AFGHA THA TÙ TALIBAN
Sơn Điền Nguyễn Viết Khánh
Đầu tuần này chính quyền Afgha đã thả thêm một nhóm thứ hai gồm những nghi can Taliban sau khi duyệt lại các trường hợp của họ, Văn phòng của Tổng Thống Hamid Karzai loan báo như trên. Nhóm này gồm có 28 tù nhân ở một số trại giam. Nhóm thứ nhất gồm 14 tù nhân đã được tha vào tháng 6 trong một cuộc hội nghị gọi là "Thượng đỉnh Hòa Bình" chủ trương một cuộc đàm phán giữa chính phủ và nhóm Taliban.
Các cuộc họp cấp cao của các lãnh tụ bộ tộc và các bô lão đã chấp thuận kế hoạch của Karzai nhằm đạt được một thỏa hiệp với nhóm ôn hòa Taliban. Năm 2001 Mỹ đã đem quân tấn công Taliban nên chúng nổi loạn dữ dội. Theo Văn phòng của Karzai, thuật lời Bộ trưởng Tư pháp cam kết sẽ phóng thích thêm 45 tù nhân Taliban hay hơn sau khi duyệt xét lại hồ sơ của những người này. Cuộc họp Thượng đỉnh cũng kêu gọi xóa tên những lãnh tụ Taliban trong danh sách đen của Liên Hiệp Quốc, đồng thời đàm phán với những lãnh tụ Taliban đã chấp nhận từ bỏ bạo động.
Cho đến nay vẫn không thấy Taliban nói gì về các vụ thả tù, nhưng một nhóm cứng rắn của Taliban đã nhiều lần bác bỏ mọi sự đàm phán hòa bình, nói sẽ tiếp tục chiến đấu cho đến khi nào quân đội ngoại quốc phải rút hết khỏi Afghanistan. Hiện có hàng trăm nghi can Taliban vẫn sống trong nhà giam của quân đội Afgha hay các lực lượng quốc tế từ nhiều năm qua mà không được gặp luật sư hay hưởng thụ một chút quyền nào.
Trong khi Karzai ra lệnh duyệt xét lại các hồ sơ của tù nhân Taliban, có tới 15,000 nghi can còn bị giam trong các nhà tù của chính quyền Afgha, phía Mỹ cho biết sẽ duyệt xét lại hồ sơ các nghi can Taliban hiện bị giam giữ tại các nhà tù của quân đội Mỹ. Từ đầu năm nay, 114 tù nhân Taliban đã được Mỹ phóng thích khỏi nhà tù ở Bagram, sau khi chính phủ Mỹ đã cho phép các tù nhân nghi can Taliban được khiếu nại về sự giam giữ họ. Hiện nay có khoảng 1,000 tù nhân Taliban bị giam giữ tại các trại tù của quân đội ngoại quốc tại các nơi khác, trong khi ở Bagram thuộc phía Bắc Afghanistan đã có hơn 800 trăm tù.
Vấn đề còn liên quan đến Pakistan có chung biên giới với Afgha. Cuối tuần trước 2 kẻ đánh bom tự sát đi trên xe gắn máy đã giết chết 102 người dân, kể cả phụ nữ và trẻ em ở vùng Pashtun, tiếp giáp với Afgha. Pakistan đã mở hai cuộc tấn công lớn hồi năm ngoái vào vùng có quân Taliban ẩn náu. Đến cuộc đánh bom tự sát cuối tuần trước diễn ra ở Yakaghund, một căn làng có nhiều quân Taliban, mặc dù bọn Taliban gốc người Pakistan nói những bô lão trong làng đều là mục tiêu, nhưng có hàng chục dân kể cả phụ nữ và trẻ em đều là nạn nhân, vì lúc đó dân đang xúm lại đi nhặt đồ thực phẩm và đồ trang bị cho nông dân, ở thị trấn Mohmand.
Hai kẻ đánh bom có vẻ đã nhằm vào Văn phòng của Rasool Khan, một Phó Chủ tịch của Mohmand, lúc đó đang có các bô lão địa phương viếng thăm. Nguồn tin Thông tấn AP cho biết các ký giả địa phương nói phát ngôn nhân của nhóm Taliban gốc Pakistan đã gọi đến xác nhận chính bọn này đã ra tay đánh phá. Tuy nhiên các bô lão có mặt đều an toàn. Một nguồn tin mới nhất của Thông tấn Reuters vào sáng Thứ Ba tuần này cho biết một tên lính của chính quyền Afgha đã phản thùng và bỏ chạy sau khi giết chết 3 người lính Gurkha ở miền Nam tỉnh Helmand. Tin này đã do quân đồng ninh NATO loan báo. Gurkha là một bộ tộc sống ở miền núi nước Nepal, chuyên đi lính cho nước ngoài. Nepal ở chân Hy Mã Lạp Sơn, giữa Tây Tạng và Ấn Độ. Nhiều người lính NATO cũng bị thương ở Helmand, nơi đây có 9,000 quân Anh đang chiến đấu tiễu trừ bọn phản loạn Taliban.
Theo lời Trung tướng Nick Parker, Phó Tư lệnh Lực lượng Tiếp trợ An ninh Quốc tế, đức tin là thiết yếu nhất cho các lực lượng quốc tế có nhiệm vụ huấn luyện và trang bị cho quân đội của chính phủ Afgha để họ có thể tham gia ngày một nhiều hơn trong cuộc chiến đấu chống khủng bố, trong khi quân đội NATO dự liệu rút dần khỏi Afghanistan. Trung tá James Carr-Smith, phát ngôn nhân của lực lượng đồng minh nói: "Chúng tôi tin rằng đây chỉ là hành động đơn độc của một tên lính phản thùng. Tên lính đó đã bỏ trốn, nhưng chúng tôi sẽ nỗ lực tìm ra hắn.
Đại tướng David Petraeus, Tổng tư lệnh quân đội NATO và Mỹ ở Afgha, nói một cuộc điều tra phối hợp đang được thực hiện về vụ này và quả quyết sự thống nhất quân đội vẫn tiếp tục giữa 150,000 quân quốc tế và quân chính quy của chính phủ Afgha. Trong một bản tuyên bố, Petraeus nói: "Chúng ta đều phải hy sinh lớn lao, chúng ta phải bảo đảm niềm tin giữa các quân đội của chúng ta sẽ tiếp tục vững chắc để đánh bại kẻ thù của chúng ta. Đây là một sứ mạng liên minh phối hợp, quân đội Afgha và quân đồng minh chiến đấu vai kề vai chống bọn Taliban và những kẻ cực đoan khác". Vụ một tên lính phản thùng giết người hôm Thứ Ba không phải là lần đầu tiên quân đội nước ngoài bị giết bởi những kẻ trở cờ trong Lực lượng An ninh của Afghanistan, gây ra một mối quan tâm lớn về mức độ trà trộn vào các lực lượng an ninh được huấn luyện và tài trợ bởi NATO để đánh bọn phiến loạn.
Qua ngày thứ Tư, tin mới nhất cho biết tên lính phản thùng là Talib Hussein, khoảng 22 hay 23 tuổi. Điều lạ lùng là Hussein thuộc nhóm Hazara, một thiểu số của hệ Hồi giáo Shi-a, luôn luôn bị phe Taliban khủng bố giết hại. Taliban thuộc hệ Hồi giáo Sun-ni, đối nghịch với Shi-a. Cũng trong ngày thứ Tư có thêm 4 lính Mỹ đã chết trong một vụ nổ bom ở trên đường lộ ở phía Nam Afgha, và thêm một lính Mỹ chết trong một cuộc giao tranh với bọn Taliban. Tính riêng trong tháng 7, 45 quân quốc tế đã chết ở Afgha, trong số này có 33 lính Mỹ.
Tình hình Afghanistan không phải dễ dàng, chúng tôi thiết nghĩ còn lâu quân đội Mỹ và NATO mới có thể rút hết ra khỏi nước này. Đánh bọn khủng bố Taliban và kẻ cầm đầu chúng là al-Qaida sẽ còn phải tiếp tục trong nhiều năm nữa, không phải chỉ ở Trung Á mà còn ở nhiều nơi trên khắp thế giới.
Gửi ý kiến của bạn
