Nguyên tác Hán Nho: Trương Hán Siêu
Bản dịch: Đông Châu Nguyễn Hữu Tiến
Nam Phong Tạp Chí 1924
Trương Hán Siêu (chữ Hán: 張漢超；?-1354), tên tự là Thăng Phủ hoặc Thăng Am, hiệu Đôn Tẩu. Ông quê ở làng Phúc Am, huyện Yên Ninh, lộ Trường Yên (nay là phường Phúc Thành, thành phố Ninh Bình, nơi có thắng cảnh núi thơ Dục Thúy Sơn, do ông đặt tên.
Theo chính sử, Trương Hán Siêu xuất thân là môn khách của Trần Quốc Tuấn, từng tham dự cuộc chiến chống Nguyên Mông lần thứ hai và thứ ba. .Ông là bậc tôn sư được các vua Trần luôn tôn gọi là Thầy chứ không gọi tên húy. Ông từng làm nhiều chức quan trải suốt 4 đời vua nhà Trần từ 1308 tới 1354, thọ hơn 80 tuổi, khi mất được thờ ở Văn Miếu.
Tượng Trương Hán Siêu (wikipedia)
Khách có kẻ:
Chèo quế bơi trăng
Buồm mây giong gió
Sớm ngọn Tương kia
Chiều hang Vũ nọ
Vùng vẫy Giang, Hồ
Tiêu dao Ngô, Sở
Đi cho biết đây
Đi cho biết đó
Chằm Vân, Mộng chứa ở trong kho tư tưởng,
đã biết bao nhiêu:
Mà cái chí khí tứ phương, vẫn còn hăm hở
Mới học thói Tử Trường
Bốn bể ngao du
Qua cửa Đại Thần
Sang bến Đông Triều
Đến sông Bạch Đằng
Đủng đỉnh phiếm chu
Trắng xoá sóng kình muôn dặm
Xanh rì dặng ác một màu
Nước trời lộn sắc
Phong cảnh vừa thu
Ngàn lau quạnh cõi
Bến lách đìu hiu
Giáo gãy đầy sông
Cốt khô đầy gò
Ngậm ngùi đứng lặng
Ngắm cuộc phù du
Thương kẻ anh hùng đâu vắng tá?
Mà đây dấu vết vẫn còn lưu
Kìa kìa bên sông, lão phủ người đâu?
Lượng trong bụng ta, chừng có sở cầu
Hoặc gậy chống trước, hoặc thuyền bơi sau.
Vái tạ mà thưa rằng:
Đây là chỗ chiến địa của vua Trần bắt giặc Nguyên,
Và là nơi cố châu của vua Ngô phá quân Lưu đấy.
Đương khi:
Muôn đội thuyền bày, hai quân giáo chỉ
Gươm tuốt sáng lòe, cờ bay đỏ khé
Tướng Bắc quân Nam
Đôi bên đối lũy
Đã nổi gió mà bay mây
Lại kinh thiên mà động địa
Kìa Nam Hán nó mưu sâu
Nọ Hồ Nguyên nó sức khoẻ
Nó bảo rằng:
Phen này đạp đổ nước Nam, tưởng chừng cũng dễ.
May thay:
Trời giúp quân ta
Mây tan trận nó
Khác nào như:
Quân Tào Tháo bị vỡ ở sông Xích Bích khi xưa.
Giặc Bồ Kiên bị tan ở bến Hợp Phì thuở nọ
Ấy cái nhục tầy trời của họ, há những một thời
Mà cái công tái tạo của ta, lưu danh thiên cổ
Tuy vậy, từ thuở có trời có đất, vẫn có giang san
Trời đất ra nơi hiểm trở
Người tính lấy cuộc tôn an
Hội nào bằng hội Mạnh Tân như vương sư họ Lã
Trận nào bằng trận Duy Thủy như quốc sĩ họ Hàn
Kìa trận Bạch Đằng này mà đại thắng
Bởi chưng Đại vuơng coi thế giặc nhàn
Tiếng thơm còn mãi
Bia miệng bao mòn
Nhớ ai sa giọt lệ
Hổ mình với nước non
Rồi vừa đi vừa hát rằng:
Sông Đằng một giải dài ghê
Luồng to sóng lớn dồn về bể Đông
Trời Nam sinh kẻ anh hùng
Tăm kình yên lặng, non sông vững vàng
Khách lại nối mà hát rằng:
Triều ta hai vị thánh nhân
Sông kia còn dấu tẩy trần giáp binh
Nghìn xưa gẫm cuộc thăng binh
Tại đâu đất hiểm, bởi mình đức cao.
Xuất xứ: “Khảo về địa dư và lịch sử tỉnh Quảng Yên”, Nam Phong tạp chí, tập XIV số 8, tháng 6-1924.
Gửi ý kiến của bạn
