WESTMINSTER (Phan Tấn Hải) – Lớp Chữ Nôm tại Viện Việt Học đã bế
giảng hôm Chủ Nhật 27-10-2013 sau 6 tháng miệt mài dưới sự giảng dạy
của Giáo sư Nguyễn Văn Sâm để dò tìm, học chữ để sẽ phiên dịch kho
tàng văn học Chữ Nôm hiện còn rất nhiều bản văn chưa được dịch sang
chữ abc. Tất cả học viên đều đã ráng học hết sức vì lo sợ để trễ
chừng chục năm nữa là có thể sẽ không còn ai đọc được ngôn ngữ này,
và như thế là chúng ta sẽ không còn hiểu được các văn bản Chữ Nôm
chưa phiên âm sang vần abc – nghĩa là những mảng hồn dân tộc ẩn giấu
trong kho tàng Chữ Nôm sẽ vĩnh viễn không bao giờ được đời sau hiểu
tới nữa.
Ông Nguyễn Minh Lân, Giám đốc Viện Việt Học, nói rằng Viện Việt Học may mắn có GS Nguyễn Văn Sâm về mở Lớp Chữ Nôm để sẽ có thêm nhiều người phiên âm các bản Chữ Nôm, mà Viện đang có cả một thư viện khổng lồ nhưng không mấy người đọc nổi để dịch ra.
Ông Nguyễn Minh Lân nói: “Quý vị trong Lớp Chữ Nôm này thực sự không phải là học viên, mà chính quý vị là những tráng sĩ như cách dùng chữ của Lý Đông A trong bài thơ Chính Khí Việt, là những đạị trượng phu như cách dùng chữ của Nguyễn Bá Trác trong bài Hồ Trường... vì quý vị đang làm khơi lại hương lửa của tổ tiên, nối mạch sống tổ tiên, trao truyền mạch sống cho thế hệ sau... Riêng GS Nguyễn Văn Sâm đã chia sẻ đây là cơ hội lớn, nhân duyên lớn để những ý nghĩa, những sáng tác của tổ tiên để lại trong kho tàng Chữ Nôm sẽ được diễn lại sang chữ Việt abc.”
Một số đại diện các học viên đã lên tạ ơn Thầy – trong khi GS Nguyễn Văn Sâm trang nghiêm bộ trang phục khăn đóng, áo dài gấm... với bên cạnh Thầy là phu nhân, cô phụ giáo Trần Ngọc Ánh, người phụ trách thông tin cho lớp, chụp photocopy các bài học.
Cô Kim Ngân thay mặt Hội Đồng Điều Hành Viện Việt Học đã trình bày, rằng nhiều năm trước đã có Lớp Chữ Nôm dạy hàm thụ qua mạng Internet, bây giờ mới hình thành được lớp được, và bây giờ đã có một số bạn trẻ, có người đã thông thạo Chữ Nôm rồi.
Cô Kim Ngân nói rằng, “Vào tháng 5-2013, GS Nguyễn Văn Sâm mở Lớp Chữ Nôm đầu tiên, đã có 30 học viên, và sau 6 tháng đã có 20 học viện dự lễ mãn khóa... Đây là lớp học đặc biệt nhất ở hải ngoại, vì VVH có ý muốn đaò tạo người giỏi Chữ Nôm, vì văn học Chữ Nôm là xương sống văn học VN, vì là cái làm cho ngôn ngữ dân tộc chúng ta khác biệt với Chữ Hán, và kho tàng văn học Chữ Nôm hiện còn ẩn trong mấy mươi ngàn tác phẩm mà GS Nguyễn Văn Sâm trước giờ đã sưu tầm, chọn lọc... và đang cần phiêm âm ra vần quốc ngữ abc.”
Giáo sư Nguyễn Văn Sâm, cũng là Trưởng Ban Văn Chương Viện Việt Học, nói rằng cần học Chữ Nôm vì kho tàng văn học VN còn ẩn tàng trong Chữ Nôm mà nhiều người chua7 biết và chưa giới thiệu ra. Thầy nói: “Chuyện viết Chữ Nôm là phụ, chuyện quan trọng là học để biết người xưa sáng tác được thứ chữ đánh dấu sự khác biệt giữa người về và người Trung Quốc. Tôi ngưỡng mộ những bước đi của những người học Lớp Chữ Nôm này.”
Tiếp theo, từng học viên (cũng là các tráng sĩ vác gươm trí tuệ vào rừng Chữ Nôm) được gọi tên lên nhận bằng tốt nghiệp. GS Nguyễn Văn Sâm đã mời GS Trần Ngọc Ninh (nguyên Viện Trưởng Viện Việt Học) và GS Lê Bảo Xuyến (Nguyên Xử Lý Thường Vụ Viện Việt Học) cùng lên để trao văn bằng cho học viên. Trong lớp có học viên trẻ nhất lớp là cô Kim Yến, học viên cao niên nhất là cụ Trần Đỗ Cẩm (sinh trước GS Nguyễn Văn Sâm tới 10 năm).
Học viên đầu tiên được mời lên phát biểu là GS Nguyễn Ngọc Kỳ. GS Kỳ nói, đang bệnh, không lái xe được, may được cháu chở đi, lúc đầu nghĩ rằng lớp này chỉ lèo tèo vài người, không ngờ đông thế này, “Lớp này rất đáng phục. Gọi các học viên là tráng sĩ còn chưa đúng, vì việc này gian nan hơn nhiều. Cách dạy của Thầy Sâm cũng giúp người học rất nhanh. Điển hình như cô Ngự Bình học cách đọc của Thầy Sâm rất nhanh, nên nói Chữ Nôm hết thời là không đúng đâu... Chúng ta cần hiểu cách ông bà mình giữ sự dị biệt văn hóa qua ngôn ngữ và Chữ Nôm để khỏi bị đồng hóa, như ông bà mình nói “một, hai, ba bốn...” và viết ra Chữ Nôm, trong khi Tàu nói “nhất, nhị, tam, tứ...” và viết ra Chữ Hán. Do vậy, thơ của Chu Mạnh Trinh, Nguyễn Khuyến, Bà Huyện Thanh Quan... đầy Chữ Nôm. Phương pháp Thầy Sâm dạy Chữ Nôm là rất hay. Nhưng khâm phục nhất là vì nhà Thầy Sâm và Cô Ánh ở tận Victorville, láí xe tới Little Saigon là một tiếng rưỡi, lái về một tiếng rưỡi nữa... Thầy Cô lái xe như thế trong những ngày dạy Chữ Nôm rất mệt nhọc. Mà lại dạy miễn phí nữa...”
Tiếp theo, tới phần trao tặng quà lưu niệm. GS Nguyễn Văn Sâm đã mời GS Trần Ngọc Ninh (Nguyên Viện Trưởng Viện Việt Học) và GS Lê Bảo Xuyến cùng lên
Cụ Trần Đỗ Cẩm (học trò Chữ Nôm cao niên nhất) lên trao tặng Thầy Sâm bảng viết mấy câu thơ bằng Chữ Nôm để bày tỏ lòng biết ơn của cả lớp, phiên âm ra vần abc như sau:
Chữ Nôm còn, văn hóa Việt thêm vững
Ráng bước theo chí cả của Thầy Sâm
Học trò học chữ Nôm còn chưa khá
Thầy Sâm lo lắng ngủ không yên.
Tiếp theo, anh Bùi Liêm lên tặng một bản tạ ơn, với Chữ Nôm ghi nội dụng học trò Lớp Chữ Nôm 2013 mang ơn Thầy Nguyễn Văn Sâm để trong khung gỗ cây tràm cho có hương vị quê hương...
GS Trần Ngọc Ninh trong phần phát biểu đã nói: “Như thế, học viên là tráng sĩ đi sau GS Nguyễn Văn Sâm. Tôi sợ và quý Thầy Sâm từ lâu rồi. GS Sâm đã tìm ra những tác phẩm của Miền Nam, nơi hồi xưa gọi là Đàng Ngoài, đánh nhau với Chúa Nguyễn ở Đàng Trong, 2 bên không giao dịch nhau. Miền Nam có những văn thơ kháng chiến chống Pháp, Thầy Sâm thu thập được cả những tác phẩm Chữ Nôm hồi xưa không ai biết. Riêng chúng tôi chỉ biết văn thơ Chữ Nôm có mỗi cụ Nguyễn Đình Chiểu tôi. Còn khó là Chữ Nôm viết bằng giọng Nam, vì ngữ âm khác... Tạo ra Chữ Nôm là sáng tác đặc biệt mà Nhật Bản, Đại Hàn không làm được, nhưng VN làm được vì các cụ đã phá cơ cấu Chữ Nho từng nét một... Nếu không có Thầy Nguyễn Văn Sâm đọc các bản Chữ Nôm Miền Nam, thì nhiều tác phẩm sẽ chôn ở nhà kho, không ai sờ tới. Quý vị học Thầy Sâm là bước đầu, quý lắm, vì sai một ly là đi một dặm, chệch hướng ban đầu là chệch xa hơn. Quý vị có vị thầy dạy phương pháp tốt để vào Chữ Nôm. Chúng ta còn kho tàng Chữ Nôm chưa đọc tới, rồi quý vị sẽ đọc lại...”
Anh Văn Lan bước lên tặng tấm hình lưu niệm chụp ở nhà GS Nguyễn Văn Sâm tuần trước. Anh Văn Lan nói, tới nhà Thầy Sâm mới thấy tủ sách kho tàng Chữ Nôm quý giá đó.
Cô Kim Yến, người trẻ nhất lớp, lên nói: “Ngày đầu con tới vì tò mò, nhưng rồi cứ tới hoài. Con nghe nói học viên là tráng sĩ, nhưng nếu không có thủ lãnh thì tráng sĩ không ngồi trong lớp. Con vinh hạnh ngồi học Thầy. Con muốn Thầy giữ sức khỏe để dạy hoài.”
Một học viên khác, anh Nguyễn Minh, cũng là một viên chức Viện Việt Học, lên tiếng rằng: “Con và Duyên Anh (phu nhân của anh Minh) tới học vì câu ‘Ngàn năm đô hộ giặc Tàu, Trăm năm đô hộ giặc Tây’... Chúng con là giới trẻ, thấy có sự thiếu thốn mất mát của mình, nhưng hy vọng sẽ có người sáng dạ tiếp tục Thầy dịch các sách Chữ Nôm đó.”
Anh Nguyễn Minh Lân trong dịp này cũng có biết có một ân nhân ẩn danh đã tặng Viện Việt Học 2,000 đôla để giúp dự án đưa các tác phẩm Chữ Nôm lên Internet, và anh đã xin Thầy Sâm để đưa cuốn đầu tiên là ‘Chàng Lía’ lên mạng trước. Nhưng dự án này cần rất nhiều tiền và thì giờ lắm...”
Đặc biệt, anh Nguyễn Minh Lân nói: “Tin mừng là, tháng 4-2014, Thầy Sâm sẽ dạy lại chúng ta... Mong quý vị hun đúc tinh thần Lớp Chữ Nôm để các thế hệ sau biết rằng chúng ta có để lại hành trang cho các em một mảng văn học VN...”
Phần văn nghệ đặc biệt là tuyệt vời xuất sắc với các ca sĩ như Kim Anh, Thạch Thảo, Kim Phượng, Ngọc Anh...
Ông Nguyễn Minh Lân, Giám đốc Viện Việt Học, nói rằng Viện Việt Học may mắn có GS Nguyễn Văn Sâm về mở Lớp Chữ Nôm để sẽ có thêm nhiều người phiên âm các bản Chữ Nôm, mà Viện đang có cả một thư viện khổng lồ nhưng không mấy người đọc nổi để dịch ra.
Ông Nguyễn Minh Lân nói: “Quý vị trong Lớp Chữ Nôm này thực sự không phải là học viên, mà chính quý vị là những tráng sĩ như cách dùng chữ của Lý Đông A trong bài thơ Chính Khí Việt, là những đạị trượng phu như cách dùng chữ của Nguyễn Bá Trác trong bài Hồ Trường... vì quý vị đang làm khơi lại hương lửa của tổ tiên, nối mạch sống tổ tiên, trao truyền mạch sống cho thế hệ sau... Riêng GS Nguyễn Văn Sâm đã chia sẻ đây là cơ hội lớn, nhân duyên lớn để những ý nghĩa, những sáng tác của tổ tiên để lại trong kho tàng Chữ Nôm sẽ được diễn lại sang chữ Việt abc.”
Một số đại diện các học viên đã lên tạ ơn Thầy – trong khi GS Nguyễn Văn Sâm trang nghiêm bộ trang phục khăn đóng, áo dài gấm... với bên cạnh Thầy là phu nhân, cô phụ giáo Trần Ngọc Ánh, người phụ trách thông tin cho lớp, chụp photocopy các bài học.
Cô Kim Ngân thay mặt Hội Đồng Điều Hành Viện Việt Học đã trình bày, rằng nhiều năm trước đã có Lớp Chữ Nôm dạy hàm thụ qua mạng Internet, bây giờ mới hình thành được lớp được, và bây giờ đã có một số bạn trẻ, có người đã thông thạo Chữ Nôm rồi.
Cô Kim Ngân nói rằng, “Vào tháng 5-2013, GS Nguyễn Văn Sâm mở Lớp Chữ Nôm đầu tiên, đã có 30 học viên, và sau 6 tháng đã có 20 học viện dự lễ mãn khóa... Đây là lớp học đặc biệt nhất ở hải ngoại, vì VVH có ý muốn đaò tạo người giỏi Chữ Nôm, vì văn học Chữ Nôm là xương sống văn học VN, vì là cái làm cho ngôn ngữ dân tộc chúng ta khác biệt với Chữ Hán, và kho tàng văn học Chữ Nôm hiện còn ẩn trong mấy mươi ngàn tác phẩm mà GS Nguyễn Văn Sâm trước giờ đã sưu tầm, chọn lọc... và đang cần phiêm âm ra vần quốc ngữ abc.”
Giáo sư Nguyễn Văn Sâm, cũng là Trưởng Ban Văn Chương Viện Việt Học, nói rằng cần học Chữ Nôm vì kho tàng văn học VN còn ẩn tàng trong Chữ Nôm mà nhiều người chua7 biết và chưa giới thiệu ra. Thầy nói: “Chuyện viết Chữ Nôm là phụ, chuyện quan trọng là học để biết người xưa sáng tác được thứ chữ đánh dấu sự khác biệt giữa người về và người Trung Quốc. Tôi ngưỡng mộ những bước đi của những người học Lớp Chữ Nôm này.”
Hàng trên, hình lưu niệm, dãy ghế ngồi, từ trái: GS Ngự Thuyết, GS
Nguyễn Ngọc Kỳ, GS Trần Ngọc Ninh, GS Nguyễn Văn Sâm, phu nhân của GS
Sâm (cô giáo Ánh). Hàng dưới, từ trái, Thạch Thảo, Kim Phượng, Ngọc
Anh, Kim Anh, Kim Ngân, Nguyễn Minh.
Tiếp theo, từng học viên (cũng là các tráng sĩ vác gươm trí tuệ vào rừng Chữ Nôm) được gọi tên lên nhận bằng tốt nghiệp. GS Nguyễn Văn Sâm đã mời GS Trần Ngọc Ninh (nguyên Viện Trưởng Viện Việt Học) và GS Lê Bảo Xuyến (Nguyên Xử Lý Thường Vụ Viện Việt Học) cùng lên để trao văn bằng cho học viên. Trong lớp có học viên trẻ nhất lớp là cô Kim Yến, học viên cao niên nhất là cụ Trần Đỗ Cẩm (sinh trước GS Nguyễn Văn Sâm tới 10 năm).
Học viên đầu tiên được mời lên phát biểu là GS Nguyễn Ngọc Kỳ. GS Kỳ nói, đang bệnh, không lái xe được, may được cháu chở đi, lúc đầu nghĩ rằng lớp này chỉ lèo tèo vài người, không ngờ đông thế này, “Lớp này rất đáng phục. Gọi các học viên là tráng sĩ còn chưa đúng, vì việc này gian nan hơn nhiều. Cách dạy của Thầy Sâm cũng giúp người học rất nhanh. Điển hình như cô Ngự Bình học cách đọc của Thầy Sâm rất nhanh, nên nói Chữ Nôm hết thời là không đúng đâu... Chúng ta cần hiểu cách ông bà mình giữ sự dị biệt văn hóa qua ngôn ngữ và Chữ Nôm để khỏi bị đồng hóa, như ông bà mình nói “một, hai, ba bốn...” và viết ra Chữ Nôm, trong khi Tàu nói “nhất, nhị, tam, tứ...” và viết ra Chữ Hán. Do vậy, thơ của Chu Mạnh Trinh, Nguyễn Khuyến, Bà Huyện Thanh Quan... đầy Chữ Nôm. Phương pháp Thầy Sâm dạy Chữ Nôm là rất hay. Nhưng khâm phục nhất là vì nhà Thầy Sâm và Cô Ánh ở tận Victorville, láí xe tới Little Saigon là một tiếng rưỡi, lái về một tiếng rưỡi nữa... Thầy Cô lái xe như thế trong những ngày dạy Chữ Nôm rất mệt nhọc. Mà lại dạy miễn phí nữa...”
Tiếp theo, tới phần trao tặng quà lưu niệm. GS Nguyễn Văn Sâm đã mời GS Trần Ngọc Ninh (Nguyên Viện Trưởng Viện Việt Học) và GS Lê Bảo Xuyến cùng lên
Cụ Trần Đỗ Cẩm (học trò Chữ Nôm cao niên nhất) lên trao tặng Thầy Sâm bảng viết mấy câu thơ bằng Chữ Nôm để bày tỏ lòng biết ơn của cả lớp, phiên âm ra vần abc như sau:
Chữ Nôm còn, văn hóa Việt thêm vững
Ráng bước theo chí cả của Thầy Sâm
Học trò học chữ Nôm còn chưa khá
Thầy Sâm lo lắng ngủ không yên.
Tiếp theo, anh Bùi Liêm lên tặng một bản tạ ơn, với Chữ Nôm ghi nội dụng học trò Lớp Chữ Nôm 2013 mang ơn Thầy Nguyễn Văn Sâm để trong khung gỗ cây tràm cho có hương vị quê hương...
Từ trái: GĐ Nguyễn Minh Lân; cô Kim Ngân, GS Trần Ngọc Ninh, cô giáo
Ngọc Ánh và phu quân là GS Nguyễn Văn Sâm -- tận cùng ben6 phải là
bản Chữ Nôm tạ ơn Thầy Sâm.
GS Trần Ngọc Ninh trong phần phát biểu đã nói: “Như thế, học viên là tráng sĩ đi sau GS Nguyễn Văn Sâm. Tôi sợ và quý Thầy Sâm từ lâu rồi. GS Sâm đã tìm ra những tác phẩm của Miền Nam, nơi hồi xưa gọi là Đàng Ngoài, đánh nhau với Chúa Nguyễn ở Đàng Trong, 2 bên không giao dịch nhau. Miền Nam có những văn thơ kháng chiến chống Pháp, Thầy Sâm thu thập được cả những tác phẩm Chữ Nôm hồi xưa không ai biết. Riêng chúng tôi chỉ biết văn thơ Chữ Nôm có mỗi cụ Nguyễn Đình Chiểu tôi. Còn khó là Chữ Nôm viết bằng giọng Nam, vì ngữ âm khác... Tạo ra Chữ Nôm là sáng tác đặc biệt mà Nhật Bản, Đại Hàn không làm được, nhưng VN làm được vì các cụ đã phá cơ cấu Chữ Nho từng nét một... Nếu không có Thầy Nguyễn Văn Sâm đọc các bản Chữ Nôm Miền Nam, thì nhiều tác phẩm sẽ chôn ở nhà kho, không ai sờ tới. Quý vị học Thầy Sâm là bước đầu, quý lắm, vì sai một ly là đi một dặm, chệch hướng ban đầu là chệch xa hơn. Quý vị có vị thầy dạy phương pháp tốt để vào Chữ Nôm. Chúng ta còn kho tàng Chữ Nôm chưa đọc tới, rồi quý vị sẽ đọc lại...”
Anh Văn Lan bước lên tặng tấm hình lưu niệm chụp ở nhà GS Nguyễn Văn Sâm tuần trước. Anh Văn Lan nói, tới nhà Thầy Sâm mới thấy tủ sách kho tàng Chữ Nôm quý giá đó.
Cô Kim Yến, người trẻ nhất lớp, lên nói: “Ngày đầu con tới vì tò mò, nhưng rồi cứ tới hoài. Con nghe nói học viên là tráng sĩ, nhưng nếu không có thủ lãnh thì tráng sĩ không ngồi trong lớp. Con vinh hạnh ngồi học Thầy. Con muốn Thầy giữ sức khỏe để dạy hoài.”
Một học viên khác, anh Nguyễn Minh, cũng là một viên chức Viện Việt Học, lên tiếng rằng: “Con và Duyên Anh (phu nhân của anh Minh) tới học vì câu ‘Ngàn năm đô hộ giặc Tàu, Trăm năm đô hộ giặc Tây’... Chúng con là giới trẻ, thấy có sự thiếu thốn mất mát của mình, nhưng hy vọng sẽ có người sáng dạ tiếp tục Thầy dịch các sách Chữ Nôm đó.”
Anh Nguyễn Minh Lân trong dịp này cũng có biết có một ân nhân ẩn danh đã tặng Viện Việt Học 2,000 đôla để giúp dự án đưa các tác phẩm Chữ Nôm lên Internet, và anh đã xin Thầy Sâm để đưa cuốn đầu tiên là ‘Chàng Lía’ lên mạng trước. Nhưng dự án này cần rất nhiều tiền và thì giờ lắm...”
Đặc biệt, anh Nguyễn Minh Lân nói: “Tin mừng là, tháng 4-2014, Thầy Sâm sẽ dạy lại chúng ta... Mong quý vị hun đúc tinh thần Lớp Chữ Nôm để các thế hệ sau biết rằng chúng ta có để lại hành trang cho các em một mảng văn học VN...”
Phần văn nghệ đặc biệt là tuyệt vời xuất sắc với các ca sĩ như Kim Anh, Thạch Thảo, Kim Phượng, Ngọc Anh...
Gửi ý kiến của bạn
