Hôm nay,  

Cuba hội nhập: ai mừng, ai lo?

25/12/201400:42:00(Xem: 4933)


 / 

Cuba hội nhập: ai mừng, ai lo?

Bùi Tín

 

Cuối năm 2014 thêm một tin vui: sau 53 năm bị gián đoạn, quan hệ ngọai giao giữa Hoa Kỳ và Cuba được nối lại, do thiện chí của cả 2 bên, được Tòa Thánh Vatican làm trung gian thúc đẩy. Gián điệp bị tù lâu năm của 2 bên được trả tự do. Hơn 50 nhà dân chủ Cuba bị tù trong danh sách yêu cầu do phía Hoa Kỳ đưa ra cũng được trả tự do. Các sứ quán sẽ được mở lại. Du lịch sẽ được mở ra. Quan hệ buôn bán, ngân hàng sẽ được nối lại. Tổng thống Barack Obama sẽ thăm Cuba và Chủ tịch Raul Castro sẽ thăm Hoa Kỳ. Nước Cuba độc đảng theo học thuyết Mác - Lênin bắt đầu hòa nhập với thế giới là một chuyển biến tích cực.

Cuba là nhà nước cộng sản tòan trị duy nhất ở châu Mỹ, một thời từng là thành viên duy nhất ở châu Mỹ của phe XHCN rộng lớn bao gồm các châu lục Âu, Á và Mỹ do Liên Xô lãnh đạo. Có lúc Cuba đã gửi hơn 10 vạn quân sang một số nước châu Phi, như Angola và Ethiopia để hòng bành trướng phe XHCN sang châu Phi.

Cuba, tiền đồn CS ở châu Mỹ, sau khi bị mất chỗ dựa quyết định về chính trị, quân sự, kinh tế tài chính là Liên Xô từ năm 1991, nay lâm vào cảnh mà nhà báo Cuba José Manuel mô tả là “thảm họa rẩy chết” do bị cấm vận và cô lập kéo dài (theo bài báo “Bước đầu tan rã của một Nhà nước tòan trị” trên tạp chí Le Courrier International 12/2014).Trung Quốc ở quá xa, hàng hóa truyền thống như xì gà, rượu rum không xuất được, nền du lịch đình trệ, trộm cắp lan tràn, đồng Peso trượt giá nhanh theo đồng Rúp, thiếu thốn và nghèo đói lan tràn. Ông Raul Castro không có con đường nào khác hơn là tìm đường hòa giải với người láng giềng to lớn ở cạnh.Sau khi tổng thống cánh tả Hugo Chavez của Venezuela từ trần, 2 anh em Castro mất đi người bạn hẩu cuối cùng ở châu Mỹ mà cũng là nguồn viện trợ và cung cấp dầu giá rẻ, nên buộc lòng phải tìm con đường hội nhập để tồn tại. Trước khi hội nhập, một lọat thay đổi về dân chủ hóa, tự do hóa, tự do kinh doanh, tự do đi lại đã được thực thi.

Nhà báo José Manuel cho rằng Cuba đang tất yếu thóat khỏi chế độ toàn trị để rồi chuyển dần sang một nền dân chủ đa nguyên như mọi nước ở châu Mỹ. Với bình thường hóa với Hoa Kỳ, tăng cường quan hệ với Canada và Liên Âu, nền kinh tế thương mại và tài chính của Cuba sẽ khôi phục nhanh. Thế địa lý – chính trị của Cuba có vai trò rất quyết định. Sát cạnh Hoa Kỳ, giữa vùng biển Caribê tấp nập thông thương, có những bạn thân như Venezuela, Bolivia và Nicaragua thuộc cánh tả, đều theo chế độ dân chủ đa nguyên đa đảng.

So với chế độ CS toàn trị ở Việt Nam, Cuba ở vào vị thế khác hẳn, không có anh láng giềng khổng lồ CS độc đóan và bành trướng nào nằm ngay trên đầu mình để đe dọa, khống chế . Cuba có phong trào dân chủ kiên cường, có tầng lớp trí thức dân chủ có truyền thống dày dạn chống độc đóan, lại có nền giáo dục khai phóng từ tiểu học, trung học lên đại học hơn hẳn Việt Nam, lại rất tự hào có nền y tế tiên tiến so với thế giới, vừa có lớp giáo sư bác sỹ y khoa có trình độ cao, vừa có hệ thống y tế rộng khắp phục vụ tòan xã hội.

Đối với Hoa Kỳ, một nước Cuba cộng sản tiền đồn của phe XHCN đồng minh của Liên Xô sát cạnh mình mới đáng ngại, nay Liên Xô đã sụp đổ, phe XHCN đã tan biến, Cuba không còn cái thế như trước, huống gì Cuba khốn đốn cô lập, là nước CS ’rẫy chết‘ cần cứu sống, tranh thủ để từ đó hòa nhập thuận lợi với cộng đồng thế giới. Rõ ràng đây là bước hòa giải giữa 2 cựu thù theo chiến lược 2 bên cùng có lợi.

Có ai không mặn mà với sự kiện nổi bật này? Nhìn cho rộng, nhìn cho kỹ thì có 2 nước ở xa nhưng lại lo ngại trước sự kiện này. Đó là Trung Quốc và Việt nam.

Theo giáo trình của Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, sự tan vỡ của phe XHCN thế giới năm 1991 chỉ là thất bại “tạm thời”, rồi phe XHCN sẽ được khôi phục hùng mạnh như và hơn xưa do chủ nghĩa Mác - Lênin là một học thuyết “tất thắng”. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng cao giọng thuyết giảng lập luận này cho trường đảng La Havana vào tháng 4 năm 2012, nhưng bị phủ nhận, không một tờ báo Cuba nào nhắc đến buổi tuyên truyền vô duyên phản hiện thực ấy; đó còn là nguyên nhân bị Tổng thống Dilma Rousseff của Brazil lập tức đóng cửa không tiếp, dù cho kế họach cuộc đi thăm cấp cao đã được họach định hàng tháng trước. Ngay trước đó ông Fidel Castro đã công khai tuyên bố “mô hình Cuba theo đuổi không còn thích hợp”. Và nay họ đang triển khai con đường hòa nhập và hòa giải của họ, qua môi giới của Canada và Tòa Thánh Vatican, với những bước đi riêng, nhưng chắc chắn là gọn gàng, suôn sẻ thuận lợi, không ỳ ạch, đầy mâu thuẫn như ở Việt Nam.

Cái thuận lợi lớn của Cuba khi hội nhập với thế giới là không có một thế lực nào ở gần ngăn cản, kiềm chế và phá đám như Việt Nam khi đổi mới và hội nhập. Ở vị trí địa lý – chính trị giữa vùng biển Caribê, giữa châu Mỹ đầy sức sống, Cuba còn là một dân tộc cởi mở yêu đời, nổi tiếng về nền y học tiền tiến quý trọng mạng sống của con người. Quá trình hội nhập của Cuba chắc chắn sẽ diễn ra nhanh chóng, sâu sắc, tòan diện, thuận lợi, bù lại cho hơn nửa thế kỷ trì trệ vừa qua./.

 Bùi Tín's VOA Blog


.
,

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
1234567Trang sauTrang cuối

Không rõ ABC có lường trước được phản ứng của cộng đồng, khán giả đối với hành động cúi đầu trước áp lực và quyền lợi, dẫn đến dừng ngay lập tức Jimmy Kimmel Live! hay không, nhưng thực tế đã cho thấy một làn sóng tức giận đã bùng nổ. Viên đạn dường như quay ngược lại, xé gió, đâm thẳng vào ba ký tự khổng lồ của đế chế truyền thông. Các cuộc tẩy chay Hulu và Disney+ bắt đầu. Trang mạng Disney+ bị sụp đổ vì lượng khán giả đăng nhập để “cancel subcription” trong đêm họ ra lệnh tắt đèn sân khấu; Disney mất gần $4 tỷ trên thị trường. Hàng loạt cuộc biểu tình phản đối trước trụ sở của ABC và Disney. Về phía các nhà báo, nghệ sĩ giải trí, các nhà lãnh đạo chính trị – từ Stephen Colbert đến David Letterman đến cựu Tổng thống Barack Obama – cùng lên án việc làm của ABC, coi đó là sự đầu hàng nguy hiểm trước áp lực chính trị và là phép thử đối với quyền tự do ngôn luận.

Nhìn vào những gì đang diễn ra tại nước Mỹ hiện nay, người ta không thể không liên tưởng đến cuộc cách mạng văn hóa tại Trung Quốc như vậy. Cũng là cuộc tấn công vào những gì bị cho là khuynh tả, là sự tập trung quyền lực vào một cá nhân qua phong trào cuồng lãnh tụ với những vệ binh trung thành chưa từng thấy tại Hoa Kỳ.

Người ta thường có nhiều cách định nghĩa về hy vọng. Hy vọng là một cảm xúc lạc quan, một niềm tin tươi sáng rằng mọi thứ chắc chắn sẽ được cải thiện. Hy vọng có thể đến từ một tiếng nói cá nhân xa lạ nào đó trong triệu triệu người trên thế giới này. Hy vọng có thể đến từ một bản tuyên bố chung của hai phong trào đối lập. Hy vọng là phải nhận ra rằng cái ác và sự bất công có thể chiếm ưu thế ngay cả khi chúng ta đang đối đầu với nó. Hy vọng là khi nhìn thấy rõ một bên sáng và một bên tối, thấu hiểu rằng vòng cung của vũ trụ đạo đức có thể không uốn cong về phía công lý – nhưng chúng ta không tuyệt vọng. Hy vọng, là khi một đêm vinh danh nghệ thuật trở thành nơi hàng trăm người giơ cao ngọn đuốc tôn vinh sự kiên cường, tiếng nói dũng cảm, như một lời nhắc nhở với thế giới rằng nghệ thuật và nhân văn là không thể tách rời.

Donald Trump từng bóng gió rằng mình xứng đáng được khắc tượng trên núi Rushmore, sánh vai cùng những bậc khai quốc công thần nước Mỹ. Bên kia Thái Bình Dương, Tập Cận Bình chẳng màng đá núi, nhưng ôm mộng lọt vào sử xanh, đặt mình ngang hàng những “đại thánh đế vương” của đảng và đất nước. Bởi thế, cuộc duyệt binh rùm beng ở Thiên An Môn vừa rồi không chỉ là phô trương cờ trống rình rang, mà là lời tuyên cáo giữa chiến địa, là tiếng trống thúc quân của một kẻ đang gấp gáp thúc ngựa đuổi theo bá mộng thiên cổ.

Bạn, tôi, chúng ta, không ai an toàn trước bạo lực súng đạn ở Mỹ. Chắc người Mỹ chưa kịp quên hình ảnh người mẹ tất tả chạy trên đôi chân trần, tìm con trong vụ xả súng mới nhất ở Annunciation Catholic School in Minneapolis tháng vừa qua. Những đứa trẻ xứng đáng có đời sống an toàn để đến trường mỗi ngày và trở về an toàn trong vòng tay cha mẹ. “Thay vì kích động thêm bạo lực, các nhà lãnh đạo chính trị nên tận dụng thời điểm này để đoàn kết chúng ta hướng tới những thay đổi hợp lý về súng đạn mà đa số người Mỹ ủng hộ,” Giáo sư Robert Reich đã nói như thế.

Trong bối cảnh thế giới đang trải qua những biến động nghiêm trọng về kinh tế, chính trị và công nghệ, toàn cầu hoá – vốn từng được xem là động lực chính thúc đẩy cho tăng trưởng và thịnh vượng – đang đứng trước những thách thức chưa từng có. Tiến trình công nghiệp hoá và toàn cầu hoá đã đem lại nhiều thành tựu vượt bậc trong suốt thời gian dài qua, từ thế kỷ XX sang thế kỷ XXI, đặc biệt là thông qua sự chuyên môn hoá, tự do thương mại và tiến bộ công nghệ. Tuy nhiên, các cuộc khủng hoảng tài chính, đại dịch toàn cầu, chiến tranh và cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc đã khiến mô hình toàn cầu hoá truyền thống bộc lộ nhiều tình trạng bất ổn...

Nhiều thế hệ sống ở Sài Gòn những năm của thập niên 80-90, khi con gà trống của Thương Xá Tax chưa bị bức tử, khi những hàng cây cổ thụ trên đường Tôn Đức Thắng vẫn là nét thơ mộng của Sài Gòn, có lẽ đều quen thuộc với câu “Chương Trình Truyền Hình Đến Đây Là Hết…” Nó thường xuất hiện vào cuối các chương trình tivi tối, khi chưa phát sóng 24/24. Thời đó, mỗi ngày truyền hình chỉ phát sóng trong một số khung giờ nhất định (thường từ chiều đến khuya) nên hầu như ai cũng có tâm lý chờ đợi đến giờ ngồi trước màn ảnh nhỏ, theo dõi vài giờ giải trí. Đó cũng là chút thời gian quên đi một ngày cơ cực, bán mồ hôi cho một bữa cơm độn bo bo thời bao cấp. Nhắc nhớ chút chuyện xưa, để nói chuyện nay, đang diễn ra ở một đất nước văn minh hàng đầu, từng là niềm mơ ước của biết bao quốc gia về quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận.

Trên mạng gần đây lan truyền một bức tranh chuỗi tiến hóa ngược nhại kiểu Banksy - vẽ hình ảnh tiến hóa quen thuộc từ khỉ tiến tới người, nhưng đến giữa chặng đường, một gương mặt ai cũng nhận ra quay lưng đi ngược lại về phía khỉ. Cái dáng ngoảnh đầu ấy khiến tôi chạnh lòng nghĩ đến hình ảnh nước Mỹ hôm nay. Giữa thế kỷ XXI, lẽ ra phải tiếp tục đi tới, nhưng thay vì mở rộng tự do học thuật – ngọn nguồn của sáng tạo – chúng ta lại thấy những dấu hiệu nước Mỹ thoái lui theo một quỹ đạo lạ lùng: thử nghiệm một kiểu “tiến hóa ngược”.

Từ khi Tối Cao Pháp Viện lật đổ Roe v. Wade, chúng ta đều biết câu chuyện không dừng lại ở đó. “Để tiểu bang tự quyết” chỉ là cái cớ. Và Texas, tiểu bang bảo thủ dẫn đầu, vừa chứng minh điều đó bằng một luật mới: trao cho bất kỳ ai quyền săn lùng và kiện những người dính dáng tới thuốc phá thai. Texas vốn đã có một trong những lệnh cấm khắc nghiệt nhất: phá thai bị cấm hoàn toàn, trừ vài ca y tế khẩn cấp. Không ngoại lệ cho thai dị tật chết non. Không ngoại lệ cho hiếp dâm. Không ngoại lệ cho loạn luân. Thế nên, nhiều phụ nữ Texas chỉ còn con đường tìm đến thuốc phá thai qua mạng, thường từ những nhà cung cấp ở ngoài tiểu bang. Luật mới nhắm thẳng vào cánh cửa mong manh ấy.

Suốt 250 năm, người Mỹ đồng ý rằng cai trị bởi một người duy nhất là sai lầm, rằng chính quyền liên bang vốn cồng kềnh, kém hiệu quả. Lẽ ra hai điều ấy đủ để ngăn một cá nhân cai trị bằng mệnh lệnh từ Bạch Ốc. Nhưng Trump đang làm đúng điều đó: đưa quân vào thành phố, áp thuế quan, can thiệp vào ngân hàng trung ương, chen vào quyền sở hữu công ty, gieo nỗi sợ để buộc dân chúng cúi đầu. Quyền lực bao trùm, nhưng không được lòng dân. Tỉ lệ chấp thuận của ông âm 14 điểm, chỉ nhỉnh hơn chút so với Joe Biden sau cuộc tranh luận thảm hại năm ngoái. Khi ấy chẳng ai lo ông Biden “quá mạnh”. Vậy tại sao Trump, dù bị đa số phản đối, vẫn dễ dàng thắng thế?
1234567Trang sauTrang cuối
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.