Hôm nay,  

UPDATED: Những Oái Ăm Mới Của Chính Trị Mỹ

21/03/201721:21:00(Xem: 16598)

...Mọi đánh giá –cổ võ hay công kích- hiện giờ chỉ phản ánh hai bên đang trả giá trước công chúng...

Theo dõi báo chí, nước Mỹ ngày càng nhiều chuyện oái ăm, quái lạ, chưa từng thấy đã xuất hiện trên truyền thông dòng chính (TTDC). Ta thử xét lại vài chuyện xem sao.

QUAN HỆ VỚI NGA

Nếu một độc giả nào cách đây hơn nửa thế kỷ uống một thứ thần dược nào đó, ngủ một giấc dài, rồi thức dậy tháng Hai năm 2017, sẽ cảm thấy như mình chỉ mới đi ngả lưng có nửa tiếng. Chuyện đâu vẫn còn đó. Thập niên 50, thượng nghị sĩ Joe McCarthy tung ra phong trào tố cộng kinh hoàng trong chính trường Mỹ. Cả ngàn người, đặc biệt là trong giới chính trị gia và công chức, bị đi tù, bị tẩy chay, mất job, thân bại danh liệt,… vì tội gián điệp, tay sai của Liên Xô, hay thậm chí chỉ vì tội có cảm tình với Liên Xô.

Ngày nay, phong trào bài Nga, chống Nga bất ngờ cũng đang sôi sục, do chính các đệ tử của TT Obama quậy lên. Trong khi TT Trump bị tố đã đắc cử nhờ Nga giúp, thì một ông tướng được đề cử lo an ninh quốc gia phải rút lui vì quna hệ qúa chặt chẽ với Putin, trong khi một bộ trưởng Tư Pháp đang bị phe đối lập đòi lấy đầu vì đã dám nói chuyện điện thoại gì đó với đại sứ Nga hai lần mà “không thành thật khai báo”.

Kẻ này gãi đầu tới tróc da vẫn không hiểu chuyện gì đang xẩy ra. Cái ông đại sứ Nga -hay đại sứ bất cứ nước nào khác- được bổ nhiệm làm đại sứ tại Mỹ để làm gì? Có phải là để tạo quan hệ, nói chuyện trao đổi chính trị, kinh tế, thương mại, cả văn hoá không? Các vị đại sứ Nga, hay Pháp hay Trung Cộng hay Việt Cộng cũng vậy, đi gặp đủ loại người, tham gia mọi tiệc tùng, lễ lạc, điện thoại nói chuyện với càng nhiều chính khách, thương gia, nhà báo, hoạt động cộng đồng càng tốt. Đó là chuyện bình thường từ trước đến giờ.

Nhưng thưa quý vị, đó là lý luận kiểu cổ điển xưa rồi. Quan điểm thời thượng hiện nay, là quan điểm kinh thiên động địa hơn thời McCarthy nữa. Bất cứ anh chính khách Mỹ nào vô phúc gật đầu chào một ông Nga hay bắt tay ông ta, là ngay lập tức bị lọt vào danh sách đại gián điệp, hay phản quốc đang thương thảo việc bán tiểu bang Cali hay Alaska gì đó cho Putin rồi. Đây là kỹ thuật bảo vệ an ninh quốc gia đảng DC và truyền thông phe ta mới học được sau khi thụ huấn khoá học bảo vệ tổ quốc do giáo sư Cậu Ấm Ủn họ Kim mới dạy. Ở xứ cậu Ấm, bắt cứ anh dân giã nào dám bắt tay hay nói hai ba câu gì với một người nước ngoài là có quyền được đi cải tạo mãn kiếp. Bây giờ ở xứ Mỹ gọi là tự do dân chủ phóng khoáng nhất thế giới, bất cứ anh chính khách CH nào đã bắt tay hay nói chuyện với một anh Nga nào là có triển vọng bị TTDC đòi chu di tam tộc ngay.

Một ông nhà báo tỵ nạn, tự cho là thông hiểu hết chuyện kín hậu trường Mỹ, viết tướng Flynn, được đề cử Cố Vấn An Ninh thấy bị lộ chuyện mình nói chuyện với đại sứ Nga, vi phạm luật Logan, không cho phép bất cứ anh thường dân nào điều đình và ký hiệp ước gì với các chính quyền nước khác, nên đã phải xách dép chạy trốn tội bằng cách xin từ chức.

Chỉ trong cái 4-5 dòng ngắn ngủi này, cái cụ chuyên gia này đã sai lầm tới ba lần. Lần thứ nhất, chưa có bất cứ một văn kiện hay thoả ước nào giữa tướng Flynn và Nga hết, chưa ai đưa ra bất cứ bằng chứng cụ thể nào hết, chưa có điều tra và ra toà, kết án gì hết. Sai lầm thứ hai, tướng Flynn chỉ mới được TT Trump đề cử, chưa được quốc hội phê chuẩn thì làm gì đã có chức gì đâu mà từ? Ông chỉ là rút tên ra khỏi danh sách TT Trump đề nghị thôi. Sai lầm thứ ba là nếu tướng Flynn thật sự phạm luật Logan điều đình chuyện gì đó thì có “từ chức” cũng không thoát tội, vẫn có thể đi tù thật bất kể xách dép chạy đi đâu, chứ không phải từ chức là trốn được tội.

Cũng một anh nhà báo tỵ nạn khác làm loa lập lại đòi hỏi của phe DC là bộ trưởng Tư Pháp phải từ chức ngay vài ngày sau khi Thượng Viện phê chuẩn vì khi còn làm thượng nghị sĩ đã có nói điện thoại với đại sứ Nga hai lần. Làm như thể bổ nhiệm bộ trưởng ở Mỹ giống như đi thuê thợ Mễ cắt cỏ sau nhà vậy. Thích thì thuê, không thích thì đuổi, tìm anh khác. Nếu gặp hay nói chuyện gì đó với đại sứ Nga là phạm tội gián điệp phản quốc thì có lẽ 90% dân biểu, nghị sĩ, nhà báo, nhà kinh doanh,... bất kể thuộc đảng DC hay CH, đều đã là tay sai hay gián điệp của Nga hết rồi.

Năm 2012, TT Obama miả mai chọc quê ứng viên tổng thống CH, Mitt Romney “bác ơi, chiến tranh lạnh chấm dứt hơn hai chục năm rồi!”. Thế nhưng bây giờ thì chiến tranh lạnh Mỹ-Nga có lẽ còn nóng hơn cục than đỏ. Có cần phải cám ơn thành quả hâm xôi lại chiến tranh lạnh của TT Obama không nhỉ?

CỰU BỘ TRƯỞNG TƯ PHÁP

Cựu bộ trưởng Tư Pháp của TT Obama, bà Loretta Lynch, mới đây đã lên tiếng về việc nổi dậy chống TT Trump. Bà cho rằng các quyền công dân của chúng ta đang bị tấn công, chà đạp, thậm chí rút lại, và trong quá khứ, “người ta đã xuống đường, đã đổ máu, và đã chết” để hậu thuẫn những lý tưởng đó, và bà kết luận “chúng ta cũng có thể làm như vậy nữa” (We can do it again). Nếu đây không phải là lời kêu gọi xuống đường, đổ máu để chống TT Trump thì là gì? Chuyện quả là quái lạ.

Thứ nhất, bộ Tư Pháp bảo vệ luật pháp, ép buộc người dân phải tuân thủ luật pháp, nếu không thì sẽ bị cho đi bóc lịch ngay. Nhưng bây giờ thì cái bà trước đây có trách nhiệm này bây giờ lại chính là người kêu gọi dân chúng xuống đường, chống luật pháp hiện hành, chống tổng thống được bầu cử và đắc cử hoàn toàn hợp pháp và chính danh, chỉ vì cái tội không phải phe ta.

Thứ nhì, chẳng những phải chống, mà còn phải chống bằng bạo lực. “Chúng ta có thể làm như vậy nữa”: làm gì nữa? Lại xuống đường, đổ máu và giết nhau? Nếu có người nào nghĩ nước Mỹ đã văn minh, dân chủ tiến bộ, biết cùng nhau giải quyết những mâu thuẫn bằng những thể thức bầu cử dân chủ ôn hoà, thì bà cựu bộ trưởng lo bảo vệ an ninh trật tự xã hội đã nhắc nhở ngay là không phải vậy, nước Mỹ này vẫn cần phải đổ máu và giết nhau.

Thứ ba, bà cựu bộ trưởng da đen Lynch giải thích những quyền công dân mà dân Mỹ đã đổ máu để có được đang bị tấn công, chà đạp, thậm chí thu hồi lại. Quyền công dân nào? Trong hơn một tháng qua, TT Trump đã lấy quyết định gì khiến bà nghĩ quyền công dân đã bị chà đạp? Dân da đen bị mất quyền ứng cử và bầu cử? Dân da đen bị bắt làm nô lệ lại? Không được quyền vào tiệm ăn của người da trắng? Phụ nữ bị mất quyền bỏ phiếu? Không được phá thai nữa? Bị hạ xuống làm công dân hạng hai sau đàn ông? Chẳng ai biết bà Lynch mập mờ xúi thiên hạ giết nhau vì chuyện gì.

Nhân chuyện bộ Tư Pháp, TTDC làm rùm beng vụ mà báo Việt tỵ nạn gọi là “sa thải” 46 công tố viên liên bang –federal attorneys- khiến nhiều vị chới với, làm nhu thể TT Trump trả thù gì đó và các vị này sắp sửa phải xếp hàng xin phiếu thực phẩm vậy. Một vài báo đi xa hơn nữa. Mập mờ ám chỉ TT Trump “sa thải” tất cả công tố viên để chấm dứt mọi cuộc điều tra đang hay sẽ được tiến hành về ông.

TTDC không nói rõ đây là truyền thống mà tất cả các tổng thống cận đại đều làm. Khi tổng thống mới nhậm chức là yêu cầu toàn thể tất cả các công tố liên bang từ chức, để tổng thống mới toàn quyền lưu nhiệm, tái bổ nhiệm, hay bổ nhiệm người mới, cũng không khác gì trường hợp các đại sứ.

TT Clinton vừa lên nhậm chức, “sa thải” ngay 93 công tố viên của TT Bush cha và Reagan. Chẳng có gì đặc biệt. Và các vị này cũng chăng ai chới với hay bất ngờ gì hết vì họ đều biết là thủ tục truyền thống từ mấy chục năm nay đã như vậy. Sau khi “mất job”, bảo đảm chỉ một ngày sau họ đều có ngay việc làm trong khu vực tư trả lương ít ra là cả chục lần lương công tố viên.

Cái giả dối hay đúng hơn, cái chủ ý tấn công của TTDC được thể hiện rõ nét qua bài viết của anh nhà báo Josh Gerstein trên diễn đàn mạng Politico. Năm 2009, anh ta viết “Obama thay thế một số công tố viên” (Obama replaces a number of US attorneys); năm nay anh ta viết “Trump đuổi hết công tố viên của Obama” (Trump ousts all Obama-appointed US attorneys). Cùng một hành động, hai cách thông tin. Đó là kỹ thuật tuyên truyền phe đảng của TTDC. “Thay thế một số” mang ý nghiã khác xa “đuổi hết”; và “US attorneys” cũng không mang tính phe đảng như “Obama-appointed US attorneys”.

CÂU CHUYỆN NGHE LÉN ĐIỆN THOẠI

TT Trump theo đúng bài bản của ông, nhẩy lên tweet viết bóng gió có thể điện thoại của ông đã bị TT Obama nghe lén trong thời gian tranh cử tổng thống.

Dĩ nhiên con cá mập lớn như vậy thì phải khai thác triệt để. TTDC nhẩy tưng tưng, tố cáo đây là lời kết tội nặng nề nhất đối với một tổng thống, nếu TT Trump không có bằng chứng thì sẽ là trọng tội có thể bị đàn hặc. Trong khi đó, phát ngôn viên của TT Obama tuyên bố “TT Obama không hề ra lệnh nghe lén TT Trump”. Dân biểu DC tố cáo TT Trump bịa đặt hoàn toàn. Câu chuyện không giản dị như vậy.

Trong thời gian tranh cử, FBI đã được lệnh của chính quyền Obama điều tra về vai trò của Nga trong cuộc vận động tranh cử. Để thi hành nhiệm vụ, FBI xin trát toà để nghe lén điện thoại của vài nhân vật chính trong ban vận động tranh cử của ứng viên Trump, trong đó có cả ứng viên Trump luôn. Nhưng bị toà bác. FBI làm đơn xin lại, bỏ tên ông Trump ra, và được tòa chấp nhận cho nghe lén điện thoại tại cao ốc Trump Tower, trụ sở ban vận động tranh cử.

Nhìn vào diễn tiến thì rõ ràng là FBI đã có ý định muốn nghe lén ông Trump, nhưng không được toà chấp nhận, sau đó FBI có nghe lén hay không thì ai biết được? Ví dụ như FBI nghe lén điện thoại của bà giám đốc cuộc vận động tranh cử Kellyanne Conway nói chuyện với ông Trump thì đó là FBI nghe lén bà Conway (hợp lệ) hay ông Trump (bất hợp lệ)?

Việc phát ngôn viên của TT Obama khẳng định “TT Obama không ra lệnh” nghe có vẻ tiếu lâm. Dĩ nhiên là không đời nào TT Obama lại ngây thơ đến độ đích thân ký giấy ra lệnh làm chuyện đó. Vấn đề là ông có biết việc FBI muốn nghe lén ông Trump và có chấp nhận hay không. Khi đó, giám đốc FBI, ông James Comey, trực thuộc bộ Tư Pháp của bà Loretta Lynch, và cả hai vị đều do TT Obama bổ nhiệm. Chỉ có điều tra thì may ra mới biết. Đó là cái ý của TT Trump.

TT TRUMP ĐÓNG THUẾ

Đài TV phe ta MSNBC với bà to mồm Rachel Maddow rầm rộ khua chiêng trống trên TV là đã mới truy lục ra được giấy thuế của TT Trump, và sẽ thông báo chi tiết sớm. Chẳng bao lâu sau, bà Maddow lên TV công bố thật. Nhưng cái mà bà công bố không phải toàn bộ hồ sơ đóng thuế cả đời của ông Trump, mà chỉ là bản tóm gọn hai trang thuế ông Trump khai năm 2005.

Cả thế giới cấp tiến thất vọng. Cho tới nay, TT Trump đã nhất quyết tìm mọi lý do không công bố giấy khai thuế. Báo phe ta New York Times, xì tin bí mật là năm 1995, ông Trump khai lỗ kinh doanh đâu hơn 900 tỷ, và nhờ đó, ông có quyền khấu trừ vào tiền thuế phải đóng cho những năm sau, mà kết quả là ông đã không đóng thuế có thể tới 18 năm theo NYT tính toán. Bà Hillary trong thời gian tranh cử đã nhẩy bổ vào tố giác ông Trump hình như cả đời chẳng đóng xu thuế nào. Các đệ tử của bà, không cần biết ất giáp gì, cũng bám theo, tố ông Trump cả đời trốn thuế. Ông Trump bất chấp, vẫn không thèm công bố giấy thuế.

Khi MSNBC loan tin đã lục được giấy thuế của ông Trump, cả nước hồi hộp chờ xem kết quả coi tay này trốn hay gian lận bao nhiêu tiền thuế.

Kết quả, chỉ có hai trang tóm lược cho năm 2005. Đã vậy, hai trang này lại tiết lộ năm đó, TT Trump đã đóng 38 triệu đô thuế trên lợi tức 150 triệu, nghĩa là đóng theo thuế xuất 25%. Thế nghiã là gì? Xin thưa là chỉ một chục năm sau khi khai lỗ gần một tỷ, ông Trump đã đóng 38 triệu thuế rồi, chứ không phải là trốn thuế gần 20 năm theo như NYT dự đoán, hay không đóng xu thuế nào cả đời như bà Hillary tố.

Một tờ báo phe ta khác, Washington Post, giảng giải thêm là thuế xuất cao nhất thời điểm đó là 35% chứ không phải 25%, với hàm ý ông Trump trốn thuế một phần. Cái gian trá của WaPo là trên thực tế, không có một người Mỹ nào, kể cả quý độc giả và kẻ viết này, đã đóng thuế xuất ở mức tối đa, vì tất cả đều được khấu trừ đủ kiểu. Năm 2015, TT Obama đóng 81.500 đô thuế trên lợi tức 436.000 đô, theo thuế xuất chưa tới 19%. Nhìn cách khác, hơn 10 năm trước, TT Trump đã đóng thuế trong một năm bằng mức thuế của TT Obama đóng trong 465 năm (= 38 T/ 81.500) !!! Không biết các cụ lâu nay vẫn hò hét đòi biết TT Trump trốn bao nhiêu thuế đã thỏa mãn chưa?

Không ai biết MSNBC đã làm cách nào để có bản khai thuế đó, nhưng theo luật Nhà Nước, tiết lộ giấy khai thuế của bất cứ ai có thể bị phạt tới 5 năm tù.

Câu chuyện được chấm dứt một cách bất ngờ và khá khôi hài khi TT Trump nhắn tin –tweet- mấy câu... cám ơn bà Maddow đã chứng minh cho cả thế giới thấy là ông đã đóng thuế đầy đủ!

Không biết vì chuyện quảng cáo con bò rồi đẻ ra con chuột, hay tại bà Maddow khi trưng ra giấy thuế của TT Trump thực sự đã giúp ông này, gây bất mãn lớn trong khối người thiên tả chống Trump, chỉ biết số người theo dõi chương trình của bà Maddow sau đó rớt như diều đứt giây, mất ngay một nửa (-54%).

OBAMACARE

Nhiều độc giả viết thư hỏi về Obamacare. Không có gì đáng ngạc nhiên vì đây là chuyện dính dáng đến tất cả mọi người, già, trẻ, lớn, bé, giàu, nghèo,... Nhiều người lo ngại là chính đáng. Nhất là khi TTDC hô hoán 24 triệu người sẽ “mất” bảo hiểm.

Xin độc giả bình tĩnh, ngồi yên xem câu chuyện tiến triển về đâu. Chưa có gì phải hoảng hốt vì còn khá lâu mới có thay đổi. Điều chắc chắn là sẽ có thay đổi nhiều vì tất cả thăm dò đều cho thấy hơn 60% dân Mỹ chống, cũng như TT Trump và cả khối CH đều chống, nhưng thay đổi như thế nào thì chẳng ai còn đồng ý với ai nữa. Sẽ còn tranh cãi nhiều trước khi có luật mới. Rồi sau khi có luật mới thì cũng phải áp dụng từng bước lâu dài, không phải một sớm một chiều. TT Trump dự đoán sẽ không có thay đổi gì cho tới sớm lắm là năm 2018.

Con số 24 triệu người mất bảo hiểm chỉ là chuyện xuyên tạc thôi. Thứ nhất con số này chỉ là ước lượng do một cơ quan nghiên cứu dự phóng, chẳng có gì bảo đảm là đúng. Cứ nhìn vào việc thắng cử của ông Trump thì thấy bao nhiêu cơ quan nghiên cứu đã đoán đúng. Thứ nhì, đây không phải là con số người “mất” bảo hiểm, mà là con số người “không” có bảo hiểm, tức là bao gồm những người tự ý không muốn mua bảo hiểm vì luật mới có thể sẽ không ép buộc và bắt phạt những người không muốn mua bảo hiểm, đại đa số là những người trẻ không thấy nhu cầu mua bảo hiểm quá đắt và chấp nhận nộp phạt dưới Obamacre. Cuối cùng, đây chỉ mới là đề nghị của một khối dân biểu CH trong Hạ Viện, sẽ còn phải trải qua nhiều loạt trả giá thương thảo trong khối CH, với khối DC, với Thượng Viện, và với TT Trump. Còn nhiều ải lắm.

Chỉ có một điều chắn chắn là những người đang bị bệnh, sẽ không ai bị mất bảo hiểm.

TT Trump đang cố gắng làm một cuộc “cách mạng” thay đổi mọi chuyện, đụng chạm tứ phiá, cả phe đối lập DC lẫn phe đồng minh CH, không phải là chuyện dễ dàng. Tốt hay xấu, chưa ai khẳng định được, nhưng trước những biến chuyển mù mờ, thiên hạ nhiều lo lắng là chuyện đương nhiên và TTDC cũng như đảng DC đang cố tình khai thác nỗi lo âu đó, tung đủ loại tin hỏa mù để hù dọa và gây xáo trộn. Mọi đánh giá –cổ võ hay công kích- hiện giờ chỉ phản ánh hai bên đang trả giá trước công chúng trong khi những trả giá thực sự trong hậu trường thì không ai biết được hết. Ta cần bình tĩnh hơn để theo dõi.

Vũ Linh

Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: [email protected]. Bài của tác giả được đăng mỗi Thứ Ba trên Việt Báo.

GHI CHÚ của Việt Báo: Hôm Thứ Hai 20/3/2017, Giám đốc FBI James Comey điều trân trước Quốc hội nói về các tweets của TT Trump cho rằng cựu TT Obama nghe lén tòa nhà Trump Tower: Bộ Tư Pháp không có thông tin nào hỗ trợ các tweets của Trump cho rằng ông ta bị Obama nghe lén (Justice Dept. has no information that supports Trump's tweets alleging he was wiretapped by Obama, says Comey).

BỔ TÚC từ Việt Báo: Việt Báo trân trọng cảm ơn góp ý của một độc giả từ Ohio.

Nhà văn Vũ Linh viết:
“Chỉ trong cái 4-5 dòng ngắn ngủi này, cái cụ chuyên gia này đã sai lầm tới ba lần. Lần thứ nhất, chưa có bất cứ một văn kiện hay thoả ước nào giữa tướng Flynn và Nga hết, chưa ai đưa ra bất cứ bằng chứng cụ thể nào hết, chưa có điều tra và ra toà, kết án gì hết. Sai lầm thứ hai, tướng Flynn chỉ mới được TT Trump đề cử, chưa được quốc hội phê chuẩn thì làm gì đã có chức gì đâu mà từ? Ông chỉ là rút tên ra khỏi danh sách TT Trump đề nghị thôi. Sai lầm thứ ba là nếu tướng Flynn thật sự phạm luật Logan điều đình chuyện gì đó thì có “từ chức” cũng không thoát tội, vẫn có thể đi tù thật bất kể xách dép chạy đi đâu, chứ không phải từ chức là trốn được tội.”
 

Độc giả từ Ohio viết bằng tiếng Anh, tòa soạn dịch một phần lý luận như sau:

"FBI trước đó đã xem xét các cú điện thoại của Tướng Flynn trong khi Tướng Flynn bị ngờ vực về các tương tác với các viên chức Nga và việc Tướng Flynn sắp xếp Hội Đồng An Ninh Quốc Gia (National Security Council). Bộ Tư Pháp nhìn thấy cơ nguy bị bắt bí (blackmail) có thể xảy ra cho Tướng Flynn khi Tướng này muốn che giấu các liên hệ với Nga."
 

Tới đây, một câu hỏi khác: Tướng Flynn có cần quốc hội phê chuẩn hay không?
Trả lời: Không cần.
 

Tướng Flynn đã tuyên thệ nhậm chức chưa? Trả lời rằng Tướng Flynn đã tuyên thệ ngay ngày 20/1/2017, ngày Tổng Thống Trump đăng quang. Cùng với Tướng Flynn, có gần 30 viên chức khác trong chính phủ Trump tuyên thệ nhậm chức. (Requiring no Senate confirmation, Flynn was sworn in on Jan. 20 — the day Trump took over the presidency. Also sworn in at that time were nearly 30 other members of Trump's staff, including Bannon, Reince Priebus, Kellyanne Conway, Jared Kushner, Omarosa Manigault, Sean Spicer, Hope Hicks, Stephen Miller, and Katie Walsh. Xem: https://www.romper.com/p/does-the-national-security-adviser-require-senate-confirmation-not-at-all-34488)

 
 



Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...
Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.
Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.
Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.
(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.
Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật
Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”
Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.
Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.
Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.