Hôm nay,  

Mấy Cõi Vô Cùng

17/02/202116:37:00(Xem: 4583)

May Coi Vo Cung
Ngân Hà M106 trong vũ trụ. (nguồn: NASA)

Bạn trẻ,

Bạn là nhà nghiên cứu chuyên nghiệp, tài tử, tay mơ… hay chỉ tò mò tìm hiểu cho vui thôi, không sao, xin mời bạn gia nhập đoàn thám hiểm vũ trụ của tôi. 

Tôi khởi hành từ mười bốn năm trước, có thể bây giờ bạn mới tà tà cất bước! Đừng ngại, không trễ giây phút nào đâu. Bởi vì phải đến bây giờ khoa học mới cho ta đủ hành trang, dụng cụ, kiến thức để khỏi lạc đường, để nhắm thẳng mục tiêu, tiến tới. 

Chỉ đến thời đại này, khoa học mới cho phép nhân loại khai thác và sử dụng được nhiều khả năng tiềm ẩn trong trời đất, phát minh được những sản phẩm kỳ diệu tới mức mà bất cứ lúc nào, bất cứ ai cũng có thể bật ra những câu hỏi tuyệt vời – những câu hỏi dẫn thẳng tới trước cánh cửa cần mở để nhìn thấu cấu trúc của vũ trụ.

Một phần – coi như phân nửa – câu hỏi quý giá đó đã đến với tôi không biết bao nhiêu lần. Nhưng đến rồi biến ngay. Đã gạt phắt đi, như phủi bụi, không cho phép nó làm bận tâm quá năm mười giây. 

Cho đến một buổi chiều…

Hôm ấy, câu hỏi – đầy dủ, toàn vẹn – đến rồi ở lì luôn, đòi phải được thù tiếp như khách quý, vĩnh viễn. Chỉ khi gia chủ tìm được câu trả lời nghe lọt tai dâng lên, nó mới chịu tha Tào.

Hôm đó, ông bạn học cũ đến chơi. Đang cùng nhau thơ thẩn trong vườn thì Chung bị bà xã gọi. Bà ấy đi hành hương bên Ấn Độ. Tôi vội tế nhị lảng xa bạn, trở lại bàn cà phê.

Chiều cuối thu, không cỏ, không hoa, cây cành xác xơ, chán ngắt. Không có gì để ngắm, tôi lẩn thẩn ngắm bạn, xem anh chàng bây giờ già xấu cỡ nào. Hồi xưa, hắn đẹp trai dễ sợ. Mấy thằng bạn đã lăm le đi tu mà đôi lúc còn phải sinh lòng ghen tức. 

Nhưng chưa kịp thực hiện dã tâm soi tìm, moi móc những vết thương lão thời gian giáng lên dung nhan anh bạn tốt số để triết lý vặt về cõi nhân sinh thì bàng hoàng, choáng người, vì một “dung nhan”, một hình ảnh khác: 

“Cảnh tượng huyền bí của vùng không gian bao quanh bạn tôi”.

Chung đứng nói cười bên gốc cây lê trụi lá. Chút nắng chiều cuối thu lọt qua mây, làm hình ảnh bạn sáng lên, và đặc biệt, làm óng ánh, khi ẩn khi hiện, những sợi tơ giăng từ vai lên đầu. 

Ha! Anh chàng vướng mạng nhện! 

Có vài sợi còn căng thẳng, như đang nối vai và đầu chàng vào cõi mênh mông.

Mấy sợi tơ đột ngột làm liên tưởng đến một sợi tơ khác, vô hình: sợi sóng âm thanh nối điện thoại ông Chung đến điện thoại bà Chung ở bên kia bán cầu. 

Đâu phải chỉ có một sợi sóng ấy! 

Hàng triệu, hàng tỷ làn sóng âm thanh đang cùng lúc xô tới cái điện thoại, lướt qua thân thể Chung. Điệp điệp trùng trùng! Liên tu bất tận!

Mà đâu phải chỉ có sóng truyền âm thanh! 

Sóng ánh sáng, sóng truyền thanh, truyền hình và còn vô lượng sóng của những vi phân tử không tên lan tỏa khắp vũ trụ nữa. Chúng đang vây kín ông bạn. Chúng lướt qua tường, mái nhà, trần xe…  Xô tới, lướt qua ào ào, vun vút, nhanh bằng hoặc gần bằng tốc độ ánh sáng!

Như thế, quanh Chung không là “khoảng trống” như mắt thấy, mà chi chít, dày đặc một khối chứa đựng hằng hà sa số những sợi nhỏ hơn tơ. Những sợi kết nối vô lượng hạt vi phân tử bay đầy cõi vô cùng. Tất cả bao kín quanh Chung. Không một kẽ hở.

Đâu phải chỉ một mình Chung bị nhốt trong khối không gian kỳ lạ ấy!

Bà Chung ở một ngôi chùa nào đó bên Ấn Độ cũng đang bị “vây kín” y chang. Và tôi, ngồi cách Chung mấy chục thước, cũng chịu chung số phận, cũng bị nhận không thiếu một “sợi” sóng nào. Chỉ khác là làn sóng nối cuộc điện đàm của họ không tác động lên cái chip điện thoại của tôi, thế thôi.

Lại đâu phải chỉ riêng ba chúng tôi.

Khắp mặt địa cầu, toàn thể nhân loại, ai cũng ngụp lặn trong biển sóng. Suốt ngày đêm, lúc thức như lúc ngủ! Miên man bất tận. Chỉ những người sống nơi hoang dã, xa thế giới văn minh, ngoài tầm với của khoa học, chưa bị “phủ sóng” thì mới bớt được một mớ sóng phát thanh, truyền hình, điện thoại. Bớt một mớ thôi. Không bao nhiêu. Vẫn bị điệp điệp trùng trùng sóng từ trời bao phủ. Vô lượng sóng! Chi chít, đặc kín không gian! 

Cảnh tượng không thấy bằng mắt, chỉ bằng nhận thức, làm choáng ngợp, bàng hoàng, và kích động dữ dội trí tò mò, làm tức khắc bật ra, vang dội, câu hỏi chưa từng gặp trong đời: 

Vùng không gian bao quanh Chung, quanh mặt địa cầu, được cấu trúc như thế nào để cho phép vô lượng sóng cùng lan tỏa bên nhau, chằng chịt, chi chít, mà không hề bị trộn lẫn, vướng mắc, rối mù? Cứ đường ai nấy đi, rất thênh thang?” 

Như đã nói, một câu hỏi nhỏ hơn đã từng thoáng đến rồi đi hàng trăm lần: sao cái điện thoại thông minh tài thế nhỉ? Và thường lười biếng, tóm ngay một câu trả lời có liền: nhờ ông Steve Jobs và các thiên tài quanh ông ấy. Đinh ninh rằng nếu còn tò mò nữa thì mai mốt chịu khó tìm hiểu thêm về cách chế tạo Iphone, Smartphone… là xong. 

Nói nó nhỏ vì câu hỏi ấy thiếu sót, hời hợt, chỉ nhắm vào sự kỳ diệu của điện thoại mà bỏ quên sự diệu kỳ của cuộc điện đàm

Điện thoại phát sóng, nhận sóng là sản phẩm của con người. Cung cấp hệ thống giao thông trong không gian cho phép vô lượng sóng an toàn lan tỏa cùng lúc, với tốc độ khủng khiếp, là công trình của Tạo hóa.

Vô lượng đợt sóng cùng chui lọt một không gian nhỏ như cái chip, chuyện ấy hiểu được, vì “sợi” sóng cực nhỏ. Với hệ thống dây điện thoại cũ, vấn đề “giao thông” cũng giản dị, không có gì phải thắc mắc. Sợi nào cũng được bao bọc kỹ càng. Gom cả triệu, cả tỷ sợi lại thành một bó, không sao. Không chen lấn, chèn ép, đụng độ… mỗi sợi có “đường” riêng, cứ thong dong đường ai nấy đi. 

Nhưng sóng điện thoại hôm nay tuyệt đối khác: hoàn toàn trần trụi. Không có gì bao bọc, hướng dẫn. Được phóng ra từ điện thoại ông Chung, nó lan tỏa khắp trời, chen chúc giữa muôn triệu sợi trần trụi y hệt như nó. Điểm khởi hành khác biệt, nhưng tất cả cùng phóng tới với tốc độ tối đa, cùng chui vào điện thoại của bà Chung, dù bà đứng bất cứ nơi nào trên mặt địa cầu, trong vùng sóng phủ.

Con người tạo sóng, tung vào không gian, và phó mặc cho… Trời. 

Vậy mà (bầu) trời cũng chiều người. Không gian cung cấp một lộ trình an toàn cho từng sợi sóng trần trụi. Giữa một “rừng” sóng, mỗi sợi – không vỏ bọc, không “đường rầy” riêng  – vượt ngàn dặm trong chớp mắt, chẳng hề bị biến dạng, tổn thương.

Câu hỏi mới, nêu thắc mắc về hiện tượng ấy, là câu hỏi lớn, không bỏ sót phần đóng góp của thiên nhiên, nghĩa là bao gồm đầy đủ các chi tiết huyền bí liên quan đến sự kỳ diệu của một cuộc điện đàm. 

Vũ trụ cũng không đợi tới lúc con người chế ra điện thoại di động mới vội vàng làm đường sá, cầu cống cho sóng di hành. Toàn thể hệ thống giao thông kỳ diệu ấy đã có sẵn trong không gian, từ thuở khai thiên lập địa. Do đó, tìm được câu trả lời cho câu hỏi lớn ấy là biết rõ từng chi tiết cấu trúc và sự vận hành của vũ trụ.

Bạn thấy chưa? Chúng ta cực kỳ may mắn. Sinh trưởng trong thời đại này, chúng ta nẩy ra được câu hỏi dẫn thẳng đến kho tàng chứa đựng những bí ẩn của vũ trụ, càn khôn. Các khoa học gia tiền bối lẫy lừng, kể cả Einstein, không thể nào gặp được một câu hỏi tuyệt vời đến thế. Vì thời các cụ, đâu có cái món điện thoại di động nằm trong túi mỗi người.

Hưởng sự may mắn ấy, tôi đã đến trước cánh cửa và lần mò tìm được chìa khóa. Cánh cửa đã mở.

Mời bạn theo tôi. Ta cùng đứng trên vai ông khổng lồ khoa học, vươn tầm nhận thức đến những vùng sâu thẳm, xa tắp mịt mù, của hai cõi vô cùng.

Mục tiêu đầu tiên: cõi vô cùng nhỏ, nơi chứa đựng những vi phân tử, đơn vị căn bản kết thành nền tảng của Vũ trụ.

(15/2/2021) 



Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...
Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.
Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.
Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.
(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.
Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật
Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”
Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.
Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.
Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.