Toàn dân cùng nhau lên đường
Nguyễn thị Cỏ May
Người xứ khác như Mỹ, Úc, Canada, ….chắc khó nghĩ rằng đường xá xứ Pháp hôm cuối tuần 14 tháng 7 bị kẹt xe, nói theo vc ngày nay ở Việt nam là bị ùn tắc, trên 415 km và hôm cuốí tuần 23 tháng 7, trên 340 km . Kẹt xe trên các trục lộ Bắc-Nam và Đông-Tây do dân chúng đi nghỉ Hè vì các trục lộ này dẩn ra vùng biển Địa Trung hải và Đại Tây dương của Pháp . Khối lượng người đi gồm có dân Pháp, Bỉ, Hòa lan, Anh, Đức, Ba-lan vì biển phía Nam của Pháp ấm hơn các biển phía Bắc .
Nghỉ Hè là ngày nghỉ hằng năm có lương của người đi làm việc . Công nhơn lao động, ngoài việc lảnh đủ lương tháng nghỉ, còn hưởng thêm phụ cấp như phiếu nghỉ Hè để trả khách sạn hoặc Trung tâm nghỉ Hè, phụ cấp tiền cho con cái vị thành niên . Đó là những quyền lợi luật định của người lao động .
Nghĩ Hè còn mang ý nghĩa Văn minh của dân Pháp và dân Âu châu nói chung . Tới mùa hè mà nằm nhà, không được đi chơi Hè là một nổi bất hạnh lớn . Đàn ông có thể chịu nổi, chớ các bà thì thà chết sướng hơn . Hết Hè, vào sở làm, các bà sẽ xấu hổ với bạn bè không có nước da sạm nắng, không có chuyện nghỉ Hè để trao đổi với bạn, ít nhứt suốt tháng .
Nghỉ Hè, tức nghỉ và đi chơi Hè, từ lâu đã trở thành một thứ tôn giáo quôc gia của Pháp .
Đi Hè trong tình hình kinh tế khủng hoảng
Hằng năm, khi ngày bắt đầu dài hơn, có nhiều nắng ấm, dân Tây, đúng ra là các bà đầm, bắt đầu nghĩ đến Hè . Mà nghĩ đến Hè là nghĩ năm nay đi đâu . Núi, đồng quê hay ra biển . Mở internet tìm chổ ở : mướn nhà, phòng khách sạn, phòng trọ của Trung tâm nghỉ Hè, …Và sau cùng, suy nghĩ mua sắm y phục Hè cho thật vừa ý .
Năm nay, dân Pháp chỉ có 4 nguời trên 10 có đủ điều kiện đi Hè theo đúng sở thích nhưng phần lớn trong số này lại phải rút ngắn ngày nghỉ như thay vì đi đủ 4 tuần, nay đi chỉ 3 tuần hay đi gần hơn . Trước kia, người đi Hè ăn uống trên đường đi, nay mang theo thức ăn nguội, trái cây mua ở siêu thị cho rẻ hơn trong các trạm xăng trên xa lộ . Nhiều người tránh đi xa lộ để đở tốn tiền xa lộ thường khá mắt . Các nước Đức, Bỉ, Hòa lan, Thụy sĩ, … than phiền xa lộ Pháp phải trả tiền và giá mắt trong lúc dân Pháp qua xứ họ, chạy thả giàn, hết tốc lực, hoàn toàn miển phí .
Năm nay, dân Pháp ai đi Hè tháng 7 bị thiệt thòi vì thời tiết xấu kéo dài gần hết tháng . Về đêm, có lúc trời lạnh gần như mùa đông ( trên dưới 10 ° C ) và biển lạnh ít ai dám tắm .
Nghỉ Hè có từ bao giờ "
Có sống ở Pháp mới biết Pháp thường trể hơn các nước láng giềng về nhiều chuyện hệ trọng . Về nghỉ Hè hằng năm của công nhơn, trong khoảng thời gian giửa những năm 1900 và 1930, nhiều nước như Đức, Na-uy, Ba-lan và cả Ba-tây, lần lược chánh thức ban hành qui chế nghỉ có lương . Quyền lợi này, công nhơn ở Pháp phải tranh đấu dai dẳng mải tới năm 1936 mới thật sự được hưởng . Chánh phủ Mặt Trận Bình dân thắng cử . Nương theo đà này, 2 triệu công nhơn biểu tình, đình công, chiếm xí nghiệp . Họ tổ chức những buổi thảo luận với chủ nhơn . Mùa Hè năm 1936 là mùa Hè đầu tiên, công nhơn được quyền nghỉ 15 ngày hằng năm và có lương . Ngoài ra, công nhơn còn được tăng lương 12 % nhưng phải làm việc 40 giờ / tuần .
Qua năm 1955, nghỉ Hè được tăng lên 3 tuần, năm 1969, 4 tuần, năm 1981, 5 tuần . Ngày nay, nhiều xí nghiệp cho nhân viên thâm niên nghỉ 6 tuần / năm .
Năm 1920, Pháp cho một số công nhơn nghỉ Hè nhưng để thí nghiệm .
Trước kia, vào cuối thế kỷ XIX, không có ai nghĩ đi làm việc mà có ngày nghỉ và ăn lương như vậy .
Quyền lợi của người lao động dần dần được cải thiện . Họ làm việc ngày 12 giờ giảm xuống còn 8 giờ . Ngày nay, tuần làm việc 35 giờ nhưng áp dụng bị nhiều khó khăn như trong bịnh viện hay các Phòng nghiên cứu, …nên nhiều Dân biểu đang vận động bải bỏ luật 35 giờ / tuần hay điều chỉnh lại cho phù hợp theo từng trường hợp cụ thể .
Trên đây là nghỉ Hè theo qui chế lao động mà mọi người làm việc đều có quyền được hưởng đầy đủ . Cứ làm việc trọn một tháng thì có 2,5 ngày nghỉ có lương .
Còn nghỉ làm việc, không được luật lao động qui định, để tổ chức đi chơi núi, ra biển, thám hiểm nhũng nơi xa lạ, hay du lịch ra nước ngoài, … thì đã xuất hiện từ năm 1788 . Lúc bấy giờ, ông Horace Bénédict de Saussure là người đầu tiên leo lên tới đỉnh núi Mont-Blanc của Pháp . Từ đây mở ra nhiều đường thám hiểm và nhiều tổ chức thám hiểm lên núi cao .
Năm 1820, Linh mục người Anh, ông Lewis Way, bằng phương tiện riêng, xây dựng một con đường dọc theo bờ biển của Thành phố Nice ( Miền Đông-Nam Pháp ) gọi là « Đường Đi dạo của người Anh » . Từ giửa thế kỷ XIX, những người Anh giàu có thường qua Nice nghỉ Hè làm cho nền kinh tế của Nice ngày thêm phát triển . Và cũng nhờ con đường này mà nhiều du khách từ các nơi khác kéo tới ngày càng đông vào mùa Hè . Vào năm 1860, Nice thuộc Pháp và con đường « Camin dei Angles » trờ thành con đường có tên pháp là « Promenade des Anglais » . Hôm tiếp Hồ Cẩm đào viếng thăm chánh thức Pháp, T.T. Sarkozy mời Hồ Cẩm đào ăn cơm tại một nhà hàng trên con đường này và hai người cùng đi dạo bộ vừa nói chuyện ủng hộ Ông Sarkozy trong vai trò Chủ tịch luân phiên G20 .
Nghành du lịch trở thành phát đạt khi năm 1830 xe lửa ra đời . Năm 1839, Ông Karl Baedeker ấn hành đầu tiên quyển sách hướng dẩn du lịch trên sông Rhin . Sách chỉ rỏ đường đi và cách đi ở Âu châu và Mỹ châu . Sách liền được dịch ra tiếng Anh và tiếng Pháp . Không quân Đức và Anh đều dùng quyển sách này trong 2 thế chiến .
Năm 1841, Ông Thomas Cook lập ra Văn phòng Du lịch đầu tiên . Ông cũng là người đầu tiên có sáng kiến tổ chức du lịch thành nhóm qua các nưới Âu châu và ở lại nhiều ngày .
Năm 1875, Pháp cho ra đời Cục Du lịch và hoạt động ở Vosges, vùng núi phìa Đông xứ Pháp, giáp biên giới Đức . Nhờ hoạt động của Cục Du lịch mà du khách từ nhiều nước tới đây ngày càng đông đảo .
Năm 1900, xuất hiện quyển sách hướng dẩn du lịch Michelin do Pháp ấn hành . Lần xuất bản đầu tiên 35 000 quyển . Sách phát cho không suốt 20 năm . Tới năm 1926, sách bắt đầu điểm danh những nhà hàng nấu ăn ngon để giới thiệu với du khách . Một trăm năm sau, sách bán mỗi năm 800 000 quyển .
Năm 1924, Ông Puricelli thành lập Công ty Strade e Cave và xây dựng xa lộ đầu tiên ở Ý mà cũng là xa lộ đầu tiên trên thế giới . Hitler bắt chước, ra lệnh làm xa lộ cho nước Đức . Sau thế chiến, Đức có 3800 km xa lộ .
Đóng góp quan trọng tiếp theo cho sanh hoạt nghỉ Hè là « Kem chống nắng » ra đời năm 1935. Ông Eugène Schueller, nhà hóa học người Pháp gốc vùng Alsace ( Miền Đông-Bắc, giáp biên giới Đức), sáng lập xưởng bào chế mỹ phẩm Oréal và làm kem chống nắng . Lúc đầu, kem chống nắng Oréal chỉ đem bán cho dân chúng nghỉ Hè tắm biển ở Nice . Ngày nay, sản phẩm của Oréal có mặt trên khắp thế giới .
Mùa Hè năm 1946, bải biển trở thành tươi mát và rực rở, thu hút du khách mạnh nhờ áo tắm Bikini vừa ra đời do sáng kiến của Ông Louis Réard . Nhưng Bikini không tránh khỏi gây phản ứng sôi nổi trong dư luận lúc bấy giờ . Như một trái bôm nguyên tử nổ ! Không phải vì Bikin nhắc lại tên hòn đảo hoang trên Thái bình dương nơi Mỹ thử quả bôm nguyên tử đầu tiên .
Thường y phục mới phải được người mẩu giới thiệu, Bikini khi chào đời lại bất hạnh vì không một người mẩu nào chịu mặc trình diển để cho mọi người hưởng ứng mua sắm thay thế kiểu áo tắm củ có quần ngắn và sú-cheng .
Còn bị số phận khắc nghiệt hơn nữa : Bikini bị nghiêm cấm ở Ý và Bỉ . Bà Maurice Thorez, vợ Tổng Bí thư đảng cộng sản Pháp, trông thấy áo Bikini, vội lên tiếng chống đối mãnh liệt, với lời lẻ vô cùng gay gắt, nặng giai cấp tính thời còn sặc mùi đấu tranh giai cấp « Kiểu ăn mặc này chỉ có làm nhục giai cấp thợ thuyền, thứ xa xí phẩm của giới tư bản chỉ có 2 mảnh vải mà giá hết 1/3 số lương của nữ thư ký đánh máy » . Vì bị khắp nơi chống đối nên mải tới năm 1970, Bikini mới chiếm được thị trường . Ngày nay, khá đông phụ nữ không thèm mặc Bikini ở bải biển không vì giá mắc . Cả trên bải cát Paris-Plage bên bờ Seine của Paris . Bà Thorez nếu sống lại có lẻ chính bà lại cũng muốn được hoàn toàn « giải phóng bộ ngực » như phần đông phụ nữ đang làm "
Theo Tổ chức Quốc tế Lao động, năm 1980 có 3, 5 tỉ người đi nghỉ Hè, năm 1990, tăng lên 4 tỉ .
Ngày nay, các nước Bắc Âu như Phần-lan cho công nhơn nghỉ hàng năm 39 ngày ( ngày làm việc : thứ hai tới thứ sáu ) có lương , Áo cho nghỉ 38 ngày, lương tháng thú 14 và nghỉ sanh đẻ 24 tháng có phụ cấp . Chỉ có các nước ớ phía Nam như Pháp, Tây-ban-nha, Bồ-đào-nha cho công nhơn mỗi năm làm việc được nghỉ 36 ngày .
Người lao động được hưởng những quyền lợi luật định để cải thiện đời sống bản thân và gia đình của họ nhờ sự tranh đấu bền bỉ, ôn hòa với chủ nhơn . Nghiệp đoàn có bổn phận bảo vệ quyền lợi công nhơn nhưng không làm tổn thương quyền lợi chánh đáng của chủ nhơn . Nghiệp đoàn không thể là công cụ của Chánh phủ mà phải độc lập và đứng về phía công nhơn Và đây cũng là nếp sanh hoạt của xã hội dân chủ tự do hoàn toàn khác hẳn với thứ nghiệp đoàn công cụ chỉ biết phục vụ cho quyền lợi của vài tên đảng viên ở Việt nam ngày nay còn tồn tại một cách quái gở .
Nguyễn thị Cỏ May
Send comment
