Khu rừng xám, tranh Max Ernst, 1927.
1
Chúng ta, phổi tràn đầy vị ngọt ban mai,
Tháng Năm trầm trồ lá hoa,
Phải sung sướng hơn kẻ đã mất.
Chúng ta, lưỡi nếm món ngon vật lạ,
Tận hưởng hương vị tình yêu,
Phải sung sướng hơn kẻ nằm dưới mộ.
Chúng ta, từ lò thiêu, từ sau hàng rào gai kẽm
Gió mùa Thu gào hú không ngừng
Chúng ta, hồi nhớ bãi chiến trường nơi bầu trời thương tích
la hét nỗi đau đớn tột cùng,
Chúng ta, thoát hiểm nhờ lòng quỷ quyệt cơ mưu.
Bằng cách thúc đẩy người khác vào chốn hiểm nguy,
Lớn tiếng cổ võ họ tiếp tục chiến đấu,
Còn chính chúng ta rút lui biết chắc phần chiến bại.
Giữa chọn lựa ai phải chết, chúng ta hay nguời bạn,
Chúng ta để bạn chết, lòng lạnh băng: hãy thanh toán cho nhanh.
Chúng ta đóng kín phòng hơi ngạt, ăn trộm bánh mì,
Biết ngày hôm sau khốn khó hơn hôm trước.
Để thích hợp với con người, chúng ta kiếm tìm tốt xấu
Tính gian ngoan độc ác không thứ gì sánh bằng trên mặt quả cầu này.
Chấp nhận như minh chứng chúng ta giỏi giang hơn bọn chúng,
Lũ trẻ người non dạ máu nóng xem thường mạng sống.
2
Hãy trân quý di sản của cha ông, hỡi đứa con châu Âu,
Kẻ thừa hưởng những đền đài thánh đường xưa cổ,
Chốn thờ phụng râm ran tiếng kinh cầu của người bất hạnh.
Hỡi con cháu Descartes, Spinoza, kẻ thừa hưởng chữ “danh dự,”
Hỡi đứa con mồ côi của Leonidas,
Hãy trân quý khả năng tích luỹ từ những giờ khắc kinh hoàng.
Ngươi có khối óc tinh diệu biết phân biệt lẹ làng
Bất cứ trường hợp tốt xấu nào.
Trí óc ngươi tao nhã đa nghi biết thưởng thức thú vui
Không có vào thời thượng cổ.
Với trí óc này ngươi không thể không nghe thấy
Lời khuyên nhủ của chúng tôi:
Hãy để vị ngọt ban mai tràn đầy vào phổi.
Để thực hiện chúng tôi có những biện pháp nghiêm ngặt nhưng minh đạt.
3
Không được hỏi gì về chiến thắng bằng vũ lực,
Chúng ta đang sống giữa thời đại công lý kẻ chiến thắng.
Đừng nói đến vũ lực, nếu không ngươi sẽ bị lên án
Là ngấm ngầm bênh vực những giáo điều tàn lụi.
Kẻ nắm quyền lực duy trì nó bằng lô-gích lịch sử
Cung kính cúi lạy lô-gích đó.
Hãy để môi lưỡi ngươi đề xướng lên chủ thuyết,
Không hay biết bàn tay đang ngụy tạo cuộc nghiệm sinh.
Hãy để bàn tay ngụy tạo cuộc nghiệm sinh,
Không hay biết môi lưỡi đang đề xướng lên chủ thuyết.
Hãy tiên đoán trận cháy với chuẩn xác không chút sai lầm
Rồi thiêu rụi ngôi nhà để minh chứng lời tiên tri ứng nghiệm.
4
Hãy vun trồng cây trái hư ngụy từ hạt mầm chân lý nhỏ nhoi,
Đừng đi theo kẻ dối trá khinh mạn thực tế.
Hãy làm sao khiến giả dối còn hợp lý hơn chính sự thật,
Để kẻ lữ hành mỏi mệt có cơ tìm ra nơi an nghỉ dưới mái che ngụy tạo đó.
Sau ngày lễ Trá Ngụy hãy tập họp bọn đồng thuyền,
Bắt tay nhau cười ngất trong lúc nhắc đến thực trạng ngoài kia.
Nịnh hót lẫn nhau được gọi là: tư duy mẫn tiệp.
Nịnh hót lẫn nhau được gọi là: tài năng lớn.
Chúng ta, lũ người sau chót còn có thể tìm niềm vui từ lòng vô liêm sỉ,
Chúng ta, lòng giảo quyệt chẳng khác với nỗi tuyệt vọng bao nhiêu.
Một thế hệ mới không hề biết trào lộng là gì đang ngoi lên,
Điều chúng ta cười cợt họ xem nghiêm trọng chết người.
5
Hãy thốt lời nghịch nghĩa,
Nhưng phải biết cách dùng để đánh vào mục tiêu.
Hãy chọn lựa chữ nghĩa mơ hồ làm vũ khí.
Hãy chôn kín đám chữ trong sáng vào cõi u minh của ngôn ngữ.
Đừng thẩm định bất kỳ từ ngữ nào
Trước khi người thư ký xem xét lại.
Tiếng nói đam mê bao giờ cũng hay hơn lý trí.
Người không có đam mê chẳng bao giờ đổi thay được lịch sử.
6
Hãy đừng yêu thương đất nước: đất nước chẳng bao lâu sẽ tan biến.
Hãy đừng yêu thương thành phố: thành phố chẳng bao lâu sẽ chỉ còn lại
đống gạch vụn điêu tàn.
Hãy ném đi những kỷ vật, nếu không
Từ bàn viết ngươi khói độc sẽ bốc lên.
Hãy đừng yêu thương con người: con người chẳng bao lâu sẽ bị tiêu diệt.
Hoặc bị bách hại phải kêu gào ngươi cứu giúp.
Hãy đừng quay mặt nhìn về quá khứ.
Phản chiếu trên vũng lầy nhớp nhúa
Khôn mặt nào xa lạ khác hẳn điều ngươi mong đợi.
7
Kẻ buộc tội lịch sử là kẻ luôn an tâm.
Người chết chẳng ai đội mồ về làm nhân chứng.
Ngươi toàn quyền trút lên đầu họ bất cứ tội đồ gì.
Lời buộc tội sẽ luôn luôn câm nín.
Những khuôn mặt trống không trôi về từ bóng tối sâu thẳm.
Ngươi cứ việc tùy nghi trát vào bất cứ hình ảnh nào ngươi ưa thích.
Đắc chí với quyền uy làm chủ người chết từ lâu,
Hãy đổi thay quá khứ thành của riêng giống nguơi hơn.
8
Tiếng cười nảy sinh từ lòng yêu chân lý
Nay là tiếng cười của kẻ cừu địch nhân dân.
Mất rồi thời đại châm biếm trào lộng.
Chúng ta không cần đến trò cười
Tên bạo chúa già nua với lời lẽ quý phái văn hoa giả tạo.
Nghiêm khắc để thích nghi với vai trò kẻ tôi đòi một cứu cánh,
Chúng ta chỉ được quyền thốt những lời khôi hài đê tiện nô tì.
Môi chặt kín, chỉ còn lý trí sai khiến,
Từng bước cẩn trọng, chúng ta đi dần vào kỷ nguyên lửa bốc tràn lan.
– Czeslaw Milosz
(Trịnh Y Thư dịch từ ấn bản Anh ngữ)
Send comment
