Thông tin -- Đời sống
Xe điện VinFast VF8 trong phòng trưng bày ở thành phố Berkeley, miền bắc California (Ảnh: Bùi Văn Phú).
Chính quyền California vừa ban hành chính sách giới hạn việc bán xe chạy xăng dầu cho cư dân tiểu bang, với số bán xe mới chạy bằng điện phải tăng dần để rồi sẽ không cho bán xe mới có khí thải trong tiểu bang vào năm 2035. Theo chính sách này, đến năm 2035 cư dân California muốn mua xe mới thì chỉ có thể mua xe điện. Việc lưu hành các xe chạy xăng dầu đã đăng ký trước đó không bị ảnh hưởng trong việc mua đi bán lại. Luật mới qui định số xe điện được bán ra trong tiểu bang phải đạt 35% vào năm 2026, 68% vào năm 2030 và 100% vào năm 2035.
Đây là đề xướng của Thống đốc California Gavin Newsom hai năm trước, nay chính thức trở thành chính sách cho tiểu bang sau khi Tổng thống Joe Biden ký luật về biến đổi khí hậu. Tuy nhiên luật này của California sẽ gặp thử thách vì không phù hợp với luật liên bang và có thể không được thi hành nếu điều khoản miễn trừ dành cho các tiểu bang trong việc đặt ra các tiêu chí về khí thải không được Cơ quan Bảo vệ Môi sinh (EPA, Environment Protection Agency) phê chuẩn. California đã đi tiên phong, nếu được EPA chấp thuận, các tiểu bang Massachusetts, New York, Oregon, Vermont và Washington cũng sẽ theo sau về số lượng xe khí thải và xe điện được bán trong tương lai.
California có gần 40 triệu dân, đông nhất nước Mỹ, sẽ là thị trường tốt cho xe điện trong những thập niên tới. Tiểu bang đã và đang thu hút các công ti xe điện đem sản phẩm vào, trong đó có VinFast của Việt Nam là một công ti còn rất non trẻ, mới ra đời năm 2017, từ một đất nước đang phát triển, chưa được biết đến với những sản phẩm kỹ nghệ cao. Tháng 11 năm ngoái VinFast đã đưa hai mẫu xe điện VF e35 và VF e36 tham gia triển lãm ô tô tại thành phố Los Angeles, Hoa Kỳ để giới thiệu với khách hàng tương lai. Đây là lần đầu tiên một công ti ô tô từ Việt Nam mang mẫu sản phẩm vào Mỹ quảng cáo chào hàng. Qua tháng 1/2022, VinFast có 5 mẫu xe tham gia triển lãm sản phẩm điện tử CES ở Las Vegas. Tháng Tư, VinFast đem xe VF8 và VF9 trưng bày ở New York. Sau đó qua mạng truyền thông xã hội công ti đã bắt đầu chương trình khuyến mãi. Từ tháng 4 trên Facebook và một số báo mạng tại Hoa Kỳ có những quảng cáo mời khách hàng mua xe VinFast chỉ cần đặt cọc 200 đôla Mỹ. Một đợt khuyến mãi khác cho những ai đặt mua xe trước sẽ được ba đêm miễn phí ở khu nghỉ dưỡng VinPearl Nha Trang.
Trước sự kiện Việt Nam lần đầu tiên chuẩn bị đem ô tô ra bán ở nước ngoài, báo chí trong nước đồng loạt đưa tin đây là sự kiện nổi bật giúp cho Việt Nam nở mặt với thế giới, dù chưa biết khi nào mới thực sự thấy xe VinFast chạy bon bon trên đường phố Mỹ và lâu dài có được người tiêu dùng tín nhiệm hay không. Kế hoạch của VinFast là đem sản phẩm đến cho khách hàng tại Hoa Kỳ vào cuối năm nay. Sau các lần trưng bày xe mẫu, mấy tháng trước VinFast đã ký với tiểu bang North Carolina một thoả thuận để xây dựng một khu công nghiệp lắp ráp xe với số vốn đầu tư lên đến 4 tỉ đôla, tạo ra 7.500 việc làm trong tương lai.
Sau trưng bày xe mẫu tại các cuộc triển lãm, ở một vài khu vực như Quận Cam và vùng San Francisco nhiều người đã thấy một mẫu xe VinFast được đặt trong tủ kính trên một xe tải chạy lòng vòng qua phố, dừng ở chỗ đông người qua lại để quảng cáo. Qua đợt quảng cáo di động, công ti đã đem xe mẫu để ở một vài nơi có đông cư dân Việt, như tại Grand Century Mall ở San Jose.
Hình thức bên ngoài của xe điện VinFast ra sao? Ai chú ý và muốn mua thì chắc cũng đã thấy trên báo, trên tivi tiếng Việt hay đã có cơ hội xem được xe thực. Các mẫu xe VF8 và VF9 trông như xe SUV loại nhỏ. Còn máy xe ra sao thì chưa khách hàng tương lai nào được chạy thử. Vì sản phẩm được quảng cáo cho người Việt ở Mỹ nhiều hơn nên dân Mỹ ít người biết về một dòng xe điện có thương hiệu Việt Nam, đơn giản vì chưa thấy VinFast cho chạy quảng cáo trên tivi, báo chí Mỹ như nhiều xe thường xuyên quảng cáo khuyến mãi. Ba tháng trước VinFast chính thức khai trương 6 phòng trưng bày ở California, 3 ở miền nam tại các thành phố Santa Monica, San Diego và Commerce; và 3 trên miền bắc ở San Mateo, Corte Medera và Berkeley.
Tôi đã ghé phòng trưng bày xe VinFast ở Berkeley. Nhân viên tiếp thị có người gốc châu Á, có người gốc châu Âu. Một anh đã trả lời các câu hỏi rất chuyên nghiệp như bất cứ một nhân viên nào tại các nơi bán xe hơi ở Mỹ.
VinFast VF8 là chiếc xe duy nhất trong phòng trưng bày, giá căn bản 46 nghìn đôla và có bảo hành cho 125 nghìn miles (1 mile = 1.6 km) hay 10 năm. Như thế bảo hành về số miles của VinFast cao hơn xe Hyundai hay KIA của Nam Hàn, hơn 25 nghìn miles. Còn thời gian 10 năm cũng giống như hầu hết các xe mới bán ra tại Mỹ. Khác những xe điện đang có trên thị trường, pin của xe VinFast phải thuê theo giá 40 đôla cho 600 ev miles hay 120 đôla một tháng thì chạy không giới hạn. Khi hiệu năng pin xuống còn 70% công ti sẽ thay pin mới miễn phí.
Khách hàng đã đặt cọc 200 đôla để mua xe, nếu quyết định lấy xe và không khấu trừ số tiền đó vào giá thành thì sẽ được 3 tháng sạc bình điện nhanh. Về trạm nạp điện, công ti đã có kế hoạch xây dựng cả nghìn trạm sạc trên toàn tiểu bang California. Cũng theo nhân viên tiếp thị VinFast đã nhận khoảng 70 nghìn đơn đặt hàng, tháng Chín có xe cho khách hàng chạy thử và những chiếc xe đầu tiên sẽ được giao cho khách hàng ở Mỹ vào cuối năm nay. Mua xe VinFast, khách hàng ở Mỹ có thể được ưu đãi trả lại tiền thuế liên bang 7.500 đôla, từ chính sách khuyến khích dân dùng năng lượng sạch. VinFast dùng công nghệ vỏ xe từ Ý, máy xe từ Đức nhưng nếu dùng pin sản xuất với chất graphite từ Trung Quốc sẽ không được ưu đãi trừ thuế, vì để sản xuất ra hợp chất này sẽ gây ô nhiễm môi trường trầm trọng, không phù hợp với chính sách hiện hành của Hoa Kỳ.
VinFast VF8 và VF9 với giá trên dưới 50 nghìn đôla, nếu được ưu đãi trừ 7.500 đôla thuế thu nhập thì giá thành cũng không đắt lắm vì mẫu mã như SUV loại nhỏ, so với một xe Tesla dòng S hiện nay là khoảng 70 nghìn đôla.
Theo chính sách hiện có, công ti nào đã bán được trên 200 nghìn xe điện mỗi năm thì người mua không còn được trừ thuế. Trong nửa đầu năm nay Tesla đã bán ra 200 nghìn xe vì thế mua Tesla khách hàng không còn được ưu đãi 7.500 đôla tiền thuế thu nhập như trước. Theo trang mạng Energy.gov của chính phủ Mỹ, trong năm 2021 số xe điện bán ra là 445 nghìn, tăng gần gấp đôi so với năm 2020. Hiện nay số xe chạy bằng điện có đăng ký lưu hành mới chỉ chiếm 5% tổng số xe mới bán ra tại Hoa Kỳ. Nếu xe điện được người tiêu dùng tin tưởng thì thị phần còn mở rộng.
Một khảo sát mới đây của tạp chí Consumer Reports cho thấy hiện chỉ có 2% dân Mỹ làm chủ xe điện và 71% đang nghĩ đến việc mua xe điện. Tuy nhiên có 61% quan ngại về việc sạc bình và 52% quan ngại về giá của xe điện. Thị trường Mỹ hiện nay đã có xe điện với nhiều thương hiệu của Mỹ, Nhật, Nam Hàn, Đức. VinFast nhảy vào sẽ là cuộc tranh đua gắt vì phải chứng minh được chất lượng sản phẩm không kém các loại xe đang được nhiều người quen dùng. Vì mới vào thị trường nên VinFast chưa được tạp chí chuyên môn về xe, hay tạp chí thẩm định các sản phẩm giúp cho người tiêu dùng, nên chưa rõ thực chất của xe VinFast có những gì tốt, đẹp hay có gì chưa tốt.
Cùng với việc đưa xe VinFast vào Mỹ, tập đoàn VinGroup của tỉ phú Phạm Nhật Vượng còn có kế khoạch đưa VinFast lên sàn chứng khoán ở Phố Wall New York. Văn phòng của VinFast đã được di chuyển từ Việt Nam qua Singapore, vì theo lãnh đạo của công ti việc kế toán và kiểm toán trong nước chưa đạt tiêu chuẩn tài chính quốc tế, như thế rất khó để cơ quan SEC (U.S. Securities and Exchange Commission) cho lên sàn chứng khoán Hoa Kỳ. Điều làm cho giới đầu tư e ngại về tương lai VinFast là sự kiện hôm tháng Sáu vừa qua các giới chức cao cấp người nước ngoài làm việc cho VinFast bỗng dưng nghỉ việc, gồm Emmanuel Bret, phó tổng giám đốc thương mại toàn cầu; Franck Euvrard, phó tổng giám đốc phát triển sản xuất; Hong Bae, phó tổng giám đốc phát triển kỹ thuật; và Bruno Tavares đứng đầu về tài chánh (CFO).
Gần đây báo chí trong nước còn đưa tin về số nợ khổng lồ của VinGroup, lên đến 376 nghìn tỉ đồng, có phải là quá cao so với giá trị sản phẩm thực của công ti. Sau đó, từ hôm 30/8, nhiều báo ở Việt Nam lại đăng bài nói rằng các chỉ số tài chính của VinGroup vẫn đang ở ngưỡng “rất an toàn”.
Một số người vẫn nghi ngờ, cho rằng tập đoàn VinGroup của ông Phạm Nhật Vượng, với Bộ Chính trị đứng sau, nhất quyết không để những chỉ trích hay thông tin không tốt về VinFast được loan truyền. Hiện nay bà Lê Thị Thu Thuỷ là bề mặt của VinFast trên thương trường quốc tế. Liệu bà có đủ uy tín và kinh nghiệm để thuyết phục những nhà đầu tư bỏ tiền mua cổ phiếu của VinFast một khi lên được sàn chứng khoán Phố Wall.
Mọi việc đang chậm lại. Lãnh đạo của VinFast đã phải đẩy lùi các kế hoạch để sản phẩm có mặt tại thị trường Mỹ và lên sàn chứng khoán qua năm 2023. Sau vài năm sản xuất xe chạy bằng xăng dầu ở Việt Nam, VinFast nay cũng đã quyết định ngưng sản xuất loại xe này và chỉ còn sản xuất xe điện. Đến nay chưa có những đánh giá khách quan về xe VinFast trong thị trường Hoa Kỳ vì sản phẩm chưa có khách hàng sử dụng. Thời gian sẽ cho biết xe điện VinFast có được người sử dụng đánh giá cao hay không?
Xe VinFast chưa chạy trên đường phố Mỹ mà sau lần đem xe đi triển lãm ở Los Angeles vào tháng 11, 2021 báo chí trong nước đã ca ngợi VinFast lên tận mây xanh. Trước khi đem 5 mẫu xe đến Las Vegas tham gia triển lãm vào đầu tháng 1/2022, báo mạng Soha ngày 16/12/2021 chạy tít: “20 ngày nữa VinFast sẽ khuynh đảo thị trường, đi trước các ‘ông lớn’ thế giới cả chục năm” và tiểu tựa: “VinFast sẽ đi trước Bentley 8 năm, Toyota 13 năm, Honda 28 năm.”
Cùng lúc có những người làm khuyến mãi cho VinFast, như một đăng tải trên Facebook của Dương Văn Minh: “Tính đến 14h ngày 6/1/2022, VinFast đã nhận được 11.685 đơn đặt hàng cho hai mẫu ô tô điện VF 8 và VF 9 tại thị trường Việt Nam, xác lập một kỷ lục vô tiền khoáng hậu với trung bình gần 2.000 đơn đặt hàng mỗi giờ. Con số này mới tính riêng thị trường nội địa, chưa bao gồm Mỹ, Canada và châu Âu.”
Tôi hỏi một người trong nước về số người Việt làm chủ xe VinFast, anh cho biết đường phố vẫn nhiều xe Nhật vì dân mình chuộng Toyota, Honda, Lexus hơn. Anh nói có những đại gia tiêu đôla như đốt tiền âm phủ nên việc mua một chiếc VinFast chẳng tốn kém, sử dụng ít lâu có hư hỏng cũng không tiếc.
Mười năm trước, cà phê Trung Nguyên của Việt Nam từng muốn giành chiếm thị trường của Starbucks. Cho đến nay Trung Nguyên vẫn chỉ thấy bán trong các siêu thị Việt Nam ở Mỹ mà chưa có quán nào được mở ra chào đón khách uống cà phê sành điệu để cạnh tranh với Starbucks.
Chất lượng của xe VinFast chưa biết ra sao. Ai sẽ bỏ 50 nghìn đôla để mua xe trong thời gian đầu chào hàng ở Mỹ, có phải họ là những âm binh, xài đôla như tiền âm phủ? Hay như một anh bạn có nhận xét danh hiệu VinFast nghe hấp dẫn và đáng chú ý, vì giống như trong loạt phim “Fast and Furious” của Hollywood với những màn đua xe làm khán giả nghẹt thở.
– Bùi Văn Phú
(Bài viết phản ánh quan điểm riêng của tác giả, một giảng viên đại học cộng đồng và là nhà báo tự do từ vùng Vịnh San Francisco).
Gửi ý kiến của bạn
