Hôm nay,  

Noel Sàigòn – Một thuở thanh bình của quá khứ

19/12/202313:24:00(Xem: 2931)
Tùy bút Noel

nhatho ducba

        


Mỗi khi ngày lễ Noel về, hồn chúng tôi ngây ngất với biết bao hoài niệm của thuở thiếu thời. Nhớ về một Sàigòn xa xưa như nhớ về một thiên đường đã mất. Nhà thờ Đức Bà-Notre Dame Cathédrale vẫn sừng sững trong trí nhớ, nơi chúng tôi đã từng đứng trong giáo đường nghe thời gian rơi theo từng hồi chuông nhà thờ đổ. Con đường Catinat, phố Bonnard, phố Nguyễn Huệ... biết bao lần thay đổi, nhưng cái nét Hòn Ngọc Viễn Đông từ ngàn xưa của Sàigòn không một phai mờ.
    Ngày lễ Giáng Sinh đươc xem như là ngày nhân loại đón nhận hòa bình, ổn định và thịnh vượng. Nhà nhà đều có cây thông Noel ngay cả những gia đình ngoại đạo. Trên đỉnh cây thông Noel là ngôi sao Bethleheme tượng trưng ngôi sao trên bầu trời Bethleheme dẫn đường cho các người mộ đạo đến với hài nhi Jesus mới sanh trong máng cỏ. Những sáng tác âm nhạc, ca khúc với chủ đề Mừng Chúa Giáng Sinh như Ava Maria, The First Noel, The Silent Night... của những thiên tài âm nhạc cổ điển, J.S. Bach, W.A Mozart, F. Schubert... và nhất là ca khúc Jingle Bells của James Lord Pierpont ca vang khắp đường phố Saigòn, Chợ Lớn ngay cả khu lao động Bàn Cờ, Nguyễn Thiện Thuật...
    Trong đêm Giáng Sinh biết bao nhiêu thanh niên sinh viên nam nữ Sàigòn cùng nhau đổ xô ra đường tràn ngập Thủ đô Sàigòn. Các cô Sàigòn mặc áo dài, váy ngắn, váy dài, Jupe Soirée... Các cô từ Hà Nội mới di cư vào Nam năm nào, chiếc áo dài của các cô vẫn giữ nguyên duyên dáng của phố Thăng Long. Các học sinh, thanh niên, sinh viên nam nữ, chia thành nhóm nhỏ, cùng nhau ca hát những bài hát mừng Chúa Giáng Sinh bằng lời Việt, lời Pháp, lời Anh, The Jingle Bells, The Silent Night... Họ đã vô tình biến Sàigòn thành một thủ đô quốc tế. Họ cùng nhau ca hát dưới mái hiên của các cửa hàng, các quán ăn, khu thương mại Eden, những quán cà phê Continental, La Pagode, Givral, Lido, Imperial, Caravelle, Pacific... dọc theo đường Catinat đến bến Bạch Đằng và các quán cà phê dọc theo đường hoa Nguyễn Huệ. Họ chia sẻ niềm tin yêu sâu sắc vào ngày lễ Giáng Sinh, mặc dầu phần lớn họ là người ngoại đạo. Hình ảnh những chiếc bánh Buche de Noel chưng bày trong tủ kiếng ở các cửa hiệu đã gần 50 năm xa cách, vẫn còn đâu đó trong trí nhớ của các cụ già nay đã ngoài 70-80. Đến 12 giờ khuya các thanh niên, sinh viên Sàigòn nam nữ họp lại với nhau trong các quán cà phê họ chia nhau từng mẩu Buche de Noel ăn mừng lễ Réveillon. Làm sao quên được các cô cậu sinh viên Sàigòn thuở ấy của các cư xá nam sinh viên, Phục Hưng, Đắc Lộ, Minh Mạng, các cư xá nữ sinh viên, Thanh Quan Lưu Xá, cư xá Trần Quí Cáp. Họ tổ chức những buổi gặp gỡ nhau trong mùa Giáng Sinh để cùng nhau ca hát cùng nhau đóng những vở kịch, cùng nhau trao đổi tìm hiểu, yêu thương...
    Cư xá Phuc Hưng, Foyer Renaissance, của chúng tôi cũng không nằm ngoài ngoại lệ. Hằng năm, cứ vào tối thứ 7 của tuần lễ thứ 3 tháng 12, chúng tôi tổ chức buổi lễ Truyền Thống, Fête Traditionelle. Đây là cơ hội cho hơn 120 lưu trú sinh mời bạn bè, nhất là bạn gái đến tham dự buổi họp mặt thân mật. Các cư xá nam nữ sinh viên khác cũng tích cực gửi ban đại diện đến tham dự. Chương trình buổi họp mặt gồm có: Tiếp tân các quan khách các ban gái, bạn trai và giới thiệu các cơ sở sinh hoạt và Thư viện của Câu Lạc Bộ. Sau đó chúng tôi và các bạn bè, gồm có cả các cô bạn gái, các cô đại diện các cư xá sinh viên nữ, cùng nhau tổ chức những hồi trình diễn ca nhạc, múa hát và những vở kich thật vui nhộn. Bên cạnh đó các luu trú sinh trò chuyên trao đổi tìm hiểu, yêu thương với những cô bạn gái của họ. Chúng tôi xa Câu Lạc Bộ Phục Hưng Sàigòn gần nửa thế kỷ, mỗi khi ngày lễ Noel về trên đất khách, chúng tôi thật khó mà quên những tên tuổi Kim Cúc, Bích Hằng, Quỳnh Liên... đã từng chia sẻ niềm vui trong lễ Truyền Thống của mùa Giáng sinh Sàigòn, nhất là giọng hát của cô sinh viên trường Dược, Lệ Du, một Sylvie Vartan của Sàigòn thuở đó, trong các ca khúc thời danh của Pháp với những ca từ diễm lệ trữ tình, lãng mạn: La plus belle pour aller à dancer, En écoutant la pluie, Tous mes copains... Đó là những nét đẹp đặc thù của Noel Sàigòn, một thuở của quá khứ, của những năm còn chiến tranh trước năm 1975.

– Đào Như

(Ohio Dec. 16-2023)

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
1234567Trang sauTrang cuối

Tôi bị bắt tại huyện Tân Hiệp chiều ngày hai mươi, giáp Tết. Lý do, mang theo hàng không giấy phép. Thế là tiêu tan hết vốn lẫn lời mà tôi chắt chiu, dành dụm gần cả năm nay. Nhớ đến mẹ và gia đình trong những ngày Tết sắp tới, tôi vừa buồn vừa tức đến bật khóc. Xui rủi, biết trách ai. Tiễn, anh phụ lơ, đã cẩn thận cất dấu hàng cho tôi, vã lại anh cũng quá quen biết với đám công an trạm kiểm soát. Không ngờ chuyến nầy bọn công an tỉnh xuống giải thể đám địa phương, nên tôi bị “hốt ổ” chung cả đám. Đây không phải là lần đầu bị bắt, nhưng lại là lần đầu tiên tôi đi chuyến vốn lớn như vầy. Năm ký bột ngọt, năm ký bột giặt, hơn chục ống thuốc cầm máu và trụ sinh hàng ngoại. Bột ngọt, bột giặt không nói gì, nhưng hai thứ sau hiếm như vàng mà giới “chạy hàng” chúng tôi gọi là “vàng nước”. Nên thay vì đưa về khu tạm giam huyện chờ lập biên bản, hồ sơ xét xử tôi nghe bọn công an thì thầm, bàn tán giải thẳng về khám lớn tỉnh Rạch Giá.

Quỳnh Lâm báo tin sẽ đến Đức trong tuần lễ đầu tháng 10. Nisha vội vàng thu xếp “sự vụ lệnh“ để công du sang Đức. Nisha lo đi chợ sắm sửa đầy mấy tủ lạnh, tủ đá, để mấy cha con sống còn trong thời gian nữ tướng đi xa. Chúng tôi hồi hộp quá, ngày nào cũng thư từ, nhắn nhủ, dặn dò đủ điều tẳn mà, tẳn mẳn. Điện thư qua, về hoa cả mắt. Thư nào chúng tôi cũng nhắc nhở nhau giữ gìn sức khoẻ, vì đứa nào cũng “lão” rồi. Khi gặp nhau, tụi tôi nhất thiết phải đầy đủ tinh thần minh mẫn trong thân thể tráng kiện. Có hôm, đến trưa, chưa nghe tăm tiếng, tôi sốt ruột, xuất khẩu làm thơ... bút tre:

Sống ở đây an toàn và bình an gần như một trăm phần trăm trong hiện tại và tương lai, nhưng không thể bình thản hóa quá khứ. Cuộc chiến khốc liệt giữa thiên thần và ma quỉ luôn ám ảnh ông. Có những điều gì thao thức, âm thầm nghi hoặc, nhoi nhúc sâu thẳm trong ông. Lòng tin vào ông Gót có phần nào lung lay. Đông cảm thấy có lỗi khi nghi ngờ bố, người đã giúp đỡ, bảo vệ ông và Vá. Nhưng nghi ngờ là một thứ gì không thể điều khiển, không thể đổi đi, không thể nhốt lại. Nó vẫn đến, mỗi lần đến nó vạch rõ hơn, nhưng vẫn mù sương như đèn xe quét qua rồi trả lại sương mù.

Trâm gật đầu nhè nhẹ. Đoan nghĩ thật nhanh đến một cảnh diễn ra mỗi đầu tháng trong sân trường. Nơi đó, các sinh viên xúm xít cân gạo và các loại “nhu yếu phẩm”, mang phần của mình về nhà. Rồi thì trong khu phố, cảnh những người dân xếp hàng “mua gạo theo sổ” cũng diễn ra mỗi ngày. Nói “gạo” là nói chung thôi, thật ra trong đó phần “độn” chiếm đa số. Phần “độn” có thể là bo bo, có thể là bột mì, cũng có thể là khoai lang hay khoai mì xắt lát phơi khô. Nồi cơm nấu từ gạo và một thứ khác được gọi là nồi “cơm độn.” Mỗi ngày hai bữa cơm độn. Bo bo thì quá cứng vì vỏ ngoài chưa tróc, nấu trước cho mềm rồi cho gạo vào nấu tiếp, trở thành một “bản song ca” chói tai. Khoai lang hay khoai mì xắt lát phơi khô thường bị sượng, ghế vào cơm rất khó ăn. Chỉ có bột mì tương đối dễ ăn hơn, vì người nấu có thể chế biến thành bánh mì, nui hay mì sợi

Mùa đông, tuyết đóng dầy trên mái nhà. Ấy là lúc bà ngoại cũng lo là lũ chim - những con chim của ngoại - sẽ chết cóng. Nhưng bà không biết làm gì để cứu chúng nó. Ngoại đi tới đi lui từ phòng khách qua nhà bếp. Thở dài. Rên rỉ. Rồi lẩm bẩm, “Lỗi tại tôi, lỗi tại tôi mọi đàng.” Bà ngoại tội nghiệp những con chim chết lạnh. Sinh nhật ngoại, chúng tôi chung tiền mua quà. Một con sáo trong chiếc lồng tuyệt đẹp. Bà ngoại cưng nó hơn cưng chị em tôi. Cho nó ăn, ngắm nghía bộ lông đầy màu sắc của nó. Chăm chú lắng nghe tiếng hót véo von lúc chớm nắng bình minh và buổi hoàng hôn nắng nhạt. Rồi một buổi sáng nọ tiếng chim thôi líu lo. Bà ngoại chạy ra phòng khách. Hấp tấp tuột cả đôi guốc mộc. Con chim sáo nằm cứng sát vách lồng. Hai chân duỗi thẳng. Cổ ngoặt sang một bên. Con chim của ngoại đã chết. Bà ngoại buồn thiu cả tuần lễ. Bố mẹ tôi bàn tính mua con chim khác. Bà gạt ngang.

Tôi là người viết báo nghiệp dư. Từ khi khởi viết vào năm 1959, tay cầm viết luôn là nghề tay trái. Tôi sống bằng nghề tay phải khác. Cho tới nay, nghề chính của tôi là…hưu trí, viết vẫn là nghề tay trái. Tôi phân biệt viết báo và làm báo. Làm báo là lăn lộn nơi tòa soạn toàn thời gian hoặc bán thời gian để góp công góp sức hoàn thành một tờ báo. Họ có thể là chủ nhiệm, chủ bút, tổng thư ký, thư ký tòa soạn hay chỉ là ký giả, phóng viên. Nhưng tôi nghĩ người quan trọng nhất trong tòa soạn một tờ báo là ông “thầy cò”. Thầy cò ở đây không có súng ống hay cò bóp chi mà là biến thể của danh từ tiếng Pháp corrector, người sửa morasse. Morasse là bản vỗ một bài báo cần sửa trước khi in.

Sáu tuần. Nàng đã đi ra khỏi mụ mị từ trong mối tình hiện tại của mình. Cô bạn gái hỏi "Tỉnh chưa?". Tỉnh rồi, nhưng tỉnh không có nghĩa không yêu anh ấy nữa, chỉ là không còn mụ mị mê muội nữa thôi...

Trong bóng tối dày đặc, dọ dẫm từng bước một, hai tay vừa rờ vào hai bên vách hang động, vừa quơ qua quơ lại trước mặt, dù cố mở mắt lớn, chỉ thấy lờ mờ, nhiều ảo ảnh hơn là cảnh thật. Cảm giác bực bội vì đã trợt té làm văng mất ba lô, mất tất cả các dụng cụ, thực phẩm và nước uống cần thiết. Bối rối hơn nữa, đã rớt chiếc đèn bin cầm tay, mất luôn chiếc đèn bin lớn mang bên lưng và máy liên lạc vệ tinh có dự phòng sóng AM. Giờ đây, chỉ còn ít vật dụng tùy thân cất trong mấy túi quần, túi áo khoát và hoàn toàn mất phương hướng. Chỉ nhớ lời chỉ dẫn, hang động sẽ phải đi lên rồi mới trở xuống. Trang nghĩ, mình có thể thoát ra từ lối biển. Là một tay bơi có hạng, nàng không sợ.

Cô người Nha Trang, lớn lên và đi học ở đó. Cô sinh trưởng trong một gia đình gia giáo, mẹ cô đi dậy học, ông thân cô cũng là hiệu trưởng một trường trung học lớn ở Phú Yên. Năm 22 tuổi, cô học năm cuối đại học văn khoa Huế thì gặp gỡ chú Hiếu trong một dịp hội thảo sinh viên do các biến động thời cuộc miền Trung bắt đầu nhen nhúm. Chú Hiếu lúc đó đang theo cao học luật. Họ thành đôi bạn tâm giao tuổi trẻ, sau thành đôi uyên ương. Ba năm sau khi Trang vừa 25 tuổi, Hiếu đã nhậm chức chánh án tòa thượng thẩm.

Nhà trẻ kế bên bệnh xá. Trong góc một trại giam. Nhà trẻ có sáu đứa con nít. Bệnh xá có mấy bệnh nhân già. Coi bệnh xá là một tù nam nguyên là y tá ngoài đời. Coi nhà trẻ là một tù nữ án chung thân. Coi cả hai nơi ấy là một công an mà mọi người vẫn gọi là bác sĩ! Sáu đứa con nít đều là con hoang. Mẹ chúng nó là nữ tù bên khu B, đừng hỏi cha chúng đâu vì chúng sẽ không biết trả lời thế nào. Cũng đừng bao giờ hỏi mẹ chúng nó về chuyện ấy vì rằng đó là chuyện riêng và cũng là những chuyện rất khó trả lời. Thảng hoặc có ai đó được nghe kể thì lại là những chuyện rất tình tiết ly kỳ lâm ly bi đát… chuyện nào cũng lạ, chuyện nào cũng hay

Thăm nuôi năm thứ mười: trại Z30D Hàm Tân, dưới chân núi Mây Tào, Bình Tuy. Cuối năm 1985, mấy trăm người tù chính trị, trong đó có cánh nhà văn nhà báo, được chuyển từ trại Gia Trung về đây. Hồi mới chuyển về, lần thăm nuôi đầu, còn ở bên K1, đường sá dễ đi hơn. Cảnh trí quanh trại tù nặng phần trình diễn, thiết trí kiểu cung đình, có nhà lục giác, bát giác, hồ sen, giả sơn... Để có được cảnh trí này, hàng ngàn người tù đã phải ngâm mình dưới nước, chôn cây, đẽo đá suốt ngày đêm không nghỉ. Đổi vào K2, tấm màn hoa hòe được lật sang mặt trái: những dãy nhà tranh dột nát, xiêu vẹo. Chuyến xe chở người đi thăm nuôi rẽ vào một con đường ngoằn nghoèo, lầy lội, dừng lại ở một trạm kiểm soát phía ngoài, làm thủ tục giấy tờ. Xong, còn phải tự mang xách đồ đạc, theo đường mòn vào sâu giữa rừng, khoảng trên hai cây số.

Ông Hải đứng trước của nhà khá lâu. Phân vân không biết nên mở cửa vào hay tiếp tục đi. Tâm trạng nhục nhã đã ngui ngoai từ lúc nghe tiếng chim lạ hót, giờ đây, tràn ngập trở lại. Ông không biết phải làm gì, đối phó ra sao với bà vợ béo phì và nóng nảy không kiểm soát được những hành động thô bạo.
1234567Trang sauTrang cuối
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.