Hôm nay,  

Đứa con của người tình

29/08/202210:54:00(Xem: 3897)

Truyện ngắn


mẹ 1 


Ngâu mở cổng. Người cô bỗng lạnh cóng, tê cứng lại như muốn đóng băng. Phản xạ tự vệ, Ngâu đưa đôi bàn tay lên che mặt, nhắm nghiền mắt lại.

 

− Ô kìa! Cô… cô làm sao thế?

 

_ ...

 

− Ồ! Xin lỗi! Tôi hiểu rồi. Tôi đến đây không phải để tạt axit, hay làm bất cứ điều gì khác làm tổn thương cô. Cô hãy yên tâm.

 

Cơn lạnh đi qua nhưng chân Ngâu lại bủn rủn, muốn quỵ xuống. Cô vẫn đứng im, run rẩy, hé mắt nhìn qua kẽ ngón tay. Người đàn bà trông hiền lành, đang quan sát cô với ánh mắt đầy trắc ẩn, thương hại.

 

 Cô buông thõng tay xuống. Cúi đầu xấu hổ tủi nhục cùng cực, đến độ chỉ muốn tan biến đi.

Người đàn bà nói nhỏ nhẹ:

 

 − Cô Ngâu có thể mời tôi vào nhà được không? Chúng ta cần nói chuyện.

 

− Dạ… Xin lỗi… Dạ mời… vào nhà.

 

Ngâu lúng túng đến nỗi vấp chân vào ngạch cửa nhà mình, xuýt té. Có vẻ thấu hiểu tâm trạng Ngâu, người đàn bà tiếp tục trấn an, rất dịu dàng:

 

− Ngâu à, nhấn mạnh lần nữa là tôi đến đây không phải vì ghen. Anh Thước đã kể hết mọi chuyện với tôi từ lâu rồi… Và tôi thật lòng muốn giúp hai người. À, để tiện việc xưng hô, cô hãy kêu tôi là chị…

 

Ngâu vẫn chưa thôi cơn khiếp hãi:

 

− Dạ…

 

– Thú thật thì tôi cũng có một chút… tò mò. Chút chút thôi. Mà lạ ghê, cô đúng như trong tưởng tượng của tôi.

 

− Dạ…

 

Có lẽ người đàn bà lớn tuổi hơn Ngâu nhiều nhưng còn phảng phất nét đẹp thanh tú, đằm thắm. Bà trang điểm nhẹ, rất khéo. Không đeo nữ trang. Quần tây đen và chiếc áo pull tím màu hoa khế. Tất cả đều giản dị mà lại toát lên vẻ lịch lãm, sang trọng.

 

− Tôi hi vọng cô sẽ hiểu và tin sau khi nghe tôi nói. Trên đời nầy chuyện gì cũng có thể xảy ra kia mà!

– Dạ…

 

− Thật ra thì cũng nhân tiện về thăm quê nhà, chứ tôi không tốt đến nỗi bỏ thời gian và tiền bạc đi lo chuyện… cho chồng tôi và cô.

 

− Dạ…

 

Vợ Thước đan đôi bàn tay vào nhau, đặt trên quai túi xách. Đôi tay trắng trẻo, nổi đầy gân xanh, lấm tấm những đốm nâu lão hóa. Mà sao chị ấy không đeo nhẫn cưới?

 

− Ngâu à, cô và anh Thước rất hợp nhau. Đúng không? Vừa mới gặp cô, tôi đã nhận ra điều ấy.

 

− Dạ…

 

Chị ấy quá nhạy cảm. Mà sao những móng chân của chị ấy không hề sơn phết? Đúng là Thước và Ngâu rất hợp nhau. Họ còn có thể hiểu nhau kể cả khi im lặng nữa kìa. Họ đã cùng học một ngôi trường lớn trong tỉnh. Cùng học một số thầy cô. Cùng biết nhiều người trong trường, trong thị xã… Những đề tài giữa hai người tưởng chừng không bao giờ cạn. Mà càng nói càng thú vị! Họ có thể ngồi bên nhau thâu đêm suốt sáng không chán. Ngâu say sưa nghe Thước kể về những phương trời xa lạ chàng đã từng đến. Còn Thước thì cứ đi từ ngạc nhiên nầy đến ngạc nhiên khác về Ngâu. Ngâu không còn trẻ, không đẹp, lại có vẻ lạnh lùng. Lạnh lùng một cách kiêu kỳ. Lạnh lùng đến khô khan. Nhưng trò chuyện với Ngâu thì quá tuyệt, Ngâu thông minh, dí dỏm lạ lùng.

 

Vợ Thước điềm tĩnh:

 

− Đương nhiên cô phải thắc mắc. Anh Thước đâu phải là một người đàn ông mất giá, càng không phải là người chồng để vợ phải chán chê. Thậm chí, có thể nói tuy lớn tuổi nhưng anh vẫn còn phong độ, lại trí thức, lịch thiệp, khá giả. Tôi biết, cỡ như ảnh, về đây có thể tìm được cô gái trẻ đẹp hơn Ngâu nhiều. Nhưng ảnh đã chọn Ngâu.

 

− Dạ…

 

Chị ấy duyên dáng quá! Vẻ duyên dáng tự nhiên vốn có. Vậy anh ấy có so sánh khi nhìn Ngâu không?

 

Chuyện bắt đầu từ hai bên bờ của con sông nho nhỏ quanh năm nước xanh biêng biếc, chảy hiền hòa. Tình cờ trong lần về Việt Nam thăm cha mẹ, Thước để ý cứ sáng sáng chiều chiều nơi vườn hoa lung linh sắc vàng bên kia sông thấp thoáng bóng dáng con gái. Thước chợt thấy vui vui khi tưởng tượng thuở nhỏ, lúc chàng và lũ bạn trần truồng bơi lội bên nầy sông, hẳn bên kia sông, cô gái đó còn quấn tã nằm nôi.

 

− Tôi còn biết Ngâu đến với anh Thước không hề vì tiền, hay vì ham ra nước ngoài.

 

− Dạ…

Dường như lối đi bí ẩn của số phận đã kéo chân Thước sang đây. Hôm đầu tiên, Thước không có gì để chú ý ngoài việc tự hỏi sao Ngâu có thể sống một mình trong căn nhà cổ kính, mênh mông, âm u lạnh lẽo thế kia!

 

− Hai người đã thực sự yêu nhau?

 

− Dạ…

 

Thước luôn âu yếm, chiều chuộng, nâng niu, tôn trọng Ngâu hết mực. Và chính Ngâu đã tự nguyện dâng hiến. “Nếu em thấy bất tiện, chúng ta lấy hai phòng.” Thước đã nói vậy khi họ đứng trước quầy lễ tân, nhưng Ngâu đã im lặng. Rồi họ thực sự tận hưởng tuần trăng mật ở một khu resort có những căn phòng mang hình dáng gốc cây cổ thụ, đứng riêng biệt, cách xa nhau, kín đáo, vắng vẻ. Họ đã chọn một phòng sát bờ biển, có lối đi nhỏ giữa hai hàng dương liễu non vừa mới cao bằng đầu người dẫn ra mé nước. Đó là những buổi sáng biển trời bao la mênh mang màu ngọc bích. Nắng mai óng ả như mật ong chảy lai láng tràn trề trên mọi vật; từng con sóng nhỏ rụt rè trườn vào, vỗ về bờ cát nóng. Đó là những buổi chiều ấm áp hoặc lất phất mưa phùn se lạnh. Là những đêm rất sâu, mềm mại mượt mát như lụa, vang vọng tiếng sóng nhè nhẹ rì rầm. Biển ở đó độ mặn cao và êm như mặt hồ nên Ngâu tha hồ nhẹ nhàng bơi cạnh Thước. Bơi mỏi, họ cùng thả người bên nhau trên ghế dựa dưới mái che bằng lá dừa có hình chiếc vỏ sò, nhìn ra khơi xa nghìn trùng. Và cùng chung ly vang đỏ lấp lánh ánh chiều, sóng sánh sắc trời sắc biển. Đó là những ngày mà nhiều lúc Ngâu không biết mình đang lạc ở góc nào của vườn địa đàng.

 

− Ồ, vậy là rất good!

 

− Dạ…

 

Ngâu choáng ngợp, bồng bềnh trong hạnh phúc rõ ràng có thật mà cô chưa từng biết đến trong đời. Trong nỗi đam mê nguyên thủy của tổ tông, cô tiếc lắm cho nửa phần đời đã trôi qua. Sao mình lại dại khờ mông muội đến như vậy trong khi cuộc sống thì ngắn ngủi quá chừng?

 

− Tôi còn biết, những ngày qua, hai người rất hạnh phúc. Nhất là Ngâu. Ồ, xin lỗi… Tôi cũng là đàn bà và đã từng đi qua chặng đường đó. Tôi hơi ghen chút khi hình dung cảnh hai người bên nhau. Hơi chút chút rồi thôi.

 

 − Dạ… Em…

 

Ngâu lạ lẫm, bỡ ngỡ trong căn phòng mát lạnh, nệm gối êm ái trắng muốt của khách sạn. Ngâu bối rối, bẽn lẽn trước ánh mắt chàng mãnh liệt, nồng nàn men say. Cái ranh giới tưởng chừng vững chắc lắm mà lại rất đỗi mong manh kia đã không còn. Ngâu ngất ngây, buông trôi tất cả. Ngâu mê say đón nhận và mê say trong tình yêu dồn nén bao tháng năm dài. Còn Thước, xúc động lạ lùng khi nhận ra niềm tin giản đơn và tình yêu trong trẻo của người con gái trinh bạch. Thước cuống quýt, say đắm, cuồng si như chàng trai biết yêu lần đầu.

 

 − Có điều, Ngâu chưa trải nghiệm cuộc sống vợ chồng trong đời thường. Nó không phải là tuần trăng mật đâu. Cuộc sống vợ chồng của đời thường là những va chạm rất vụn vặt, nhỏ xíu như những hạt cát. Lắng đọng mỗi ngày. Im lặng… Chờ.

 

– Dạ…

 

Trong cơn mê tình ái, Ngâu nhắm mắt quên tất cả. Thế nhưng đôi lúc tỉnh ra, cô bỗng giật thót, không rõ mình là ai nữa. Sở dĩ cô vẫn còn cô độc, có thể vì duyên nợ, mà cũng có thể vì cô vốn khép kín, quá nền nếp, nết na. Ngày nao dưới giàn thiên lý trước hiên nhà, Doãn đã bao lần ngỏ lời. Nhưng Ngâu ngượng ngùng, mắc cỡ, chỉ biết cúi mặt im lặng. Có lần Doãn bạo dạn cầm tay Ngâu, Ngâu xấu hổ hất ra bỏ chạy. Rồi Doãn nản. Bỏ cuộc. Đến Văn, Ngâu cũng cứ như vậy… Những chàng trai đã đến rồi đi. Chỉ còn lại mình Ngâu. Và tất cả tình yêu còn lại giờ đây Ngâu dồn cho Thước.

 

Giọng người đàn bà bỗng trầm xuống, gần như tâm sự:

 

− Yêu nhau thì dễ. Sống với nhau cả đời mới khó. Vả lại … bọn tôi cũng gần cả đời rồi, chán nhau rồi. Giờ tôi lại thích ở một mình. Tự do. Hoàn toàn tự do. Không còn bất kỳ ràng buộc, gò bó, vướng mắc, lệ thuộc nào; ngay cả những thói quen cố hữu của một gia đình trong sinh hoạt hằng ngày. Nói chung tôi mong muốn được giải thoát. Được nhẹ tênh. Được sống hoàn toàn theo ý mình.

 

− Dạ…

 

− Thêm nữa, khi không cần đến nhau thì chung sống chỉ là gánh nặng cho nhau. Gánh nặng! Ngâu hiểu không? Gánh nặng!

 

Hiểu ư? Ngâu không thể nào hiểu được. Tại sao đến nông nỗi đó? Nếu được trở lại từ đầu, nếu được chọn lựa, Ngâu vẫn chọn Thước, dù chỉ để có được vài khoảnh khắc yêu thương và bao ngày đêm đằng đẵng mong chờ. Hôm đó, Thước tiện tay lấy cây đàn guitar treo trên tường. So dây. Vài hợp âm réo rắt, rộn ràng tuôn ra, luồn vào từng ngóc ngách trong căn nhà hiu quạnh. Rồi Thước chơi vài bản nhạc tiền chiến quen thuộc. Cây đàn ngân lên những giai điệu xao xuyến, thiết tha. Rồi Thước hát. Giọng Thước vẫn khỏe, ấm và truyền cảm, âm vực rộng. Ngâu ngơ ngác. Ngẩn ngơ. Bần thần. Thước đã khuấy động bao cảm xúc trong tâm hồn cô vốn đã lãng quên, lắng chìm từ lâu. Thước cứ vừa đàn vừa hát, hết bài nọ đến bài kia. Ngâu ngồi đó mà như chìm trong cõi mộng. “Hôm xưa tôi đến nhà em, ra về mới nhớ rằng quên cây đàn. Tình tang tính tính tình tang…” “Nắng chia nửa bãi chiều rồi. Vườn hoang trinh nữ, xếp đôi lá sầu. Sợi buồn con nhện giăng mau. Em ơi hãy ngủ anh hầu quạt đây…”

 

 Cả thời tuổi trẻ mộng mơ sống lại. Ánh mắt Ngâu khao khát, đợi chờ. Thước bỏ cây đàn xuống, ôm Ngâu vào lòng. Cô run rẩy, rùng mình.

 

− Nhưng Ngâu thì OK. Bởi… cũ người mới ta. Mà thôi, tất cả rồi cũng chẳng có nghĩa gì trong cõi ta bà vô thường nầy.

 

− Dạ…

 

Với Ngâu, giờ đây cả thế giới nầy chỉ có Thước. Thước. Và Thước. Miệng cô lúc nào nói ra cũng có tên Thước. Từ chuyện nhỏ đến chuyện lớn, cô luôn tìm cách đưa Thước vào, giọng êm như ru, ngọt ngào, nồng nhiệt. Mắt cô bỗng sáng long lanh, má bỗng hồng và môi bỗng thắm. Cứ như có phép lạ. Hình ảnh Ngâu chính là hiện thân của hạnh phúc cả thế gian. Họ hàng, bà con lối xóm bắt đầu xì xèo dị nghị, dù Ngâu khéo léo che chắn bằng mọi cách nhưng không thể qua được những con mắt tò mò của họ. Bọn trẻ con rất khoái rình. Chúng về nhà kể cho người lớn nghe những gì chúng thấy. Các bậc chú bác, cô dì lúc đầu còn nói xa nói gần. Sau đi thẳng vào vấn đề, rằng Ngâu không thể sống già nhân ngãi non vợ chồng như vậy. Phải rõ ràng, phải đâu ra đó!

 

− Mà thôi, tôi đã chừng tuổi nầy, những cái lẽ đời ấy nói ra cũng bằng thừa. Vậy chuyện nãy giờ chắc đủ để Ngâu hiểu vì sao tôi có thành ý muốn giúp hai người? Nói rõ ra, tôi tự nguyện nhường anh ấy cho Ngâu. Nói trắng ra, nghe như phũ phàng với Thước, nhưng tôi đành nói để cô hiểu và tin: Tôi phải cám ơn Ngâu.

 

− Dạ… Em… 

 

Nàng công chúa Ngâu đang ngủ quên trong rừng bỗng được chàng hoàng tử Thước đặt nụ hôn trên môi khiến nàng thức dậy. Thước khiến cô nhận ra cuộc sống trước đây của mình hiu hắt ảm đạm, tẻ nhạt biết chừng nào. Tuổi tác và thời gian không cho phép họ chần chừ, chậm chạp. Nên họ phải bay. Bay. Bay, kẻo không kịp. Họ bàn bạc: Một là, Thước qua bển li dị vợ rồi cưới cô, bảo lãnh cô sang. Hai là Thước về bên nầy sống với cô.

 

− Có lẽ anh Thước về đây sống với Ngâu là tiện nhất. Anh ấy đã nói ý đó với tôi. Được vậy, phần tôi cũng nhẹ nhàng.

 

Ngâu như bị đóng đinh trên ghế. Mắt cay cay mà không hiểu vì cớ gì. Sự thẳng thắn, sòng phẳng hết mức của vợ Thước khiến cô tự dưng thấy bẽ bàng. Sự thành thực đến trần trụi, mà sự tinh tế sắc sảo của vợ Thước làm cô vừa kinh ngạc, khâm phục vừa mơ hồ âu lo. Ừ, thì cũ người mới ta. Vậy là cô đã có Thước. Rồi cô sẽ được công khai mặc chiếc đầm bầu dễ thương. Cô sẽ cùng Thước đi sắm những bộ quần áo, mũ vớ em bé sơ sinh xinh xắn. Rồi căn nhà nầy sẽ rộn rã tiếng nói cười, tiếng bi bô của trẻ con. Hạnh phúc biết dường nào!

 

***

 

Đóng kín cửa lại. Ngâu đếm viên gạch thứ bảy tính từ góc bếp ra. Cạy lên. Túi vàng nặng trịch. Gia tài của cha mẹ để lại. Ngâu kêu người sửa sang lại nhà cửa. Cô chạy tới chạy lui. Lăng xăng. Tíu tít. Bận rộn trong niềm vui chất ngất, Ngâu nâng niu chăm chút từng chi tiết. Có cả phòng dành cho em bé. Một lâu đài hạnh phúc nho nhỏ, tiện nghi, êm ái, lãng mạn.

 

Cuối cùng, ngày đợi mong cũng đến! Ngâu lên phi trường đón Thước. Ngâu có mặt từ tám giờ sáng dù giờ máy bay đến là mười một giờ. Nhưng mãi đến khuya, trong dòng người từ phòng thủ tục đi ra, không hề có Thước! Và điện thoại, email của Thước bỗng bặt tăm. Lòng Ngâu như có lửa đốt. Ngâu liên tục gọi cell phone của Thước nhưng không được trả lời.

 

“Thước ơi! Sao anh nỡ đối xử với em như vậy?”

 

***

Lòng tự trọng của người đàn bà trong tình yêu không cho phép Ngâu tìm cách liên lạc với Thước nữa. Vả lại, Ngâu còn đang dồn sức đối mặt hàng ngày với những lời dè bĩu, ánh mắt khinh bỉ của mọi người xung quanh. “Nhưng Thước ơi, tận đáy lòng em vẫn không tin là anh lừa dối em. Hẳn có một nguyên nhân nào đó? Dù sao em vẫn cảm ơn anh. Nếu quay lại từ đầu, em vẫn làm như vậy. Em đã sung sướng đến nhường nào khi được cùng anh bay lên miền hạnh phúc. Anh biết không, giờ đây, trong từng hơi thở, trong mỗi giấc mơ, em vẫn đang bay lên, bay lên cùng anh khi em sống lại những giây phút đó”.

 

***

 

Bọn nhóc tì rất thích rình nhà Ngâu. Hiếu kỳ nhất là những lúc chúng thấy Ngâu ôm cái gối trong lòng, kiểu như mẹ ôm con. Cái gối nho nhỏ, được mặc quần áo hệt như em bé. Ngâu vừa hát ru, vừa vạch áo cho “con” bú. Hoặc Ngâu áp vào tai cái vỏ ốc màu trắng chừng bằng nắm tay, nói với “con”: “Sóng biển đang vỗ vào bờ nè con!” Hoặc Ngâu ôm “con” đi tới đi lui, vỗ về… Ngâu hay ru: “Ầu ơ… Gió đưa cây cải về trời. Rau răm ở lại chịu lời đắng cay.” Có bữa, để “con” nằm trên giường, Ngâu ngồi cạnh vừa ôm đàn, vừa hát, hết bài nọ tới bài kia: “Ngủ đi mộng vẫn bình thường. À ơi có tiếng thùy dương mấy bờ. Cây dài bóng xế ngẩn ngơ. Hồn em đã chín mấy mùa buồn đau...”

 

Thỉnh thoảng, Ngâu bồng “con” ra cửa, nhìn xa xăm về phía mặt sông lăn tăn sóng nhỏ, loang loáng, hanh hao nắng chiều, thầm thì dỗ dành con: “Nín đi con! Ba con về kìa!”

 

Bọn nhóc lè lưỡi, bỏ chạy.

 

***

 

Ở một nơi rất xa. Xa hàng muôn dặm. Thước đang nằm trên giường bỗng giật mình muốn chồm dậy nhưng không thể. (Thước đã nằm một chỗ chừng vài tháng nay, sau tai nạn hôm tới sân bay để về Việt Nam). Thước thở một cách khó nhọc. Trái tim đau đớn đến nhức nhối. Nước mắt ứa ra.

 

Hình như giọng Ngâu thoang thoảng đâu đây, rưng rưng, như gần như xa.

 

Thước ao ước được nói với Ngâu rằng, khi yêu người ta có thể vượt qua tất cả, nhưng không bao giờ bước qua được định mệnh. Tuy nhiên Thước đã im lặng sau nhiều ngày đêm suy nghĩ kỹ càng.

 

Trương thị Kim Chi

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Tôi có một số kỷ niệm với Miền Đông Hoa Kỳ. Nhớ những ngày cùng theo nhà thơ Giang Hữu Tuyên ôm báo dưới mưa tuyết lất phất. Nhớ những buổi chiều ngồi tới khuya ở nhà anh Ngô Vương Toại, một nhà báo nổi tiếng từ thơi sinh viên ở Sài Gòn vì bị bắn trên một sân khấu nhạc ngoài trời và cuối đời trở thành một nhà truyền thông nổi tiếng trên đài Á Châu Tự Do RFA. Tôi nhớ giáo sư Nguyễn Ngọc Bích, người cực kỳ uyên bác với vốn học và nghiên cứu, và cũng là người cực kỳ thơ mộng với các phân tích về thơ Việt Nam và quốc tế. Và nhớ tới họa sĩ Đinh Cường, người khi vừa mới tới định cư ở Hoa Kỳ là đã có những cuộc triển lãm sôi nổi.
Biết cụ từ lâu, nhưng chúng tôi không được vào lớp học của cụ, tuy vậy có nhiều lần thầy Nguyễn Đăng Thục, mời cụ thỉnh giảng ở đại học văn khoa Saïgon, chúng tôi đã được nghe những lời giảng giải, , những lời vàng ngọc của cụ, hôm đấy cụ nói về vấn đề “dinh tê”, là chỉ dậy cho thanh niên sinh viên tại sao lại có vấn đề dinh tê, là việc đi kháng chiến, rồi lại đổi ý về thành phố… đã lâu rồi, tôi vẫn nhớ lơ mơ là thầy giảng cặn kẽ từ đầu, từ ngôn từ… dinh là đi, là đi về (như trong câu: anh đưa nàng về dinh, vậy đó, vậy đó, phải đúng không, anh Nguyễn Viết Sơn?) còn tê là nhại theo chữ tây thời Pháp thuộc, ý nghĩa của chữ rentrée! Nếu tôi nhớ lơ mơ thì xin một chữ đại xá! Tại vì lâu quá lâu rồi.
William Shakespeare và Anne Hathaway thành vợ chồng vào năm 1582. Chàng mới mười tám tuổi, nàng hai mươi sáu và đang mang thai. Một năm sau, Susanna ra đời. Đến năm 1585, cặp song sinh Judith và Hamnet xuất hiện, khiến căn nhà nhỏ ở Stratford-upon-Avon đầy thêm tiếng trẻ. Trong khi Anne ở lại quê chăm con và giữ nếp nhà, Shakespeare phần lớn thời gian sống giữa London—cách Stratford gần trăm dặm—nơi ông theo đuổi sân khấu và chữ nghĩa. Những năm tháng ấy, ông vẫn đều đặn đi về, nhưng cuộc sống gia đình đa phần đặt trên vai Anne.
Nói đến thi ca “một thời” của Thầy thì khả năng nào để nói, chữ nghĩa nào để diễn đạt, và tư tưởng – tình cảm nào để thấu ý thơ. Thôi thì mình nói bằng tấm lòng chân thành, bằng chút ân tình quý kính mà Thầy trò một thời học tập, làm việc bên nhau. Do vậy, xin đừng bông đùa chữ nghĩa mà thất lễ. Tản mạn thi ca, người viết muốn nói đến vài ý thơ của Thầy đã rơi rớt đâu đó, ẩn núp dưới rặng chân mây, bên bờ vực thẳm, hay như là ủ mình nơi “không xứ” vượt thoát tử sinh của bậc Đại sĩ, mà hòa quyện với đời một thứ tình cảm thâm trầm, da diết của thi nhân.
LTS: Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ (1945-2023) là một học giả, nhà văn, nhà thơ, nhà phiên dịch Tam Tạng Kinh điển Phật Giáo của Việt Nam trong thời hiện đại. Thầy đã xuất bản hàng chục tác phẩm về Phật học, văn học và triết học. Thầy viên tịch vào ngày 24/11/2023 tại Chùa Phật Ân, Đồng Nai, Việt Nam. Việt Báo xin dành số báo đặc biệt kỳ này để tưởng niệm hai năm ngày Thầy viên tịch và cũng để tỏ lòng tri ân những đóng góp của Thầy cho nền văn hóa và văn học của Dân Tộc và Phật Giáo Việt Nam.
Với lòng kính cẩn và tri ân, xin được cùng hướng về vị Thầy chung của chúng ta: Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ, người đã một đời cống hiến cho sự nghiệp văn hoá, giáo dục và sự tồn vong của Chánh Pháp. Người là bậc Cao tăng, Thạc đức của Phật giáo Việt Nam. Người là hiện thân của Bồ-đề nguyện và Bồ-đề hành. Người là bậc Đại sĩ, bằng bi nguyện và hùng lực đã giữ vững con thuyền Đạo pháp trong lòng Dân tộc. Từ thuở thiếu thời, Người đã bộc lộ tài hoa, cốt cách và phẩm hạnh cao quý của Sa môn. Tuổi ba mươi đã phải khép lại những trang cảo thơm, lên rừng xuống biển, chịu lênh đênh cùng vận nước thăng trầm. Bản án tử hình không khiến Người dao động tâm tư, chỉ làm sáng thêm tinh thần “uy vũ bất năng khuất”. Tù đày và quản thúc không thể thay đổi được một người đã quyết tâm sống trọn vẹn với những giá trị mình đã lựa chọn.
Quán trọ là cõi tạm thế gian. Nẻo về là Niết-bàn lộ. Từ quán trọ đến Niết-bàn, nói xa thì muôn trùng vạn dặm của ba A-tăng-kỳ kiếp, mà nói gần thì chỉ cách nhau trong đường tơ kẽ tóc của một móng tâm. Tâm khởi động thì ở quán trọ. Tâm tịch lặng thì là Niết-bàn. Khi khởi tâm “nhớ nửa cung đàn” thì đang ở quán trọ. Nhưng hãy để ý chữ “nửa cung đàn” là cách ẩn dụ của nhà thơ Tuệ Sỹ. Nó diễn bày một cách tinh tế cảm thức siêu thoát của nhà thơ. Nhớ trọn cung đàn thì đó là thứ nhớ nhung bị vướng lụy của tình cảm phàm tình. Nhớ “nửa cung đàn” thì đó chỉ là dư âm lướt nhẹ qua tâm hồn rỗng lặng như cánh chim bay qua bầu trời xanh không để lại dấu vết gì. Thầy Tuệ Sỹ là người nghệ sĩ siêu thoát, như có lần nhà bình luận văn học Đặng Tiến đã viết về thơ của Thầy trong bài “Âm trầm Tuệ Sỹ”:“Thơ bao giờ cũng phản ảnh ba tính cách: môi trường xã hội trong lịch sử; ngôn ngữ trong những biến chuyển với thời đại; và tác giả, qua đời sống hàng ngày;
“Cụ tượng” – cái tên nghe vừa vụng, vừa ngang. Vụng, vì nó ngắt gọn một cách bất chấp quy phạm. Ngang, vì nó từ chối cả hệ thống gọi tên vốn dĩ đã quá đông đúc của nghệ thuật: nào “trừu tượng”, nào “biểu hiện”, nào “tối giản”. Bùi Chát không tham gia vào cuộc xếp loại ấy, anh chỉ muốn gọi đúng động tác của mình: cụ thể hóa những mảnh hỗn độn mù mờ bên trong.
Tôi không trừu tượng hóa thế giới hiện thực này. Khi vẽ, tôi chỉ cụ thể hóa những trừu tượng luôn có sẵn trong tôi. “Trừu tượng” đối với tôi không phải sự biến dạng hiện thực. Nó vốn tồn tại từ trước, trong những tầng hỗn độn mù mờ bên trong con người. Thứ đó không tên gọi, không hình dáng, như một khối đá chưa được đẽo gọt, một đám mây cuộn không thể nắm bắt. Khi vẽ, tôi chỉ làm công việc duy nhất: kéo nó ra ngoài, trao cho nó một hình thái bằng màu, bằng nét, bằng bố cục.
Mùa Thu ở Seattle hiện tại và mùa Thu ở làng Cau, tỉnh Thái Bình mấy mươi năm về trước cùng bềnh bồng trôi trong trái tim của một người di tản, như những con tằm qua bao bàn tay của người phụ nữ lao động thành tấm áo tơ đẹp như gấm trên nước Trung Hoa… mà người dệt lụa không bao giờ được mặc, và người mặc áo tơ tằm đó cũng không bao giờ biết được công lao và tài hoa của người làm nên sản phẩm quý đó.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.