Hôm nay,  

Obamacare: Rối Loạn Lớn

12/11/201300:00:00(Xem: 11704)
...từ năm 2010, chính quyền Obama đã ước tính sẽ có 93 triệu người bị mất bảo hiểm...

Đề tài Obamacare đã được bàn tới bàn lui khá nhiều trên cột báo này, vậy mà dường như vẫn còn chưa đủ. Lý do dễ hiểu vì đây là một vấn đề liên quan trực tiếp đến tất cả chúng ta. Dân nghèo lo xin oe-phe, dân già thắc mắc chuyện tiền già, dân trung lưu bận chuyện job, nhà giàu sợ đóng thuế. Nhưng tất cả đều có vấn đề sức khoẻ phải ưu tư. Mà Obamacare đảo lộn mọi chuyện, thay đổi toàn diện tình trạng bảo hiểm cũng như dịch vụ y tế của tất cả mọi người. Bảo sao thiên hạ không chú ý được. Rồi trước những lộn xộn hiện nay, bảo sao thiên hạ không lo được.

Đã vậy, việc áp dụng luật Obamacare đã mang ra ánh sáng nhiều chuyện thực tế mà từ trước đến giờ hầu hết mọi người không biết, kể cả những người làm luật cũng không biết hết được những hậu quả thực tế của luật mới. Nói như bà cựu Chủ Tịch Hạ Viện Nancy Pelosi, “chúng ta phải biểu quyết luật cải tổ y tế rồi thì mới biết trong luật có gì”. Nói kiểu quái lạ giống như chúng ta phải đặt cái cày trước con trâu mới biết con trâu có đi tới được không, nhưng lại không thiếu gì người tin và hoan hô.

Những ngày qua, thiên hạ đọc báo và khám phá ra là những vấn đề của Obamacare lớn hơn tất cả mọi dự đoán bi quan nhất từ trước đến nay.

Trên cột báo này, ngay từ những năm 2009-2010 khi Obamacare mới được đưa ra tranh cãi cũng như vừa được biểu quyết “chui” xong, kẻ viết này cùng với quan điểm chung của những người nghi ngờ Obamacare, đã cảnh giác những hậu quả tai hại của Obamacare.

Đại khái, tác giả tin rằng Obamacare sẽ đưa đến hai tình trạng: ngắn hạn, chi phí y tế, cho dù là tiền mua bảo hiểm hay tiền nhà thương bác sĩ, sẽ gia tăng đồng loạt, và dài hạn, dân Mỹ sẽ phải xếp hàng dài người để được chữa trị vì tình trạng thiếu nhà thương, bác sĩ, và thuốc men.

Không cần phải là đại trí thức, kinh tế gia với giải nobel, người ta cũng đoán ra được những hậu quả trên. Chỉ cần ta lý luận theo kiểu một cộng một là hai là sẽ thấy. Một khi trong vòng vỏn vẹn hai ba năm, có thêm ba chục triệu người nữa tham gia vào thị trường y tế, được bảo hiểm và được chữa trị đầy đủ, bất kể bệnh nặng đến đâu và chữa trị tốn kém đến đâu, thì dĩ nhiên là giá cả sẽ phải gia tăng ngay, và sau đó sẽ thiếu bác sĩ, thiếu nhà thương, thiếu thuốc men. Bài tính không thể nào giản dị hơn. Luật cung cầu sơ đẳng.

Cái oái ăm là trong tình trạng đó, TT Obama, là người đi rao bán món hàng Obamacacre cho thiên hạ, vẫn khăng khăng khẳng định là sẽ không có gì thay đổi hết, chi phí y tế nếu không giảm thì bảo đảm cũng không tăng, tất cả mọi người đều có thể giữ bác sĩ, giữ hãng bảo hiểm, giữ nhà thương của mình nếu muốn, không phải thay đổi gì hết.

"If you like your health care plan, you’ll be able to keep your health care plan. Period. No one will take it away. No matter what." Tạm dịch là “Nếu bạn thích chương trình y tế của bạn, bạn có thể giữ nó. Chấm hết. Không ai sẽ lấy nó đi. Bất kể chuyện gì khác”. Đó là nguyên văn câu nói của TT Obama. Không thể nào rõ ràng hơn. Đó là lời hứa và lời trấn an ngắn gọn của tổng thống. Chấm hết!

Ta phải hiểu đây là lời hứa quan trọng nhất trong Obamacare. Đối với dân tỵ nạn ta, chuyện thay đổi bác sĩ, nhà thương, không bao giờ là chuyện đáng quan tâm, trong ý nghĩ bác sĩ nào cũng thế, nhất là sau cuộc đổi đời phải di tản qua Mỹ thay đổi hết, thì sống ở đâu cũng thế, làm job gì cũng xong, đi bác sĩ nào cũng được. Nhưng đối với dân Mỹ, trong văn hoá và tập quán Mỹ, mỗi người đều có bác sĩ riêng, luật sư riêng, kế toán làm thuế riêng, … mà họ đã quen biết lâu ngày và tin tưởng tuyệt đối. Không dễ gì thay đổi vì như vậy sẽ mất thời giờ tái tạo lại sự tin tưởng và quan hệ cá nhân. Đặc biệt là đối với bác sĩ vì cho dù bệnh nào đi nữa thì bác sĩ cũng cần phải biết rõ tình trạng sức khỏe tổng quát mới chẩn bệnh và chữa trị đúng nhất được. Một bác sĩ sẽ phải mất nhiều thời gian mới làm quen với bệnh nhân được. Đó là chưa kể mỗi bác sĩ có thể cho thuốc khác nhau, đổi thuốc là cả một vấn đề.

Bên cạnh vấn đề bác sĩ và nhà thương quen thuộc là vấn đề tiền. Lời hứa của TT Obama có thể khiến mọi người hiểu là cái chương trình bảo hiểm mọi người đang có sẽ không có thay đổi gì, tức là tiền bảo phí cũng như các điều kiện và trường hợp bảo hiểm cũng sẽ không thay đổi gì, bạn có thể giữ nguyên nó như cũ nếu bạn muốn. Khi nói đến “you can keep your plan”, mọi người đều hiểu như vậy. Không có gì thay đổi hết.

Nói trắng ra, theo như TT Obama xác định, Obamacare chỉ mở cửa đón nhận thêm những người vì lý do bệnh tình hay tài chánh nên không có bảo hiểm, bây giờ được cung cấp bảo hiểm và được Nhà Nước giúp đỡ tiền bạc để có bảo hiểm. Ngoài ra, tất cả mọi người khác đều không bị ảnh hưởng gì. Không bị đổi bác sĩ, nhà thương, không bị tăng bảo phí, không phải đổi bảo hiểm. Chỉ là một chương trình mở rộng bảo hiểm sức khoẻ cho toàn dân. Chỉ có “cộng” mà không có “trừ” gì hết. Quá đẹp! Như trong mơ.

Đáng buồn thay, dân Mỹ có câu “too good to be true”. Quá tốt để có thể là sự thật.

Mà quả đúng như vậy, chưa đầy một tháng sau khi chương trình Obamacare được bắt đầu áp dụng trọn vẹn, thiên hạ khám phá ra Obamacare không phải là giấc mộng đẹp mà đã là một ác mộng, cho tất cả mọi người.

Các hãng bảo hiểm đồng loạt hủy bỏ các chương trình bảo hiểm hiện hành của cả triệu người trên khắp nước. Các chuyên gia ước tính có thể hơn 100 triệu người có nguy cơ mất bảo hiểm cũ. Dĩ nhiên là có thể mua bảo hiểm mới chứ không phải là không có bảo hiểm. Luật Obamacare bắt buộc tất cả 100% dân chúng phải có bảo hiểm mà. Nhưng bảo hiểm mới mua sẽ khác xa các chương trình bảo hiểm đang có. Bảo phí sẽ cao hơn, tiền trả trước sẽ tăng gấp mấy lần, và quan trọng đối với dân Mỹ, một số lớn sẽ phải thay bác sĩ, nhà thương.

Hầu hết các chương trình bảo hiểm sức khoẻ cho ta một danh sách giới hạn nhà thương và bác sĩ mà hãng bảo hiểm chấp nhận, và chúng ta chỉ được lựa chọn nhà thương và bác sĩ trong danh sách đó thôi. Bây giờ, các danh sách này thay đổi hàng loạt.

Vấn đề nhiều khi rắc rối hơn vì đại đa số thiên hạ mua bảo hiểm qua các chuyên viên bán bảo hiểm –insurance agent-, mà nhiều chuyên viên lại chỉ bán được bảo hiểm của vài hãng này mà không bán được bảo hiểm của vài hãng khác. Nếu muốn đổi hãng bảo hiểm mà lại đổi qua một hãng của ông agent của mình không được bán, thì lại phải đổi ông bán bảo hiểm luôn. Đúng là một mớ boòng boong rối bù.

Báo “phe ta” Washington Post trong số ra ngày 4/11 vừa qua, đã có bài viết nhìn nhận những thay đổi quan trọng do Obamacare gây ra. Bài viết đưa ra mấy trường hợp có thực về hậu quả của Obamacare.

Như một gia đình, chủ một cây xăng ở Michigan, bị hủy bảo hiểm đang có. Muốn có bảo hiểm tương tự như bảo hiểm đang có thì phải mua bảo hiểm mới, với giá đắt hơn khoảng 30%. Muốn có bảo hiểm tương tự với giá tương tự cũng có, nhưng mỗi lần đi nhà thương sẽ phải lái xe đi qua một thành phố cách nhà hơn 100 dặm. Bị đứng tim khẩn cấp cũng phải lái xe mất hai tiếng đồng hồ tới nhà thương.

Một bà khác, có bảo hiểm với Humana, được thông báo là bảo phí sẽ tăng từ $300 lên đến $705, tăng hơn gấp đôi. Sau khi truy cứu, bà tìm ra được một hãng bảo hiểm rẻ hơn chút đỉnh, $623 một tháng, nhưng bà phải đổi bác sĩ bà đã quen thuộc từ 16 năm nay.


Các hãng bảo hiểm giải thích những thay đổi này, từ thay đổi điều kiện và trường hợp bảo hiểm, đến thay đổi giá cả, là do nhu cầu đáp ứng những đòi hỏi của luật Obamacare, không phải là các hãng tự ý muốn đổi.

Đây là những “khám phá” mới lạ mà trước đây không ai biết. Nhiều đòi hỏi có vẻ hợp lý tuy không nhất định phải là cần thiết, ví dụ như đòi phải bảo hiểm bệnh thần kinh, bảo hiểm chống bạo lực gia đình, cho dù người mua bảo hiểm chưa lập gia đình. Nhiều đòi hỏi khác nghe tiếu lâm, như đòi hỏi các bà phải có bảo hiểm ngừa thai, bất kể tuổi tác, cho dù đã qua tuổi cổ lai hy. Nhưng đạt đỉnh cao của vô lý là đòi hỏi trong bảo hiểm của tất cả mọi người, kể cả các đấng tu mi nam tử, phải có bảo hiểm thai nghén và sanh đẻ. Trong cuộc điều trần trước Hạ Viện ngày 31/10 vừa qua, bà Bộ Trưởng Y Tế Kathleen Sebelius đã bị dân biểu Renée Ellmers, Cộng Hoà của South Carolina chất vấn về những chuyện này, nhưng bà Sebelius đã tránh né, không trả lời. Làm sao trả lời được? Bà đâu phải là người viết luật.

Có hãng bảo hiểm đã biện minh tiền bảo phí tuy tăng, nhưng bây giờ có trợ cấp của Nhà Nước trả đỡ một phần nào. Chỉ là ngụy biện. Làm như thể trợ cấp là do TT Putin của Nga đóng góp, chứ không phải là tiền thuế do chính người dân Mỹ phải trả. Trả qua thuế hay trả thẳng vào bảo phí khác nhau chỗ nào? Có khác chăng là khác ở chỗ lấy tiền người này trả cho người kia. Có phải đây lại chỉ là một hình thức “tái phân chia lợi tức” là nguyên tắc thành đồng của xã hội chủ nghiã?

Người ta cũng khám phá ra tiền bảo phí tăng đồng loạt trên khắp 50 tiểu bang, nhưng nói chung, tại những tiểu bang “xanh” là những tiểu bang theo Dân Chủ, bầu cho TT Obama, bảo phí tăng ít hơn là bảo phí tại các tiểu bang “đỏ” theo Cộng Hoà, bầu cho McCain hay Romney. Trung bình thì tiền bảo phí sẽ tăng 50% tại các tiểu bang “xanh” và tăng 78% tại các tiểu bang “đỏ”. Ít ra thì các chuyên gia cũng đã nhận định đây không phải là kết quả của một chính sách “kỳ thị” trả thù Cộng Hòa, mà chỉ vì những tiểu bang “đỏ” theo Cộng Hoà thường có luật lệ kiểm soát ngành bảo hiểm không khắt khe lắm nên dễ bị các hãng bảo hiểm lợi dụng tăng giá mạnh hơn.

Trước thực tế cả chục hay cả trăm triệu người mất bảo hiểm cũ, phải mua bảo hiểm mới đắt hơn, làn sóng bất mãn dâng cao. Các báo, kể cả các cơ quan ngôn luận nổi tiếng phe ta cũng đã phải lên tiếng phàn nàn, như bài báo trên Washington Post nêu trên, và hàng loạt các phóng sự của các báo lớn và đài truyền hình lớn, kể cả đài NBC, được coi như cái loa của chính quyền Obama.

TT Obama bị tố cáo hứa cuội, hay nuốt lời hứa. Ông buộc lòng phải lên tiếng. Ông tuyên bố cách đây vài hôm “Tôi đã nói rõ ràng là nếu các bạn muốn giữ bảo hiểm cũ mà bảo hiểm đó không thay đổi gì thì bạn vẫn có thể giữ bảo hiểm đó mà”. Đây là một ví dụ điển hình của nghệ thuật ăn nói mập mờ, ngụy biện của TT Obama. Có hai vấn đề. Trước hết, đó không phải nguyên văn câu nói trước đây của ông. Trước đây ông chỉ nói ngắn gọn: “Nếu bạn thích chương trình bảo hiểm đang có, bạn có thể giữ nó”. Không có câu “mà bảo hiểm đó không thay đổi gì”. Sau đó, ai cũng biết, nhất là TT Obama, là với những cải cách quy mô của Obamacare, không thể nào có chuyện “bảo hiểm đó không thay đổi gì” được. Và thực tế đã chứng minh rõ ràng tất cả các chương trình bảo hiểm sức khỏe đều thay đổi, không có cái nào “không thay đổi gì” hết.

Vấn đề đặt ra ở đây là TT Obama có biết trước là sẽ có thay đổi không? Ông bIết trước và hứa cuội? Hay thành tâm hứa vì không biết trước?

Theo một điều tra của đài truyền hình phe ta NBC, ngay từ năm 2010, chính quyền Obama đã ước tính sẽ có 93 triệu người bị mất bảo hiểm, hay bảo hiểm họ đang có sẽ thay đổi nhiều. Có nghiã là năm 2009, khi ông mới bắt đầu quảng bá Obamacare, có lẽ ông không biết và hưá lung tung. Nhưng ngay năm sau, ông biết sẽ có thay đổi quy mô, nhưng vẫn khăng khăng “không có gì thay đổi” chỉ vì đã phóng lao đành phải theo lao, lỡ hứa không thay đổi nên phải tiếp tục “kiên định lập trường”.

Nhà báo Marc Thiessen viết trên Washington Post là bài diễn văn quảng bá Obamacacre của TT Obama năm 2009 đã được ban tham mưu Toà Bạch Ốc cân nhắc rất nhiều về câu “không có gì thay đổi”, vì ngay trong ban tham mưu của TT Obama, các chuyên gia kinh tế và y tế đã lên tiếng “bắt buộc sẽ phải có thay đổi chứ không thể nào không có gì thay đổi”. Nhưng các phụ tá chính trị áp đảo được nhóm chuyên gia, và giữ lại câu nói đó trong bài diễn văn. Nói cách khác, chính trị mỵ dân chi phối tuyệt đối mọi hành động và lời nói của chính quyền Obama, bất chấp sự thật.

Niềm tin nơi vị lãnh đạo đất nước đã bị lung lay tận gốc rễ, khi người ta nhìn vào những dữ kiện so với những lời tuyên bố của tổng thống. Hàng trăm triệu người mất bảo hiểm là chuyện không thể dấu diếm được ai nữa. Thăm dò mới nhất của Gallup cho thấy hậu thuẫn của TT Obama đã xuống đến mức kỷ lục chưa từng thấy: 39%. Thăm dò của AP cho thấy tỷ lệ đó là 37% từ mấy tuần trước rồi.

Và điều đáng nói nữa là hầu hết những người “bị hoạ” đều thuộc thành phần trung lưu, chưa đủ giàu để không thắc mắc chuyện tiền bạc, và không đủ nghèo để được trợ cấp, mà chỉ vừa đủ tiền để trả bảo phí cao hơn và mai này, đóng thuế cao hơn.

Phát ngôn viên Toà Bạch Ốc, Jay Carney, nhắc nhở mọi người, tổng thống, cho dù quyền hạn rất lớn, cũng có nhiều chuyện không làm gì được. Nói cách khác, không phải lỗi của tổng thống đâu, lỗi của người viết luật, lỗi của các hãng bảo hiểm. Lại đổ thừa. Ông Carney chỉ quên một chuyện nhỏ: Yes, He Can! Vâng, TT Obama có thể làm được một chuyện: thu hồi, hay ít nhất hoãn việc áp dụng Obamacare lại để sửa đổi đôi điều.

Sau khi bà Sebelius điều trần trước quốc hội, Hạ Viện đã công bố một tài liệu của bộ Y Tế xác định trang mạng Obamacare chỉ có thể tiếp đón được 1.100 người mỗi ngày, trong khi bộ cũng ước tính sẽ có ít ra 60.000 người lên mạng cùng lúc. Dù biết có vấn đề lớn vì chưa sẵn sàng, bộ Y Tế vẫn tung trang mạng ra cho đúng ngày TT Obama đã hứa hẹn. Thực tế đã có khoảng 250.000 người vào trang mạng cùng lúc, và cả triệu người vào trong ngày đầu. Làm sao hệ thống không kẹt cứng được? Đã vậy các chương trình cũng bị viết sai rất nhiều, chẳng hạn như tính sai tiền bảo phí, tính sai tiền trợ cấp mua bảo hiểm,...

Thiên hạ bây giờ nhìn vào Obamacare thấy ba vấn đề: 1) trục trặc kỹ thuật quy mô, 2) mọi chuyện đảo lộn như mất bảo hiểm, đổi bác sĩ, nhà thương, 3) bảo phí và tiền trả trước tăng hơn xa mọi dự đoán bi quan nhất. Khác xa với tất cả mọi hứa hẹn đẹp đẽ của tổng thống.

Ngày 7/11 vừa qua, TT Obama trong một cuộc phỏng vấn đặc biệt dành cho đài truyền hình NBC đã chính thức tỏ ý hối tiếc (I am sorry) về việc cả triệu người đã bị mất bảo hiểm và hứa sẽ làm tất cả những gì có thể để giúp họ. Không nghe ông nói gì về viễn tượng tăng chi phí quy mô hiện nay và thiếu nhà thương, bác sĩ trong tương lai. (10-11-13)

Vũ Linh

Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: [email protected]. Bài của tác giả được đăng trên Việt Báo mỗi thứ Ba.

Ý kiến bạn đọc
16/11/201308:00:00
Khách
Ông lấy từ tài liệu nào là có thể 93 triệu người bị mất bảo hiểm vậy?
12/11/201308:00:00
Khách
Obama Care la` nỗi ô nhục của đãng Cộng hoà . "Obama Care " Muôn năm .
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...
Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.
Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.
Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.
(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.
Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật
Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”
Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.
Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.
Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.