Giã Từ Thiên Tài Điện Toán Steve Jobs
Bài Học Nào Cho Giới Trẻ Việt Nam
Trần Củng Sơn
Sáng ngày 5-10-2011, tin cựu giám đốc điều hành hãng điện toán Apple là Steve Jobs qua đời làm giới điện toán ngậm ngùi. Mặc dù người ta biết là tình trạng sức khỏe của ông suy kém vì mang chứng bệnh ung thư tuyến tụy nhiều năm, hình ảnh ốm yếu xuất hiện trước công chúng khi từ chức giám đốc điều hành cách đây hai tháng; nhưng cái chết của một người được coi là thiên tài, là huyền thoại trong ngành sản xuất máy điện toán ở tuổi 56 trong lúc sự nghiệp đang ở đỉnh cao vẫn để lại sự suy gẫm miên man về kiếp người.
Báo chí truyền hình Hoa Kỳ phổ biến nhiều tin tức về Steve Jobs, nào là lời chia buồn của tổng thống Obama coi ông là một trong những nhà sáng chế vĩ đại của nước Mỹ, thị trưởng New York là Bloomberg nói là người ta sẽ nhớ về ông cùng với Einstein và Edison. Ông Steve Woniak, người bạn cùng sáng lập hãng Apple thời tuổi trẻ đã so sánh sự ra đi của ông giống như là thế giới vừa mất nhạc sĩ John Lennon (Beattle).
Bên cạnh sự thành công và sự đóng góp to tát vào kỹ nghệ máy điện toán, Steve Jobs còn được nhớ tới nhiều với phong cách sống giản dị cùng bài diễn văn nói về cuộc đời của mình tại đại học Stanford năm 2005. Đây được coi là một trong những bài diễn văn hay nhất mọi thời cho sinh viên tại trường đại học nổi tiếng thế giới này, đã được dịch sang Việt ngữ và phổ biến cho cư dân mạng Internet.
Ba chủ đề mà thiên tài Steve Jobs đề cập tới là sự nối kết các dấu chấm, tình yêu và sự mất mát, cái chết.
Trong chủ đề đầu tiên, kể chuyện ba má của ông lúc còn sinh viên sinh ra ông nuôi không nổi đành phải đem cho người khác. Khi lớn lên, ông phải bỏ học đại học vì không đủ tiền và chỉ học mấy tháng về nghệ thuật viết chữ đẹp tại trường Reed College. Nhờ đó mà sau này khi ông chế ra máy điện toán Macintosh có những kiểu chữ rất đẹp. Nếu ông không bỏ học đại học thì đã không học lớp nghệ thuật viết chữ đẹp đó, và không có lớp này thì đã không có hệ thống chữ phong phú như hiện nay. Ông kết luận là các dấu chấm trong máy điện toán giống như là các sự kiện xảy ra trong quá khứ, chúng nối kết lại và ảnh hưởng đến tương lai cuộc đời.
Chủ đề thứ hai, ông kể chuyện cùng với Steve Woniak năm 1976 thành lập hãng Apple trong một căn phòng đậu xe lúc 20 tuổi và trong 10 năm trở thành công ty trị giá 2 tỉ đô la cùng 4000 nhân viên. Nhưng sau đó chính ông lại bị chính công ty mình đẻ ra sa thải lúc 30 tuổi vì bất đồng ý kiến về đường lối với viên giám đốc do chính ông mướn về. Dù đau buồn vì mất mát nhưng ông quyết chí làm lại từ đầu và đã thành lập công ty khác là NeXT rất thành công và gặp được tình yêu với người vợ tuyệt vời là Laurene. Cuối cùng hãng Apple mua lại công ty NeXT và mời Steve Jobs trở lại điều hành hãng này. Câu kết luận là đừng bao giờ mất niềm tin, phải đam mê và yêu thích công việc mình làm. Nếu chưa tìm được thì hãy cố tìm kiếm, đừng dừng lại.
Chủ đề thứ ba là cái chết. Ông luôn tâm đắc với câu hỏi : “ Nếu hôm nay là ngày cuối của cuộc đời mình, mình có muốn làm những gì định làm ngày hôm nay hay không"” Luôn luôn nghĩ đến cái chết giúp ông có những quyết định lớn trong đời. Ông kể chuyện bị bệnh ung thư tuyến tụy, cảm giác đối diện với cái chết cận kề và từ đó rút ra lời khuyên là thời gian của bạn không còn nhiều, đừng lãng phí bằng cách sống cuộc đời của người khác, đừng nghe lời giáo điều, đừng để những ý kiến ồn ào lấn át tiếng nói nội tại của bạn.
Kết thúc bài diễn văn cho lớp sinh viên tuổi trẻ là “ Hãy luôn khao khát. Hãy luôn dại khờ” (Stay Hungry. Stay Foolish).
Những điều Steve Jobs phát biểu được đúc kết từ kinh nghiệm sống phong phú của ông. Một đứa con hoang, nghèo không đủ tiền học đại học, dù không có bằng đại học nhưng có hãng điện toán trị giá bạc tỉ đô la lúc chưa tới ba mươi tuổi, rồi bị chính hãng của mình đuổi, không nản chí làm lại từ đầu, có lúc tưởng như tay trắng nhưng rồi thành công trở lại, rồi bị bệnh nan y, đối diện với cái chết trong nhiều năm, rồi cố gắng làm việc và trở thành một thiên tài đóng góp nhiều cho xã hội.
Giã từ cuộc đời để lại tài sản trị giá khoảng 6 tỉ đô la cho vợ và bốn đứa con cũng là phần thưởng cho sự sáng tạo trong kinh doanh sản xuất điện toán của ông. Có một điều mà người ta vẫn thắc mắc là mặc dù có triết lý sống được nhiều người ngưỡng mộ nhưng Steve Jobs không mặn mà với việc đóng góp cho từ thiện xã hội. Khi tỉ phú Bill Gates cống hiến phần lớn tài sản của mình cho từ thiện cũng giống như tỉ phú Warren Buffet, Bill Gates có yêu cầu Steve Jobs cùng làm như vậy nhưng bị từ chối.
Giã từ thiên tài điện toán Steve Jobs, một thiên tài sinh ra ở Bắc Cali và thành công ở vùng thung lũng điện tử San Jose nơi có cộng đồng người Việt Nam với hàng chục ngàn công nhân và chuyên viên điện tử điện toán gốc Việt đã đóng góp cho sự phát triển của vùng này.
Người ta mãi nhớ y phục giản dị của ông giám đốc hãng Apple với quần Jean áo thun khi đứng trước công chúng. Những doanh nhân sản xuất, những kỹ nghệ gia đã tham gia vào sự phát triển kinh tế của đất nước Hoa Kỳ. Sự thành công của họ gắn liền với sự phát triển của xứ sở, sự giàu có của họ đi lên cùng sự giàu có của cả xã hội, ông chủ giàu có và nhân viên trong hãng cũng sung túc thêm. Cho nên người dân Mỹ nể trọng những người giàu có với sự đóng góp cho xã hội như vậy, ít ra họ cũng đóng nhiều thuế cho chính phủ để có những chương trình trợ cấp người nghèo.
Nghĩ về Steve Jobs bỗng nghĩ tới hoàn cảnh đất nước Việt Nam bây giờ. Đa số những tay làm giàu là do tham nhũng, đầu cơ tích trữ, mua đi bán lại chứ không phải do sản xuất và dĩ nhiên sự giàu có của họ tỉ lệ nghịch với cuộc sống của dân chúng. Giới tư bản đỏ chỉ biết ăn chơi, khoe khoang sự giàu có một cách hợm hĩnh và ít có người hoạt động từ thiện, san xẻ chút ít hạnh phúc của mình cho đồng bào.
Nghĩ về Việt Nam, nhớ lại thời trước năm 1975 tại miền Nam có một số nhà kinh doanh sản xuất, kỹ nghệ gia đóng góp cho sự phát triển kinh tế và sản xuất của đất nước. Khi Việt Cộng chiếm Miền Nam, họ đã triệt tiêu tầng lớp này với chiến dịch đánh tư sản, đổi tiền và công hữu mọi tư liệu sản xuất. Vì thế hôm nay, khi Việt Nam muốn đổi mới, muốn hòa nhập vào dòng giao thương với thế giới thì Việt Nam trở nên lạng quạng, lúng túng vì cơ sở quốc doanh thì quan liêu, tham nhũng, còn tư doanh thì chỉ mới bắt đầu ló dạng, non nớt thiếu kinh nghiệm.
Nhớ lại năm 2006, Hà Nội mở tiệc đón tiếp các nhà lãnh đạo thế giới trong hội nghị APEC thì trong thực đơn phải có các món ăn quốc hồn quốc túy và món rượu mà Hà Nội dọn ra là rượu dâu làm tại Đà Lạt. Cũng may là lúc đó có nhà kinh doanh tư nhân sản xuất thứ này, chứ nếu không thì xấu hổ cho cả chế độ.
Giã từ Steve Jobs, chợt nhớ câu hát có câu “kiếp nhân sinh ôi không dài” để phụ họa với lời phát biểu về cái chết trong bài diễn văn nổi tiếng của ông. Hi vọng những tư liệu về cuộc đời ông sẽ là tấm gương cho giới trẻ Việt Nam trong nước với phong cách sống giản dị, đam mê làm việc mình thích, đừng nghe những giáo điều, hãy suy nghĩ độc lập và đóng góp cho xã hội.
San Jose- 7-10-2011
Cũng cần nói thêm rằng , nếu không có sản phẩm Ipad mà người viết đang sử dụng , chắc có lẽ kẻ nầy cũng phải chật vật lắm với máy điện toán cá nhân của mình khi muốn viết nhiều và viết chóng vánh những dòng bình luận nầy bằng Việt ngữ tiếng nước nhà .
thể mua được vì vừa túi tiền . còn sản phẩm của ông steven jobs vừa đắt tiền lại khg được tốt lắm .ông steven
từ một học sinh nghèo nhưng khi thành công thì khg thấy làm việc từ thiện cho xã hội như ông [ bill gates ] đã
làm .những việc làm của ông steven jobs trong thời gian qua chỉ là những việc làm cho cá nhân ông ta và công ty
của ông ta mà thôi .tôi đón lý do tại sao ông steven jobs lại khg tích làm việc thiện , có thể từ lúc còn là học sinh
nghèo trả có ai giúp đở ,phải đi bộ 13 km đi đến nhà thờ ăn ké học ké cho nên sao này khi giàu rồi thì ông ta có
[ ý ] nghỉ cái gì cũng do tự mình làm ra đâu có ai cho mình đâu cho nên ông ta khg muốn làm việc thiện có thể là
lý do đó .nếu ông ta nghỉ như thế là sai rồi ,ông trời đã cho ông một chí óc thông minh và một nghị lực siêu phàm
để vược qua mọi việc khó .khi thành công nên làm việc thiện giúp đở những trẻ em có cùng cảnh ngộ như mình
và làm những việc thiện như ông [ bill gates ] đã làm , thì sao này chính mình và con cháo của mình sẽ được hưởng công đức vô lượng .rất tiếc là ông steven jobs lại khg làm được những việc từ thiện như ông bill gates đã
làm .riêng tôi suy nghĩ ông [ steven jobs ] trả có gì đặc biệt ông ta là một [ CEO ] kiếm nhiều tiền về cho cá nhân ông ta và công ty ông ta mà thôi .