Hôm nay,  

Biết ơn tờ báo giấy tiếng Việt

23/08/202400:00:00(Xem: 3744)
 
biet on
Tờ Việt Báo tại Coffee Factory. Hình: Tác giả chụp.
 
Cảm giác đầu tiên khi bước chân vào tiệm Coffee Factory tại Quận Cam, tiểu bang California, Hoa Kỳ, đến từ hình ảnh tờ báo giấy trên chiếc bàn nhỏ phía dưới quầy nước, một vị trí dễ thấy. Cảm giác ấy thân thuộc như thuở còn nằm nôi, được nghe lời mẹ ru êm theo tiếng võng đưa kẽo kẹt giữa trưa hè nóng bức.
 
Thời chưa có điện thoại di động, chưa có Internet, chưa có các trang mạng xã hội, thật khó để hình dung ra có ngày con người tạo ra trí thông minh nhân tạo (AI). Cho đến thời điểm bài viết này được viết xong, trang Wikipedia tiếng Việt vẫn còn bản dịch tiếng Việt của "artificial intelligence" (AI) là "trí tuệ nhân tạo"(*). Cách dịch "trí tuệ nhân tạo" có thật sự chính xác? Phải chăng chỉ có con người với nhịp tim đều đặn và hơi thở từ tốn mới có năng lực kỳ diệu vươn tới sự uyên bác tử tế được gọi là trí tuệ, rồi từ trí tuệ đó mới có “trí thông minh nhân tạo”? Làm gì có "trí tuệ nhân tạo" khi đó chỉ là phương tiện khéo do con người tạo ra và tự thân nó không thay thế được trái tim đầy tình yêu thương và tâm hồn mẫn cảm của con người!?
 
Tờ báo giấy cũng vậy, khó lòng được thay thế hoàn toàn bởi báo mạng. Ngặt một nỗi là bây giờ mọi thứ đều nhanh hơn, thuận tiện hơn và có lẽ vì thế nên viên thuốc bổ khoa học công nghệ đang cho thấy tác dụng phụ của nó. Bên cạnh thông tin thật và có ý nghĩa được chia sẻ nhanh hơn thì thông tin chưa được kiểm chứng hoặc có ảnh hưởng không tích cực cũng được lan truyền với cùng tốc độ. Người đọc và người nghe dễ phản ứng nhanh hơn, dễ so sánh nhanh hơn và dễ phán xét nhanh hơn. Đôi khi ai đó chợt chạnh lòng tủi thân nghĩ về mình vì sao đang vất vả làm việc mà những người bạn trên trang Facebook cá nhân của mình đang chu du ở miền biển xanh, cát trắng và nắng vàng, mà quên rằng đó có thể chỉ là một lát cắt của cuộc đời họ hoặc thậm chỉ là một lát cắt AI!
 
Trong thời buổi các trang mạng xã hội phát triển vượt bậc và nhu cầu giải trí của con người được nuông chiều tới mức tối đa để đẩy mạnh sự kết nối thì việc kiểm chứng nguồn thông tin trước khi chia sẻ hay đăng tải là điều thiết yếu như không khí để thở. Có quá chủ quan khi nghĩ rằng báo giấy làm công việc này cẩn trọng hơn báo mạng?
 
Mới hôm trước, trong lúc gửi bài thơ qua tin nhắn cho một vị giáo sư Việt ngữ, người viết bài đã mắc lỗi chính tả, "ngã đường" thay vì "ngả đường", và được Thầy hướng dẫn. Người viết bài giải thích với Thầy: "Em có xem trang Wiktionary để kiểm tra dấu ngã hay dấu hỏi cho từ "ngả đường" trước khi gửi bài thơ đến Thầy, vậy mà vẫn sai "ngã đường" như thường" (**). Như thấu hiểu tâm lý bối rối của người học trò, Thầy an ủi một cách hóm hỉnh: "Trên mạng sai chính tả nhiều lắm, ông ơi!" Chức năng tìm kiếm của Google tạo ra một thế giới phẳng tuyệt vời để giúp con người kết nối và học hỏi lẫn nhau nhanh hơn và thuận tiện hơn. Chỉ là biết trang nào, nguồn nào là đúng, trang nào, nguồn nào là chưa đúng!? Người viết bài đang mơ hồ nghĩ đến lời của ai đó từng nói: "Những điều sai nói hoài, làm hoài cũng thành đúng!"
 
Giữa những hối hả của đời sống hiện đại và tiện nghi ngày nay, chỉ một ngón tay chạm nhẹ vào màn hình là chúng ta nhìn, đọc và nghe được một phần thế giới từ màn hình điện thoại thông minh của mình. Vậy thì sẽ còn có bao nhiêu người Việt hải ngoại, nhất là thế hệ sau này ít có điều kiện được học Việt ngữ, được cầm tờ báo giấy tiếng Việt mà trải lòng mình trên trang giấy, chú tâm dành vài phút thong thả bên tách trà hoặc ly cà phê để ngón tay được chạm vào từng trang giấy báo phảng phất nhẹ mùi mực đặc trưng với những dòng chữ được in theo khuôn khổ thuận theo tầm mắt. Cảm giác này báo mạng dường như khó thay thế được. Ấy là chưa kể khi đọc những đoản văn, truyện ngắn, tùy bút, bài thơ, hay lời nhạc mà được lật nhẹ từng trang từng trang, rồi đôi khi lật đi lật lại để đọc lại một vài dòng hay vài chữ, để được đắm mình vào dòng hồi tưởng hay suy tư về một kỷ niệm nào đó cứ lưu luyến trong tim. Đây có phải là một trong những cách đón nhận và thưởng thức chân-thiện-mỹ giúp khơi nguồn trí tuệ mà báo mạng không làm được tốt như báo giấy? Người viết bài không có ý đề cao báo giấy và xem nhẹ báo mạng vì tờ báo giấy và trang báo mạng vốn dĩ đều có cùng chung mục đích và ý nghĩa, đó là đưa tin một cách chính xác, trung thực và khách quan, qua đó góp phần thúc đẩy xã hội phát triển tốt đẹp hơn.
 
Người viết bài có một mong ước sau khi đọc bài viết "Đọc báo hay không đọc báo?" trên tờ báo giấy Việt Báo của tg Nina Hòa Bình Lê khi tình cờ nhìn thấy tờ báo này được đặt ngay ngắn tại Coffee Factory, tiệm cà phê lâu đời của người Việt tại Quận Cam. Ước gì tất cả những tiệm cà phê, tiệm ăn hay các cơ sở thương mại khác của người Việt tại hải ngoại vẫn tiếp tục dành cho những tờ báo giấy tiếng Việt một góc nhỏ dễ lọt vào tầm nhìn của thực khách (nếu điều kiện không gian và diện tích cho phép) để khuyến khích họ cầm tờ báo giấy trên tay, chậm lại một chút để được lắng nghe hơi thở và trái tim mình đang rung cảm theo từng con chữ, để được cảm nhận niềm hạnh phúc làm người mà chỉ có trí tuệ "tự nhiên" mới tạo ra và không thể thay thế được.
 
Cuộc sống càng nhanh thì những đổi thay bất ngờ càng dễ làm chúng ta lo lắng, hụt hẫng, hay hoảng hốt. Cũng vì lẽ đó, những điều đáng quý có thể dễ dàng mất đi như tờ báo giấy cầm trên tay, như hơi thở nhẹ nhàng và đều đặn từ lồng ngực, càng cần được trân trọng và giữ gìn. Xin biết ơn tất cả những người làm báo giấy vẫn miệt mài không ngại khó, không ngại khổ và đôi khi còn có cảm giác "lạc lối" giữa dòng đời trôi nhanh như chớp để người đọc được tìm về với những gì xưa cũ mà không hề cũ xưa. Xin biết ơn tất cả thân chủ vẫn ủng hộ quảng cáo trên báo giấy và dành không gian cho báo giấy tại các cửa tiệm của mình. Xin biết ơn những người bỏ báo thầm lặng đóng góp công sức để những tờ báo giấy vẫn còn trên tay người đọc ở hải ngoại đến tận bây giờ.
 
Có bao giờ cái máy ru em bé với tiếng ru được thâu âm sẵn, dễ dàng mua được ở tiệm Walmart hay từ trang mạng Amazon, thay thế được lời mẹ ru con giữa trưa hè nóng bức? Có bao giờ trí thông minh nhân tạo thay thế được trí tuệ con người? Có bao giờ trang báo mạng thay thế được những xúc cảm trí tuệ đến từ tờ báo giấy? Xin biết ơn những tờ báo giấy, những trang giấy ẩn chứa tình cảm và tri thức của người tạo ra và cả người đón nhận.
 
Tâm Nguyên
(Hoa Kỳ, tháng 8 năm 2024)
 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang sau

19/12/202500:00:00
Những diễn biến gần đây trong chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ dưới thời Tổng thống Donald Trump đã đặt ra nhiều vấn đề về tương lai của mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương. Việc công bố Chiến lược An ninh Quốc gia mới (National Security Strategy of the USA, NSS) — một tài liệu chính thức tái xác lập định hướng chiến lược của Washington — cho thấy sự thay đổi đáng kể về cách Hoa Kỳ nhìn nhận vai trò của châu Âu, vốn được xem là đồng minh thân cận trong suốt lịch sử hiện đại.

19/12/202500:00:00
Donald Trump không phải hạng người mê sách vở, nhưng lần này ông lại tìm được một hình ảnh rất “văn vẻ”: ông khoe sẽ mừng 250 năm ngày lập quốc bằng một… trận đấu võ ngay trên bãi cỏ Tòa Bạch Ốc. Năm tới, nước Mỹ dĩ nhiên sẽ có diễn hành, pháo bông, huy chương kỷ niệm. Nhưng cái lồng sắt bát giác dựng ở bãi cỏ phía nam và những tay võ sĩ của giải UFC lăn xả trong ấy mới đúng là tranh vẽ tình trạng xã hội Hoa Kỳ, khi soi qua lăng kính chính trị, trong năm thứ hai nhiệm kỳ hai của ông Trump. Chỉ khác một điều: UFC, trái với chính trường Mỹ, vẫn còn giữ ít nhiều lễ độ, cấm chửi rủa và cấm đánh vào hạ bộ.

19/12/202500:00:00
Thật đáng thương cho lớp trẻ, vì thế giới này lại do những ông già điều khiển. Bên đây Thái Bình Dương, Donald Trump, 79 tuổi, vẫn mặc sức hô hào về trí tuệ nhân tạo, máy rô-bốt, và “thời đại mới”. Nhưng với ông, điều “vĩ đại” nhất vẫn là nước Mỹ của thập niên 1950 – thời ông còn nhỏ, đời thuần một màu da, xã hội chưa đổi khác, và mọi sự dường như đứng yên trong một giấc mơ thành công trưởng giả. Bây giờ, mỗi lần mở miệng về “nước Mỹ vĩ đại”, ông liền nhắc đến việc đóng biên giới, “đình chỉ vĩnh viễn nhập cư từ thế giới thứ ba”, và đổ lỗi cho di dân với mọi tai họa của xã hội – từ trường học quá tải đến tệ nạn đô thị. Dưới mắt ông, tất cả sự sa sút hôm nay đều bắt đầu từ khi nước Mỹ không còn giữ được dáng dấp của những năm hậu chiến.

13/12/202518:59:00
Là một người Việt Nam định cư tại Hoa Kỳ đã hơn năm mươi năm, tôi dần xem đất nước này như quê hương thứ hai. Tôi yêu nước Mỹ gần như yêu quê mẹ, và âm thầm tự hào khi trở thành một công dân của một cường quốc hàng đầu thế giới. Chính vì tình cảm ấy, tôi ngày càng cảm thấy bất an trước những chia rẽ đang trở nên rõ rệt trong xã hội Mỹ những năm gần đây. Bất đồng về chính sách di dân, phúc lợi xã hội, hay quyền tự do ngôn luận—cùng nhiều vấn đề khác—không còn mang dáng dấp của những khác biệt chính trị thông thường. Chúng trở nên khó hòa giải hơn, ăn sâu vào gốc rễ, và mang tính cá nhân hơn. Mỗi khi cảm giác lo lắng ấy lặng lẽ dâng lên, tôi lại tự hỏi: Liệu những người Mỹ khác có cảm nhận như vậy không?

11/12/202511:51:00
LTS: Một bản tin quốc tế hôm nay đề cập việc Donald Trump Jr. âm thầm khâm phục Andrew Tate, nhân vật mang nhiều tai tiếng về hiếp dâm và buôn người. Điều này phản chiếu thực trạng của thời đại: chính trị và danh vọng hiện phụ thuộc vào thanh thế hơn là giá trị đạo đức. Xã hội nào tôn thờ kẻ khinh miệt phụ nữ và xem quyền lực như món hàng trao đổi, xã hội ấy đã bắt đầu lạc hướng. Dưới đây là tóm lược bài viết của Megan Twohey và Isabella Kwai đăng trên tờ New York Times ngày 10 tháng 11, để bạn đọc tự xét đoán.

04/12/202518:14:00
Nội chiến Hoa Kỳ sau bốn năm đã gây ra khoảng 1.5 triệu thương vong, với ước tính số người chết khoảng từ 620,000 đến 750,000. Đây trở thành cuộc xung đột đẫm máu nhất trong lịch sử Hoa Kỳ. Trong khi Thế chiến thứ II (1939-1945) có số quân nhân Hoa Kỳ tử vong cao thứ hai với khoảng 405,000 người, thì số người chết trong Nội Chiến lại cao hơn đáng kể so với Thế Chiến Thứ Nhất (1914-1918), Chiến Tranh Triều Tiên (1950-1953) và Chiến Tranh Việt Nam (1955-1975), với số lính Mỹ chết lần lượt là khoảng 116,500, 54,200 và 58,220.

01/12/202510:15:00
Cho tới nay chính quyền Trump vẫn chưa phổ biến văn bản chính thức nào về việc phân phối lợi tức thu được từ thuế quan. Tất cả những gì báo chí biết là qua những lời tuyên bố bất thường và những rò rỉ của Trump trên mạng Truth Social. Vào ngày 17/11 vừa qua, Tổng Thống Donald Trump một lần nữa lập lại rằng ông đã thu nhập được hàng trăm tỉ từ thuế quan và sẽ chia lợi tức cổ phần (dividend) vào khoảng giữa năm tới.

23/11/202519:22:00
Phúc lợi xã hội không đồng nghĩa với xã hội chủ nghĩa. Các chính sách an sinh là cơ chế tái phân phối mang tính nhân đạo trong một nền kinh tế tư bản-dân chủ, nhằm đảm bảo mức tối thiểu cho đời sống con người mà không xóa bỏ kinh tế thị trường hay chủ nghĩa tư bản.

21/11/202503:53:00
Những người phụ nữ tay cầm tấm ảnh của họ thưở thiếu thời giơ cao trước House Triangle của Capitol vài ngày trước nay bước vào cánh gà, nhường chỗ cho phân đoạn khác, diễn viên khác trong vở diễn chính trị căng thẳng và máu lửa. Lẽ ra, vai diễn của họ không nên có trong chương này, hồi này. Lẽ ra nó đã kết thúc từ vài thập niên trước. Nhưng giờ đây họ chấp nhận quay trở lại sân khấu kịch trường của Điện Capitol, mở lại mức bàn bi kịch của mấy mươi năm trước. Có người trong số họ, chấp nhận sẽ trở thành “điểm tựa” cho dân biểu MAGA Marjorie Taylor Greene nếu bà đứng trước Quốc Hội, đọc to, rõ tất cả cái tên có trong hồ sơ Epstein. Bi kịch trở thành bi hài kịch.

21/11/202500:00:00
Có những ký ức không cần ai nhắc lại; chỉ cần tiếng động giữa đêm là đủ làm người ta giật mình. Người Việt miền Nam sau 1975 không xa lạ gì với tiếng đập cửa khi công an xông vào bắt bớ. Không cần lý do. Không cần giấy tờ. Những người bị lôi đi “làm việc” biệt tăm không ngày về. Cả nước hiểu rằng luật pháp không để bảo vệ ai; mà là công cụ người cộng sản dùng để gán mác những ai “có tội với Đảng và nhân dân”.
Trang sau
“Đây là quan điểm của người viết, không nhất thiết là quan điểm của Việt Báo.”
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.