 |
Luật Sư Nguyễn Quốc Lân |
Tình trạng này đã gây ra rất nhiều rắc rối đối với các cơ sở thương mại và các thương gia này hầu như khó có phương tiện hữu hiệu nào để chống lại hay đề phòng. Một cách đề phòng thiết thực nhất là các thương gia cần phải xem xét toàn bộ các chi tiết trong cơ sở của mình để chắc chắn rằng không có một chi tiết dù nhỏ hay lớn nào có thể là một cái cớ để các thành phần lạm dụng này lợi dụng để tiến hành đơn kiện để đòi tiền.
Đạo Luật ADA là gì"
Đạo Luật ADA của liên bang có những điều khoản chính buộc rằng các cơ sở tư nhân hay chính quyền đều phải sửa đổi hay xây dựng các cơ sở mà không gây ảnh hưởng khó khăn đối với những người có khuyết tật về thể xác. Đạo luật này được áp dụng đến tất cả 50 tiểu bang. Chiếu theo đạo luật ADA của liên bang, nhiều tiểu bang còn ban hành thêm các đạo luật tương tự cũng nhằm để bảo vệ những người khuyết tật, ví dụ như California, Colorado hay Florida.
Các đạo luật này có rất nhiều biện pháp chế tài rất nặng nề nếu cơ sở nào được xác nhận là có vi phạm bất cứ điều khoản nào của đạo luật này. Luật ADA liên bang cho phép tòa án phạt vạ lên đến $50,000 cho vi phạm lần đầu tiên hay lên đến $100,000 cho những vi phạm sau đó. Luật bảo vệ người khuyết tật tại California cho phép phạt vạ tối thiểu là $4,000 cho mỗi vi phạm.
Thêm vào đó, các đạo luật này còn cho phép các nguyên đơn được đòi tiền luật sư phí mà có thể tạo thêm một số tiền phạt rất lớn đối với người bị kiện. Hơn nữa, tiền phạt lệ phí luật sư này chỉ đi một chiều mà thôi, có nghĩa là người kiện nếu thắng thì được đòi tiền luật sư phí, nhưng nếu thua thì không phải trả tiền luật sư phí. Điều luật này tạo ra một tình trạng mà những thương gia bị kiện phải cân nhắc rất kỹ khi chống lại các đơn kiện này vì nếu thua thì có thể phải trả một số tiền rất lớn, trong khi nếu thắng đã không được đòi tiền luật sư phí của đối phương trong khi mình đã trả tiền luật phí cho chính mình để chống lại đơn kiện.
Khi nộp đơn kiện, nguyên đơn có thể liệt kê nhiều điều vi phạm luật chiếu theo ADA nhưng chỉ cần chứng minh được một điều là tất cả các hình phạt trên đây có thể được áp dụng. Các đối tượng chính của những đơn kiện này thường là những chủ nhân các cơ sở thương mại nhỏ, chủ đất hay chủ khu phố của các khu cơ sở cho thuê.
Việc lạm dụng luật ADA xảy ra như thế nào"
Dựa trên thiện ý rất tốt của đạo luật ADA nhằm khuyến khích mọi cơ sở thương mại tạo điều kiện dễ dàng tất cả mọi người khuyết tật có thể tham dự mọi sinh hoạt trong xã hội một cách bình thường như bao nhiêu người khác, nhiều cá nhân hay các nhóm luật sư đã đi vòng vòng các cơ sở thương mại nhỏ để tìm các lỗi lầm liên quan đến việc gây khó khăn cho các người khuyết tật, ví dụ như không có chỗ đậu xe, cửa ra vào chật hay mở ra cứng quá, cửa phòng vệ sinh mở ra hay mở vào không đúng, nhà cầu không rộng đủ cho người khuyết tật, gương soi cao hay thấp quá, bồn nước cao hay thấp quá, tam cấp lên xuống không dễ dàng cho người đi xe lăn tay, v..v.. Nếu có bất cứ những vi phạm, những người này tự tiện nộp đơn kiện tại tòa án mà không hề cảnh báo cho chủ cơ sở thương mại biết để sửa đổi.
Khi nhận được đơn kiện, người chủ cơ sở thương mại phải cân nhắc là có nên chống lại đơn kiện hay không hay chỉ việc trả cho người kiện vài ngàn động để giải hòa vụ kiện. Nếu chống lại thì phải tốn tiền luật sư phí của mình, mà còn có thể phải trả các khoản tiền phạt theo các đạo luật liên hệ và cả tiền luật sư phí cho đối phương. Nếu chống lại đơn kiện mà thắng thì cũng đã mất tiền luật sư phí cho chính mình trong khi không thể buộc phía nguyên đơn bồi thường cho dầu họ thua vì không chứng minh được vi phạm nào. Kết quả là nhiều chủ nhân các cơ sở thương mại phải đồng ý trả một số tiền cho xong chuyện để tránh chống lại vụ kiện mà có thể tốn kém và nguy hiểm hơn nhiều.
Những người nộp đơn kiện này có thể kiện hàng loạt các cơ sở thương mại với một mục tiêu là chỉ cần thâu vài ngàn từ mỗi người là đủ để hủy bỏ đơn kiện. Mục đích của họ là để đòi tiền các cơ sở thương mại chứ không phải để chỉnh đốn các tình trạng vi phạm luật bảo vệ người khuyết tật. Họ không cần phải gởi thư cảnh cáo để chủ nhân có cơ hội sửa chữa hay chứng minh bất cứ thương tích hay thiệt hại nào đã xảy ra cho chính họ. Người được hưởng lợi phần lớn trong các đơn kiện này là các luật sư chuyên tiến hành các đơn kiện này.
Nhiều cơ quan lập pháp liên bang và tiểu bang đã tìm cách tu chính các đạo luật liên hệ để ngăn chặn các tình trạng này nhưng vẫn không thành công. Nhiều cơ quan tư pháp đã tiến hành điều tra các văn phòng luật sư hay tổ chức lợi dụng luật này để tiến hành các đơn kiện phi pháp nhưng vẫn không ngăn ngừa được các đơn kiện loại này. Kết quả là các chủ nhân cơ sở thương mại cần chấn chỉnh các cơ sở của mình trước khi bị các thành phần lạm dụng điều luật này nhắm vào hay được luật pháp giúp đỡ.
Cần phải làm gì để ngăn chặn sự lạm dụng này"
Để chống lại những sự tống tiền một cách hợp pháp này, chủ nhân các cơ sở thương mại cần thuê các chuyên viên về xây cất liên quan đến tiêu chuẩn xây cất đối với người khuyết tật để duyệt xết mọi khía cạnh trong cơ sở thương mại của mình để thẩm định xem có điểm nào có thể bị xem là gây khó khăn cho người khuyết tật hay không.
Nhiều người vẫn nghĩ là chỉ khi nào tân trang hay sửa chữa cơ sở thì mới phải cân nhắc đến việc tuân theo các tiêu chuẩn của ADA. Điều đó không đúng vì luật vẫn đòi hỏi các chủ nhân phải tiến hành sửa chữa những gì có thể làm được một cách dễ dàng hay không tốn kém nhiều, ví dụ như làm thêm một chỗ đậu xe cho người khuyết tật, san bằng tam cấp lối ra vào, hay điều chỉnh độ cứng của các cửa ra vào hay phòng vệ sinh. Các sửa chữa tốn kém khác như xây thêm cầu thang máy hay phòng vệ sinh cho người khuyết tật có thể cần phải thực hiện khi có cơ hội sửa chữa hay tân trang cơ sở.
Mặc dầu cơ sở mới xây cất phù hợp với tiêu chuẩn của thành phố hay chính quyền địa phương cũng không có nghĩa là cơ sở này không có những điểm vi phạm luật ADA. Tiêu chuẩn của thành phố thương chú trọng nhiều đến tiêu chuẩn an toàn nhiều hơn là tiêu chuẩn đối với người khuyết tật.
Các thương gia cũng không nên đợi đến khi bị kiện thì hãy tính vì tự nhiên bỏ tiền ra sửa chữa thì tốn kém quá. Một khi đã bị kiện thì coi như đã trễ vì tổn phí sẽ rất nhiều nhưng không lợi ích gì cho chủ nhân hay cải thiện tình trạng cơ sở của mình. Hơn nữa, cho dầu trả tiền bồi thương đơn kiện, chủ nhân vẫn cần phải sửa chữa các tình trạng đã gây ra vi phạm. Thêm vào đó, không có gì ngăn cấm những người này quay trở lại kiện thêm một lần nữa hay những người khác biết rõ về tình trạng này tiến hành đơn kiện riêng của họ.
Kết Luận
Các mục tiêu tốt đẹp của các đạo luật ADA nhằm bảo vệ người khuyết tật đã biến thành cơ hội của nhiều thành phần chuyên dựa vào những điều luật này để tống tiền một cách hợp pháp. Nhiều cơ sở lập pháp tại liên bang và nhiều tiểu bang đã tìm cách thay đổi luật để ngăn chặn loại đơn kiện tống tiền này nhưng không thành công. Các cơ sở thương mại nhỏ thường là mục tiêu của các đơn kiện này vì đây là những người dễ chấp nhận trả một số tiền nào đó để cho yên chuyện hơn là chống lại một đơn mà không biết kết quả hay tốn kém sẽ đi về đâu. Chỉ có một biện pháp khả dĩ nhất là các cơ sở thương mại cần kiểm duyệt lại mọi chi tiết trong cơ sở thương mại của mình để ngăn ngừa những gì có thể đề phòng được.
[Luật Sư Nguyễn Quốc Lân hành nghề tại California và có văn phòng trong Khu Little Saigon. Số điện thoại liên lạc là (714) 891-1901 và địa chỉ lưới điện toán là www.vietlaw.com]
Gửi ý kiến của bạn
