Hôm nay,  

Thiếu ngủ: nên uống cà phê hay ngủ bù một giấc ngắn?

25/08/202300:00:00(Xem: 1767)
 
caphe
Không gì có thể thay thế cho giấc ngủ. Thiếu ngủ có thể gây ra những tác động tiêu cực sâu sắc đến cả cơ thể và não bộ chúng ta. (Nguồn: pixabay.com)
 
Không thể phủ nhận tầm quan trọng của giấc ngủ. Mọi người đều cảm thấy khoang khoái hơn sau một đêm ngon giấc, và thiếu ngủ có thể gây ra những tác động tiêu cực sâu sắc đến cả cơ thể và não bộ. Vậy nên, nếu bị thiếu ngủ, ta nên làm gì để bù đắp? Nói cách khác, làm thế nào để có thể ngủ ít hơn mà vẫn đạt hiệu suất cao nhất?
 
Sau một số nghiên cứu ban đầu về tình trạng thiếu ngủ và những sai sót do thiếu ngủ, nhóm nghiên cứu tại Sleep and Learning Lab của Michigan State University, dẫn đầu bởi Kimberly Fenn, muốn tìm hiểu xem liệu có những biện pháp nào có thể can thiệp để đảo ngược tác động tiêu cực của việc thiếu ngủ.
 
Câu trả lời rất đơn giản: Không gì có thể thay thế cho giấc ngủ.
 
Thiếu ngủ làm suy giảm nhận thức
 
Trong nhiều năm, các khoa học gia đã biết rằng thiếu ngủ làm giảm khả năng duy trì sự chú ý. Trong nghiên cứu, khi được yêu cầu làm một nhiệm vụ khá đơn giản: theo dõi màn hình máy tính và nhấn một nút bất cứ khi nào có chấm đỏ xuất hiện, những người bị thiếu ngủ dễ bị mất tập trung hơn. Họ không chú ý khi chấm đỏ sáng lên và phản hồi chậm hơn nửa giây. Sự mất chú ý này là do áp lực buồn ngủ tích tụ, và càng xảy ra nhiều hơn tại các thời điểm trong chu kỳ sinh học 24 giờ mà cơ thể cho là cần phải ngủ.
 
Nghiên cứu về ảnh hưởng của việc thiếu ngủ đối với các kiểu suy nghĩ phức tạp hơn đã cho ra nhiều kết quả khác nhau. Vì vậy, nhóm nghiên cứu tìm hiểu xem sau việc thức suốt một đêm ảnh hưởng như thế nào đến các kiểu suy nghĩ. Họ yêu cầu những người tham gia thực hiện các nhiệm vụ khác nhau vào buổi tối, sau đó chỉ định ngẫu nhiên ai sẽ được về nhà ngủ còn ai sẽ cần thức trắng đêm trong phòng thí nghiệm. Tất cả mọi người sẽ quay trở lại vào buổi sáng và làm các nhiệm vụ về nhận thức.
 
Cùng với sự suy giảm khả năng chú ý, nhóm nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng thiếu ngủ sẽ khiến cho người ta dễ mắc lỗi trong các nhiệm vụ cần làm đúng bước (placekeeping). Placekeeping là khả năng làm việc gì đó qua một loạt các bước theo thứ tự mà không được bỏ qua hoặc lặp lại bất kỳ bước nào. Thí dụ như trong việc làm bánh theo công thức trong trí nhớ, mắc lỗi là khi người ta quên bỏ trứng hoặc vô tình bỏ muối tới hai lần.
 
Cà phê có thể thay thế cho giấc ngủ?
 
Tiếp theo, nhóm nghiên cứu bắt đầu thử nghiệm những cách khác nhau để có thể bù đắp cho việc thiếu ngủ. Quý vị thường sẽ làm gì nếu đêm trước ngủ không đủ giấc? Nhiều người sẽ tìm đến cà phê hoặc nước tăng lực. Một cuộc khảo sát năm 2022 cho thấy hơn 90% người dân ở Hoa Kỳ tiêu thụ một số dạng caffein hàng ngày. Vậy nên nhóm nghiên cứu muốn tìm hiểu xem liệu caffein có giúp duy trì sự chú ý và tránh những sai sót do thiếu ngủ hay không.
 
Điều thú vị là nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng caffein cải thiện khả năng chú ý ở những người thiếu ngủ tốt đến mức hiệu suất của họ tương tự như những người ngủ đủ giấc. Và caffein cũng giúp những người ngủ đủ giấc tăng hiệu suất. Tức là, caffein giúp mọi người duy trì sự tập trung, không chỉ ở những người mất ngủ. Kết quả này không có gì ngạc nhiên, bởi vì nhiều nghiên cứu khác cũng có kết quả tương tự.
 
Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu nhận thấy rằng caffein không giúp giảm sai sót trong nhiệm vụ placekeeping, cả ở nhóm thiếu ngủ và nhóm ngủ đủ giấc. Điều này có nghĩa là nếu quý vị bị thiếu ngủ, caffein có thể giúp quý vị tỉnh táo và chơi Candy Crush, nhưng sẽ không giúp quý vị vượt qua bài thi toán đại số.
 
Những giấc ngủ ngắn có thể bù đắp không?
 
Caffein là một cách nhân tạo để bù đắp khi bị mất ngủ. Nhóm nghiên cứu cũng lập luận rằng có lẽ cách tốt nhất để bù đắp khi bị mất ngủ là ngủ bù. Có thể quý vị vẫn thường nghe nói rằng những giấc ngủ ngắn (naps) trong ngày sẽ giúp tăng cường năng lượng và hiệu suất, nên cũng khá hợp lý nếu nghĩ rằng ngủ một giấc ngắn vào ban đêm cũng sẽ có tác dụng tương tự.
 
Nhóm nghiên cứu đã cho một số người tham gia được chợp mắt trong 30 - 60 phút trong khoảng thời gian thức đêm từ 4 giờ sáng đến 6 giờ sáng. Khoảng thời gian này là lúc kém tỉnh táo nhất trong chu kỳ sinh học. Họ phát hiện ra rằng những người được chợp mắt cũng không làm tốt các nhiệm vụ hơn hơn so với những người thức trắng đêm.
 
Do đó, một giấc ngủ ngắn vào giữa đêm không mang lại lợi ích rõ rệt nào đối với hiệu suất nhận thức sau một đêm thiếu ngủ nói chung.
 
Tóm lại, dù rằng caffein có thể giúp chúng ta tỉnh táo và tập trung hơn, nhưng nó có thể sẽ không giúp ích gì trong những công việc đòi hỏi phải suy nghĩ phức tạp. Và dù một giấc ngủ ngắn có thể khiến ta cảm thấy đỡ mệt hơn vào những đêm cần phải thức, nhưng nó có thể sẽ không giúp ích gì cho hiệu suất công việc.
 
Cho nên, ngủ đủ giấc là điều cần thiết cho tâm trí và não bộ của chúng ta, và không gì có thể thay thế được giấc ngủ.
 
Cung Đô biên dịch

Nguồn: “Can coffee or a nap make up for sleep deprivation? A psychologist explains why there’s no substitute for shut-eye” của Kimberly Fenn, được đăng trên trang TheConversation.
 

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
1234567Trang sauTrang cuối

Có một câu hỏi thường trực trong tâm trí người tiêu dùng là: “Nên chọn rau củ quả tươi hay đông lạnh?” Trái với quan niệm phổ biến cho rằng đồ đông lạnh chưa ít chất dinh dưỡng hơn đồ tươi, các nghiên cứu khoa học và nhiều chuyên gia lại cho thấy một bức tranh khác, phức tạp và thú vị hơn nhiều. Một nghiên cứu đã so sánh giá trị dinh dưỡng của nhiều loại thực phẩm như bắp, cà rốt, bông cải xanh (broccoli), rau cải bó xôi (spinach), các loại đậu, đậu xanh, dâu tây (strawberries) và dâu xanh (blueberries) ở hai dạng đồ tươi và đồ đông lạnh. Kết quả cho thấy lượng vitamin trong rau củ quả đông lạnh “tương đương hoặc thậm chí cao hơn” so với rau củ quả tươi. Các nghiên cứu khác cũng xác nhận rằng sự khác biệt lớn về hàm lượng dinh dưỡng giữa hai loại thực phẩm này chỉ xảy ra khi rau củ quả tươi bị mất dưỡng chất sau vài ngày để trong tủ lạnh.

Đi bộ là một trong những hình thức vận động đơn giản và phổ biến nhất để giữ sức khỏe. Thế nhưng, chỉ cần thử bước lùi vài bước, lợi ích thậm chí còn nhiều hơn. Đi bộ kiểu ngược về phía sau, đi lùi, hay còn gọi là “retro walking,” đang ngày càng thu hút sự quan tâm của giới nghiên cứu và thể thao. Không chỉ giúp cải thiện thăng bằng, phương pháp này còn kích thích những nhóm bắp thịt ít được sử dụng và thậm chí còn có tác dụng tích cực đến não bộ.

Sự sống trên Trái Đất tuy phức tạp nhưng lại được hình thành từ một số ít thành phần cơ bản. Chẳng hạn, DNA và RNA của chúng ta chỉ được cấu tạo thành từ năm nucleobase, trong khi khoảng 90.000 loại protein khác nhau trong cơ thể đều được tạo nên từ 20 loại axit amin. Mẫu vật mà tàu vũ trụ OSIRIS-REx đem về trái đất từ tiểu hành tinh Bennu cho thấy sự hiện diện của cả 5 loại nucleobase – adenine, guanine, cytosine, thymine và uracil, cùng với các chất khoáng chưa từng thấy trước đây trong đá ngoài vũ trụ. Kết quả nghiên cứu, được công bố trên tạp chí Nature Astronomy, còn cho thấy Bennu chứa nhiều loại muối khác nhau, vốn được cho là có vai trò quan trọng trong giai đoạn sơ khai của sự sống.

Dopamine, thường được mệnh danh là “hormone hạnh phúc,” từ lâu đã được xem như nguồn cơn của những cảm xúc vui vẻ, phấn khởi sau những lần mua sắm thỏa thích hay thưởng thức một tô phở ngon lành. Sự quan tâm đối với dopamine được thể hiện rõ ràng qua hàng ngàn clip trên TikTok, mọi người chia sẻ cách điều chỉnh dopamine, từ việc tìm cách tăng cường hoặc hạn chế dopamine hàng ngày, cho đến các khái niệm như “cao trào dopamine” (dopamine rushes), “thiếu hụt dopamine” (dopamine withdrawals), “cai dopamine” (dopamine fasts), hay “tái thiết lập dopamine” (dopamine resets).

Trong cuộc sống tất bật hàng ngày để mưu sinh, có người luôn thấy mình không có đủ thời gian để nghỉ ngơi và giải trí. Thậm chí có người làm ‘đầu tắt mặt tối’ cả đời mà vẫn không thấy đủ. Họ muốn có thêm thì giờ để làm những việc mình thích. Nhưng khổ nỗi, mỗi ngày chỉ có 24 giờ, mỗi năm chỉ có 12 tháng, và những người sống hơn 100 tuổi thì chẳng có mấy ai? Tuy nhiên, làm việc nhiều quá sẽ dễ đưa tới căng thẳng về thể chất và tinh thần để rồi kéo theo nhiều hệ quả tiêu cực, mà trong đó có việc sút giảm năng suất lao động và bệnh hoạn. Những nghiên cứu của y học ngày nay đã cho chúng ta thấy điều đó và khuyên con người nên có thì giờ cho sự nghỉ ngơi và giải trí.

Với lượng thông tin khổng lồ trong tầm tay, ngày nay chúng ta thường có xu hướng đọc lướt để tiếp nhận nội dung nhanh chóng. Nhưng các chuyên gia nghĩ gì về thói quen đọc này—và liệu bạn có nên thay đổi cách đọc của mình?

Tại sao không thử làm theo những cách mà khoa học ủng hộ này để đem lại hạnh phúc nhiều hơn trong đời bạn? Một vài người sinh ra hạnh phúc hơn những người khác. Nhưng cho dù bạn thuộc loại người ca hát yêu đời trong lúc tắm và nhảy múa trong mưa, hay là loại người có khuynh hướng khắc khổ hơn, thì hạnh phúc không chỉ là điều gì đó xảy ra đối với chúng ta. Tất cả chúng ta có thể thay đổi tập quán để theo đuổi nó nhiều hơn trong cuộc sống của mình.

Bộ trưởng Tư pháp Hoa Kỳ là một trong những vị trí quan trọng nhất trong nhánh hành pháp liên bang, với vai trò đứng đầu Bộ Tư pháp (DOJ) và chịu trách nhiệm thực thi pháp luật. Nhưng công việc cụ thể của bộ trưởng tư pháp là gì?

Cháy rừng khiến khói lửa bao trùm bầu trời Los Angeles trong khi lực lượng cứu hỏa đang nỗ lực dập lửa. Những trận hỏa hoạn kinh hoàng đã càn quét qua khu vực, thiêu rụi hơn 10,000 công trình, phần lớn là nhà dân, biến nhiều khu vực như Pacific Palisades, Altadena, Pasadena và các cộng đồng khác ở California chỉ còn lại hoang tàn. Khi lệnh sơ tán được gỡ bỏ và người dân bắt đầu trở về nhà, một mối nguy hiểm khác đang rình rập và đe dọa mọi người: ô nhiễm nguồn nước uống. Điều đáng lo ngại là nhiều người không nhận ra rằng hệ thống cung cấp nước uống có thể bị ảnh hưởng nặng nề bởi cháy rừng cùng nguy cơ các hóa chất độc hại có thể xâm nhập vào nguồn nước.

Số người đọc sách để cho vui có vẻ đã và đang sút giảm dần. Năm mươi phần trăm (50%) người lớn tuổi tại Anh Quốc nói rằng họ không đọc sách thường xuyên (tăng 42% từ năm 2015) và hầu hết mọi người ở lớp tuổi từ 16 đến 24 nói rằng họ chưa bao giờ đọc sách, theo nghiên cứu của The Reading Agency cho biết. Nhưng điều đó ngụ ý gì? Sự ưa thích của con người đối với việc xem video thay vì đọc văn bản có ảnh hưởng tới não bộ hay sự tiến hóa của chúng ta không? Những người đọc sách giỏi thực sự có cấu trúc não bộ gì? Nghiên cứu mới của Mikael Roll, một giáo sư âm vị học của Đại Học Lund University, Thụy Điển, được in trong tạp chí Neuroimage, đã tìm ra câu trả lời cho những điều đó.
1234567Trang sauTrang cuối
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.