Hy Vọng Của Đảng Cộng Hòa
Vũ Linh
...Dân Chủ sẽ hết còn tung hoành một mình một chợ như hiện nay...
Còn 10 tháng nữa thì dân Mỹ sẽ lại đi bầu. Hơn một phần ba các thượng nghị sĩ (37 vị) và tất cả các dân biểu Hạ Viện (435 vị) sẽ ra tranh cử lại. Cho đến nay, tất cả các thăm dò dư luận cho thấy một chiều hướng phấn khởi cho đảng Cộng Hoà. Có nhiều tiếng nói nhắc nhở lại cuộc bầu cử năm 1994 khi đảng này lật ngược thế cờ, đại thắng, nắm đa số kiểm soát cả thượng viện lẫn hạ viện, lần đầu tiên trong hơn 40 năm. Thật ra, có lẽ đảng Cộng Hòa hồ hởi hơi quá sớm.
Theo truyền thống chính trị Mỹ, các cuộc bầu cử quốc hội thường đưa đến việc thắng cử của đảng đối lập với đảng của tổng thống đương nhiệm, do đó, điều bình thường là đảng Cộng Hòa hy vọng chiếm được vài ghế của phe Dân Chủ trong kỳ bầu tới. Chiếm được bao nhiêu, đó chính là vấn đề.
Hiện nay, đảng Dân Chủ nắm quyền kiểm soát tuyệt đối cả hai viện, với tỷ lệ 60-40 tại Thượng Viện, và 256-178 (một ghế trống) tại Hạ Viện. Có nghĩa là đảng Dân Chủ đủ phiếu tại cả hai viện để ban hành hay thay đổi bất cứ điều luật nào, cũng như bổ nhiệm hay truất nhiệm bất cứ viên chức liên bang cao cấp nào, như các bộ trưởng, thứ trưởng, tướng lãnh, quan tòa kể cả các quan tòa của Tối Cao Pháp Viện. Với một tổng thống cùng đảng trong Tòa Bạch Ốc, đảng Dân Chủ đang nắm quyền kiểm soát tuyệt đối guồng máy chính trị Mỹ, trong khi đảng Cộng Hòa chỉ có thể ngồi ngoài la ó phản đối.
Sự kiện này được đảng Dân Chủ ý thức rất rõ là cơ hội hiếm có để có thể thay đổi hướng đi của chế độ, lật ngược lại hướng bảo thủ mà nước Mỹ đã đi theo từ thời TT Reagan đầu thập niên 80 đến giờ, thực thi nhiều chính sách cấp tiến mà họ mơ ước nhưng không thể thực hiện được trong gần ba thập niên qua.
TT Obama thuộc thành phần cấp tiến, có lẽ cũng không phải đến độ cực đoan, nhưng ông bị áp lực nặng nề của khối cấp tiến cực đoan là khối cử trí nồng cốt của ông. Họ cũng nhìn thấy cơ hội hy hữu để có những thay đổi vĩ đại, từ chấm dứt các cuộc chiến tại Iraq như tại Afghanistan, xuống thang cuộc chiến chống khủng bố, thừa nhận hôn nhân đồng tính, mở rộng bảo hiểm và dịch vụ y tế, hạn chế quyền lực của giới tài phiệt, phục hồi nghiệp đoàn, nhà nước can thiệp mạnh vào tất cả mọi sinh hoạt kinh tế, xã hội, giáo dục… Bất chấp những cái giá phải trả như bớt an toàn, giới hạn tự do cá nhân để tăng cường một guồng máy thư lại ít hữu hiệu mà đầy phí phạm, đưa đến thâm thủng ngân sách phải bù đắp bằng gia tăng thuế trực tiếp hay gián tiếp hay vô hình.
Kết quả là TT Obama và đảng Dân Chủ đã và đang tung ra những chương trình đồ sộ tốn kém một cách khủng khiếp, có thể đưa đến thâm thủng ngân sách hàng chục ngàn tỷ, mà người kế vị TT Obama cũng như con cháu chúng ta sẽ lãnh đủ gáng nặng trong khi chưa rõ sẽ hưởng những lợi lộc gì.
Lấy ví dụ cuộc cải tổ y tế còn đang được tranh luận. Nếu được chấp nhận như đề nghị thì các biện pháp trang trải chi phí như tăng thuế, tăng phí y tế, cắt giảm Medicare… sẽ được áp dụng ngay sau khi luật được ban hành trong khi việc gia tăng bảo hiểm cho những người không có bảo hiểm hay có bảo hiểm không đủ, sẽ chỉ có hiệu lực sau năm 2013. Đại khái đó là cái mánh thu tiền trước, cung cấp dịch vụ sau để có thể giảm thiểu chi phí của kế hoạch và giới hạn bớt thâm thủng ngân sách hầu lọt qua cửa ải biểu quyết.
Dân Mỹ cũng bắt đầu nhìn thấy những chỉ dấu đáng e ngại và đã suy nghĩ lại. Trong khi đảng Dân Chủ thua hai cuộc bầu cử thống đốc tại hai tiểu bang then chốt Virginia và New Jersey, thì chính TT Obama cũng thấy mức hậu thuẫn của mình rớt như sung, nhanh hơn bất cứ tổng thống Mỹ nào trong lịch sử cận đại.
Ngoài ra, hiện có ít nhất là hai thượng nghị sĩ Dân Chủ đang bị đe dọa mất ghế vì họ đều bỏ phiếu ủng hộ cuộc cải tổ y tế của phe Dân Chủ trong khi cuộc cải tổ đó lại bị chống đối mạnh mẽ trong tiểu bang của họ (Nebraska, Arkansas). Một thượng nghị sĩ khác (Robert Byrd của Virginia) quá lớn tuổi, đang nằm liệt giường tại nhà thương, có thể qua đời nay mai (phải đi xe cứu thương ra quốc hội để bỏ phiếu cho Dân Chủ có đủ túc số 60 phiếu khi Thượng Viện biểu quyết về dự luật cải tổ y tế cách đây ít tuần). Nếu chẳng may ông qua đời thì người kế nhiệm sẽ được Thống Đốc Cộng Hòa mới đắc cử bổ nhiệm.
Hai thượng nghị sĩ Dân Chủ khác cũng đã thông báo quyết định không ra tranh cử lại năm nay (Connecticut và North Dakota), mở ra cơ hội cho Cộng Hòa lấy lại ít nhất là North Dakota là tiểu bang bảo thủ đã bầu liên tục cho Bush và McCain.
Nói cách khác, có ít nhất là năm ghế thượng nghị sĩ Dân Chủ đang bị đe dọa.
Tại tiểu bang Massachusetts, một tiểu bang cấp tiến nhất nước, cuộc bầu cử đặc biệt bầu thượng nghị sĩ thay thế TNS Ted Kennedy mới qua đời, cũng đã trở thành gay go bất ngờ, khiến giờ chót TT Obama rồi Bill Clinton phải bay lên vận động cho ứng viên Dân Chủ. Điều ấy phơi bầy rõ những khó khăn của đảng Dân Chủ vì đi quá xa về phiá tả.
Phe Dân Chủ hiện nay thực sự đang ở trong tình trạng hết sức lo lắng. Như ta đã biết, tại Thượng Viện, đa số của họ tuy là tuyệt đối nhưng lại chỉ vừa khít con số mầu nhiệm 60 ghế. Chỉ cần mất một ghế là họ sẽ trở thành hoàn toàn bất lực ngay nếu phe Cộng Hòa nhất trí đoàn kết.
Tại Hạ Viện, phe Dân Chủ nắm một đa số rất lớn (78 ghế). Nhiều dự báo cho thấy họ cũng sẽ gặp rắc rối. Những chương trình vĩ đại cũng như những thâm thủng ngân sách khổng lồ, và cuộc cải cách y tế quy mô, đã gây lo lắng hay bất mãn công khai trong khối cử tri bảo thủ, trong khi một số không nhỏ những vị dân biểu Dân Chủ đang đại diện cho những vùng bảo thủ.
Khối bảo thủ Cộng Hòa nhìn thấy đây là cơ hội vùng lên phản công. Họ đang tích cực tấn công phe Dân chủ, khai thác mọi sai lầm, sơ hở, đồng thời cũng đang cố gây quỹ, đi tìm nhân tài mới để đưa ra tranh cử cuối năm nay.
Theo những thăm dò dư luận mới nhất, phe Cộng Hoà có nhiều hy vọng chiếm lại được ít ghế tại cả hai viện. Nhưng không ai nghĩ là họ sẽ lật ngược được thế cờ, chiếm được đa số kiểm soát. Cái khó khăn lớn nhất của Cộng Hoà là những thất bại của cựu TT Bush và nhóm Cộng Hòa lãnh đạo trước đây quá lớn và quá gần, thiên hạ chưa quên được, nhất là khi TT Obama không bỏ lỡ bất cứ cơ hội nào để nhắc lại và đổ thừa. Dân Mỹ cũng rộng lượng hiểu rõ là một năm còn quá ít để TT Obama có thể làm được gì lớn lao, nên tuy họ không vui nhưng cũng chưa sẵn sàng bác bỏ hoàn toàn Obama.
Cái khó khăn lớn thứ hai là Cộng Hòa cho đến nay chỉ giỏi chỉ trích trong khi lại không đưa ra được những giải pháp thay thế cụ thể và hấp dẫn. Điển hình là trong cuộc cải tổ y tế, đa số dân Mỹ không ủng hộ kế hoạch cải tổ của TT Obama và phe Dân Chủ vì lo sợ mất những quyền lợi đang có mà lại phải trả chi phí y tế cao hơn để mang bảo hiểm cho hàng chục triệu người khác. Nhưng họ cũng không chấp nhận kế hoạch “vẫn như cũ” của phe Cộng Hòa vì dân Mỹ nói chung vẫn cảm thấy có cái gì không ổn khi hàng chục triệu công dân Mỹ không có bảo hiểm y tế.
Ngoài ra, phe Cộng Hòa cho đến nay vẫn chưa nổi lên một nhân vật sáng giá nào. Ngôi sao McCain đã lu mờ sau khi thất cử tổng thống. Các ứng viên tranh cử tổng thống khác cũng chẳng có gì sáng giá. Bà Sarah Palin tuy đã nổi đình nổi đám với cuốn sách Going Rogue (Nổi Loạn), nhưng vẫn chưa thuyết phục được nhiều người về khả năng an bang tế thế của bà. Phần lớn các nhân vật khác đều có tiếng nói bị giới hạn trong tiểu bang hay thành phố của mình thôi, chứ chưa đạt được tầm vóc liên bang.
Thông điệp mới không có, mà lãnh tụ mới cũng vẫn chưa xuất hiện. Đó là bài toán lớn của đảng Cộng Hoà.
Dĩ nhiên bây giờ còn quá sớm để có thể tiên đoán chính xác vì trong chính trị Mỹ, một năm dài bằng một thế kỷ. Tuy vậy, ta cũng có thể có nhận định sơ khởi là trong kỳ bầu cử tháng Mười Một năm nay, đảng Cộng Hòa sẽ gặm nhấm được một số ghế đáng kể, có thể cắt giảm khối đa số của phe Dân Chủ, và như vậy tiếng nói có thể mạnh hơn nếu họ liên minh được với khối dân cử bảo thủ trong đảng Dân Chủ.
Đặc biệt là tại Thượng Viện, không ai nghĩ Cộng Hòa sẽ lật ngược được thế cờ chiếm được đa số 60 ghế, nhưng có rất nhiều hy vọng Dân Chủ sẽ mất đa số tuyệt đối 60 ghế. Tuy Cộng Hòa chưa đủ khả năng lật ngược những sắc luật đã được khối cấp tiến ban hành, nhưng chắc chắn khối Dân Chủ sẽ hết còn tung hoành một mình một chợ như hiện nay được nữa và cái trớn cấp tiến cực đoan sẽ bị thắng lại.
Và đây sẽ là vấn đề lớn nhất của TT Obama.
Ông ý thức rõ ràng cơ hội độc tấu của ông có nhiều hy vọng chấm dứt cuối năm nay. Do đó, bằng mọi giá, ông phải tìm cách cho thông qua những biện pháp cấp tiến nhất, trong vấn đề cải tổ y tế, hâm nóng địa cầu, cải tổ tài chánh, rút quân tại vùng Vịnh, chiến lược chống khủng bố. Có nhiều người trách TT Obama ôm đồm quá nhiều, nhưng thực tế mà nói, ông không có nhiều lựa chọn: không làm bây giờ thì sẽ không bao giờ làm được nữa. Như cuộc cải tổ y tế hiện nay, nếu không thông qua được đầu năm nay thì sẽ không có hy vọng được thông qua nữa để rồi sẽ chìm xuống như cuộc thử nghiệm của bà Hillary Clinton năm 1993.
Nói tóm lại, đảng Dân Chủ đang gặp khó khăn vì đã định giá sai lầm chiến thắng năm 2006 và 2008 của họ. Họ tưởng dân Mỹ đã ngả nặng về phía tả nên tung ra những chính sách thiên tả quá xa. Trong khi thực tế dân Mỹ chỉ bỏ phiếu trong tinh thần muốn thay đổi, không muốn tiếp tục con đường của Bush, muốn ôn hòa hơn nhưng không có nghĩa là quá thiên tả. Bây giờ họ lo sợ và bất mãn với khối cấp tiến cực đoan, nhưng lại vẫn chưa quên những quá đáng của khối bảo thủ dưới thời Cộng Hòa Bush.
Có nhiều khả năng là một số lớn cử tri sẽ không đi bầu vì chưa biết phải bầu thế nào. (17-1-10)
Vũ Linh
Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: [email protected]. Bài của tác giả được đăng trên Việt Báo mỗi thứ Ba.
Gửi ý kiến của bạn
