Ánh sáng mặt trời buổi sáng vẫn là nguồn tự nhiên tốt nhất để điều chỉnh đồng hồ sinh học. Ảnh: Pexels.
Khi mùa thu đến và ánh sáng ban ngày ngắn lại, nhiều người nhận thấy giấc ngủ dài hơn, khẩu vị đổi khác, thường thèm ngọt hay tinh bột. Đó là phản ứng tự nhiên của cơ thể trước bóng tối của những tháng mùa đông. Nhưng ánh sáng giảm cũng đồng nghĩa với tâm trạng dễ sa sút. Khoảng 1 trong 20 người lớn mắc chứng trầm cảm theo mùa (SAD), và hàng triệu người khác trải qua những “u ám mùa đông” nhẹ hơn, theo NPR Morning Edition.
Ở những nơi thiếu ánh sáng ban ngày, bác sĩ khuyên nên bắt đầu liệu pháp ánh sáng ngay từ mùa thu. Phương pháp này dùng hộp đèn đặc biệt, phát ra ánh sáng mạnh tương đương ban ngày, ngồi trước đèn khoảng 30 phút vào buổi sáng. Nếu duy trì đều đặn, hiệu quả có thể kéo dài suốt mùa đông.
Bác sĩ Dorothy Sit, giáo sư tâm thần học Đại học Northwestern, cho biết nhiều nghiên cứu chứng minh ánh sáng buổi sáng có thể đảo ngược triệu chứng trầm cảm mùa đông, hiệu quả ngang với thuốc chống trầm cảm. Một số bệnh nhân kết hợp cả hai và đạt kết quả tốt hơn. Thường chỉ sau một tuần, triệu chứng đã cải thiện.
Điều kiện để liệu pháp có tác dụng là hộp đèn phải đạt 10.000 lux. Màn hình lớn sẽ hiệu quả hơn vì bảo đảm ánh sáng vào mắt không bị giảm khi xoay đầu. Đèn nên đặt ở góc chiếu xuống để tránh chói. Thời gian khởi đầu khoảng 30 phút mỗi sáng, có thể điều chỉnh tùy phản ứng: ít tác dụng thì tăng thêm, còn bồn chồn thì giảm bớt. “Ánh sáng cũng cần được dùng đúng liều, như thuốc,” giáo sư Michael Terman, Đại học Columbia, giải thích.
Các chuyên gia lưu ý: ánh sáng mặt trời buổi sáng vẫn là nguồn tự nhiên tốt nhất để điều chỉnh đồng hồ sinh học. Nhưng trong mùa đông, khi trời u ám hoặc con người ít ra ngoài vì lạnh, ánh sáng tự nhiên thường không đủ mạnh. Khi ấy, hộp đèn là phương tiện thay thế đáng tin cậy, đã được thử nghiệm lâm sàng.
Ngoài ánh sáng, các yếu tố khác cũng ảnh hưởng đến tinh thần. Trời lạnh, tuyết rơi khiến nhiều người thu mình, ít giao tiếp xã hội, dễ sinh buồn chán. Vì thế, các bác sĩ khuyên duy trì vận động, ăn uống lành mạnh, giữ quan hệ bạn bè, và tìm những sinh hoạt mang lại niềm vui.
“Ánh sáng buổi sáng là liệu pháp còn ít người biết đến,” bác sĩ Sit nhấn mạnh. “Nhưng nó không chỉ dành cho những ai trầm cảm nặng. Ngay cả những người chỉ có biểu hiện nhẹ cũng có thể hưởng lợi.” (VB biên dịch)
Send comment
