THÁI BÌNH (VB-nn).- Lần đầu tiên sau gần 2 năm, một phóng viên ngoại quốc đã được phép tới Thái Bình, nơi xảy ra cuộc nổi dậy của dân chúng vào năm 1997. Trong thời gian đó, ngay cả việc chạy xe qua Thái Bình (của một phóng viên ngoại quốc), cũng bị cấm.
Về mật độ cư dân, Thái Bình chỉ đứng sau thành phố Sài Gòn. Cư dân Thái Bình, 1.8 triệu người, có mức lương 100 mỹ kim một năm, nghèo khổ và bị áp bức vào loại tàn bạo ở Miền Bắc. Thị xã Thái Bình hiện không có Internet, và chiếc đồng hồ của Nhà Bưu Điện thị xã là một cái đồng hồ chạy chậm với giờ thật là 3 tiếng. Thái Bình là nơi cống hiến cho cộng Sản những cán bộ tiền phong. Thế mà tại sao lại có cuộc nổi dậy ghê gớm ở Quỳnh Hoa vào năm 1997.
Cuộc nổi dậy này báo chí hải ngoại đã loan tin, song sau đây là những chi tiết chưa được nói đầy đủ:
- Phẫn nộ vì những sắc thuế tùy tiện do cán bộ địa phương bắt dân chúng đóng - và những cán bộ ấy lại lái xe Nhật mới tinh.
- Phẫn nộ vì cán bộ lấy đất công đem bán.
- Phẫn nộ vì cán bộ tùy tiện phạt tiền những gia đình nào lỡ không theo đúng chế độ hạn chế sinh sản, dân chúng đã đốt 15 ngôi nhà của những cán bộ cao cấp trong vùng.
- Khi bị an ninh võ trang bao vây trong một trường tiểu học, họ đã dùng gậy gộc cuốc xẻng chống lại. Có đổ máu. Không phải tất cả 4300 dân Quỳnh Hoa đều tham dự cuộc nổi dậy, song hầu hết đều ủng hộ cuộc nổi dậy.
- Hà Nội đã cử Phạm Thế Duyệt về điều tra giữ lại trật tự. Trong thời gian ấy, Thái Bình bị bao vây toàn bộ, cách biệt với thế giới bên ngoài.
- Kết quả: Hơn nửa cán bộ Quỳnh Hoa bị dời đi. Quỳnh Hoa có hơn 1800 cán bộ các cấp. Thế nhưng Nguyễn Thế Dân, chủ tịch Ủy ban Nhân Dân Quỳnh Minh, kẻ bán đất trái phép, chỉ bị kiểm thảo, vẫn còn giữ chức cũ.
- Bí thư Tỉnh ủy mất chức, và do đó, thất cử trong cuộc bàu dân biểu vừa qua.
- Vũ Xuân Trọng, cán bộ từ trung ương làm việc ở Thái Bình, bị cưỡng bách về hưu.
- 84 cán bộ cấp nhỏ bị khai trừ, 30 người bị vào tù.
- Về phần dân chúng nổi loạn, có 62 người bị bắt. (Gấp đôi số cán bộ bị bắt, 30 người.) Hai người cho đến hôm nay còn ngồi tù. Đó chính là hai lãnh tụ cuộc nổi dậy.
Khi tiếp xúc với cán bộ cao cấp nhất hiện nay của Thái Bình, nhà báo ngoại quốc cho biết vì cuộc nổi dậy, có một số công trình ngoại quốc ở Thái Bình đã bị bỏ dở:
- Úc bỏ ngang cuộc thương thảo khai thác mỏ dầu ngoài khơi Thái Bình.
- Cao Ly không khởi sự xây cây cầu trên sông Thái Bình nữa.
- Xưởng xay lúa của Hòa Lan cũng chưa hoạt động.
Người ta cho rằng đây không phải quyết định từ phía các công ty ngoại quốc, mà do ý kiến của Hà Nội, như để trừng phạt cư dân Thái Bình. Một cán bộ cao cấp nói với người phóng viên: Bài học Thái Bình quan trọng cho cả nước, còn tham nhũng thì không thể xây dựng được.
(Theo báo San Jose Mercury News hôm Thứ Ba)