Hôm nay,  

Băng Trên Mặt Trăng Quan Trọng Đến Mức Nào Mà Người Ta Đua Nhau Tìm Kiếm?

24/11/202300:00:00(Xem: 3975)
bang mat trang

Các cực của Mặt trăng đã mê hoặc con người trong nhiều thập niên, nhiều khoa học gia tin rằng nước trên Mặt Trăng đã có từ hàng tỷ năm trước, tích tụ trong một số miệng hố va chạm ở những nơi bị che khuất vĩnh viễn. (Nguồn: pixabay.com)

‘Xây dựng một trạm vũ trụ trên Mặt trăng’ – thoạt nghe, điều này có vẻ giống như một bộ phim khoa học viễn tưởng. Nhưng hiện nay, mỗi sứ mệnh mới nhằm khám phá Mặt trăng sẽ đưa ý tưởng đó nhích gần đến thực tế thêm một chút. Các khoa học gia đang hướng mục tiêu tới các hồ chứa băng trên Mặt trăng, có thể nằm ở những nơi bị che khuất vĩnh viễn trên Mặt trăng (nửa không nhìn thấy được của Mặt trăng), hay còn gọi là PSR. Đây là chìa khóa để có thể xây dựng bất kỳ loại cơ sở hạ tầng bền vững nào trên Mặt trăng.
 
Vào cuối tháng 8 năm 2023, tàu vũ trụ Chandrayaan-3 của Ấn Độ đã đáp xuống bề mặt vùng cực nam của Mặt trăng, nơi được nghi ngờ là có thể chứa băng. Cuộc đổ bộ này đánh dấu một cột mốc quan trọng không chỉ đối với Ấn Độ mà còn đối với cộng đồng khoa học nói chung.
 
Đối với các khoa học gia về hành tinh, những dữ liệu thu thập được từ các thiết bị trên tàu đổ bộ Vikram và tàu thám hiểm Pragyan của Chandrayaan-3 mang lại cái nhìn cận cảnh về các khu vực có nhiều khả năng chứa băng nhất trên Mặt trăng. Những quan sát trước đây cho thấy băng hiện diện ở một số nơi bị che khuất vĩnh viễn, nhưng các ước tính được đưa ra về số lượng, hình thức và sự phân bố của các lớp băng này lại rất khác nhau.
 
Trầm tích băng ở các vùng cực
 
Nhóm nghiên cứu của Giảng sư Paul Hayne tại Atmospheric and Space Physics đặt mục tiêu tìm hiểu về nguồn gốc của nước trên Mặt trăng. Có giả thuyết cho rằng nước có nguồn gốc từ các sao chổi hoặc tiểu hành tinh đâm vào Mặt trăng, cũng có giả thuyết cho rằng là từ hoạt động của núi lửa và gió Mặt trời.
 
Mỗi sự kiện này đều để lại dấu vết hóa học riêng biệt, nên nếu có thể nhìn thấy những dấu vết đó, chúng ta có thể truy ra được nguồn gốc của nước (trên Mặt trăng). Thí dụ, nếu băng trên Mặt trăng được tạo ra từ hoạt động của núi lửa chứ không phải sao chổi, thì lượng lưu huỳnh trong các lớp băng sẽ cao hơn.
 
Giống như nước, lưu huỳnh là nguyên tố “dễ bay hơi” trên Mặt trăng, vì trên bề mặt Mặt trăng, tính chất của lưu huỳnh không được ổn định. Nó dễ dàng bốc hơi vào không gian. Với tính chất không ổn định như vậy, lưu huỳnh sẽ chỉ tích tụ ở những phần thật lạnh giá của Mặt trăng.
 
Mặc dù tàu đổ bộ Vikram không hạ cánh ở nơi bị che khuất vĩnh viễn, nhưng nó đã đo được nhiệt độ ở vĩ độ cao phía nam là 69.37°S, và tìm thấy lưu huỳnh trong các hạt đất trên bề mặt Mặt trăng. Dữ liệu về lưu huỳnh rất hấp dẫn, bởi vì lưu huỳnh có thể dẫn tới nguồn gốc nước trên Mặt trăng.
 
Vì vậy, các khoa học gia có thể sử dụng nhiệt độ như một cách để tìm ra nơi mà những chất dễ bay hơi như thế này có thể tồn tại. Các dữ liệu về nhiệt độ mà Chandrayaan-3 thu thập được có thể cho phép các khoa học gia kiểm tra các mô hình về độ bốc hơi và tìm hiểu xem phần lưu huỳnh tại địa điểm hạ cánh đã tích tụ được bao lâu.
 
Những công cụ để khám phá
 
Vikram và Pragyan là những con tàu mới nhất trong loạt tàu vũ trụ đã giúp các khoa học gia nghiên cứu về nước trên Mặt trăng. Tàu Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO) của NASA được phóng vào năm 2009 và đã dành nhiều năm để quan sát Mặt trăng từ quỹ đạo. Dữ liệu mà nó thu thập được sử dụng để nghiên cứu về sự phân bố, hình thức và lượng nước dồi dào trên các cực của Mặt trăng.
 
Cả tàu quỹ đạo Chandrayaan-1 của Ấn Độ và LRO đều cho phép các khoa học gia xác định băng ở những nơi bị che khuất vĩnh viễn bằng cách đo lường dấu vết hóa học của nước. Họ đã xác định băng nước chắc chắn có tồn tại ở một số khu vực lạnh nhất ở các cực của Mặt trăng, nhưng vẫn chưa rõ tại sao phần chứa băng lại chỉ có bấy nhiêu mà không có diện tích rộng hơn.
 
Ngược lại, trên Sao Thủy, những nơi bị che khuất vĩnh viễn tràn ngập băng. Trong nhiều năm, các khoa học gia đã biết rõ là cần phải xuống được bề mặt Mặt trăng và thực hiện các phép đo chi tiết hơn về lưu huỳnh. Và tàu đổ bộ Vikram đã đặt những viên gạch đầu tiên.
 
Nhiệm vụ thám hiểm Mặt trăng trong tương lai
 
NASA đặt mục tiêu thám hiểm cực nam Mặt trăng. Trước khi khởi động sứ mệnh Artemis III đưa các phi hành gia đáp xuống trên bề mặt Mặt trăng, chương trình Commercial Lunar Payloads Services sẽ cử nhiều tàu đổ bộ và tàu thám hiểm đi tìm kiếm băng bắt đầu từ cuối năm 2023.
 
Sứ mệnh Artemis II đang được dự kiến vào cuối năm 2024 hoặc đầu năm 2025, cho tàu vũ trụ bay một vòng qua phía sau Mặt trăng (nửa bị khuất) và quay trở lại Trái đất.
 
Hệ thống Lunar Compact Infrared Imaging System (L-CIRiS), các camera hồng ngoại, sẽ thực hiện các phép đo nhiệt độ và nghiên cứu thành phần trên bề mặt của Mặt trăng. Camera L-CIRiS gần đây đã trải qua quá trình đánh giá cuối cùng trước khi được bàn giao cho NASA, tàu vũ trụ được gắn L-CIRiS dự kiến sẽ được phóng vào cuối năm 2026.
 
Trước L-CIRiS, sứ mệnh thám hiểm VIPER dự kiến sẽ khởi động vào cuối năm 2024, hướng tới vùng cực nam Mặt trăng. Tàu thám hiểm sẽ mang theo các thiết bị tìm kiếm băng ở các miệng hố siêu nhỏ và lạnh giá. Chúng được cho là chứa một lượng nước đáng kể và dễ tiếp cận hơn những nơi bị che khuất vĩnh viễn rộng lớn.
 
Một mục tiêu dài hạn của L-CIRiS và chương trình Commercial Lunar Payload Services của NASA là tìm một địa điểm thích hợp để xây trạm vũ trụ lâu dài trên Mặt trăng. Các phi hành gia có thể ở lại trạm này, có khả năng tương tự như trạm McMurdo ở Nam Cực, nhưng trạm sẽ cần phải tự túc phần nào. Việc vận chuyển nước lên Mặt trăng cực kỳ tốn kém, nên buộc phải đặt trạm vũ trụ ở gần các hồ chứa băng.
 
Trong sứ mệnh Artemis III, các phi hành gia của NASA sẽ sử dụng thông tin được thu thập bởi chương trình Commercial Lunar Payload Services và các sứ mệnh khác, kể cả Chandrayaan-3, để đánh giá đâu là những địa điểm tốt nhất để thu thập mẫu. Các dự liệu từ Chandrayaan-3 và L-CIRiS rất quan trọng đối với thành công của Artemis. Do đó, sự hợp tác giữa tất cả các cơ quan không gian trên thế giới đang trở thành chìa khóa quan trọng mở cửa cho thời đại mà con người có thể hiện diện và trụ lại lâu dài trên Mặt trăng.
 
Yến Nguyễn biên dịch
Nguồn: “Scientists suspect there’s ice hiding on the Moon, and a host of missions from the US and beyond are searching for it” của Paul Hayne, được đăng trên trang TheConversation.com.
 

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
1234567Trang sauTrang cuối

Có một câu hỏi thường trực trong tâm trí người tiêu dùng là: “Nên chọn rau củ quả tươi hay đông lạnh?” Trái với quan niệm phổ biến cho rằng đồ đông lạnh chưa ít chất dinh dưỡng hơn đồ tươi, các nghiên cứu khoa học và nhiều chuyên gia lại cho thấy một bức tranh khác, phức tạp và thú vị hơn nhiều. Một nghiên cứu đã so sánh giá trị dinh dưỡng của nhiều loại thực phẩm như bắp, cà rốt, bông cải xanh (broccoli), rau cải bó xôi (spinach), các loại đậu, đậu xanh, dâu tây (strawberries) và dâu xanh (blueberries) ở hai dạng đồ tươi và đồ đông lạnh. Kết quả cho thấy lượng vitamin trong rau củ quả đông lạnh “tương đương hoặc thậm chí cao hơn” so với rau củ quả tươi. Các nghiên cứu khác cũng xác nhận rằng sự khác biệt lớn về hàm lượng dinh dưỡng giữa hai loại thực phẩm này chỉ xảy ra khi rau củ quả tươi bị mất dưỡng chất sau vài ngày để trong tủ lạnh.

Đi bộ là một trong những hình thức vận động đơn giản và phổ biến nhất để giữ sức khỏe. Thế nhưng, chỉ cần thử bước lùi vài bước, lợi ích thậm chí còn nhiều hơn. Đi bộ kiểu ngược về phía sau, đi lùi, hay còn gọi là “retro walking,” đang ngày càng thu hút sự quan tâm của giới nghiên cứu và thể thao. Không chỉ giúp cải thiện thăng bằng, phương pháp này còn kích thích những nhóm bắp thịt ít được sử dụng và thậm chí còn có tác dụng tích cực đến não bộ.

Sự sống trên Trái Đất tuy phức tạp nhưng lại được hình thành từ một số ít thành phần cơ bản. Chẳng hạn, DNA và RNA của chúng ta chỉ được cấu tạo thành từ năm nucleobase, trong khi khoảng 90.000 loại protein khác nhau trong cơ thể đều được tạo nên từ 20 loại axit amin. Mẫu vật mà tàu vũ trụ OSIRIS-REx đem về trái đất từ tiểu hành tinh Bennu cho thấy sự hiện diện của cả 5 loại nucleobase – adenine, guanine, cytosine, thymine và uracil, cùng với các chất khoáng chưa từng thấy trước đây trong đá ngoài vũ trụ. Kết quả nghiên cứu, được công bố trên tạp chí Nature Astronomy, còn cho thấy Bennu chứa nhiều loại muối khác nhau, vốn được cho là có vai trò quan trọng trong giai đoạn sơ khai của sự sống.

Dopamine, thường được mệnh danh là “hormone hạnh phúc,” từ lâu đã được xem như nguồn cơn của những cảm xúc vui vẻ, phấn khởi sau những lần mua sắm thỏa thích hay thưởng thức một tô phở ngon lành. Sự quan tâm đối với dopamine được thể hiện rõ ràng qua hàng ngàn clip trên TikTok, mọi người chia sẻ cách điều chỉnh dopamine, từ việc tìm cách tăng cường hoặc hạn chế dopamine hàng ngày, cho đến các khái niệm như “cao trào dopamine” (dopamine rushes), “thiếu hụt dopamine” (dopamine withdrawals), “cai dopamine” (dopamine fasts), hay “tái thiết lập dopamine” (dopamine resets).

Trong cuộc sống tất bật hàng ngày để mưu sinh, có người luôn thấy mình không có đủ thời gian để nghỉ ngơi và giải trí. Thậm chí có người làm ‘đầu tắt mặt tối’ cả đời mà vẫn không thấy đủ. Họ muốn có thêm thì giờ để làm những việc mình thích. Nhưng khổ nỗi, mỗi ngày chỉ có 24 giờ, mỗi năm chỉ có 12 tháng, và những người sống hơn 100 tuổi thì chẳng có mấy ai? Tuy nhiên, làm việc nhiều quá sẽ dễ đưa tới căng thẳng về thể chất và tinh thần để rồi kéo theo nhiều hệ quả tiêu cực, mà trong đó có việc sút giảm năng suất lao động và bệnh hoạn. Những nghiên cứu của y học ngày nay đã cho chúng ta thấy điều đó và khuyên con người nên có thì giờ cho sự nghỉ ngơi và giải trí.

Với lượng thông tin khổng lồ trong tầm tay, ngày nay chúng ta thường có xu hướng đọc lướt để tiếp nhận nội dung nhanh chóng. Nhưng các chuyên gia nghĩ gì về thói quen đọc này—và liệu bạn có nên thay đổi cách đọc của mình?

Tại sao không thử làm theo những cách mà khoa học ủng hộ này để đem lại hạnh phúc nhiều hơn trong đời bạn? Một vài người sinh ra hạnh phúc hơn những người khác. Nhưng cho dù bạn thuộc loại người ca hát yêu đời trong lúc tắm và nhảy múa trong mưa, hay là loại người có khuynh hướng khắc khổ hơn, thì hạnh phúc không chỉ là điều gì đó xảy ra đối với chúng ta. Tất cả chúng ta có thể thay đổi tập quán để theo đuổi nó nhiều hơn trong cuộc sống của mình.

Bộ trưởng Tư pháp Hoa Kỳ là một trong những vị trí quan trọng nhất trong nhánh hành pháp liên bang, với vai trò đứng đầu Bộ Tư pháp (DOJ) và chịu trách nhiệm thực thi pháp luật. Nhưng công việc cụ thể của bộ trưởng tư pháp là gì?

Cháy rừng khiến khói lửa bao trùm bầu trời Los Angeles trong khi lực lượng cứu hỏa đang nỗ lực dập lửa. Những trận hỏa hoạn kinh hoàng đã càn quét qua khu vực, thiêu rụi hơn 10,000 công trình, phần lớn là nhà dân, biến nhiều khu vực như Pacific Palisades, Altadena, Pasadena và các cộng đồng khác ở California chỉ còn lại hoang tàn. Khi lệnh sơ tán được gỡ bỏ và người dân bắt đầu trở về nhà, một mối nguy hiểm khác đang rình rập và đe dọa mọi người: ô nhiễm nguồn nước uống. Điều đáng lo ngại là nhiều người không nhận ra rằng hệ thống cung cấp nước uống có thể bị ảnh hưởng nặng nề bởi cháy rừng cùng nguy cơ các hóa chất độc hại có thể xâm nhập vào nguồn nước.

Số người đọc sách để cho vui có vẻ đã và đang sút giảm dần. Năm mươi phần trăm (50%) người lớn tuổi tại Anh Quốc nói rằng họ không đọc sách thường xuyên (tăng 42% từ năm 2015) và hầu hết mọi người ở lớp tuổi từ 16 đến 24 nói rằng họ chưa bao giờ đọc sách, theo nghiên cứu của The Reading Agency cho biết. Nhưng điều đó ngụ ý gì? Sự ưa thích của con người đối với việc xem video thay vì đọc văn bản có ảnh hưởng tới não bộ hay sự tiến hóa của chúng ta không? Những người đọc sách giỏi thực sự có cấu trúc não bộ gì? Nghiên cứu mới của Mikael Roll, một giáo sư âm vị học của Đại Học Lund University, Thụy Điển, được in trong tạp chí Neuroimage, đã tìm ra câu trả lời cho những điều đó.
1234567Trang sauTrang cuối
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.