấn đề với khối SEV, trong đó có cả Liên Xô, trong việc hợp tác khai thác bauxit ở Tây Nguyên nhưng chính các chuyên gia SEV đã cảnh báo về những bất lợi sẽ xảy ra tiến thành khai thác sẽ không có lợi, đồng thời họ cũng khuyến cáo chúng ta nên trồng những cây công nghiệp dài ngày như cà phê, chè, cao su…với hiệu quả kinh tế cao hơn.”
 Nhà giáo lão thành của Thôn Ngọc Nội, xã Trạm Lộ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh  còn cảnh báo đảng CSVN : “ Còn về địa lợi, Tây Nguyên là nóc nhà của Đông Dương. Việc khai thác bauxit ở Tây Nguyên về mọi mặt không chỉ ảnh hưởng đến Việt Nam mà còn cả với các nước láng giềng như Lào, Campuchia. Quá trình khai thác sẽ có một tác động rất lớn đối với môi trường bởi lẽ, để khai thác quặng bauxit, cần phải bóc một lớp đất dày 10 mét chứa bao nhiêu cây rừng và các thảm thực vật kèm theo đó là hệ sinh thái nhiệt đới phong phú, đồng thời trong quá trình khai thác sẽ tạo ra một lượng bùn khổng lồ gây ô nhiễm. Theo nguyên tắc, khai thác xong phải hoàn thổ, nhưng công đoạn này đã hết sức khó khăn tốn kém. Thực tế việc khai thác than tại các mỏ lộ thiên ở Quảng Ninh đã cho chúng ta thấy, vì ham lợi mà vô trách nhiệm không hoàn thổ đã để lại một “quang cảnh hãi hùng” ở nơi này.”
Cụ kết luận Bài viết : “ Trong 5 năm làm điều tra lãnh thổ Tây Nguyên (1977-1981), chúng tôi đã kiến nghị Nhà nước phải coi trọng đời sống cư dân bản địa Tây Nguyên. Dự án khai thác bauxit ở Tây Nguyên là một ví dụ điển hình về việc 30 năm qua, chẳng mấy ai quan tâm đến kiến nghị đó của các nhà khoa học.”
Tiếng than cô đơn của Nhà Khoa bảng địa chất hàng đầu trong nước không được đảng và nhà nước quan tâm có lẽ cũng chỉ xúc phạm đến một cá nhân, nhưng khi có nhiều tiếng nói của người dân bị đảng làm ngơ thì những ngườ đứng đầu đảng và nhà nước này  phải có vấn đề với dân, với nước.

Bằng chứng có đấy rẫy, nhưng hãy kể ra 2 chuyện mới nhất.
NGUYỄN PHÚ TRỌNG-NGUYỄN TẤN DŨNG
Trước tiên là việc Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch Quốc Hội cho biết vì kinh phí  khai thác Bauxite tại Tân Rai (Lâm Đồng) và Nhân Cơ (Đắk Nông)  mới ở  mức 600 triệu dollars nên chưa đạt đến số kinh phí  quy định bởi Quốc Hội đối một dự án kinh tế phải đem ra thảo luận.
Trọng không cho biết phải mất bao nhiêu tiền cho một dự án thì Quốc Hội mới chịu nhúng ta vào. Tuy nhiên, Hòang Trung Hải, Phó Thủ tướng đã cho biết trong Cuộc Hội thảo về Bauxite ngày 09-4 (2009) rằng khi nào mức sản xuất từ 1 đến 2 triệu tấn thì mới phải trình Quốc Hội xem xét.
Cả hai nhà máy hiện nay chỉ dự trù sản xuất mỗi năm 600 ngàn tấn.
Trong cuộc nói chuyện với Cử tri quận Ba Đình, Hà Nội ngày 4/5 (2009), nhiều người dân Hà thành đã yêu cầu Quốc Hội “giám sát việc khai thác bô-xít ở Tây Nguyên ngay tại kỳ họp này".  Hoặc có   người “đề nghị Quốc hội phải lắng nghe góp ý của các nhà khoa học, chuyên gia kinh tế về hiệu quả từ dự án này.”
Nhưng theo báo điện tử ViệtNamNet, Nguyễn Phú Trọng đã giải thích :  "Không phải bất kỳ vấn đề nào cũng đưa ra lấy ý kiến của Quốc hội mà còn tùy thuộc vào quy mô, tầm cỡ của các dự án. Trong khi đó, quy mô mỗi dự án bô-xít Tân Rai và Nhân Cơ mới chỉ là hơn 600 triệu đôla".
Trọng cũng cho biết: “ Trong báo cáo về kinh tế - xã hội đưa ra trước Quốc hội lần này, Chính phủ sẽ dành một phần để đánh giá về dự án khai thác bô-xít.”
"Dự án chỉ mới đang thí điểm, chưa đâu vào đâu", Trọng phân bua và nói thêm, “không chỉ cử tri Hà Nội mà trong chuyến đi công tác nước ngoài vừa qua, rất nhiều kiều bào cũng quan tâm đến việc Quốc hội phải giám sát dự án bô-xít Tây Nguyên. Nhưng đây là chủ trương lớn đã được thống nhất cao sau khi tính đến hiệu quả kinh tế, an ninh.”
"Đây là chính sách với dân tộc, vùng nghèo. Nếu lỗ thì không ai làm. Lao động nước ngoài cũng không chỉ có Trung Quốc mà rất nhiều nước khác và đều được quản lý theo Luật Lao động".
Quốc hội CSVN dự trù họp vào ngày 20-5 (2009). Theo tin trong nước ngày 14-5 (2009), Chính phủ sẽ báo cáo công tác khai thác Bauxite, nhưng vì Chương trình nghị sự không có ghi sẽ biểu quyết nên nghe rồi để đó cũng như không.
Trọng cũng được báo Nhân Dân tường thuật nói với cử tri Ba Đình rằng :“Chủ trương thăm dò, khai thác bô-xít là chủ trương nhất quán từ Đại hội IX của Đảng ta.”
Nhưng Tiến sỹ, Nhà địa chất học  Nguyễn Thanh Giang đã coi Trọng “đã nguỵ biện” .
Quan điểm của ông gửi ra nước ngoài  viết  rằng : “ Văn kiện Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ IX còn ghi đó: “Khai thác chế biến các loại khoáng sản: phát triển công nghiệp khai thác bôxit, luyện alumin và chế biến nhôm theo một trong hai phương án: sản xuất 300 nghìn tấn/năm alumin để điện phân 75 nghìn tấn nhôm sử dụng trong nước; sản xuất 1 triệu tấn alumin cho xuất khẩu, giai đoạn sau nâng lên 3 triệu tấn. Đầu tư khai thác và tuyển quặng đồng, khai thác inmênit, đá quý, vàng, đất hiếm; xây nhà máy luyện kẽm Thái Nguyên, luyện đồng ở Lào Cai”.
“Không hề nói khai thác bôxit ở Tây Nguyên, càng không hề nói phải đưa Trung Quốc vào Tây Nguyên.”
Tiến sỹ Nguyễn Thanh Giang còn thống trách Nông Đức Mạnh, Tổng Bí thư đảng đã tự ý thỏa thuận  để cho Tấu vào khai thác Bauxite ở Đắk  Nông (trong 2 chuyến thăm Tầu năm 2001 và 2008).
Ông Giang hỏi : “Sao ông Nông Đức Mạnh lại làm như vây!
Trước khi quyết định mời Trung Quốc vào làm bôxit ĐakNông ông đã bàn kỹ ở Trung ương chưa " Đã tham khảo ý kiến các nhà khoa học chưa " Đã thông qua Quốc hội chưa"...”
 “…Có ai đó đặt câu hỏi: ông Mạnh đã bị lừa, hay đã bị mua" hay là cả hai " Không bị lừa thì không thể nào lại dại dột như thế! Bị mua thì có thể bằng cả hai giá. Cái giá chính trị: lời hứa bảo vệ ngai vàng. Và cái giá tài chính không biết là bao nhiêu! (Dân gian truyền tụng: “Theo Tàu mất nước, theo Mỹ mất Đảng”. Khẩu lệnh “thiên đình”: “Trung với Đảng” ( chứ không phải “Trung với Nước” như lời Hồ chủ tịch). Có nghĩa là thà mất Nước chứ quyết không để mất Đảng! Mất Tổng Bí thư tức là mất Đảng chăng").”
Đúng như câu hỏi của Tiến sỹ Nguyễn Thanh Giang, cho đến tháng 5/2009, cả nước chưa được đảng báo cáo rành mạch và bảo đảm về “hiệu qủa kinh tế” cũng như “an ninh”, dù Nhà nước vẫn không ngừng cổ võ cho chủ trương ”dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” .
Ngay cả Quốc Hội,  “cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam” cũng mù mịt dân, mặc dù Điều 83 của Hiến pháp (1992) còn quy định : “ Quốc hội quyết định những chính sách cơ bản về đối nội và đối ngoại, nhiệm vụ kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh của đất nước....Quốc hội thực hiện quyền giám sát tối cao đối với toàn bộ hoạt động của Nhà nước.”
Điều 84 cũng cho phép Quốc Hội “ Quyết định kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.”
Như vậy, chẳng lẽ khi một vấn đề được cả nước quan tâm như kế họach khai thác Bauxite lại “chưa đủ điều kiện” cho Quốc Hội xem xét hay sao "  Như vậy thì Quốc hội đại diện cho ai, hay chỉ biết hành động khi nào có lệnh của đảng "
Bằng chứng thứ hai là chuyện Nguyễn Tấn Dũng, Thủ tướng đã “tự nuốt lời” với tướng Võ Nguyên Giáp và không coi người dân ra gì trong khuyến cáo khai thác Bauxite.
Theo tường thuật của báo ViệtNamnNet, khi Dũng đến nhà thăm ông Giáp ngày 7-5 (2009), nhân dịp kỷ niệm 55 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, tướng Giáp đã nói với Dũng : “Rất mong các đồng chí lưu tâm đến chuyện khai thác bô-xít Tây Nguyên. Đây là địa điểm chiến lược quan trọng của đất nước, có ý nghĩa quan trọng về quốc phòng an ninh không chỉ với Việt Nam mà cả với Đông Dương".
Nhưng chỉ  24 giờ đồng hồ sau khi Dũng khẳng định: "Chính phủ xin tiếp thu ý kiến của Đại tướng" thì đương sự đã nuốt lời để huyênh hoang lên giọng với các cử tri tại Thành phố Hải Phòng (9-5 (2009) : “ Việc khai thác sẽ được chỉ đạo nghiêm túc và có sự kiểm soát và quản lý chặt chẽ để đạt hiệu quả kinh tế, đảm bảo bền vững về môi trường; giải quyết công ăn việc làm cho người lao động; đưa ngành công nghiệp khai thác quặng bô-xít trở thành một ngành công nghiệp lớn của đất nước; góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội vùng Tây Nguyên". (Thông tin Chính phủ CSVN)
Tuy nhiên chủ đầu tư  là Tập đoàn than khoáng sản Việt Nam (TKV), cho đến tháng 5/2009 vẫn  chưa hòan thành kế họach bảo đảm không hủy họai môi trường và đem lại lợi ích kinh tế cho đất nước. Tất cả mọi hứa hẹn hay cam kết mới chỉ viết trên giấy, ngay cả những kế họach tạo công ăn việc làm và phúc lợi kinh tế lâu dài cho người dân địa phương cũng chưa thấy, trong khi hàng ngàn công nhân Tầu đã có mặt khắp nơi ở Lâm Đồng và Đắk Nông.
Nếu tính chung  các khu kỹ nghệ và nhà máy có vốn đầu tư của Trung Hoa, theo tin các báo trong nước, số công nhân Tầu  đang làm việc ở Việt Nam lên đến cả chục  ngàn người, đa số là khách du lịch để lấy cớ ở lại làm việc. Trong khi đó số người Việt Nam thiếu việc làm mỗi ngày một lênh cao là những băn khoăn và thắc mắc của nhiều người trong nước.
VIỆT-TẦU MUÔN NĂM "
Đối với những lời than phiền và thắc mắc  tại sao chỉ có Công ty Chalco của Tầu trúng thầu khai thác và  vì sao đảng chưa giải thích cho nhân dân và Quốc hội biết về quyết  định lịch sử  của Nông Đức Mạnh, Tổng Bí thư đảng cho Tầu nhẩy vào khai thác Bauxite ở Đắk Nông từ năm 2001, Bộ Công Thương phản công : “ Còn việc Đảng và Nhà nước ta hợp tác với Đảng và Nhà nước Trung Hoa là mối quan hệ hợp tác hữu nghị. Chúng ta đã ký nhiều văn kiện hợp tác và được đưa tin công khai trên quốc tế, không có gì là bí mật ở đây cả. Cách đưa tin trong Bản kiến nghị này chính là nhằm dụng ý xấu nhằm chia rẽ khối đại đòan kết tòan dân tộc cũng như phá hoại tình đòan kết hữu nghị an hem giữa hai nước Việt Nam, Trung Quốc.”
Trả lời cho thứ ngôn từ “gắp lửa bỏ bàn tay”  này của Bộ Công Thương, các Trí thức nói cương quyết: “ Có ý kiến cho rằng, do cam kết quốc tế, Việt Nam không thể ngưng dự án khai thác bauxite, sản xuất alumina. Tình hình cụ thể cho thấy: nhân dân Việt Nam thông qua Quốc Hội, cơ quan quyền lực tối cao của mình, chưa hề có dịp biểu quyết về chủ trương làm bauxite ở Tây Nguyên. Nếu bên “cam kết quốc tế” thực sự tôn trọng quyết định của cả dân tộc Việt Nam, thì đó là điều tốt cho họ. Còn không, nhân dân Việt Nam đã biết dựng nước thì cũng biết giữ nước. Nhân dân Việt Nam từng trải nhiều ách nô lệ, chắc chắn không một ai vì quyền lợi riêng mà bênh “bên đối tác” và phản bội lại dân tộc mình. “
Như vậy giữa nhân dân và nhà nước CSVN đã có hố ngăn cách sâu và rộng về kế họach khai thác Bauxite trên Tây Nguyên.  Vấn đề đặt ra là đảng cũng từ nhân dân mà ra và cán bộ, đảng viên là “đầy tớ của nhân dân” và nhân dân là người  “làm chủ đất nước”.
Nhưng khi đầy tớ lại nhẩy lên làm chủ và tiếng nói của ông chủ nhân dân không còn được đảng nghe nữa  thì câu hỏi đặt ra là : Đảng từ  lỗ nào  chui lên " -/-
Phạm Trần
(05/14)

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...
Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.
Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.
Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.
(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.
Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật
Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”
Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.
Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.
Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.