Hôm nay,  

Giấc Mơ Thực Vật

18/11/202114:06:00(Xem: 2939)

 


                                               

Hoang Quan
Giấc Mơ Hoa- Tranh Hoàng Thanh Tâm

 

Stefan thao thao, say sưa dệt mộng:

-Hãng sản xuất bia này đang phát triển với tốc độ kinh hồn. Năm kia, họ chiếm 15% thị phần nội địa. Sau hai năm họ đã đạt đến 35%. Ngân hàng mình nhận được thương vụ này là bước một bước thật dài vào thị trường Thái Lan. Khu vực Á Châu tụi mình xem như ăn ngon ngủ yên. Không cuống cuồng lo đạt được những con số đã đưa ra. Chẳng cần phải làm ăn với đám khách hàng èo uột của Nam Dương. Khỏi phải quỵ lụy những công ty kênh kiệu của Mã Lai...

Ông xếp Peter quét mắt một vòng đám nhân viên:

-Sao, các vị khác nghĩ thế nào?

Daniel gật gù:

-Ngon quá đi chứ. Mối sộp như vậy, đâu dễ gì gặp hoài.

Rolf tiếp lời:

-Tụi tôi có lời khen Stefan đó. Anh đúng là con gà đẻ trứng vàng cho nhóm Á châu tụi mình.

Xếp Peter quay qua tôi và Michelle.

-Ô, tôi vẫn chưa nghe ý kiến của hai cô.

Tôi nhìn Stefan, mặt hắn nhơn nhơn, có lẽ đang chờ tôi bốc hắn lên mây:

-Tôi đã xem tổng kết tài chính hãng này. Stefan, anh nói đúng, hãng phát triển nhanh. Nhưng nhìn kỹ bản cân đối tài sản, hãng thuê mướn hầu hết những thiết bị sản xuất. Bất động sản lại cầm cố cho những khoản vay khá lớn. Với doanh số hoạt động chưa tới 300 triệu Euro, hãng lại muốn vay ngân hàng mình 200 triệu Euro, tôi thấy không ổn...

Stefan nóng nảy cắt ngang:

-Thi à, hãng không cần ngân hàng mình đâu. Biết bao nhiêu ngân hàng khác xếp hàng chờ nhá đèn xanh để nhào vô. Mình đâu cần giữ toàn bộ khoản vay. Chủ yếu là những phần phí ban đầu mình nhận được, khi thu xếp giao dịch này. Sau đó, mình bán bớt cho các đối thủ, để tạo mối quan hệ tốt đẹp.-Stefan cười nửa miệng -. Này! Qua làm tiếp thị bao lâu rồi, sao cứ nhìn khách hàng bằng cặp mắt đa nghi như vậy? Mấy chuyện xem xét, có Phòng Tín Dụng lo. Chớ Thi khoán luôn, tụi nó thất nghiệp hết!

 

Tôi chậm rãi:

-Đương nhiên, xét tín dụng chẳng phải việc của mình. Nhưng đơn đưa qua cho phòng hữu trách, phải có chất lượng chứ. Tôi nghĩ, khả năng đơn này được Hội Đồng Quản Trị chấp thuận rất ít, hay đúng hơn là zero.

Stefan xoay xoay cây bút trong tay:

-Thì mình cứ thử đi. No risk, no fun.

-Không. -Michelle lên tiếng, giọng sắc lẻm. -Mình đưa cái đơn này qua, chỉ làm trò cười cho Phòng Tín Dụng. Lần sau, người ta sẽ không thèm nhìn vào đơn của nhóm tụi mình. Michelle mở to cặp mắt xanh biếc nhìn thẳng Stefan.

-Tôi thấy dạo này Stefan dẫn “cừu đen” về hơi nhiều đây nhé. Mình cần khách hàng, nhưng không phải bạ đâu, vơ đó.

Xếp Peter từ tốn:

-Tất nhiên, nếu có được mối giao dịch này, phòng chúng ta sẽ là ngôi sao trong tổng kết của tháng. Nhưng vấn đề là được bao lâu? Tôi nghĩ rằng hai “cô tín dụng” của chúng ta có lý. Tiếc thật, tôi không thể ủng hộ thương vụ này. Quay qua tôi và Michelle - Cám ơn hai cô nhé. Tôi luôn luôn đánh giá cao những ý kiến của hai cô.

-  ...

 

Rời phòng họp, Xếp vừa khuất bóng, Stefan nổ bùng:

-Shit, shit, ladies, hai cô phá đám quá sức! Có biết tôi đã đầu tư bao nhiêu công sức vào mối này không? Michelle thử kiểm điểm lại từ đầu năm đến giờ có được mấy thương vụ - Stefan cười khan một cách dễ ghét - Chỉ toàn là lượm bạc cắc.

Tôi cảm thấy khó chịu cho Michelle:

-Anh nói vậy nghe sao được, Stefan.

Stefan cười lạnh lẽo:

-Khi nghe Michelle gia nhập nhóm tụi mình, tôi vui. Nghĩ, nhóm có thêm một phụ nữ. Nhưng bây giờ mới hay là Michelle đã đầu độc Thi.

Quay qua đám nam đồng nghiệp, Stefan vẫn không dấu được vẻ bực tức còn trên khuôn mặt đỏ gay.

- Phải không các bạn? Nhóm tụi mình bây giờ chỉ toàn là đàn ông thôi.

Michelle kéo tay tôi:

-Mình vào bếp uống cà phê nhe chị Thi. Nói chuyện với cái Flasche*, bực mình lắm.

 

Michelle vừa cười, vừa hát We are the champions. Dù nhỏ hơn tôi nhiều tuổi, Michelle đã lắm lúc “cứu bồ” cho tôi, những khi chúng tôi “đụng độ”. Michelle chẳng ngán mấy màn tấn công của đám nam đồng nghiệp. Có lần, trước khi đi làm ở Hongkong, Rolf hỏi:

-Mấy em xài đồ lót màu gì? Để anh lại Stanley Market mua tặng.

Tôi rất bực bội, nhưng chẳng nghĩ ra câu gì trả lời. Michelle rõ từng tiếng:

-Thứ nhất, chúng tôi đi làm không mặc đồ lót. Thứ hai, chúng tôi không xài đồ giả mua ở chợ trời. Thứ ba, Rolf cẩn thận nhé, luật pháp bây giờ xử rất nặng tội sách nhiễu tình dục nơi việc làm. Lần đầu tôi bỏ qua, nhưng tái phạm là có chuyện.

 

Lần khác, Stefan như tình cờ hỏi bâng quơ:

-Tôi là MBA**, Thi cũng vậy chứ?

Tôi thật thà:

-Ừ, tôi ra trường gần 10 năm rồi. Anh chắc tốt nghiệp lâu rồi hả?

Stefan nhếch mép cười, vẻ khoái chí:

-Tôi chẳng cần nhớ làm gì. Miễn lúc nào cũng Married But Available là được.

Tôi tức, muốn gầm lên, đồ xà bác. Nhưng chẳng nghĩ ra tiếng Đức là gì cho thích hợp trong lúc đó. Michelle lạnh lùng chen vào:

-Tụi tôi có thêm degree: NFY, Never For You. Biết chưa! - Quay qua tôi -chị Thi, đừng mất thì giờ vì những chuyện nhảm như vậy.

Michelle khinh khỉnh nhìn Stefan, rồi quày quả bước đi.

Stefan bẽ mặt, ráng nói với theo:

-Người ta bảo hoa hồng có gai. Mà ở đây chỉ thấy gai, toàn là gai, chả thấy hoa đâu cả.

 

Tôi chợt nghĩ, phải chi tôi trang bị được ít gai như Michelle để đốp chát lại với những trường hợp oái oăm như vậy, khỏi phải mỗi lần gặp chuyện, về nhà cứ tức anh ách. Giận cá, mà chẳng tìm ra cái thớt để chém.

 

Michelle và tôi có nhiều điểm giống nhau. Hai đứa nói tiếng Đức ngòng ngọng, nghìu nghịu, dù văn phạm rất chuẩn. Hai đứa cùng đã trải qua nhiều năm ở phòng tín dụng. Ngày tám tiếng, chỉ mỗi việc phân tích bản báo cáo tài chính, bản cân đối tài sản. Cho nên, bây giờ làm tiếp thị, cả hai cứ nhìn khách hàng bằng cặp mắt lom lom nghi ngại. Hai đứa chúng tôi, “một già, một trẻ” cùng nhau chèo chống giữa thế giới các nam đồng nghiệp. Những quý ông chĩnh choẹ trong bộ đồ vest, chỉ cất cà-vạt vào mỗi thứ sáu casual Friday. Nhưng vẫn luôn giữ bộ mặt cái rốn của vũ trụ. Thật ra, đám nam đồng nghiệp vui vẻ, tử tế với chúng tôi, khi chúng tôi tỏ ra “biết điều”, hiểu rằng, không những họ đông hơn, mà họ còn giỏi hơn. Tôi thấy Michelle thật vững vàng trong hành xử hằng ngày. Tôi có lúc so sánh Michelle như tùng, như bách, gió bão mưa tuyết chi chẳng sợ. Tôi để ý và đôi khi tập bắt chước. Nhưng tôi tự nhận thấy mình lóng cóng. Có lẽ bởi bản năng thích được che chở vẫn trội trong tôi. Tôi kể cho Michelle, tôi có mấy áo dài đẹp thướt tha mà chưa có dịp mặc. Chờ đến thế hệ con cháu, e lúc đó áo lỗi thời. Mấy tên đồng nghiệp trong phòng tôi đều vợ cái, con cột, (chắc người ta cũng đúng khi nói, sau lưng người đàn ông thành công là hình bóng người vợ (hiền)!). Tôi đùa với Michelle:

-Michelle là niềm hy vọng của mấy áo dài, mong có dịp xuất hiện trong đám cưới.

Michelle nửa giỡn, nửa thiệt:

-Mọi chuyện nhờ chị đó. Em thích lấy chồng người Việt.

Tôi ngắm Michelle, thầm nghĩ:

-Thôi rồi, áo dài của tôi chắc chẳng bao giờ có dịp điệu hạnh ở đám cưới.

 

Michelle trông rất tây, nàng là tây thứ thiệt mà. Tóc nâu, xoã ngang vai. Mắt to, xanh biếc. Dáng người mảnh khảnh, tưởng tượng Michelle mặc áo dài chắc xinh đáo để. Michelle nói tiếng Đức nghe rất chán. Nhưng khi líu lo tiếng Pháp, dễ thương hết sức. Ngay cả lúc bực bội, cặp mày thanh tú của Michelle cau lại, tiếng merde nghe vẫn không đến nỗi thô lỗ, cục mịch. Tổng kết bảng điểm dựa trên ngoại hình, Michelle được điểm từ khá đến xuất sắc. Nhưng tôi làm sao cắt nghĩa cho Michelle hiểu. Thanh niên Việt Nam rất né mẫu người như Michelle. Chiều cao 1m75 có thể là điểm xấu. Nhưng không phải là điểm quyết định. Mà tính độc lập và ý thức bình quyền nam nữ rõ mồn một trong giao tế của Michelle, sẽ làm Michelle bị loại khỏi vòng sơ kết mau chóng.

 

 ***


Ngân hàng chúng tôi đang trải qua thời kỳ khó khăn chưa từng có trong lịch sử hơn 100 năm của ngân hàng. Mỗi sáng, chúng tôi lướt nhanh qua những biến động kinh tế khắp thế giới, lại thêm một công ty phá sản. Chúng tôi băn khoăn, không biết công ty này thiếu nợ ngân hàng chúng tôi bao nhiêu. Kinh tế thế giới đang suy thoái. Chúng tôi không tìm đuợc những giao dịch mới. Những khoản vay đang có, chúng tôi chỉ cầu mong khách hàng đừng làm ăn lụn bại, để có tiền trả nợ cho ngân hàng. Chúng tôi nghe phong phanh, ngân hàng phải tiết giảm mọi chi phí và sẽ phải giảm nhân lực. Trước khi chúng tôi được nghe tin tức từ chủ nhân mình, thì đã đọc trên tít đầu của Thời Báo Kinh Tế, ngân hàng buộc phải giảm tối thiểu 20% nhân lực. Hai đứa chúng tôi có nỗi lo chung như tất cả nhân viên của ngân hàng. Nhưng không đến nỗi biếng ăn mất ngủ, bởi chúng tôi rất tin vào khả năng của mình. Chính tôi cũng không hề nghĩ đến điểm đặc biệt không mấy thuận lợi: Chúng tôi là thiểu số khiêm tốn trong môi trường do đàn ông thống trị này.

 

Từ phòng xếp trở về, mặt Michelle đỏ bừng:

-Hey, quý vị thoát tôi rồi đấy nhé. Đơn giản thật. Vì tôi còn độc thân, vì tôi còn trẻ, nên tôi là người đứng đầu trong danh sách phải ra đi.

Tôi chạy đến Michelle:

-Michelle, bình tĩnh đi. Xếp nói sao?

-Thì như em vừa nói đó. Ông nói, phòng mình sẽ phải “chặt” hai người. Chưa biết người thứ hai là ai. Thật ra, em chẳng sợ đói. Em sẽ tìm được việc khác. Nhưng em thấy lối dùng người như vậy, đúng là vắt chanh bỏ vỏ.

 

Tôi đứng bên cạnh Michelle, chẳng biết tìm lời nào nói cho phải. Đám đồng nghiệp còn lại tránh nhìn nhau. Có ai muốn mình là người thứ hai trong danh sách đâu.

 

Tôi bước ra khỏi phòng ông Braun. Trong tai vẫn còn lùng bùng những lời của ông.

-Cô Thi à. Thật khó xử cho tôi. Tôi rất mong muốn cô tiếp tục làm việc với tôi. Nhưng theo con số ở trên đưa xuống, tôi chỉ được giữ 3 người. Ông Lohr đồng ý về hưu non. Tôi không còn chọn lựa nào khác. Stefan, Daniel, Rolf, họ đều là những trụ cột tài chánh của gia đình họ. Luật pháp xã hội không cho phép hãng sa thải họ. Chồng cô đi làm, ít ra cô vẫn còn chỗ dựa.

 

Tôi không biết Michelle phản ứng thế nào. Phần tôi, tôi thấy mình như cây chuối bị chém gục. Đầu óc nóng bừng, cổ họng khô rát. Như vậy sao, đã bao lần trước mặt khách hàng cũng như khi tổng kết đánh giá công việc, ông không ngớt lời khen tôi. Mà bây giờ, ông chỉ nói rất tiếc mà thôi. Tôi choáng váng, hụt hẫng. Mình chu toàn công việc, hãng vẫn cần công sức của mình. Nhưng phải buộc mình nghỉ việc, chỉ vì mình có tiềm năng và cơ hội... ăn bám được.

 

Hôm chúng tôi hẹn nhau đem giấy thoả thuận nghỉ việc để ký, Michelle buồn buồn:

-So với những con số trong các hợp đồng tín dụng mình đã ký với khách hàng, con số trong văn bản này ít ỏi một cách buồn cười.

Michelle đổi giọng:

-Nhưng chả sao! Tiền bồi thường vẫn đủ cho em du lịch một chuyến thật xa, thật đầy đủ, và sống vương giả trong thời gian ngắn. Chị cũng phải làm cái gì đó cho mình đi chứ.

Tôi trầm ngâm:

-Mình chưa tính gì đâu Michelle ạ. Mình có gia đình, mới mua nhà, còn nợ nhiều lắm. 

 

Tôi nghĩ đến những bông hoa phong lữ thảo, dã yên thảo, mùa hè đang rộn ràng khoe sắc, bỗng đâu cơn rét bất ngờ đến vào ban đêm, nhiệt độ hạ thấp, những hoa, những lá, rũ xuống ủ ê. Có những sáng, trước khi đi làm, đứng ở ban-công, cạnh những bồn hoa héo úa, tôi đã một chút chùng lòng. Gần một thập niên yên ấm nơi ngân hàng này, tôi chưa bao giờ mường tượng đến những giá buốt của ngày hôm nay.

***

 

Michelle viết email cho tôi. Rộn ràng kể về chuyến đi đầy ấn tượng từ Sài Gòn ra Hà Nội. “Em tận mắt thấy quê hương chị. Ở Huế, em đi dạo trong Thành Nội. Nhớ lại những lời chị kể về quê nhà. Em không đủ thì giờ tìm hiểu người Việt như đã dự tính. Cho nên, nghĩ cho cùng, những hiểu biết của em về người Việt, vẫn chỉ là những điều em nghe từ chị. Với muôn vàn mỹ cảm. Vậy không chừng mà hay. Chị Thi ơi, còn điều cuối muốn nói với chị: Last but not least, em sẽ lập gia đình vào mùa xuân tới. Em sẽ không kiếm việc làm. Vì có người tình nguyện nuôi em. Chắc chị rất ngạc nhiên hả. Em sẽ làm cánh hoa tầm gửi, em sẽ bám vào cây đại thụ Francois. Chị thấy đó, cuối cùng em đã thực hiện được lời hứa của em, là để chị có dịp trình diễn chiếc áo dài của chị trong đám cưới.”

 

Tôi ngồi yên trước máy tính, đọc thư Michelle lần nữa. Lòng vui nhẹ nhàng. Nhớ những câu tiếng Việt Michelle học của tôi, rồi gặp ai cũng thực tập, nói lơ lớ nghe buồn cười. Nhớ những lúc Michelle huyên thuyên kể chuyện bằng tiếng Đức, đôi lúc ngưng ngang câu chuyện đưa ra giả thuyết, nếu chị nói tiếng Pháp như em, hay em nói tiếng Việt như chị, thì câu chuyện nãy giờ đậm đà gấp trăm lần. Chẳng biết niềm hạnh phúc làm hoa tầm gửi sẽ ở với Michelle bao lâu. Tôi nhớ, đã nhiều khi giữa những nhọc mệt của công việc làm, giữa áp lực kèn cựa của những nam đồng nghiệp, tôi có lúc ước mơ, làm một nghề gì mình thích. Như làm nghề đưa thư, bán bông hoa, cây kiểng. Để thoả niềm vui và khỏi phải bất thiệnnhàn cư. Còn lại, tấp vào cây to bóng mát, thưởng thức hương hoa bốn mùa của đất trời. Tôi muốn được nghe tiếng an ủi vỗ về, được nghe tiếng mời mọc nếu bước chân ngà có mỏi xin em tựa sát lòng anh. Nơi chốn này, người ta không có cảm tình với các loại tầm gửi, bay bay trong gió, nay tấp vào cây này, mai vào cây khác. Tôi cũng vậy. Tôi chỉ muốn làm loại cây tầm gửi như ở quê nhà tôi, chỉ bám một cây và bám suốt đời cho đến khi cây đại thụ chết.  Tưởng tượng tiệm cây kiểng của tôi đầy kỳ hoa dị thảo. Tôi thơ thẩn giữa những chậu kim tước chi, đỗ quyên, trà mi... hết đuổi ruồi, lại đốt phong long. Tôi đứng trước chậu hoa cát tường, những cánh hoa mỏng manh màu tím nhạt, màu hồng mơ, màu trắng ngà sầu héo. Nguy quá, hoa như vậy thì mong chi vạn sự cát tường. Không chóng thì chầy, tôi thành vô sản thứ thiệt. Hay tôi chuyển qua nghề đưa thư? Không ổn rồi! Từ ngày tôi ở xứ sở này, tôi chưa hề thấy bưu điện đăng tìm người. Nếu có, không chừng tôi đã xin một chân đưa thư, thực hiện ước mơ của đời mình. Thật ra, tôi chẳng có nhu cầu vật chất cao. Chuyện ăn? Tôi có thể ăn cơm với xì dầu, bỏ thêm chút bơ mặn ngày này qua ngày khác. Chuyện mặc? Cứ chờ khi nào mấy bà chị tôi sắp sửa đem áo quần cho hội Hồng Thập Tự, tôi “ăn chận”. Cũ người ta, mới mình. Tôi cần áo quần để đến nơi làm việc, hoặc đi chợ, chớ có phải đi thi hoa hậu đâu mà gấm lụa lượt là. Ủa, coi bộ không ổn. Chồng tôi đâu dùng thực đơn thanh đạm như tôi được. Anh lắc đầu ngao ngán, khi thấy tôi ăn món “quốc hồn quốc túy” này. Con tôi đâu có xài áo quần mấy dì được đâu. Đời sống văn minh bây giờ, đâu chỉ cần ăn cho no, mặc cho ấm là đủ đâu. Đâu phải chỉ thêm vào miếng cơm manh áo, chút miếng canh manh quần là đủ. Mà còn bao nhiêu ràng buộc vật chất khác nữa. Đột nhiên tôi nhớ đến những hoá đơn hàng tháng, những điện, nước, điện thoại, truyền hình. Nhớ tờ báo cáo tài khoản mỗi tháng chỉ có một lần tiền vào, còn lại là lê thê những mục bảo hiểm, những trả góp nợ nhà, nợ cửa... Tôi tỉnh mộng, vội vàng “tư duy tư bản chủ nghĩa”. Hối hả vào những website jobpilot, stepstone, manpower. Lật đật nghiên cứu mục tìm người của những tờ báo có máu mặt kinh tế. Chăm chỉ vẽ vời cái lý lịch nghe cho gồ ghề. Đánh bóng, thổi phồng thêm những khả năng của mình. Lựa tấm hình căn cước ăn ảnh nhất dán lên góc phải... Ước mơ của tôi bây giờ rất chi cụ thể, rõ ràng. Mộng của tôi bình thường đến độ tầm thường. Mong nhận được thư mời đi phỏng vấn. Mong nhận hợp đồng làm việc dài hạn. Mong mỗi cuối tháng trong trương mục có lần tiền vào, để trang trải cho hàng chục khoản tiền ra...

 

Suy cho kỹ, nghĩ cho cùng, tôi cũng toại nguyện với giấc mơ làm tầm gửi của mình. Ngày xa xưa, hoa Phong lan là loài thực vật sống ký sinh trên những cành cây khác. Mà bây giờ, văn minh đã biến loài hoa này thành những giống hoa hoàn toàn tự lập!

 

Hoàng Quân

 

 

* Flasche: cái chai, nghĩa bóng tương tự như chữ thùng rỗng trong thành ngữ thùng rỗng kêu to

** MBA: Master of Business Administration

 

Trích lời ca trong nhạc phẩm:

Mộng Dưới Hoa của nhạc sĩ Phạm Đình Chương

We Are The Champions by Queen

 

 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Tôi định cư tại San Diego đã ngoài bốn mươi năm qua. Vùng đất hiếm hoi khó có nơi nào sánh được: bởi chỉ nội trong một ngày lái xe quanh quẩn, người ta có thể đi từ biển lên núi, từ rừng xanh đến sa mạc, thưởng ngoạn đủ đầy hương sắc của đất trời. Sáng sớm thong dong bên vịnh Mission, mặt nước yên như tờ, hàng cọ in bóng trên nền sương mỏng. Trưa ghé Julian, nhâm nhi ly cà phê hay lát bánh táo giữa tiết trời lành lạnh và màu xanh thăm thẳm của rừng thông. Chiều về, con đường tới Borrego mở ra vùng sa mạc hoang vu, xương rồng rải rác trên nền đá đỏ. Suốt dọc hành trình đâu đó hiện ra vườn cam, vườn bơ, đồng nho trĩu quả giữa thung lũng nắng chan hòa. Cảnh vật thay đổi không ngừng, khi mộc mạc, lúc rực rỡ, nhưng vẫn hài hòa như một bản nhạc êm dịu của đất trời. Mỗi lần lái xe ngang qua, tôi cảm thấy mình như được nối lại với nhịp sống của đất, và lòng bỗng nhẹ nhàng lạ thường.
Nhà kho Walmart ở ngoại ô Dallas chiều 24 tháng 12 lạnh như cái tủ đông bị quên đóng cửa. Đèn neon trên trần sáng trắng, lâu lâu chớp một cái như mệt mỏi. Mùi nhựa mới, mùi carton ẩm và tí mùi dầu máy trộn lại với nhau, cảm thấy nghèn nghẹn như cổ họng khi nuốt tin xấu. Tôi đứng giữa hai dãy kệ cao ngất, tay cầm clipboard, tay kia nhét sâu trong túi áo khoác xanh có logo Walmart. Đồng hồ trên tay: 5:17 PM. Giáng Sinh, Walmart đóng cửa sớm lúc 6 giờ. Nếu rời đúng giờ, chạy bốn tiếng, trừ chút kẹt xe, tôi sẽ về đến Houston khoảng mười, mười rưỡi. Trễ, nhưng vẫn còn kịp thấy tụi nhỏ mở quà.
Khi những ngày tháng cuối của một năm đang dần hết, chúng ta thường có lúc bồi hồi nhớ về cố hương, về mảnh đất chôn nhau cắt rốn, hoặc nơi đã in dấu nhiều kỷ niệm đã qua trong đời. Và tôi cũng vậy, xin được nhớ về Gò Vấp, nơi có địa danh Xóm Mới, vùng ngoại ô không xa Sài Gòn, được nhiều người biết đến như vùng đất với nhiều dân Bắc kỳ di cư, nổi tiếng là khu Xóm Đạo, đã từng là nơi sản xuất pháo cùng với món thịt cầy (mộc tồn) lừng danh.
Ông từ người Papua New Guinea đón cha xứ mới người Việt Nam trước cổng nhà xứ. Dáng người ông từ khoảng chừng 30, khuôn mặt PNG nâu nâu đậm nét đăm chiêu, ánh mắt ẩn hiện nét hồi tưởng. Khi nhìn thấy cha xứ mới đang kiên nhẫn đứng đợi dưới mái hiên nhà xứ, nụ cười xuất hiện trên môi ông từ để lộ hàm răng trắng đều thường thấy nơi người bản xứ. Nhưng nụ cười ấy vụt tắt khi ông mở cửa, mời cha xứ lên xe. Ông từ nhanh chóng quay về lại trạng thái khô khốc khi chiếc xe cũ lăn bánh nhọc nhằn trên con đường đá sỏi gập ghềnh. Sau vài câu trao đổi xã giao ngắn gọn, ông từ lại chìm vào trạng thái im lặng. Thời gian trôi qua, năm phút rồi mà vẫn không ai nói thêm một lời nào. Cuối cùng cha xứ lên tiếng,
Giáo Sư Dương Ngọc Sum, với tôi, là hình ảnh tiêu biểu, đáng kính từ nhân cách, hiếu học, luôn luôn cởi mở, tính tình hòa nhã, thân thiện với mọi người. Ông định cư tại Hoa Kỳ theo diện H.O 3 vào tháng 7 năm 1990 (trước tôi một tháng, H.O 4) và cũng trải qua những giai đoạn thăng trầm trong tháng ngày tị nạn. Nhân dịp kỷ niệm Lễ Thượng Thọ 90 tuổi của GS Dương Ngọc Sum, nhà giáo và nhà văn, nhà thơ Dương Tử, viết những dòng về ông
Mấy chị em tôi chia nhau mua nhiều loại báo: Làng Văn, Thế Kỷ 21, Văn, Văn Học… chuyền tay nhau đọc. Tôi “quen” Thế Kỷ 21 đã lâu, nhưng chỉ là quan hệ... đơn phương. Vào những năm 90 của thế kỷ trước, tôi gởi bài đến tờ báo Măng Non, sau này đổi thành Văn Nghệ Trẻ của nhà văn Ngô Nguyên Dũng ở Tây Đức. Mãi năm 2003, tôi mon men vượt đại dương, tìm đến Làng Văn Canada. Được thời gian ngắn, anh Ngô Nguyên Dũng cho biết, báo Làng Văn phải đình bản, vì những khó khăn về tài chánh. Duyên văn nghệ của tôi với Làng Văn chưa kịp “bén” đã chấm dứt. Nghe chị Hoàng Nga “mách nhỏ”, tôi gởi bài đến Văn Học. Có lẽ địa chỉ hotmail của tôi bị nhầm là thư rác, junkmail, điện thư bị trả lại với lý do không giao thư được. Tôi vẫn tiếp tục viết, xếp trong “tủ”, lâu lâu đem ra đọc. Mỗi lần đọc, dặm thêm chút “mắm muối”.
Tôi học được cụm động từ “đi lăng quăng” của bố Sỹ vào những ngày còn học tiểu học. Sau giờ tan trường hay vào cuối tuần, thỉnh thoảng bố lại hỏi mấy thằng con trai: “Có đi lăng quăng không?” Dĩ nhiên là có rồi! Ngồi ở thùng xe phía sau chiếc Daihatsu, chúng tôi theo bố đi giao sách ở những tiệm sách, sạp báo ở trung tâm Sài Gòn. Cũng có khi chỉ là ra một công viên, chúng tôi được chạy nhảy, trong khi bố ngồi trên xe viết lách. Không rõ có bao nhiêu tác phẩm của Doãn Quốc Sỹ được viết trong hoàn cảnh này. Rồi cụm từ “đi lăng quăng” trở lại sau gần một nửa thế kỷ. Ở căn nhà Lampson thành phố Garden Grove, mỗi chiều tôi đi làm về ghé qua, bố đã ngồi đợi trước cửa. Thấy tôi đến, bố hỏi ngay: “Có đi lăng quăng không?” Thế là hai bố con bắt đầu hành trình “lăng quăng” đúng nghĩa, qua những khu dân cư ở gần nhà. Đi không có phải là để đến một nơi chốn nào đó. Đi chỉ để mà đi, để hai bố con có thì giờ ngồi bên nhau trò chuyện. 50 năm trước, bố chở con đi; 50 năm sau đổi ngược lại.
Buổi sáng cuối cùng ở Chamonix im lặng lạ thường. Suốt đêm qua, tôi đã để cửa sỗ mở toang, nên khi giựt mình thức dậy, ánh sáng trong suốt của núi tràn đầy phòng. Tấm mền len và drap giường trắng lóa như được phủ lân tinh. Không một tiếng động nào từ dưới đường phố vọng lên. Chỉ có hơi lạnh. Tôi nằm co ro và nghĩ đến ly cà-phê đen. Mùi thơm sẽ bốc lên cùng hơi nóng, rồi tan dần vào không khí. Giống như ký ức. Đôi giày đóng đầy đất bùn và gậy trekking đã xếp gọn gàng trong bao duffle cùng với áo quần đi núi từ đêm hôm qua. Chúng nằm bên cửa, sẵn sàng lên đường. Bên ngoài cửa sổ, rặng núi Mont Blanc vẫn kia, vẫn vĩ đại, vẫn trùng điệp, vẫn lặng lẽ xa xăm. Tôi nghĩ đến 11 ngày vừa qua và cảm thấy buồn buồn, làm như có điều gì tôi đã đánh mất, hay đã để quên trên ngọn núi kia, ở đâu đó, trong quãng đường dài tôi đã đi.
Năm nào cũng vậy, tháng 7 tháng 8, mùa mưa, mùa lũ lụt lại về trừng phạt quê hương Việt Nam. Từ rất xa xôi, người Việt khắp nơi thấp thỏm buồn rầu và lo sợ cho cảnh ngập lụt, bão tố hoảng loạn ở nhà, không riêng chỉ miền Trung mà cả miền Nam cũng lụt, miền Bắc và Bắc trung phần bị càn quét dữ dội do bão Bualo, rồi kế đến là bão Matno. Miền Bắc và cả thủ đô Hà Nội mưa bão trước chưa kịp khô, lại ngập nước, đường phố hóa thành sông do vỡ đập nước Lạng Sơn, nước sông dâng cao đỉnh điểm, tại thành phố còn có một số tổ chức cứu trợ, nhưng kẹt là ở các tỉnh miền cao, nước lên quá mau, đa số dân cư phải leo vội lên trú trên những mái nhà cao hơn. Cũng tại xả nước các đập thủy điện nữa v.v…
Đợi, và đợi. Có đến khoảng gần một trăm người xếp hàng đợi. Mới có năm giờ sáng thôi! Trời Đà Lạt đổ sương xuống nghe ướt tóc, ướt vai. Phòng bán vé còn đóng kín cửa. Sáu giờ mới bán vé. Biết vậy rồi, nhưng đám đông người này vẫn đến sớm chờ đợi. Chẳng qua là số xe có giới hạn, mình đến sớm mới mong có xe đi, nếu không thì phải về và trở lại vào ngày mai. Người ta nhìn nhau, như ngầm nói qua đôi mắt rằng đến sớm chắc ăn hơn. Mà không chừng có người đã ngủ đêm trước phòng bán vé để được xếp hàng phía trên cùng.
Tháng 7 trời xanh cao, mùa lên hâm nóng. Mặt đất nung nhiệt ngấm ngầm địa chấn, như muốn cùng người rung vang lời ngân quá khứ. Tháng 7 gọi về hàng phượng đỏ thắm rung rinh chùm nở, thứ lung linh ảo mờ, gần gụi mà xa thẳm, “mù không lối vào...” (TCS). Vang vang trong gió, lời trẻ thơ láng giềng vọng lại đùa vui tiếng nước...
Nếu Thanksgiving ở bên Mỹ mang màu sắc rộn rã chuẩn bị cho mùa Giáng Sinh, thì Thanksgiving bên Canada lại rơi vào Tháng Mười dịu êm, có đủ màu sắc nâu vàng đỏ của lá cây chuyển màu cuối Thu, với màu cam của những trái pumpkins cho lễ hội Halloween . Những ngày này, gia đình tôi chộn rộn với những đợt “thu hoạch” cuối cùng, chuẩn bị dọn dẹp vườn tược sạch sẽ trước khi mùa lạnh đang đến. Theo ý nghĩa nguyên thủy của Thanksgiving là Tạ Ơn đất trời cho mùa màng bội thu, thì năm nay gia đình tôi cũng xin được Tạ Ơn. Mấy cây táo và plum trúng mùa trĩu quả, hái mấy lượt vẫn không hết. Những quả plum tím căng mọng ngọt ngào, vừa đem tặng bạn bè, hàng xóm, vừa để đông lạnh ăn dần, mà vẫn còn mấy rổ tươi đầy ắp. Mùa táo, nhiều gia đình Việt Nam thích đem ngâm chua ngọt, trong khi những người bản xứ làm mứt táo, hoặc sên táo làm apple pie, một trong những món bánh khoái khẩu của nhiều người trong bàn ăn Thanksgiving bên cạnh pumpkin pie .


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.