Hôm nay,  

Ba Kịch Bản Bauxite Có Thể Xảy Ra

06/06/200900:00:00(Xem: 6045)

Ba kịch bản bauxite có thể xảy ra
Nguyễn Huệ Chi,    Phạm Toàn,    Nguyễn Thế Hùng
Phong trào ký tên vào bản Kiến nghị yêu cầu đưa vấn đề khai thác bauxite ở Tây Nguyên ra Quốc hội và chờ quyết định tối hậu của Quốc hội đã có nhiều kết quả tích cực đến bất ngờ.
 Có thể nói, lần đầu tiên sau nhiều năm dài dân ta nhiễm thói ỷ lại chờ đợi phó mặc cho những quyết định từ bên trên, cấp trên quyết định gì cũng được, cấp trên quyết định thế nào cũng xong, hậu quả ra sao không cần biết, thì vừa qua, phong trào ký Kiến nghị, khởi đầu với những người trí thức, song cuối cùng đã lan đến nhiều tầng lớp nhân dân từ Nam đến Bắc và từ trong nước đến ngoài nước, đã đưa lại một thói quen hoàn toàn khác.
Lần đầu tiên sau gần mười năm nằm trong vòng bí mật, vấn đề bauxite đã phải được công khai hóa. Muốn coi là sự đã rồi không được, chuyện khai thác thứ quặng nhôm đầy hiểm họa ấy ở vùng đất Tây Nguyên đã làm dấy lên những ý kiến trái chiều từ các phương tiện thông tin và bắt buộc phải đi vào tận diễn đàn Quốc hội khóa 12 đang họp, rồi dội trở lại dư luận để ngày càng thấm dần, thấm sâu vào nhận thức của mọi người. Những ai đó chỉ muốn làm tới bất chấp luật pháp, rõ ràng hiện đang phải đau đầu. 
Trên các phương tiện truyền thông, các loại báo chí in giấy tuy vẫn đành chịu khép vào “lề bên phải” song bằng cách này cách khác, với cả sự dè dặt của con chim dính tên sợ làn cây cong, cũng đã dũng cảm đưa ra những tin tức khó có thể bắt bẻ nổi, như chuyện người lao động phổ thông nước ngoài ngày đang đổ vào nước chúng ta ồ ạt bằng nhiều hình thức trốn luật trên các công trường xây dựng. 
 Trên các trang mạng thì đúng là đang có tầng tầng lớp lớp sóng giồi dư luận lồng lên như đồng thanh tương ứng. Các nhà khoa học đã có những đánh giá mang tính phản biện khá đầy đủ về mọi mặt: cách tính trữ lượng, tính toán khả năng khai thác, kỹ thuật và công nghệ khai thác, chuyện lỗ lãi trong khai thác và kinh doanh, những đắn đo về tác hại môi trường lợi chẳng bõ thiệt, và nhất là vấn đề an ninh - quốc phòng trên “nóc nhà Đông Dương”… Những phân tích với lý lẽ chắc nịch đó lại được minh họa ăn khớp bởi chính thái độ giả dối và trịch thượng của “các đồng chí bạn mười sáu chữ vàng” ngoài Biển Đông từ tuyên ngôn lưỡi bò tới việc cấm tàu thuyền đánh bắt cá cho tới việc cho cả một đội tàu đi tuần đang tiền hô hậu ủng hiện nay làm ngư dân Việt Nam đành phải uất ức neo thuyền lại giữa mùa đánh bắt, mà “bề trên” thì cứ lặng thinh chẳng hề có một động tĩnh gì giúp đỡ ngoài những lời tuyên bố suông lặp đi lặp lại… Tất cả những điều đó khiến cho dư luận càng lúc càng tự tin vào tính chính nghĩa và sự đúng đắn của yêu cầu dừng dự án bauxite, kể cả thí điểm, một yêu cầu được Đại tướng Võ Nguyên Giáp thẳng thắn nêu ra trong bức thư thứ ba. Một sự kiện mang tính xã hội dân sự đã bắt đầu thành hình và ngày một rõ nét.
 Lần đầu tiên tại diễn đàn Quốc hội đã không thấy cảnh “tranh luận” xuôi chiều. Vấn đề bauxite đã được nêu ra thẳng thắn dù chỉ mới ít ỏi. Vẫn có đấy vài ba bài diễn văn viết sẵn nêu ý kiến ủng hộ “của toàn thể cử tri” ("!); vẫn có đấy ý kiến của người có trách nhiệm đứng ra hứa hẹn sẽ “chịu trách nhiệm” ("!), và liền sau đó đều bị phản bác tới tấp trên các trang mạng. Tuy thế, ngay tại diễn đàn Quốc hội đã có những ý kiến khôn ngoan đúng mực khiến cho những ai đã định tìm cách né tránh cũng không lẩn đi đâu được. Vấn đề bauxite dù đang lặng lẽ tại diễn đàn quan phương này, tuy thế có phần chắc sẽ không thể xong xuôi êm thấm trong một sớm một chiều như ước mơ của những người ưa chơi canh bạc này tới đồng xu cuối cùng và giọt máu cuối cùng của dân tộc. 


 Các nhà khoa học đã hiệp sức với các vị đại biểu Quốc hội có tâm huyết bằng cách nêu ra hàng loạt sai lầm khi phải gật đầu theo định hướng hoặc phải ra những quyết nghị vội vã, xuôi chiều.
 Sắp tới, phong trào đòi hỏi giải quyết vụ bauxite sẽ diễn ra theo những kịch bản nào" Có thể hình dung ba dạng kịch bản như sau.
 Kịch bản một: lý trí thắng. Theo kịch bản này, dựa trên những lý lẽ hết sức thuyết phục, Quốc hội sẽ ra nghị quyết yêu cầu dừng toàn bộ các dự án bauxite ở Tây Nguyên, mọi chuyện tạm xếp lại, vài ba chục năm nữa các thế hệ sau sẽ tính chuyện kinh doanh khai thác chứ không thể chỉ tính chuyện moi tài nguyên thô đi bán cho bọn lái súng và bọn sản xuất tàu ngầm. Đó sẽ là kịch bản của sự thắng thế của lý trí. Nhưng lại có câu hỏi: lý trí nào và lý trí của ai" Dĩ nhiên đó không phải là lý trí của những ai đã trót dấn sâu vào canh bạc này. Những “đại diện ưu tú” của thứ “lý trí” phản lý trí này sẽ dùng hết sức mạnh của họ để chống lại, nếu cần thì có thể nhờ “các đồng chí bạn” can thiệp, mà lý do thì chẳng thiếu gì. Vì thế ta nên tỉnh táo mà thấy, kịch bản này khó thành công, bởi nó đụng tới vô vàn thứ đặc quyền đặc lợi của những “nhóm lợi ích” nằm cả ở bên này lẫn bên kia biên giới. 
 Kịch bản hai: lý trí thua. Và thua to! Dĩ nhiên là lý trí lành mạnh của giới trí thức và nhiều người dân sẽ thua cái lý trí tham lam đen tối của các nhóm đặc quyền đặc lợi trong nước và ngoài nước, họ sẽ liên kết chặt chẽ với nhau để “cương quyết xốc tới” như điều đã diễn ra từ trước đến nay, “biết rồi, khổ lắm, nói mãi” trong cơ chế một đảng cầm quyền! Tình hình thế giới nhạy cảm hiện nay càng rất dễ xui khiến những thế lực máu mê siêu cường quen đục nước béo cò tìm mọi cách đoạt thêm quyền lực ở bên ngoài biên ải để đối phó với những khó khăn chồng chất và không bao giờ hết bên trong cương vực. Đây sẽ là một kịch bản đen tối nhất cho dân tộc. 
 Kịch bản ba: cò cưa kéo cưa. Kinh nghiệm lịch sử cho thấy ở Việt Nam sự việc thường diễn ra theo lối khôn khéo của đầu óc tiểu nông và theo lối nửa vời của đầu óc tiểu thương. Vấn đề bauxite Tây Nguyên sẽ bị duy trì trong thế nhùng nhằng, cố tình tạo ra một thùng nước không sôi một trăm độ, cố tình làm sao cho mâu thuẫn không thành xung đột kẻo “khó xử lắm các đồng chí ạ”! Biện pháp sẽ vẫn như cũ: hạn chế thông tin, làm ăn kín đáo, xé lẻ đàn áp. Ta đã thấy bối cảnh đó trong nhiều chục năm qua, cái bối cảnh đã biến một dân tộc năng động và yêu cuộc sống thành những cá thể rời rã bất lực, bất cần đến chí khí, bỏ mặc cho lý trí bị ngủ vùi. Điều này cần được nói thẳng ra: từ bao lâu nay những anh chị em chủ trương các trang Web và trang blog chúng ta đều có chung một nguyện vọng tha thiết chẳng nói thành lời, ấy là làm sao nâng cao dân trí nhiều hơn nữa để cởi cho dân tộc khỏi vòng trói buộc mê muội ấy. 
 Trong chuyện này, người trí thức và lớp người trẻ tuổi lại phải chấp nhận dấn thân chứ không còn giải pháp nào hơn! Mình không làm thì ai làm" Mình không chủ động đương lấy thì chờ ai đảm đương hộ" Mình không nhận việc thì cậy ai nhận việc thay"
 Cuộc đời một dân tộc cũng như một cơ thể, cũng có khi cảm mạo vì thời tiết thất thường, cũng có khi đau vì tai họa bất ưng. Nhưng đành để chết đi một cơ thể, tội đó nặng lắm, vì đó là tội tự sát. 
Việt Nam ngày 4 tháng 6 năm 2009
(ngày diễn ra sự kiện Thiên An Môn bên Tàu 20 năm trước)
Nguyễn Huệ Chi,    Phạm Toàn,    Nguyễn Thế Hùng
(http://bauxitevietnam.info)

 

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
1234567Trang sauTrang cuối

Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...

Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.

Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.

Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.

(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.

Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật

Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”

Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.

Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.

Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...
1234567Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.