Hôm nay,  

XẺO CHIM - SỜ CHIM - CẤU CHIM

23/07/201100:00:00(Xem: 15385)

XẺO CHIM - SỜ CHIM - CẤU CHIM

thay_pho_te_nguyen_manh_san_hoi_nghi_tuyen_uy-large-contentThầy Phó Tế Nguyễn Mạnh San trong hội nghị tuyên úy trại tù.(hình hồ sơ)

Phó Tế Nguyễn Mạnh San

(LTS: Thầy Phó Tế Nguyễn Mạnh San vừa xuất bản Tuyển Tập Pháp Luật Hoa Kỳ Thực Dụng, kể lại những kinh nghiệm và cảm xúc trong nhiệm vụ của một chuyên gia luật pháp tại Tòa Án Liên Bang Oklahoma và cũng là một tuyên úy mục vụ trại giam. Các bài trong Tuyển Tập trích đăng nơi đây sẽ giúp thêm kiến thức pháp luật cần thiết trong đời sống tại Hoa Kỳ. VB trân trọng cảm ơn Thầy Phó Tế Nguyễn Mạnh San.)

Người Việt Nam khi đi ăn nhà hàng thường hay gọi mấy “món ăn chơi” trước đã. Gọi là ăn chơi chứ thực ra là ăn thật, rồi mới đến các món ăn chính. Đôi khi còn ví von “Làm chơi mà ăn thiệt”, làm việc khơi khơi mà hái ra tiền, người ngoài nhìn vào cứ tưởng công việc làm chơi nhưng còn vất vả hơn làm thiệt rất nhiều. Họ nói chơi cho vui chứ không có ý gì, hoặc đôi khi hành động nhưng đầu óc không có ý gì là xấu xa, đen tối.

Nhưng ở Hoa Kỳ, người Việt nói riêng, cần phải thận trọng từ “Lời nói chơi” cho đến “Hành động vô tư” của mình. Hai câu chuyện xin kể sau đây cười ra nước mắt. Một ông người Việt, nói chơi cho vui với một cậu bé người Mỹ 10 tuổi: “Hãy đi chỗ khác chơi,.. tao xẻo chim mày bây giờ !..” và một “Hành động sờ chim con nít” của một ông già người Việt hoàn toàn không có dụng ý gì xấu (thói quen thường tình ở VN) nhưng 2 ông bị bắt giam, lãnh án tù. Hiểu theo mặt tình cảm, 2 người này hoàn toàn vô tội, nhưng về mặt pháp lý 2 ông đều phạm tội vì tình ngay lý gian.

Câu chuyện thứ nhất, được biết trong lúc ông A đang cầm cái kéo to dài để tỉa hàng rào cây bao bọc quanh nhà, đứa con trai 14 tuổi phụ giúp bố hốt những cành lá mới tỉa vào túi rác. Bắt chợt một cậu bé Mỹ, ở nhà bên cạnh chạy đến gần ông để xem ông tỉa cây. Ông bèn dơ cao cái kéo lên cao, chìa vào mặt cậu bé và nói chơi “Mày lui ra chỗ khác chơi cho tao nhờ, nếu không tao sẽ cắt chim mày bây giờ”. Con trai ông bèn dịch sang tiếng Mỹ cho nó nghe, nó sợ quá hốt hoảng chạy về nhà mách mẹ, bà mẹ nghe xong liền nhắc điện thoại gọi 911 chỉ ít phút sau cảnh sát đến còng hai tay ông ta đưa về trại giam. Sáu tháng sau phiên tòa có bồi thẩm đoàn xử ông ta. Sau khi nghe lời buộc tội của luật sư bên Công Tố Viện (DA) kèm theo sự diễn lại các động tác bằng tang vật là cái kéo to, dài, của ông A, nhắc lại lời ông A nói chơi đe dọa đứa nhỏ. Mặc dù có sự biện hộ khá tỉ mỉ của vị luật sư đang cố gắng bênh vực cho ông A được hoàn toàn vô tội, nhưng Bồi Thẩm Đoàn bỏ phiếu là ông A thực sự phạm tội đe dọa trẻ con dưới tuổi vị thành niên bằng vũ khí khá nguy hiểm, nên ông A bị Tòa tuyên án 5 năm tù ở về tội mưu toan giết người với vũ khí nguy hiểm (attempt to kill with deadly weapon). Nếu trong thời gian ở tù ông ta có hạnh kiểm tốt thì chỉ phải ở tù hai năm rưỡi, thời gian còn lại sẽ được tại ngoại trở về nhà thi hành cho xong bản án 5 năm.

Trước ngày ông phải rời trại tạm giam để đến một trại khác, ông buồn rầu than với tôi rằng hồi còn ở VN, ông vẫn thường nói chơi với tụi nhóc con bên hàng xóm, với con cháu trong nhà, câu nói như vậy đôi khi còn nặng hơn nhiều, có lúc vừa nói vừa trợn trừng đôi mắt, giả vờ như rất tức giận hét lên: “Mày không đi ngay cho khuất mắt, tao bắn bỏ mạng bây giờ”, hoặc “Tao hỏi mày không nói hả, tiện có con dao sắc bén đây, tao mổ họng, cắt lưỡi,bẻ răng mày ra từng cái ngay bây giờ!”. Vậy mà có sao đâu..! Giờ đây chạy thoát được cộng sản, tý nữa thì toi mạng trên biển cả, đến được cái xứ “Cờ Hoa” nổi tiếng là có Tự Do, Dân Chủ, văn minh nhất thế giới, nhưng chỉ vì một câu nói giỡn chơi cho vui mà mấy ông bà Mỹ Bồi Thẩm Đoàn sau khi nghe ông luật sư Công Tố Viện nhắc lại lời nói dọa chơi của tôi, tay cầm cái kéo to dài của tôi dơ lên cao khỏi đầu dí sát vào mặt con búp bê tượng trưng cho thằng nhỏ, làm cho Bồi Thẩm Đoàn nghe và nhìn thấy cảnh tượng hãi hùng này như họ đang coi phim khủng long, bố bảo ai coi mà chả hồi hộp sợ toát mồ hôi, muốn tè ra quần ấy chứ, nên họ tin ngay là tôi nói thật, sắp làm thật cắt chim đứa trẻ, để hôm nay tôi phải ngồi tù 5 năm. Thầy thấy không! thật là oan cho tôi, chỉ có Chúa mới biết rõ lòng dạ con người, nhất là người dân Việt đều hiểu câu nói chơi 100% quá quen thuộc sử dụng hàng ngày. Xin Thầy làm phúc cầu xin Ơn Trên cho tôi giữ vững đức tin vào Chúa, để tôi tiếp tục vác Thánh giá theo Chúa trong những ngày còn lại của tôi trên thế gian này.

Câu chuyện thứ hai: Ông B đã khá lớn tuổi, cháu nội gái của ông tên là Cóc ở cùng nhà, Cóc có cô bạn gái người Mỹ tên là Linda bạn học cùng trường, nhà Linda ở bên kia đường đối diện với nhà ông. Mỗi chiều tan học về nhà, Linda đều bế em trai út sang nhà ông chơi với Cóc cho tới 6 giờ 30 khi mẹ cô ta tan sở về nhà thì Linda bế em bé về. Ông B thường bồng bế ru bé chơi. Một hôm có người bạn thân của ông B tới thăm, trong lúc ông đang ôm ấp đứa bé kháu khỉnh em trai Linda trong tay, chú bé này có đôi mắt xanh biếc tròn như 2 hòn bi có mái tóc nâu óng ánh mềm như những sợi tơ. Ngồi chuyện trò với bạn, đôi tay ông B ôm bé ngồi trên đùi, bất chợt ông B vạch cái tã của bé ra để thò con chim lòi ra ngoài, ông B khoe với người bạn: “Này anh hãy nhìn cho kỹ xem, con chim của bé trông đẹp mũm mĩm, đỏ tròn như trái ớt.!..” trong khi nói tay ông nâng con chim của bé. Linda chị của bé tình cờ đi qua, tận mắt thấy ông B đang nâng chim của bé. Tối hôm đó, Linda kể lại hành động kỳ lạ của ông B cho mẹ nghe, mẹ Linda liền gọi điện thoại trình báo cho cảnh sát biết sự việc đã xẩy ra theo đúng lời con gái bà đã thuật lại cho bà nghe.

Khuya hôm đó,cảnh sát tới nhà hỏi thăm sức khỏe còng tay ông B dẫn độ ông về trại giam. Cảnh sát cho biết ông phạm tội kích thích tình dục trẻ thơ (sờ chim chú bé, em Linda). Ra Tòa, mặc dù ông có luật sư riêng, cãi bênh vực ông nhưng Bồi Thẩm Đoàn vẫn đồng nhất bỏ phiếu, cho ông là hoàn toàn có tội, Tòa tuyên án ông B bị 8 năm tù ở về tội “Sờ Chim” con nít với dụng ý kích thích tình dục..! Sau ngày ông B lãnh án, tôi gặp ông lần chót, buồn và tức giận ông B cho là mình hoàn toàn bị oan: “Chắc Thầy còn lạ gì ở VN, vấn đề sờ chim con nít là chuyện thường tình, bố thương con, ông thương cháu vẫn thường hay lấy tay nâng niu “chim” con cháu mình, đôi khi còn lấy miệng hôn hoặc cắn yêu nữa chứ..!”. Không phải đây là lần đầu, thật ra tôi đã tôi đã hành động nhiều lần rồi, vì tôi rất thương mến đứa bé Mỹ này, trông nó kháu khỉnh khôi ngô, xinh đẹp như búp bê, con chim của nó tròn trĩnh hồng hào như trái ớt tươi mới hái, quen thói như ở VN tôi mới nựng nó. Bây giờ tôi đã là ông nội, ông ngoại, tôi đâu có điên khùng gì làm chuyện kỳ quặc như họ đã kết tội..!”. Tôi đồng ý với ông B, vì chính tôi cũng có lần nhìn thấy cảnh này khi tôi còn nhỏ tuổi ở dưới quê nội. Tôi giải thích cho ông B hiểu là giờ phút này, ông đâu còn sống ở VN, ông đang sinh sống nơi xứ lạ quê người, cần phải biết tuân thủ luật lệ, tập tục của người ta: ”Nhập gia phải tùy tục”, mỗi quốc gia trên thế giới đều có văn hóa tập tục riêng biệt chẳng hạn như ở VN, lỡ “tè bậy” nơi công cộng cũng chẳng sao, tè bậy sau vườn nhà mình thì yên trí lớn, không ai có quyền chỉ trích hay bị cảnh sát biên phạt. Nhưng ở đây (Mỹ quốc) nếu “tè bậy” dù là tè trong vườn nhà mình, nếu bên hàng xóm có người nhìn thấy (qua hàng rào), họ báo cho cảnh sát biết thì ông sẽ bị bắt về bót đóng tiền thế chân tại ngoại chờ ngày ra tòa. Nếu người hàng xóm là một bà già gần đất xa trời hay là một em bé gái dưới tuổi vị thành niên thì tội “tè bậy” còn nặng hơn nhiều, có thể bị buộc tội là cố ý khiêu khích tình dục đối với bà lão, đối với trẻ thơ...!

Câu chuyện thứ Ba “Cấu CHIM”: Chị Lisa rất thương yêu chồng là anh Rick, hai người sống với nhau trên 10 năm có 1 con gái đầu lòng 7 tuổi. Sau khi con gái vừa tròn 8 tuổi, anh Rick thỉnh thoảng đi làm về nhà trễ cả mấy tiếng đồng hồ nói là lúc này có quá nhiều việc phải làm thêm giờ. Chị Lisa hoàn toàn tin lời chồng không chút nghi ngờ. Nhưng một hôm vào buổi tối chị đang lái xe trên đường tới trường đón con gái học dương cầm, bắt chợt chị nhìn thấy phía sau (kính chiếu hậu) chồng chị đang lái xe vượt qua xe của chị, bên cạnh là cô thư ký đang tươi cười tình từ, cánh tay trái cô thư ký ôm choàng qua cổ chồng chị. Cố nén cơn giận, bình tĩnh lái xe theo sau, xem chồng mình đưa cô thư ký đi đâu. Vì mải mê trò chuyện chồng chị không hay biết là có vợ đang theo sau xe. Lisa trông thấy Rick xuống xe mở cửa cho cô thư ký xuống xe, hai người ôm nhau hôn, rồi dắt tay nhau vào nhà cô ta. Chị Lisa vội quay đầu xe chạy tới trường đón con gái. Về tới nhà, chị nhìn thấy Rick đang đứng trước cửa nhà tươi cười dang hai cánh tay ôm chặt chị trong vòng tay. Lisa vẫn giả vờ tươi cười như không có chuyện gì xẩy ra, làm cho anh Rick cứ tưởng vợ mình không biết chuyện anh và cô thư ký tằng tịu nhau. Vào nhà anh yên trí, thản nhiên cười nói kể hết chuyện vui này đến chuyên vui khác ở sở cho vợ nghe, anh đâu có biết lúc này hồn chị là cả 1 biển lửa đang bốc cháy chỉ chờ tới giờ thuận tiện là bung ra đốt cháy mục tiêu. Lisa âm thầm hoạch định chương trình hành động ngay sau khi chị thấy cảnh 2 người hôn nhau. Đêm đó lúc 2 giờ sáng anh Rick ngủ say như chết, chị liền dùng 5 ngón tay phải mà hồi tối trước khi đi ngủ chị đã dũa móng tay cho thật sắc, nhọn, luồn tay vào trong quần anh Rick, cấu thật mạnh vào thằng cu nhỏ, của quý của anh. Đau quá anh choàng tỉnh dậy, đạp mạnh chị té ra khỏi giường. Anh ôm chặt nó vào trong lòng hai bàn tay, cứ thế lăn lộn trên giường, gào thét ầm ĩ. Nhìn thấy máu đỏ lênh láng trên giường, tiếng kêu la thảm thiết của chồng, chị Lisa mủi lòng liền gọi điện thoại 911. Năm phút sau cảnh sát và xe cứu thương đến chở anh vào nhà thuơng cấp cứu. Cảnh sát còng tay chị dẫn vào trại tạm giam, chị bị buộc vào tội tấn công với vũ khí nguy hiểm gây thuong tích trầm trọng cho chồng (assault with deadly weapon to cause critical injury). Trong phiên tòa chị hoàn toàn nhận tội, luật sư bênh vực cho chị tại vì thương yêu chồng hết lòng, quá tin tưởng vào lòng chung thủy của chồng từ nhiều năm, nay bất ngờ thấy hành động phản bội của chồng làm cho chị không kìm hãm nổi sự tức giận, nên mới có chuyện đáng tiếc như vậy. Luật sư trình Tòa là chồng chị hoàn toàn xin bãi nại mọi thiệt hại về vật chất cũng như tinh thần do vợ anh gây ra. Tòa tuyên án phạt chị 5 tháng tù ở và 1 năm tù treo. Hai tuần lễ trước ngày chị được thả về nhà, chị đã tâm sự khi tôi vào thăm lần cuối: “Thưa Thầy, con rất hối hận về hành động điên cuồng vừa qua của con đối với chồng. Trong những ngày ở tù, con đã suy nghĩ lại tất cả những hành động mà con đã làm, con nhận thấy rằng mọi chuyện rắc rối xẩy ra trên đời này có cách giải quyết tốt đẹp, cũng có cách giải quyết không tốt đẹp như trường hợp của con chẳng hạn. Vì trước khi hành động, nếu con chịu khó hỏi ý kiến bạn bè hay người thân trong gia đình có lẽ con đã không có hành động hấp tấp như thế. Trái lại con cứ âm thầm hành động một mình kết quả bị tù với niềm ân hận tràn trề, còn bị con của con oán trách, coi con là người mẹ điên khùng làm hại thể xác bố nó”.

Tôi rất thông cảm với hầu hết những gì chị Lisa vừa nói, duy chỉ có 1 điều chị nói là nếu chị chịu khó hỏi ý kiến bạn bè thì có lẽ giờ này chị đã không phải ở tù. Tôi cho chị biết điều này chưa hẳn đã đúng như chị nghĩ, vì cách đây 5 năm, tôi có đến thăm 1 nữ tù nhân bị án chung thân khổ sai vì tội giết chồng. Chị ta kể cho tôi nghe là chồng chị có cô tình nhân trẻ đẹp hơn chị ta, chị rất buồn và qúa tức giận, tự hỏi không biết phải làm gì với người chồng phản bội này. Chị đem câu chuyện hỏi ý kiến người bạn thân nhất. Cô bạn khuyên chị là để khỏi mất công tức giận làm gì cho nhức óc, ghen tuông làm gì cho hại sức khỏe đối với hạng đàn ông khốn nạn đó. Chi bằng mua 1 khẩu súng lục hãm thanh, chờ tới nửa đêm chồng đang ngủ say, nhẹ nhàng tới gần chàng cho 1 phát súng ân huệ thẳng ngay tim, tiễn đưa chàng về với tổ tiên là hết chuyện.

Đang lúc nóng giận, sôi sục hận thù, khi nghe bạn đưa ra ý kiến rất hợp ý, thế là hôm sau chị đi mua 1 khẩu súng lục có hãm thanh, tới nửa đêm hôm đó chị ra tay hành động, anh chồng hết thở, chị ta lãnh án chung thân khổ sai. Vừa nghe tới đây chị Lisa ngắt lời tôi: “Thưa Thầy, vậy Chúa hãy còn thương con, cho con quá nhiều may mắn vì con được trở về để sống tự do với con cái, chứ lúc đó có người khuyên con mua súng như câu chuyện Thầy vừa kể, chắc chắn 100% con cung làm như vậy. Xin hết lòng ơn Chúa đã cứu con khỏi bản án chung thân khổ sai.”

Câu chuyện của chị Lisa làm tôi nhớ lại, năm 1954 khi tôi theo gia đình di cư vào Nam, một hôm tôi nghe tiếng người Mẹ nói với anh con trai cả của gia đình này. “Con ơi! Mai kia con có lập gia đình con nhớ hãy lấy vợ người Bắc hoặc người Trung đấy nhé..!, chớ có lấy vợ người Nam vì gái trong Nam tuy thật thà chất phát, tính tình dễ mến thật, nhưng khi nổi cơn ghen chỉ có “Đốt” chồng chứ không “Thiến” chồng đâu con..! Bằng cớ là vừa mới đây, báo chí đăng tin trong Sài gòn có cô Quờn nổi cơn ghen, chồng đang ngủ say, cô ta nửa đêm thức dậy lấy dầu xăng đốt chồng chết nhe răng đấy con ạ..! Con nên nhớ rằng bố mẹ giờ đây chỉ ước mơ có một điều duy nhất là làm sao cho bố mẹ nhìn thấy mặt con trong lúc tuổi già sức yếu thì bố mẹ mới cảm thấy sung sướng hạnh phúc được.”

Ý kiến bạn đọc
23/07/201122:18:45
Khách
Cám Ơn nhiều với !
26/07/201115:16:41
Khách
Đoạn kết tác giả đã chỉ với một câu nói của cô Quờn nào đó mà phạm phải hai lỗi nghiêm trọng đối với vai trò của một nhà văn và một thầy tu có trách nhiệm hướng dẫn tinh thần đạo đức cho công chúng. Đó là "quơ đũa cả nắm" và "kỳ thị con gái miền Nam".
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...
Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.
Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.
Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.
(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.
Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật
Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”
Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.
Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.
Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.