Công Binh Vũ Thượng Đôn viết về người lính công binh VNCH vào giờ thứ 25 của chế dộ
SAN JOSE (Tin Biển) - Đặc San Công Binh phát hành tháng 9-2000 đã loan tin một đại hội quy mô quy tụ cựu chiến hữu Công Binh VNCH từ Đức, Canada và các tiểu bang tại Hoa Kỳ sẽ về họp mặt đại hội vào mùa lễ hội đầu tháng 9 tại San Jose.
Đêm hội ngộ thứ Sáu 1 tháng 9-2000 và ngày đại hội Chủ Nhật 3 tháng 9-2000 sẽ tổ chức tại hội trường Mt. Hamilton Grange trên đường Aborn thành phố San Jose. Sau 25 xa cách, các vị tướng lãnh nguyên cục trưởng như thiếu tướng Nguyễn Chấn từ Canada, thiếu tướng Nguyễn Văn Chức từ Sacramento cùng với các liên đoàn trưởng, tiểu đoàn trưởng sẽ về gặp lại chiến hữu Công Binh.. Từ Paris Pháp quốc, cựu thiếu tướng Phạm Đăng Lân nguyên chỉ huy trưởng Công Binh hiện là thầy Thích Trí Tạng, trụ trì chùa Linh Sơn đã gửi thư về chào mừng đại hội. Từ Virginia, trung tướng Đồng Văn Khuyên, nguyên tổng cục trưởng tổng cục Tiếp Vận cũng gửi thư về chúc mừng ngày họp mặt của toàn thể binh chủng Công Binh.
Nhân dịp toàn ngành Công Binh QLVNCH họp mặt, trong Đặc San Công Binh các tài liệu đặc biệt được viết lại về một binh chủng luôn luôn xây dựng và cũng luôn luôn chiến đấu trên khắp các chiến trường trong chiến tranh Việt Nam. Hai tài liệu đầu tiên là Lá Thư Họp Mặt của cựu trung tá Nghiêm Kế, nguyên tiểu đoàn trưởng TĐ 22 Công Binh Sư Đoàn hiện là phối trí viên của Ban Tổ Chức. Bài viết đặc biệt khác của cựu đại tá Công Binh Nguyễn Thiện Nghị, cục trưởng Công Binh cuối cùng cho đến 30/4/1975. Đây là bài viết rất công phu về lịch sử Công Binh QLVNCH. Trong khuôn khổ chào mừng Đại Hội Công Binh QLVNCH, số này xin giới thiệu một bài viết về người công binh VNCH được đăng trong số đặc san Công Binh.
Đó là
NHỮNG NGƯỜI LÍNH CÔNG BINH CUỐI CÙNG TRÊN ĐÈO HẢI VÂN.
Vũ Thượng Đôn.
Lời giới thiệu: Sau 25 năm lưu vong Đại Hội Công Binh VNCH lần đầu tiên tổ chức tại San Jose vào 1 tháng 9-2000. Nhân dịp này chúng tôi xin đăng bài của cựu Trung Tá Vũ Thượng Đôn, TĐT Tiểu Đoàn 81 Công Binh Kiến Tạo. Bài viết có tựa đề: “Những Người Lính Công Binh Cuối Cùng Trên Đèo Hải Vân". Đây là một bút ký ngắn nhưng rất thi vị và ngậm ngùi “Lòng người se sắt lại, có lẽ đây là lần chót ta hành nghề Công Binh.” Đó là suy nghĩ của một sĩ quan Công Binh trên 20 năm phục vụ khắp các công trường từ duyên hải đến cao nguyên Việt Nam. Ông Vũ Thượng Đôn hiện cùng gia đình định cư tại San Jose và đã nghỉ hưu sau một thời gian kinh doanh trong ngành đầu tư và địa ốc rất thành công tại Bắc California.
Vào mùa Xuân năm 1975 tình hình chiến sự miền Trung đã trở nên tồi tệ. Nhiều đơn vị Công Binh Kiến Tạo trước kia chỉ đảm trách những công tác xây cất lớn lao ở hậu tuyến như làm Xa Lộ, Phi Trường, Hải Cảng... thì nay đã phải đảm trách những công tác chiến lược như tái thiết lưu thông cấp kỳ trong vùng chỉ định.
Tiểu Đoàn 81 Công Binh Kiến Tạo trách nhiệm Quốc Lộ 1 từ Bắc Đèo Hải Vân đến tỉnh Quảng Tín, phía Tây vào tận Thượng Đực, Nông Sơn. Lệnh quân đoàn ra dứt khoát, đêm cầu đường bị phá, sáng phải tái lập lưu thông trước 10 giờ. Hàng đêm anh em địa phương quân giữ cầu đã vất vả, anh em Công Binh còn vất vả hơn. Nửa đêm chỉ một cú điện thoại, thầy trò phải thức suốt sáng. Ban 3 chấm tọa độ, nơi bị phá, biết ngay đầy đủ chi tiết. Mỗi đoạn đường, mỗi cây cầu, chúng tôi đã tham sát trước, cuốn Data này như sách kinh của sĩ quan trực hàng ngày.
Mùa Đông mưa miền Trung giá lạnh, gió thổi như cắt da. Trong đêm tối anh em lầm lũi lên hàng, một đơn vị cầu Bailey, sức nặng cả mấy chục tấn, thật là nặng nhọc. Đại đội Trưởng cầm bản danh sách vật liệu chạy tới chạy lui, chỉ sợ quên một vài món hàng là công việc hỏng hết. Năm giờ sáng, thầy trò lên đường, dân hai bên quốc lộ còn an giấc. Lác đác đây đó có tiếng gà gáy ban mai. Tới địa điểm, xuống hàng là vội vàng phóng cầu. Hình ảnh hào hùng thật đẹp của người sĩ quan Công Binh đứng trước mũi cầu Bailey. Hai tay giơ cao miệng hô lớn: Trái, phải, sẵn sàng chưa" Rút cọc an toàn, ra sông, đẩy. Chiếc cầu từ từ qua sông, đặt vào vị trí. Ôi vui sướng làm sao.
Không gì kiêu hãnh bằng khi thấy người lính Công Binh làm hiệu cho chiếc xe đò dân sự đầu tiên từ từ bò quan cầu, trên xe lại có một người đẹp mỉm cười nhìn anh. Đôi khi trên trời xanh biếc một chiếc trực thăng cánh quạt kêu phừng phực, đảo một vòng, dưới thả khỏi màu. Bên hông của tàu có gắn 3 sao trên nền đỏ. Tướng Ngô Quang Trưởng bước xuống, người có nụ cười đặc biệt rất héo hắt, đến bắt tay từng sĩ quan. Anh em vui vẻ.
Chiến trận càng ngày càng khốc liệt, có đêm phải phân tán hai ba công trường cùng một lúc, chiều về ai nấy phờ phạc. Giữa tháng 3-1975 tình hình ngoài Huế càng tồi tệ. Dân chúng từ Huế kéo về, đèo Hải Vân đông nghẹt như đại lộ kinh hoàng. Đường đèo đêm nào cũng bị phá nhiều đoạn, chúng tôi vẫn phải thường trực đến sửa chữa. Việt Cộng đón chào bằng cối 60 lại hay bắn sẻ, an ninh không còn.
Một đêm vào cuối tháng 3-1975, quân đoàn cho biết cầu Đá Bạc bên kia đèo Hải Vân đã bị phá. Lữ đoàn Thủy Quân Lục Chiến còn kẹt lại bên kia cầu, phải tái thiết lưu thông gấp để rút toàn bộ lữ đoàn về. Nhìn vào tài liệu đã thám sát sẵn, địa thế không phóng được cầu Bailey vì quá chật hẹp. Quyết định làm cầu M476 trên giá, lý do lên xuống vật liệu nhẹ nhàng, hơn nữa không có cơ giới nặng đi qua cầu. Lúc này đoạn đường đèo đã mất an ninh, tuy không bị đóng chốt, nhưng vẫn bị bắn sẻ. Trên đèo, sương mù dầy đặc, bao lấy đoàn xe. Nhưng viên đạn bắn sẻ cũng không gây nên tổn thất đáng kể. Vừa đổ quân xuống công trường, pháo 60 và 81 ly chào đón ngay. Lúc này địa phương quân không thấy đâu, chính quy cũng biệt tăm. Báo cáo về quân đoàn, chỉ ghi nhận sẽ giải quyết sau. Thôi đành phải vào tần số với khách hàng của mình là bạn Thủy Qu Lục Chiến. Được vui vẻ nhận lời ngay. Đại đội trinh sát, đơn vị thiện chiến nhất của Thủy Quân Lục Chiến lên trước, tỏa ra bốn phía, chạm súng lẻ tẻ, pháo địch im ngay.
Chiếc xe chót của lữ đoàn Thủy Quân Lục Chiến qua cầu vào lúc 11 giờ 30 đêm. Chúng tôi xin đại đội trinh sát mũ xanh ở lại giữ an ninh để Công Binh gỡ cầu. Đáp nhận có ngay. Nhưng khi yêu cầu bắn mấy phát chỉ thiên để chúng tôi yên bụng, thì không thấy trả lời. Bốn bề vẫn im lặng như tờ. Hóa ra họ đã theo đoàn xe đi cả rồi. Vội báo cáo về quân đoàn. Lệnh ra là cứ phải ở lại gỡ cầu. Thôi thầy trò đành thu xếp với nhau vậy. Mấy thùng nổ đặt giữa cầu, ngòi nổ lắp sẵn. Lúc này nghĩ lại đến tay Đại Tá trong phim cầu sông Kwai, ông ta có một bên là trách nhiệm nghề nghiệp, một bên là trách nhiệm tổ quốc. Còn tôi một bên là an ninh của anh em, một bên là lệnh cấp trên.
Ngay lúc đó, chợt thấy từ xa chạy lại, hai mắt đèn xe sáng chưng. Không biết ta hay địch, càng đến gần càng hồi hộp. Xe dừng lại, tiếng heo kêu eng éc, tiếng chó sủa gâu gâu... mới yên chí. Xuống xe, một vị Đại Úy địa phương quân lái xe Dodge chở đầy đủ gia đình và tài sản. Mặt mày ngơ ngác hốt hoảng hỏi: “Đi hết rồi à" Khoan phá cầu, cho tôi qua đã!” “Qua thì qua.” Rồi đến tiếng nổ vang dậy một góc trời, phá vỡ màng đêm tĩnh mịch, mùi thuốc nổ hăng nồng tỏa khắp không gian. Những tấm nhôm vuông trôi lềnh bềnh trên sông. Lòng người sắt lại, có lẽ đây là lần chót ta hành nghề Công Binh. Sáng hôm sau đài BBC London loan tin lữ đoàn Thủy Quân Lục Chiến đã rút về Đà Nẵng. Công Binh Việt Nam đã phá chiếc cầu quan trọng cuối cùng nối Huế - Đà Nẵng. Chúng tôi nhớ câu châm ngôn của Công Binh Hoa Kỳ là First In - Last Out cũng thấy hay hay Đúng là trường hợp của TĐ 81 CB Kiến Tạo Việt Nam trong những ngày cuối trên đèo Hải Vân.
Trong khi viết những kỷ niệm này vào tháng 8 năm 2000 ở San Jose, thì được tin con chim đầu đàn của LĐ 8 CB KT là niên trưởng Nguyễn Bá Lưu mới bị Stroke, liệt một bên, hiện đang nằm điều trị tại Nursing Home bên Texas. Mong anh chóng bình phục để tháng 9 này về họp đoàn với anh em Công Binh, còn nhiều kỷ niệm muốn nói với anh. Chúng ta là Công Binh Việt Nam. Chúng ta cũng sẽ Last Out tại Hoa Kỳ. Thân tặng Đ.U Chinh và các anh em Tiểu Đoàn 81 CBKT.
Vũ Thượng Đôn.
Tôi là con của 1 sĩ quan thuộc TĐ81 CBKT. Tôi biết rất là rỏ ráng ai là vị Sĩ Quan cuối cùng của TĐ 81 Công Binh Kiến Tạo: Đó là Thiếu Tá Nguyễn Lục. TĐ 81 CBKT đóng tại Quảng Ngãi chứ không phải ở Huế. Đơn vị đóng ở Huế là TĐ 80 CBKT
Nếu cần xác minh lại tôi rất sẳn sàng.