BERLIN / PARIS - Các nước châu Âu đang tìm kiếm các biện pháp có thể bảo vệ thỏa ước nguyên tử Vienna nếu TT Trump quyết định giải kết – ngày 15-10 là kỳ hạn để nguyên thủ Hoa Kỳ kiểm nhận sự tuân thủ của Iran, để lập pháp tái tục hay không các trừng phạt chống lại chương trình uranium tại nuớc cộng hoà Hồi Giáo.
Gói ứng phó của châu Âu gồm tuyên cáo mạnh hậu thuẫn thỏa ước Vienna, kèm theo các nỗ lực vận động hành lang với QH Hoa Kỳ và mở rộng áp lực với chính quyền Tehran. Nhưng, các viên chức cao cấp từ London, Paris tới Berlin vẫn tin rằng khi thiếu hậu thuẫn mạnh của Washington, sự tan rã của thỏa ước Vienna chỉ là vấn đề thời gian.
Các hậu quả về quan hệ 2 bên Đại Tây Dương, về hạn chế phổ biến nguyên tử, và về an ninh tại Trung Đông, sẽ là nghiêm trọng.
Với phương tây, thỏa ước nguyên tử Vienna 2015 là 1 thắng lợi lớn trong vận động ngoại giao quốc tế về Trung Đông.
Trong lúc khủng hoảng tại bán đảo Hàn đe dọa bùng nổ thành chiến tranh toàn diện, hành động của Washington xoá bỏ thỏa ước Vienna là cực kỳ xuẩn động với châu Âu. Các chính quyền châu Âu đang phóng thông điệp theo nghĩa này đến Bạch Ốc và QH Hoa Kỳ trong chiến dịch vận động hành lang mạnh mẽ chưa từng thấy.
Trong mấy tuần qua, các ĐS của châu Âu tiếp xúc hàng chục nhà lập pháp Hoa Kỳ – hôm Thứ Ba, Thủ Tướng Theresa May trực tiếp vận động TT Trump bằng điện thoại.
Quyết định của TT Trump không kiểm nhận sự tuân thủ của Iran không tự động xé bỏ văn kiện Vienna, nhưng là chuyển quyền quyết định cho Lập Pháp, trong thời hạn 60 ngày.
Phương Tây đã chuẩn bị chiến luợc “3 mũi dùi” – trong giai đoạn 1, Paris, London và Berlin cùng phát tuyên bố tái xác nhận các cam kết với Iran. Giai đoạn 2 là vận động 2 Viện lập pháp Hoa Kỳ. Giai đoạn 3 là đề nghị các biện pháp gây áp lực Iran trên chương trình phi đạn và các hoạt động can thiệp tại Iraq và Syria, đều là các lãnh vực ngoài phạm vi của thỏa ước Vienna tập trung vào vấn đề nguyên tử.
Các nước châu Âu hy vọng các biện pháp của giai đoạn 3 có thể đuợc Washington tán đồng – nhưng, 1 viên chức ngoại giao cao cấp của Đức nhắc nhở: áp lực với Tehran là đi dây, là khó, và áp lực quá độ có thể đưa tới tan rã các giao kết đã dày công thương luợng.
Với các đồng minh châu Âu, định hướng về Iran của TT Trump là nguy hiểm hơn chủ trương giải kết với hiệp ước khí hậu Paris – giới phân tích cảm thấy quan ngại về chạy đua vũ trang tại Trung Đông, về xung đột quân sự giữa Iran với Israel và về sự leo thang của chiến tranh ủy nhiệm giữa Iran và Saudi Arabia.
Tin Reuters sáng Thứ Tư xác nhận: các nhân vật thế lực của đảng CH tại Capitol Hill ủng hộ việc thực hành thỏa ước Vienna, không bãi bỏ.
- Từ khóa :
- Cộng Hòa
- ,
- Quốc Hội Mỹ
- ,
- Thỏa ước Vienna
Gửi ý kiến của bạn
