Hôm nay,  

Vấn Đề Nguyên Tử Việt Nam

19/09/201000:00:00(Xem: 11553)

Vấn Đề Nguyên Tử Việt Nam

Quốc Phùng
1. Tiềm Năng Nguyên Tử Của Việt Nam:
Qua rất nhiều tài liệu từ trước đến nay về địa chất và khoáng sản Việt Nam, từ công khai cho đến bí mật riêng tư (confidential) của nhiều chính phủ và các tổ chức khoa học, Việt Nam được xác nhận có tiềm năng nguyên tử rất cao. Thời kỳ trước năm 1975, mặc dù đang trong thời gian chiến tranh nhưng vẫn có những cuộc thăm dò quặng Uranium trên Cao Nguyên Trung Phần Việt Nam, cả về quân sự lẫn dân sự. Các chuyên viên Pháp rồi sau đó là Hoa Kỳ đã có những khảo sát và tìm hiểu cấu tạo địa chất và khoáng sản vùng Cao Nguyên. Sau năm 1975 CSVN đã mời các chuyên gia Nga, Trung Cộng, Ấn Độ, Canada, Úc v..v…hợp tác thăm dò nồng độ phóng xạ và trữ lượng quặng trên toàn khu vực.
Với tiềm năng dồi dào quặng mỏ Uranium, dù chưa được chính thức công nhận và được khai thác, ta không lấy làm ngạc nhiên khi từ những năm cuối thập niên 50 và đầu thập niên 60, Việt Nam Cộng Hòa, một quốc gia non trẻ mới vừa thành lập và nằm trong khối Tự Do làm tiền đồn ngăn làn sóng đỏ Cộng Sản, lại được viện trợ kinh phí và kỹ thuật để nghiên cứu và tinh luyện hạt nhân.
 Nguyên Tử Lực Cuộc Việt Nam được chính phủ Ngô Đình Diệm thành lập năm 1958 và Trung Tâm Nghiên Cứu Nguyên Tử Đà Lạt được khánh thành năm 1962. Đây là một trung tâm Nguyên Tử Lực duy nhất tại Đông Nam Á lúc bấy giờ đạt tới trạng thái vận hành “đến mức” vào tháng 2 năm 1963 và chính thức đi vào hoạt động.      
Tháng 4 năm nay, TT Obama tiếp kiến Nguyễn Tấn Dũng nhân Hội Nghị Thượng Đỉnh An Toàn Hạt Nhân (Nuclear Security Summit). Đến tháng 7 khi bà Ngoại Trưởng Hoa Kỳ Hilary Clinton đến Hà Nội tham dự Hội Nghị Các Bộ Trưởng ASEAN đã tuyên bố theo kiểu “đàn anh kẻ cả”, vừa khiển trách CSVN về vấn đề nhân quyền, vừa cảnh cáo Trung Cộng không được độc quyền khống chế Biển Đông! Sau đó dư luận râm ran về việc Hoa Kỳ bật đèn xanh cho Việt Nam được phép tinh luyện Uranium như tờ Wallstreet Journal đăng tải bài viết "U.S., Hanoi Nuclear Talks" của ký giả Jay Solomon ngày 3-8-2010 (1)
Qua một thông cáo báo chí vừa phổ biến chính thức ngày 7-9-2010 của công ty NWT Uranium Corp. (2), Canada,  công ty này đã ký kết với Viện Năng Lượng Nguyên Tử Việt Nam một hợp đồng thăm dò và khai thác quặng mỏ Uranium tại Việt Nam.
Theo tài liệu của Tiến Sĩ Mai Thanh Truyết (3), “Ước tính sơ khởi của công ty NWT Uranium Corp. thì Cao Nguyên Trung Phần Việt Nam (Nhân Cơ, Đắc Nông và các nơi khác) có trữ lượng là 210 ngàn tấn quặng Oxid Uranium (U308) với nồng độ trung bình là 0,06%. Và ở một tài liệu khác cho biết hàm lượng quặng mỏ Oxid Uranium ở mỏ than Nông Sơn, Quảng Ngãi là 8 ngàn tấn quặng và có cùng một nồng độ trung bình với Oxid Uranium ở Cao nguyên...”
Xem vậy, ta thấy rằng vấn đề hạt nhân Việt Nam là một vấn đề rất nóng bỏng trong dư luận quốc tế. Mặc dù chính phủ CSVN luôn phủ nhận dự định làm giàu và tinh luyện Uranium nhưng giới quan sát thời cuộc luôn đọc bản tin ngoại giao hay thông cáo báo chí "giữa hai dòng chữ"…
Một vấn đề đang gây nhức nhối khác là việc Trung Cộng đang cô lập và khai thác Bauxite tại Nhân Cơ và Đắc Nông thuộc Cao Nguyên Việt Nam. Theo những hình ảnh và tin tức cập nhật ghi nhận được về tiến trình khai thác, rất nhiều nghi vấn cho rằng đây là những giai đoạn khai thác quặng Uranium chứ không phải khai thác Bauxite và tinh lọc nhôm như CSVN đang ra sức đánh lừa công luận. Sau đây là những yếu tố bất thường cần lưu ý:
- Khu vực bị cô lập rất chặt chẽ bởi đội quân "nhân công" hùng hậu Trung Quốc.
- Đây là một trong những nơi được ghi nhận có hàm lượng Oxid Uranium rất cao và có gía trị hơn nhôm rất nhiều.  
- Tiến trình khai thác hiện đang diễn tiến rất chậm chạp không ăn khớp với thời hạn của hợp đồng được phổ biến.
- Thiếu vắng những dụng cụ thích hợp để khai thác Bauxite, không có hồ chứa bùn và hệ thống nước rửa để lọc ra alumina.
- Các chuyên viên trí thức trong nước đã chỉ rõ rằng đây là dự án không có lời (có thể bị lỗ nặng) và thiệt hại môi sinh rất lớn nhưng CSVN vẫn cương quyết tiến hành.
- Mặc dù bị sự chống đối và chỉ trích dữ dội của nhiều giới, kể cả đảng viên cán bộ lão thành trong quân đội, trong đó có Võ Nguyên Giáp...Nhưng Thủ Tướng CSVN Nguyễn Tấn Dũng cũng tỉnh bơ tuyên bố đây là “chủ trương lớn” của chính phủ ("). Bộ Chính Trị đảng CSVN gọi đây là "chủ trương nhất quán" của đảng!!!
2. Nguyên Tử Năng Phục Vụ Hòa Bình:
Năng lượng nguyên tử là sức mạnh của một quốc gia tiên tiến. Biết cách đầu tư, khai thác và sử dụng, nền kinh tế quốc gia sẽ vươn cao. Đời sống nhân dân sẽ sung túc và tiến bộ hơn. Tin tức ghi nhận được gần đây, Việt Nam đã ký kết rất nhiều hợp đồng và hợp tác với nhiều quốc gia trong lĩnh vực thăm dò, phân tích lợi ích kinh tế và khai thác quặng mỏ quí hiếm này. Theo BBC, Quốc Hội Việt Nam đã biểu quyết chấp thuận theo chỉ đạo của Bộ Chính Trị xây hai nhà máy điện hạt nhân tại tỉnh Ninh Thuận, với chi phí biến thiên từ 12 đến 16 tỷ USD hoặc cao hơn nữa và sẽ hoàn tất trong giai đoạn từ 2014 đến 2020.
imgNhững gì đã và đang xãy ra cho thấy CSVN thường hay bị áp lực của Trung Cộng trong các dự án lớn với tầm vóc quốc gia. Làm vui lòng quan thầy với hy vọng bảo vệ chế độ là một lẽ, một lẽ khác là nếu để cho Trung Cộng thắng thầu (hợp đồng), số tiền "lại quả" thường rất cao mà lại tuyệt đối an toàn. Không có chuyện tố cáo và phanh phui trước công luận như vụ tòa án Nhật Bản xử viên chức Nhật hối lộ trong dự án Đại Lộ Đông Tây làm rung rinh cả Thành Ủy và Bộ Chính Trị CSVN. Trung Cộng là bực thầy trong lĩnh vực đút lót để thắng thầu với gía thật thấp và sẽ thực hiện những công trình rất kém phẩm chất để… kiếm lời và về lâu dài làm thiệt hại kinh tế …bạn.
Vì tiền đồ dân tộc, CSVN cần phải minh bạch hoá và phải thật sáng suốt trong các dự án lớn như xây dựng hai nhà máy điện Nguyên Tử này. Nên giao thầu cho các công ty tây phương có đầy đủ uy tín và kỹ thuật cao để tránh rũi ro như vụ nhà máy điện nguyên tử tại Chernobyl. Chỉ một sơ sót rò rỉ phóng xạ cũng đủ gây thiệt hại to lớn về sinh mạng dân chúng và môi trường. Số tiền đầu tư khổng lồ của nhân dân coi như mất trắng chưa kể phải chi hàng tỷ mỹ kim để dọn sạch chất phóng xạ trên toàn thể khu vực và kéo dài trong hàng chục năm trời. Đừng làm giàu trên muôn vạn sinh linh và tiền đồ dân tộc. Phải canh cánh bên lòng câu ngạn ngữ “Gieo gió gặt bảo”!   
3. Việt Nam Có Cần Vũ Khí Nguyên Tử Không"
Theo BBC “Hoa Kỳ đang trong giai đoạn đàm phán "cấp cao" để chia sẻ công nghệ hạt nhân với Việt Nam, trong đó có điều khoản sẽ cho phép Hà Nội tự mình làm giàu uranium…” (4). Ta phải tự hỏi tại sao Hoa Kỳ cương quyết ngăn cản Iran làm giàu quặng Uranium trong khi lại dể dàng bật đèn xanh cho Việt Nam có được kỹ thuật tinh luyện hạt nhân này" Điều đó cũng dể hiểu. Iran hoàn toàn nằm ngoài quỹ đạo của Hoa Kỳ và xem Hoa Kỳ là kẻ thù không đột trời chung. Trong khi đó nếu có chuyển giao kỹ thuật nguyên tử cho Việt Nam, Hoa Kỳ vẫn có thể kiểm soát được mục tiêu sử dụng hạt nhân và Hoa Kỳ cũng thừa biết rằng Việt Nam sẽ phải “dựa lưng” Hoa Kỳ  để tự vệ và cũng để chống lại sự lấn lướt xâm lược từ người bạn đường Trung Quốc.


Trong sự toan tính đó, và do nhu cầu chiến lược, Việt Nam sẽ bị sử dụng như một đối lực cần thiết để ngăn chận sức bành trướng của Trung Cộng. Thêm nữa, Việt Nam sẽ được dùng để cân bằng lại sự đe dọa nguyên tử từ Bắc Triều Tiên. Suốt thập niên qua, con múa rối Bắc Triều Tiên do Trung Cộng giật dây là một mối đe dọa triền miên của người anh em giàu có ở phương Nam là Nam Hàn. Bắc Triều Tiên cũng là niềm đau nhức nhối đâm vào trái tim Nhật Bản mỗi lúc phóng thử hỏa tiễn băng ngang không phận Nhật. Đây cũng là đòn cân não gây bối rối cho người anh cả Hoa Kỳ. Tình cảnh giống hệt như ai đó trao khẩu súng nạp sẳn đạn cho một thằng khùng và thằng khùng đó mặc tình vung vẩy vũ khí chết người làm mọi người đứng tim.
Trung Cộng muốn duy trì sự đe dọa đó để dể dàng yêu sách và làm áp lực với lân bang cũng như với anh cả. Do đó, với Hoa Kỳ, đây là một nước cờ thông thường của kẻ biết…chơi cờ. Một khi Việt Nam được Hoa Kỳ giúp đở tinh luyện được Uranium thì vấn đề phát triển vũ khí hạt nhân sẽ là một bước thật gần. Từ đe dọa đó, Trung Cộng sẽ nhượng bộ với Hoa Kỳ trong nhiều lĩnh vực và việc tháo gở áp lực nguyên tử của Bắc Triều Tiên không còn là vấn đề hóc búa nữa.
Như vậy để trả lời cho câu hỏi "Việt Nam có cần vũ khí nguyên tử hay không"", ta phải nhìn vấn đề từ phía Việt Nam và qua nhiều bối cảnh khác nhau. Đây là một sự phân tích phức tạp và đa dạng. Ta tạm thời lý giải vấn đề qua hai bối cảnh (scenario) khả thi như sau:
Bối cảnh 1: Việt Nam trong hiện tại là một quốc gia Cộng Sản với đầy đủ các đặc tính như Độc Tài, Chuyên Chế và Toàn Trị.
(a) Nếu đảng CSVN vì chỉ muốn bảo vệ những đặc quyền đặc lợi làm giàu cho bản thân, gia đình và bè phái, chấp nhận sự áp đặt và điều khiển của Trung Cộng mà không màng đến việc bảo vệ lãnh thổ, lãnh hải và quyền lợi dân tộc; Khi đó vấn đề phát triển vũ khí nguyên tử của Việt Nam hoàn toàn không đặt ra. Trung Cộng sẽ không bao giờ chấp thuận cho Việt Nam được thụ đắc thứ vũ khí "phản chủ" này. Mặt khác, với sự xâm lược tuy nhẹ nhàng nhưng trắng trợn, từng bước Thiên Triều gồm thâu biển đảo, thềm lục địa và lãnh hải, tài nguyên trên đất liền và khống chế cả nền kinh tế. Việt Nam đang lộ diện là phiên thuộc của Bắc Triều không hơn không kém. Cuối cùng nhân dân sẽ phải đứng lên quyết định số phận của đảng CSVN. Nên nhớ rằng trong lịch sữ nhân loại, không một triều đại hay thể chế độc tài nào trên thế giới đi ngược lại quyền lợi dân tộc lại có thể trường tồn vĩnh viễn với thời gian. CSVN không thể tiếp tục dùng bạo lực trấn áp toàn dân như chế độ Sô Viết dưới thời Stalin mãi mãi được! Bài học Ceausescu và nhân dân Romania vẫn còn rành rành ra đó.
(b) Nếu đảng CSVN muốn thoát ra khỏi ảnh hưởng của Trung Cộng thì chỉ còn cách tựa vào Hoa Kỳ và các nước Đông Nam Á để bảo vệ lãnh hải, lãnh thổ và quốc tế hoá toàn khu vực. Khi ấy nếu điều kiện cho phép, Việt Nam nên phát triển vũ khí kỹ thuật cao và luôn cả vũ khí nguyên tử . Vũ khí nguyên tử trong trường hợp này sẽ là con bài tẩy quan trọng có thể giúp Việt Nam bảo vệ được sự toàn vẹn lãnh thổ và lãnh hãi. Muốn tránh  được cuộc chiến không cân sức với thế lực bành trướng đầy tham vọng và cực kỳ nguy hiểm từ người láng giềng môi hở răng lạnh phương Bắc, Việt Nam cần phải vũ trang toàn diện và triệt để. Bên cạnh đó, Việt Nam cần liên kết với các quốc gia Đông Nam Á, với Ấn Độ, và quan trọng nhất là Hoa Kỳ. Việt Nam cần chứng tỏ cho nước Trung Hoa Cộng Sản “vĩ đại” tham lam và hiếu chiến thấy rằng nếu mở một cuộc chiến tranh xâm lấn Việt Nam, Trung Cộng sẽ không dễ dàng đạt được mục tiêu và sẽ phải trả một gía rất đắc. Ngoài vấn đề uy tín quốc tế, Trung Cộng sẽ thiệt hại to lớn về tài nguyên, nhân lực và suy sụp cả một nền kinh tế dày công xây dựng từ nửa thế kỹ nay!..
Bối Cảnh 2: Nếu Việt Nam là một quốc gia Dân Chủ, Tự Do và là một cường quốc kinh tế hậu Cộng Sản. Xin được nhắc lại: Nếu Việt Nam là một quốc gia giàu mạnh "Hậu" Cộng Sản. Câu trả lời sẽ là “Việt Nam KHÔNG cần vũ khí nguyên tử!” Vì sao" Bởi vì muốn có một nền hòa bình ổn định và lâu dài, Việt Nam cần theo đuổi một chính sách Trung Lập Pháp Lý (Neutrality) vĩnh viễn. Trung Lập Pháp Lý là một chính thể Trung Lập đuợc quốc tế công nhận và bảo vệ (5). Nếu Việt Nam là một cường quốc kinh tế tại Đông Nam Á Châu (hậu Cộng Sản), và là một quốc gia Trung Lập, Việt Nam sẽ hoàn toàn không có vũ trang và quốc phòng đáng kể, giống như Nhật Bản hiện nay.
Trong lịch sử, dù nằm giữa những tranh chấp khốc liệt tại Âu Châu trong thế chiến thứ hai, có một quốc gia nào xâm lăng Thụy Sĩ hay lôi kéo quốc gia trung lập này vào vòng chiến hay không" Tương tự như vậy, vì là một quốc gia trung lập, Việt Nam sẽ không ngã về một khuynh hướng hay thế lực nào và sẵn sàng bang giao với mọi quốc gia trên thế giới. Đó là phúc lợi hòa bình,  thịnh vượng và trường cữu cho dân tộc Việt Nam.
So sánh hai Bối Cảnh đã nêu:
-  Việt Nam trong bối cảnh thứ nhất, dưới chính thể độc tài đảng trị, CSVN như một gã giang hồ không đáng tin cậy. Nay nghiêng về Tàu, mai ngã về Mỹ. Nếu muốn bảo vệ được mạng sống trong chốn hiểm nghèo, gã giang hồ cần phải luyện tập võ nghệ và kè kè vũ khí bên mình ngày cũng như đêm. Nhưng sẽ không có một đãm bảo nào cho sự sống còn "trường thọ" của kẻ giang hồ bất hảo. Dưới con mắt khinh miệt của Trung Cộng, CSVN hiện tại dù đang thần phục Bắc Triều nhưng chỉ là lũ phản phúc. Dưới cái nhìn của Hoa Kỳ, Việt Nam đóng một vai trò chiến lược giai đoạn, không hơn không kém. Khi Hoa Kỳ giải quyết xong vấn đề nguyên tử Bắc Triều Tiên và được Trung Cộng cam kết tôn trọng lưu thông hàng hải trên biển Đông, vai trò chiến lược của Việt Nam sẽ trở thành thứ yếu. Đừng trông mong Hoa Kỳ giúp đở bảo vệ Trường Sa hay lấy lại Hoàng Sa! Chưa kể sẽ có sự mặc cả trao đổi với Trung Cộng để giữ nguyên trạng Đài Loan cho một sự bỏ rơi Việt Nam lần thứ hai của "người bạn" đồng minh Hoa Kỳ!...
-  Nước Việt Nam trong bối cảnh thứ nhì, dưới chính thể Dân Chủ Pháp Trị và Trung Lập Pháp Lý, sẽ được thế giới tin cậy và được bảo vệ. Tài nguyên quặng mỏ Uranium dồi dào phong phú của Việt Nam sẽ là một cam kết bảo đảm hòa bình của lân bang và các cường quốc liên hệ. Việt Nam sẽ là một quốc gia hùng cường, ổn định và phát triển.
Sept. 2010
Quốc Phùng   
(1)   http://online.wsj.com/article/SB10001424052748704741904575409261840078780.html
(2)   http://www.marketwatch.com/story/nwt-uranium-corp-signs-memorandum-of-understanding-with-vietnam-atomic-energy-institute-2010-09-07"reflink=MW_news_stmp
(3)   http://maithanhtruyet.blogspot.com/2009_08_01_archive.html
(4)   http://www.bbc.co.uk/vietnamese/vietnam/2010/08/100805_us_viet_nuclear.shtml
(5)   http://en.wikipedia.org/wiki/Neutrality_%28international_relations%29

Ý kiến bạn đọc
09/02/201116:19:29
Khách
Troi ! nang luc kem ..quan ly toi ..tri tue dzom doi xay dung nguyen tu !!! that dai hoa cho nuoc VN hay nhin cach lam an cua nhung dinh cao tri tet thi se hinh dung duoc
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...
Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.
Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.
Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.
(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.
Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật
Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”
Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.
Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.
Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.