Hôm nay,  

Con rồng kinh tế Việt Nam đang cất cánh?

6/10/201917:34:00(View: 4752)

Báo chí Tây Phương hiện có chung một nhận xét rằng Việt Nam là bên thắng cuộc trong cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung [1] [2] [3]. Trong 3 tháng đầu năm 2019 Hoa Kỳ là nước mua hàng từ Việt Nam nhiều nhất với số lượng lên đến 13 tỷ USD (tăng 26%) trong khi Trung Quốc dẫn đầu xuất cảng sang Việt Nam với con số 15 tỷ USD (tăng 9.7%) [4]. Việt Nam hiện đứng hàng thứ 6 trong số các quốc gia Hoa Kỳ chịu thâm thủng mậu dịch nhiều nhất với cán cân chênh lệch lên đến 39.5 tỷ USD trong năm 2018 [5].

Nhận xét nói trên từ Âu-Mỹ tưởng chừng khác rất xa với cái nhìn của nhiều người Việt rằng tương lai kinh tế không thể khá lên khi cuộc sống ngày càng thêm khó khăn với giá xăng dầu gia tăng; môi trường, thực phẩm độc hại, văn hóa suy đồi, tai nạn giao thông, những chính sách thiệt hại đến lợi ích của người dân nhưng vun vén cho lợi ích nhóm.

Tuy vậy hai quan điểm không đối nghịch nhau mà chỉ phản ảnh hai bộ mặt của một vấn đề: Việt Nam hội nhập rất tốt vào toàn cầu hóa [7] nhưng tiến trình này lại làm tăng thêm khoảng cách giàu nghèo và những bất cập trong xã hội. Câu hỏi đặt ra là giữa những ưu điểm rất nổi bật cùng các khuyết điểm mang tính chất nền tảng liệu Việt Nam có sẽ cất cánh trở thành một con rồng kinh tế của Á Châu hay không?

Câu trả lời còn tùy thuộc vào cách nhìn thế nào là con rồng kinh tế: nếu mục đích là một quốc gia giàu mạnh, dân chủ, pháp trọng giống như Nhật Bản, Nam Hàn, Đài Loan, Singapore thì không; nhưng để trở nên một nền kinh tế có trọng lượng lớn trong khu vực cho dù đầy dẫy những bất cập về chính trị và xã hội như Trung Quốc thì Việt Nam có thể làm được.

Nhận xét nói trên không gây ngạc nhiên vì Việt Nam noi theo mô hình phát triễn kinh tế và chính trị của Trung Quốc. Nhưng từ đó để kết luận rằng Việt Nam có thể trở thành một con rồng Á-Châu là rút tỉa từ bài học của Hoa Lục vốn trái ngược với dự đoán của nhiều kinh tế gia Tây Phương rằng một xã hội toàn trị, bất công sẽ bóp chẹt sáng kiến và sự phát triễn của thị trường tự do. Cụ thể là nhiều chuyên gia đã tiên đoán rằng kinh tế Trung Quốc không thể lớn mạnh nếu không đổi sang thể chế dân chủ. Nhưng thực tế cho thấy trái ngược lại đảng Cộng Sản Trung Quốc ngày càng củng cố vị thế trong khi kinh tế Hoa Lục không ngừng năng động tăng trưởng để có thể vượt lên trên Mỹ đứng hàng đầu thế giới trong vòng 10 năm sắp tới.

Bề trái của bài học Trung Quốc là số người Hoa đông gấp 4 lần Mỹ, cho nên lợi tức mỗi đầu người Hoa chỉ cần hơn ¼ của dân Mỹ một chút là GDP của Trung Quốc sẽ vượt trội Hoa Kỳ. Nói cách khác lý thuyết về kinh tế vẫn đúng vì Hoa Lục khó vượt thoát bẫy sập của lợi tức trung bình (middle income trap) do những vướng mắc của một xã hội toàn trị. Nhưng nếu bao gồm cả chính trị vào kinh tế (political economy) thì những giới hạn này vẫn không đủ để ngăn cản Trung Quốc trở thành cường quốc kinh tế hàng đầu đủ để khuynh đảo trật tự thế giới.

Trở lại so sánh thì Việt Nam đông dân gấp 17 lần Singapore và 4 lần Đài Loan nên lợi tức đầu người dân Việt chỉ cần tăng trưởng liên tục vài năm thì GDP Việt Nam (2018: 234 tỷ USD) sẽ hơn Singapore (2018: 334 tỷ USD) hay Đài Loan (2018: 573 tỷ USD). Việt Nam lại có độ tăng trưởng (6.9%) nhanh hơn các nước đông dân khác ở Đông Nam Á gồm Thái Lan (3.9%) Indonesia (5%) Mã Lai (5%) và Phi (6.3%), nếu cộng vào các bước đột phá nhờ vào chiến tranh thương mại Mỹ-Trung có thể sẽ trở thành một con rồng kinh tế Á châu.

Người Việt lại cùng chung truyền thống văn hóa Đông-Á với Trung Quốc, Nam Hàn, Nhật Bổn, Đài Loan nên rất trọng học vấn. Lối học gạo và từ chương của vùng Đông Bắc Á tuy bị phê bình gắt gao nhưng kết quả vẫn đào tạo được một tầng lớp chuyên viên đủ tay nghề cho nhu cầu phát triển kinh tế trong giai đoạn chưa cần sáng tạo. Đây là lợi điểm quan trọng của Việt Nam so với Mã Lai, Indonesia, Phi và Thái Lan cho dù những nước này hiện có GDP lớn hơn Việt Nam, vì nền chính trị tại Việt Nam ổn định hơn nhờ không bị mối đe dọa của Hồi Giáo cực đoan.

Chính vì lợi tức phân phối không đồng đều nên tăng trưởng tại Việt Nam phần lớn tích lũy vào các tập đoàn lợi ích. Cho nên Việt Nam - giống như Trung Quốc - khó vượt thoát khỏi bẩy sập lợi tức trung bình nhưng ngược lại các tập đoàn kinh doanh tại Việt Nam sẽ thu vào nhiều vốn để xuất hiện thêm ra thế giới vào các ngành hàng không, dầu hỏa, viễn thông, v.v… và trong công nghệ sản xuất với giá trị gia tăng cao như điện thoại cầm tay, máy điện toán, linh kiện điện tử, v.v.... Tất nhiên mỗi bước tiến đều có bộ mặt trái của chúng: đầu tư ra nước ngoài là cơ hội để rửa tiền; đầu tư nước ngoài thua lổ vì thiếu kinh nghiệm; đầu tư sản xuất điện thoại phải cạnh tranh với Apple, Samsung. Tuy nhiên đây là tiến trình quặng thắt không thể tránh trong tăng trưởng.


Những thành quả của toàn cầu hóa thường tập trung tại các thành phố lớn. Cho nên số lượng người Việt tại Sài Gòn, Hà Nội, Đà Nẳng v.v. du lịch ra nước ngoài, gởi con đi du học hay đầu tư vào chợ búa, địa ốc ở ngoại quốc sẽ ngày càng tăng.

Thách thức trước mắt của Việt Nam vì thặng dư thương mại với Hoa Kỳ lên đến 39.5 tỷ USD và đứng hàng thứ 6 trên thế giới (chỉ thua Trung Quốc, Mexico, Đức, Nhật và Ireland) nên hiện rơi vào tầm ngắm của Hoa Kỳ như một quốc gia thao túng hối đoái (currency manipulator) [5]. Kinh nghiệm cho thấy Việt Nam có chính sách ngoại giao rất khéo léo đối với Hoa Kỳ nói chung và với chính quyền Trump nói riêng: chẳng hạn Thủ Tướng Nguyễn Xuân Phúc là một trong các nhà lãnh đạo đầu tiên gặp Trump năm 2017, nhưng trái với Merkel, Macron bất hòa với Trump về trật tự quốc tế  thì ông Phúc đã đưa “đồng tiền đi trước là đồng tiền khôn” với nhiều hợp đồng trị giá 8 tỷ USD để làm hài lòng nhà tỷ phú địa ốc. Cho nên Chủ Tịch Nguyễn Phú Trọng khi gặp Trump năm 2019 có thể sẽ mang theo nhiều hợp đồng và những hứa hẹn khác để tránh không bị xếp vào hàng thao túng hối đoái.

Một cách thức để thao túng hối đoái là Việt Nam mua vào đồng USD nhằm kềm giá đồng bạc VND. Kết quả là những hàng hóa nhập cảng như xăng dầu trở nên đắc đỏ vì phải hổ trợ hàng xuất cảng giá rẻ so với tiền đô-la. Việt Nam hiện tích lũy khoảng 50 tỷ USD, số tiền này đã giúp để tăng vốn ngân hàng nên hiện thời tình trạng nợ xấu không còn nghe nhắc đến.   

Việt Nam cũng ý thức nguy cơ bị Hoa Kỳ trừng phạt vì hàng từ Trung Quốc “chuồn” sang Việt Nam đổi nhãn rồi bán sang Âu-Mỹ để tránh bị áp thuế [8]. Tuy nhiên câu hỏi vẫn là giám sát hữu hiệu đến mức nào.   

***

[1] Vietnam Tops List of Biggest Winners From U.S.-China Trade War – Bloomberg 06/03/2019
[2] Vietnam Looks To Be Winning Trump's Trade War – Foreign Affairs 05/27/2019
[3] Vietnam’s trade surplus with the US jumps 45% - Financial Times 05/23/2019
[4] Vietnam trade surplus reaches US$536 million in Jan-March – ssi.com.vn 01/04/2019
[5] Here’s Why Vietnam Risks Being Labeled a Currency Manipulator – Bloomberg 05/10/2019

[7] Vietnam is the most globalized populous country in modern history – Quartz.com, 10/03/2018

[8] Thương chiến Mỹ-Trung : Hà Nội sẽ chống hàng Trung Quốc dán nhãn Việt Nam – RFI 06/10/2019




 

Print
Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
1234567Next PageLast Page

Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...

Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.

Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.

Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.

(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.

Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật

Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”

Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.

Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.

Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...
1234567Next PageLast Page
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.