Hôm nay,  

Nguồn Gốc và Tại Sao Chúng Ta Có Năm Nhuận?

02/02/202400:00:00(Xem: 1792)
nam nhuan

Chúng ta vừa bước vào năm nhuận, nghĩa là năm nay chúng ta sẽ có thêm một ngày (29/2). Nhưng tại sao chúng ta lại cần năm nhuận? (Nguồn: pixabay.com)


Năm 2024 đã đến, và đây không phải là một năm bình thường – mà là một năm nhuận. Nhưng năm nhuận là gì? Tại sao chúng ta cần có năm nhuận? Năm nhuận bắt nguồn từ đâu?
 
Năm nhuận là những năm theo lịch sẽ có 366 ngày thay vì 365 ngày như bình thường. Chúng xảy ra mỗi bốn năm một lần theo lịch Gregorian – loại lịch đang được phần lớn thế giới sử dụng. Ngày thêm vào, được gọi là ngày nhuận, là ngày 29 tháng 2, không tồn tại trong những năm không nhuận. Các năm chia hết cho 4, chẳng hạn như 2020 và 2024, đều là năm nhuận ngoại trừ những năm chia hết cho 100, chẳng hạn như 1900. (Bên dưới sẽ giải thích lý do tại sao)
 
Cái tên “nhuận” xuất phát từ thực tế là từ tháng 3 trở đi, mỗi ngày của năm nhuận sẽ nhích tới thêm một ngày so với năm trước đó. Thí dụ: ngày 1 tháng 3 năm 2023 rơi vào thứ Tư, nhưng trong năm 2024 nó sẽ rơi vào thứ Sáu. (Thường thì, giữa các năm không nhuận liên tiếp, cùng một ngày sẽ chỉ nhích lên một ngày mà thôi.)
 
Các loại lịch khác, bao gồm lịch Do Thái (Hebrew calendar), lịch Hồi giáo (Islamic calendar), lịch Trung Quốc (Chinese calendar) và lịch Ethiopia (Ethiopian calendar), cũng có các phiên bản của năm nhuận, nhưng những năm này không xuất hiện bốn năm một lần, và thường xảy ra vào các năm khác với lịch Gregorian. Một số lịch còn có nhiều ngày nhuận, hoặc thậm chí là tháng nhuận được rút ngắn lại.
 
Ngoài năm nhuận và ngày nhuận, lịch Gregorian còn có một số giây nhuận, thỉnh thoảng được thêm vào một số năm nhất định – gần đây nhất là vào năm 2012, 2015 và 2016. Tuy nhiên, Văn phòng Cân Đo Quốc Tế (International Bureau of Weights and Measures – IBWM) sẽ loại bỏ giây nhuận từ năm 2035 trở đi.
 
Tại sao chúng ta cần năm nhuận?
 
Xét bề ngoài, tất cả những thứ về “sự nhuận” này nghe có vẻ nhảm nhí. Nhưng năm nhuận rất quan trọng, và nếu không có chúng thì các năm của chúng ta sẽ rất khác.
 
Năm nhuận tồn tại bởi vì một năm trong lịch Gregorian (năm dương lịch) ngắn hơn một chút so với năm Mặt trời (solar year) hay còn gọi là năm chí tuyến (tropical year) – khoảng thời gian cần thiết để Trái đất hoàn thành một vòng quay quanh Mặt trời. Một năm dương lịch dài chính xác là 365 ngày, nhưng một năm Mặt trời dài khoảng 365.24 ngày, hay 365 ngày, 5 giờ, 48 phút và 56 giây.
 
Nếu chúng ta bỏ qua sự khác biệt này, thì cứ mỗi năm qua đi, khoảng cách giữa thời điểm bắt đầu năm dương lịch và năm Mặt trời sẽ xa nhau thêm 5 giờ, 48 phút và 56 giây. Theo thời gian, điều này sẽ thay đổi thời gian của các mùa. Thí dụ: nếu chúng ta bỏ năm nhuận thì trong khoảng 700 năm nữa, mùa hè ở Bắc bán cầu sẽ bắt đầu vào tháng 12 thay vì tháng 6, theo Bảo tàng Hàng Không và Vũ Trụ Quốc Gia.
 
Việc thêm ngày nhuận sau mỗi 4 năm sẽ giải quyết nhanh gọn vấn đề này, vì một ngày nhuận có độ dài tương đương với khoảng chênh lệch tích lũy trong thời gian 4 năm.
 
Tuy nhiên, hệ thống này không hoàn hảo: chúng ta vẫn bị lệch khoảng 44 phút sau mỗi bốn năm, hoặc 1 ngày sau mỗi 129 năm. Để giải quyết vấn đề này, người ta bỏ qua năm nhuận vào những năm tròn trăm, ngoại trừ những năm chia hết cho 400, chẳng hạn như năm 1600 và năm 2000. Nhưng ngay cả như vậy, vẫn còn chênh lệch nhỏ giữa năm dương lịch và năm Mặt trời, đó là lý do tại sao IBWM đã thử nghiệm với giây nhuận.
 
Nhưng nhìn chung, năm nhuận giúp lịch Gregorian vẫn đồng bộ hóa với chu kỳ Trái đất quay quanh Mặt trời.
 
Lịch sử của năm nhuận
 
Ý tưởng về năm nhuận có từ năm 45 trước Công nguyên, khi hoàng đế La Mã cổ đại Julius Caesar lập ra lịch Julian, được tạo thành từ 365 ngày chia thành 12 tháng như chúng ta vẫn sử dụng trong lịch Gregorian. (Tháng 7 và tháng 8 ban đầu được đặt tên lần lượt là Quintilis và Sextilis, nhưng sau đó được đổi tên theo Julius Caesar và người kế vị Augustus.)
 
Theo Đại học Houston, lịch Julian bao gồm năm nhuận mỗi bốn năm và không có ngoại lệ, và được đồng bộ hóa với các mùa nhờ “năm nhầm lẫn cuối cùng” (final year of confusion) vào năm 46 trước Công nguyên, bao gồm 15 tháng với tổng cộng là 445 ngày.
 
Trong nhiều thế kỷ, lịch Julian có vẻ như khá chuẩn. Nhưng đến giữa thế kỷ 16, các nhà thiên văn học nhận thấy rằng các mùa bắt đầu sớm hơn khoảng 10 ngày so với dự kiến khi những ngày lễ quan trọng, chẳng hạn như Lễ Phục Sinh, không còn trùng khớp với các sự kiện cụ thể, chẳng hạn như xuân phân.
 
Để khắc phục điều này, Giáo hoàng Gregory XIII đã cho ra đời lịch Gregorian vào năm 1582, giống như lịch Julian nhưng loại trừ các năm nhuận trong hầu hết các năm tròn trăm (như đã đề cập ở trên).
 
Trong nhiều thế kỷ, lịch Gregorian chỉ được sử dụng ở các nước Công giáo, chẳng hạn như Ý và Tây Ban Nha, nhưng sau đó nó đã được các nước theo đạo Tin lành, chẳng hạn như Anh áp dụng vào năm 1752, khi năm của họ bắt đầu có sự chênh lệch lớn so với các nước Công giáo.
 
Do sự bất đồng giữa các lịch, các quốc gia chuyển sang lịch Gregorian về sau đã phải bỏ qua một số ngày để đồng bộ với phần còn lại của thế giới. Thí dụ, khi nước Anh đổi lịch vào năm 1752, ngày 2 tháng 9 được tiếp nối bằng ngày 14 tháng 9, theo Bảo tàng Hoàng gia Greenwich.
 
Vào một thời điểm nào đó trong tương lai xa, người ta có thể sẽ phải xem xét lại lịch Gregorian khi nó không còn đồng bộ với năm Mặt trời. Nhưng phải mất hàng ngàn năm nữa điều này mới xảy ra.
Cung Đô sưu tầm
 
Nguồn: “Why do we have leap years? And how did they come about?” được đăng trên trang livescience.com.
 

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
1234567Trang sauTrang cuối

Có một câu hỏi thường trực trong tâm trí người tiêu dùng là: “Nên chọn rau củ quả tươi hay đông lạnh?” Trái với quan niệm phổ biến cho rằng đồ đông lạnh chưa ít chất dinh dưỡng hơn đồ tươi, các nghiên cứu khoa học và nhiều chuyên gia lại cho thấy một bức tranh khác, phức tạp và thú vị hơn nhiều. Một nghiên cứu đã so sánh giá trị dinh dưỡng của nhiều loại thực phẩm như bắp, cà rốt, bông cải xanh (broccoli), rau cải bó xôi (spinach), các loại đậu, đậu xanh, dâu tây (strawberries) và dâu xanh (blueberries) ở hai dạng đồ tươi và đồ đông lạnh. Kết quả cho thấy lượng vitamin trong rau củ quả đông lạnh “tương đương hoặc thậm chí cao hơn” so với rau củ quả tươi. Các nghiên cứu khác cũng xác nhận rằng sự khác biệt lớn về hàm lượng dinh dưỡng giữa hai loại thực phẩm này chỉ xảy ra khi rau củ quả tươi bị mất dưỡng chất sau vài ngày để trong tủ lạnh.

Đi bộ là một trong những hình thức vận động đơn giản và phổ biến nhất để giữ sức khỏe. Thế nhưng, chỉ cần thử bước lùi vài bước, lợi ích thậm chí còn nhiều hơn. Đi bộ kiểu ngược về phía sau, đi lùi, hay còn gọi là “retro walking,” đang ngày càng thu hút sự quan tâm của giới nghiên cứu và thể thao. Không chỉ giúp cải thiện thăng bằng, phương pháp này còn kích thích những nhóm bắp thịt ít được sử dụng và thậm chí còn có tác dụng tích cực đến não bộ.

Sự sống trên Trái Đất tuy phức tạp nhưng lại được hình thành từ một số ít thành phần cơ bản. Chẳng hạn, DNA và RNA của chúng ta chỉ được cấu tạo thành từ năm nucleobase, trong khi khoảng 90.000 loại protein khác nhau trong cơ thể đều được tạo nên từ 20 loại axit amin. Mẫu vật mà tàu vũ trụ OSIRIS-REx đem về trái đất từ tiểu hành tinh Bennu cho thấy sự hiện diện của cả 5 loại nucleobase – adenine, guanine, cytosine, thymine và uracil, cùng với các chất khoáng chưa từng thấy trước đây trong đá ngoài vũ trụ. Kết quả nghiên cứu, được công bố trên tạp chí Nature Astronomy, còn cho thấy Bennu chứa nhiều loại muối khác nhau, vốn được cho là có vai trò quan trọng trong giai đoạn sơ khai của sự sống.

Dopamine, thường được mệnh danh là “hormone hạnh phúc,” từ lâu đã được xem như nguồn cơn của những cảm xúc vui vẻ, phấn khởi sau những lần mua sắm thỏa thích hay thưởng thức một tô phở ngon lành. Sự quan tâm đối với dopamine được thể hiện rõ ràng qua hàng ngàn clip trên TikTok, mọi người chia sẻ cách điều chỉnh dopamine, từ việc tìm cách tăng cường hoặc hạn chế dopamine hàng ngày, cho đến các khái niệm như “cao trào dopamine” (dopamine rushes), “thiếu hụt dopamine” (dopamine withdrawals), “cai dopamine” (dopamine fasts), hay “tái thiết lập dopamine” (dopamine resets).

Trong cuộc sống tất bật hàng ngày để mưu sinh, có người luôn thấy mình không có đủ thời gian để nghỉ ngơi và giải trí. Thậm chí có người làm ‘đầu tắt mặt tối’ cả đời mà vẫn không thấy đủ. Họ muốn có thêm thì giờ để làm những việc mình thích. Nhưng khổ nỗi, mỗi ngày chỉ có 24 giờ, mỗi năm chỉ có 12 tháng, và những người sống hơn 100 tuổi thì chẳng có mấy ai? Tuy nhiên, làm việc nhiều quá sẽ dễ đưa tới căng thẳng về thể chất và tinh thần để rồi kéo theo nhiều hệ quả tiêu cực, mà trong đó có việc sút giảm năng suất lao động và bệnh hoạn. Những nghiên cứu của y học ngày nay đã cho chúng ta thấy điều đó và khuyên con người nên có thì giờ cho sự nghỉ ngơi và giải trí.

Với lượng thông tin khổng lồ trong tầm tay, ngày nay chúng ta thường có xu hướng đọc lướt để tiếp nhận nội dung nhanh chóng. Nhưng các chuyên gia nghĩ gì về thói quen đọc này—và liệu bạn có nên thay đổi cách đọc của mình?

Tại sao không thử làm theo những cách mà khoa học ủng hộ này để đem lại hạnh phúc nhiều hơn trong đời bạn? Một vài người sinh ra hạnh phúc hơn những người khác. Nhưng cho dù bạn thuộc loại người ca hát yêu đời trong lúc tắm và nhảy múa trong mưa, hay là loại người có khuynh hướng khắc khổ hơn, thì hạnh phúc không chỉ là điều gì đó xảy ra đối với chúng ta. Tất cả chúng ta có thể thay đổi tập quán để theo đuổi nó nhiều hơn trong cuộc sống của mình.

Bộ trưởng Tư pháp Hoa Kỳ là một trong những vị trí quan trọng nhất trong nhánh hành pháp liên bang, với vai trò đứng đầu Bộ Tư pháp (DOJ) và chịu trách nhiệm thực thi pháp luật. Nhưng công việc cụ thể của bộ trưởng tư pháp là gì?

Cháy rừng khiến khói lửa bao trùm bầu trời Los Angeles trong khi lực lượng cứu hỏa đang nỗ lực dập lửa. Những trận hỏa hoạn kinh hoàng đã càn quét qua khu vực, thiêu rụi hơn 10,000 công trình, phần lớn là nhà dân, biến nhiều khu vực như Pacific Palisades, Altadena, Pasadena và các cộng đồng khác ở California chỉ còn lại hoang tàn. Khi lệnh sơ tán được gỡ bỏ và người dân bắt đầu trở về nhà, một mối nguy hiểm khác đang rình rập và đe dọa mọi người: ô nhiễm nguồn nước uống. Điều đáng lo ngại là nhiều người không nhận ra rằng hệ thống cung cấp nước uống có thể bị ảnh hưởng nặng nề bởi cháy rừng cùng nguy cơ các hóa chất độc hại có thể xâm nhập vào nguồn nước.

Số người đọc sách để cho vui có vẻ đã và đang sút giảm dần. Năm mươi phần trăm (50%) người lớn tuổi tại Anh Quốc nói rằng họ không đọc sách thường xuyên (tăng 42% từ năm 2015) và hầu hết mọi người ở lớp tuổi từ 16 đến 24 nói rằng họ chưa bao giờ đọc sách, theo nghiên cứu của The Reading Agency cho biết. Nhưng điều đó ngụ ý gì? Sự ưa thích của con người đối với việc xem video thay vì đọc văn bản có ảnh hưởng tới não bộ hay sự tiến hóa của chúng ta không? Những người đọc sách giỏi thực sự có cấu trúc não bộ gì? Nghiên cứu mới của Mikael Roll, một giáo sư âm vị học của Đại Học Lund University, Thụy Điển, được in trong tạp chí Neuroimage, đã tìm ra câu trả lời cho những điều đó.
1234567Trang sauTrang cuối
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.