- Katrina để lại nhiều tai họa bất ngờ mà người ta chưa thể tổng kết nổi…
New Orleans là thành phố nằm dưới mực nước biển và được bảo vệ bởi một hệ thống đê điều. Sáng 30, con đê bị vỡ hai chỗ, nước hồ Pontchartrain ngập 80% diện tích thành phố. Tưởng rằng thiên tai đã nguôi hôm 29 khi trận bão chuyển về hướng Đông thay vì quét thẳng vào thành phố, nào ngờ cả New Orleans có thể bị dìm dưới nước. Việc di tản tiếp tục và thành phố hết là căn cứ cứu trợ cho các vùng khác.
Hạ tầng cơ sở xăng dầu của toàn vùng Vịnh Mexico bị tê liệt vì thiệt hại nặng. Tối 29, Công ty Citgo Petrolium chính thức xin vay dầu của Kho Dự trữ Chiến lược, từ 250 đến 500 ngàn thùng, để kịp lọc cho nhu cầu xăng nhớt của thị trường. Các tổ hợp dầu hỏa khác đang kiểm điểm tổn thất, nhưng hầu hết đều đồng ý rằng mùa Đông tới sẽ rất lạnh vì thiếu dầu sưởi.
Đáng ngại hơn thế, trận bão Katrina còn có thể đánh thẳng vào cửa sông Mississippi và cản trở việc vận chuyển từ thượng nguồn xuống vùng châu thổ con sông vĩ đại này. Hệ thống xuất nhập cảng của một phần ba nước Mỹ sẽ tê liệt: chẳng những kinh tế Hoa Kỳ mà toàn cầu cũng bị ảnh hưởng trong thời gian tới.
Cho nên, khi các tổ hợp bảo hiểm dự đoán tổn thất của Katrina có thể lên tới 35 tỷ - hơn trận Andrew năm 1992 đến 14 tỷ Mỹ kim - sự thật có thể còn bi đát và đáng ngại hơn…
Chẳng hạn, nói đến kho dầu chiến lược của quốc gia, người ta phải tự hỏi thêm: nông gia Mỹ đang ở giữa mùa gặt, mà khu vực bị thiên tại lại là một vựa ngũ cốc, các kho mễ cốc có bị thiệt hại gì không, khả năng tồn trữ ra sao, giá cả ngũ cốc sẽ vọt đến đâu" Cùng với việc cứu lụt, phải nghĩ đến cứu đói và ngăn ngừa dịch bệnh.
Mississippi là con sông lớn, nổi tiếng vì vai trò giao thông và còn nổi tiếng hơn nữa ở chỗ lưu vực thường thay đổi. Vì trận Katrina, lòng sông bị ảnh hưởng ra sao" Cơ quan tuần duyên US Coast Guard hiện ưu tiên lo cấp cứu nạn nhân và chỉ kiểm tra được thiệt hại trong một vài ngày tới.
Vùng Vịnh Mexico đáng kể ở kỹ nghệ dầu hỏa với các dàn khoan ngoài khơi và nhà máy lọc dầu trong cảng. Đây là nơi cung cấp 2% dầu thô thế giới và 25% sản lượng dầu thô của Mỹ (một triệu sáu thùng một ngày). Nhưng khu vực này còn có giang cảng vĩ đại Port of Southern Louisiana (PSL), chạy dọc cửa sông Mississippi trên 50 dậm, đứng hàng thứ năm thế giới về trọng lượng hàng hóa vận chuyển. Gần phân nửa số xuất cảng của Mỹ sang Âu châu được chuyển vận qua đó. Nông gia vùng Trung-Tây Hoa Kỳ và giới tiêu thụ bắp, đậu nành, lúa mì và súc sản trên toàn thế giới bị lệ thuộc mạnh vào cửa khẩu này. Nếu cảng PSL bị tê liệt và chưa hoạt động lại trong vòng vài chục ngày tới, vào cao điểm của mùa gặt, giá nông phẩm, lươong thực, phân bón, sắt thép… sẽ chạy đua cùng giá dầu, lên trời.
Trở lại chuyện dầu khí, Louisiana còn có một trung tâm chiến lược là hải cảng Louisiana Offshore Oil Port (LOOP), nơi tiếp nhận và phân phối dầu thô nhập cảng, khoảng một triệu thùng mỗi ngày. Đây là cửa nhập cảng dầu khí lớn nhất của Mỹ. Cảng LOOP được đóng từ ngày 27, nhưng chưa ai kiểm được mức thiệt hại vật chất để tính xem là Hoa Kỳ còn có thể dùng cửa khẩu ấy để nhập dầu thô trong thời gian tới hay không. Liệu Mỹ có thể tạm ngưng nhập cảng dầu thô để tu bổ hải cảng này chăng" Trong giả thuyết ấy, giá dầu thô và xăng dầu sẽ tăng vọt tại Mỹ, mà có khi lại giảm ở các xứ khác!
Kiểm điểm sơ khởi thì hạ tầng cơ sở bị tàn phá, lòng sông bị nghẽn, thành phố bị lụt, người không bị dìm dưới nước thì cũng phải di tản nên hết điều khiển được các cơ sở còn tồn tại… Vì vậy, trong những ngày tới, ngoài số tổn thất nhân mạng, người ta còn phải theo dõi tin tức về dịch bệnh, xăng dầu, mễ cốc, lương thực, mực sông Mississippi, các giang cảng, hải cảng trong vùng, v.v… để tính ra hậu quả trực tiếp của trận Katrina. Sau đấy mới là hậu quả gián tiếp.
Về kinh tế, có thể còn trầm trọng hơn vụ khủng bố 9-11 năm 2001.
New Orleans là thành phố nằm dưới mực nước biển và được bảo vệ bởi một hệ thống đê điều. Sáng 30, con đê bị vỡ hai chỗ, nước hồ Pontchartrain ngập 80% diện tích thành phố. Tưởng rằng thiên tai đã nguôi hôm 29 khi trận bão chuyển về hướng Đông thay vì quét thẳng vào thành phố, nào ngờ cả New Orleans có thể bị dìm dưới nước. Việc di tản tiếp tục và thành phố hết là căn cứ cứu trợ cho các vùng khác.
Hạ tầng cơ sở xăng dầu của toàn vùng Vịnh Mexico bị tê liệt vì thiệt hại nặng. Tối 29, Công ty Citgo Petrolium chính thức xin vay dầu của Kho Dự trữ Chiến lược, từ 250 đến 500 ngàn thùng, để kịp lọc cho nhu cầu xăng nhớt của thị trường. Các tổ hợp dầu hỏa khác đang kiểm điểm tổn thất, nhưng hầu hết đều đồng ý rằng mùa Đông tới sẽ rất lạnh vì thiếu dầu sưởi.
Đáng ngại hơn thế, trận bão Katrina còn có thể đánh thẳng vào cửa sông Mississippi và cản trở việc vận chuyển từ thượng nguồn xuống vùng châu thổ con sông vĩ đại này. Hệ thống xuất nhập cảng của một phần ba nước Mỹ sẽ tê liệt: chẳng những kinh tế Hoa Kỳ mà toàn cầu cũng bị ảnh hưởng trong thời gian tới.
Cho nên, khi các tổ hợp bảo hiểm dự đoán tổn thất của Katrina có thể lên tới 35 tỷ - hơn trận Andrew năm 1992 đến 14 tỷ Mỹ kim - sự thật có thể còn bi đát và đáng ngại hơn…
Chẳng hạn, nói đến kho dầu chiến lược của quốc gia, người ta phải tự hỏi thêm: nông gia Mỹ đang ở giữa mùa gặt, mà khu vực bị thiên tại lại là một vựa ngũ cốc, các kho mễ cốc có bị thiệt hại gì không, khả năng tồn trữ ra sao, giá cả ngũ cốc sẽ vọt đến đâu" Cùng với việc cứu lụt, phải nghĩ đến cứu đói và ngăn ngừa dịch bệnh.
Mississippi là con sông lớn, nổi tiếng vì vai trò giao thông và còn nổi tiếng hơn nữa ở chỗ lưu vực thường thay đổi. Vì trận Katrina, lòng sông bị ảnh hưởng ra sao" Cơ quan tuần duyên US Coast Guard hiện ưu tiên lo cấp cứu nạn nhân và chỉ kiểm tra được thiệt hại trong một vài ngày tới.
Vùng Vịnh Mexico đáng kể ở kỹ nghệ dầu hỏa với các dàn khoan ngoài khơi và nhà máy lọc dầu trong cảng. Đây là nơi cung cấp 2% dầu thô thế giới và 25% sản lượng dầu thô của Mỹ (một triệu sáu thùng một ngày). Nhưng khu vực này còn có giang cảng vĩ đại Port of Southern Louisiana (PSL), chạy dọc cửa sông Mississippi trên 50 dậm, đứng hàng thứ năm thế giới về trọng lượng hàng hóa vận chuyển. Gần phân nửa số xuất cảng của Mỹ sang Âu châu được chuyển vận qua đó. Nông gia vùng Trung-Tây Hoa Kỳ và giới tiêu thụ bắp, đậu nành, lúa mì và súc sản trên toàn thế giới bị lệ thuộc mạnh vào cửa khẩu này. Nếu cảng PSL bị tê liệt và chưa hoạt động lại trong vòng vài chục ngày tới, vào cao điểm của mùa gặt, giá nông phẩm, lươong thực, phân bón, sắt thép… sẽ chạy đua cùng giá dầu, lên trời.
Trở lại chuyện dầu khí, Louisiana còn có một trung tâm chiến lược là hải cảng Louisiana Offshore Oil Port (LOOP), nơi tiếp nhận và phân phối dầu thô nhập cảng, khoảng một triệu thùng mỗi ngày. Đây là cửa nhập cảng dầu khí lớn nhất của Mỹ. Cảng LOOP được đóng từ ngày 27, nhưng chưa ai kiểm được mức thiệt hại vật chất để tính xem là Hoa Kỳ còn có thể dùng cửa khẩu ấy để nhập dầu thô trong thời gian tới hay không. Liệu Mỹ có thể tạm ngưng nhập cảng dầu thô để tu bổ hải cảng này chăng" Trong giả thuyết ấy, giá dầu thô và xăng dầu sẽ tăng vọt tại Mỹ, mà có khi lại giảm ở các xứ khác!
Kiểm điểm sơ khởi thì hạ tầng cơ sở bị tàn phá, lòng sông bị nghẽn, thành phố bị lụt, người không bị dìm dưới nước thì cũng phải di tản nên hết điều khiển được các cơ sở còn tồn tại… Vì vậy, trong những ngày tới, ngoài số tổn thất nhân mạng, người ta còn phải theo dõi tin tức về dịch bệnh, xăng dầu, mễ cốc, lương thực, mực sông Mississippi, các giang cảng, hải cảng trong vùng, v.v… để tính ra hậu quả trực tiếp của trận Katrina. Sau đấy mới là hậu quả gián tiếp.
Về kinh tế, có thể còn trầm trọng hơn vụ khủng bố 9-11 năm 2001.
Gửi ý kiến của bạn
