Hạ Viện: Để Puerto Rico Tự Chọn Là TB Mỹ Hay Không
WASHINGTON - 1 cuộc biểu quyết tại Hạ Viện hôm Thứ Năm cho phép dân đảo Puerto Rico quyết định qua trưng cầu dân ý muốn là tiểu bang của Hoa Kỳ, tiếp tục là lãnh thổ trong thịnh vượng chung, độc lập hay quy chế nào khác.
Puerto Rico trở thành lãnh thổ giám hộ của Hoa Kỳ từ năm 1898 sau cuộc chiến với Tây Ban Nha.
Dân đảo là công dân Hoa Kỳ nhưng không đuợc bầu TT và họ có 1 dân biểu tại Hạ Viện liên bang mà không có quyền biểu quyết. Vị này, ông Pedro Pierluisi, tuyên bố: dân đảo nên đuợc quyền quyết định vận mạng của mình. Ông Pierluisi muốn đảo trở thành quốc gia. Ông nói "Kiên nhẫn là 1 đức tính, nhưng dân chúng Puerto Rico đã kiên nhẫn đủ".
Nhưng, dân biểu Nydia Velaquez (New York) nói dân đảo chưa yêu cầu Hạ Viện can thiệp.
Đề luật về quy chế của Puerto Rico dự kiến 1 tiến trình 2 bước. Trước hết là muốn giữ nguyên trạng hay không. Muốn thay đổi thì chọn tiếp là quốc gia, hay độc lập nhưng duy trì các liên lạc về quốc phòng và kinh tế với Hoa Kỳ như các đảo Marshall và Micronesia.
Trong các trưng cầu dân ý đã qua, số phiếu chọn là quốc gia hay là 1 phần trong thịnh vượng chung là ngang ngửa. Quy chế độc lập thiếu hậu thuẫn.
Điểm đang tranh luận là cách xác định các phương án chọn lựa. Dân biểu Jose Sorano của New York nghĩ rằng dân đảo nên chọn quy chế là lãnh thổ trong thịnh vượng chung, tương tự quận Bronx là đơn vị mà ông dại diện.
Theo dân biểu Gutierrez, dân đảo nói tiếng Tây Ban Nha, là có ngôn ngữ riêng, là 1 quốc gia. Là tiểu bang thì Puerto Rico sẽ có 2 nghị sĩ tại Thượng Viện liên bang và 4 triệu dân có 6 ghế dân biểu tại Hạ Viện.