Bài viết này, tôi xin đặc biệt gửi về những bạn sinh viên đã hay đang du học tại nước ngoài vì trong câu chuyện hôm nay, tôi sẽ kể về Đỗ Nam Hải, một người đã từng du học tại Úc và hiện đã trở về nước phục vụ trong ngành kinh tế ngân hàng. Vào tuần qua, có tin ông đã bị công an hạch sách sau khi ông công bố một lá thư gửi Quốc Hội đề nghị một cuộc trưng cầu dân ý trên toàn quốc.
Đỗ Nam Hải sinh trưởng tại Hà Nội. Năm 1975 khi chiến tranh chấm dứt, ông lúc đó 16 tuổi theo gia đình vào Sài Gòn sinh sống. Năm 1994 ông đi Úc du học và ở đó 8 năm cho tới khi ông trở về Sài Gòn làm việc.
Có lẽ cuộc sống của ông cũng chẳng có gì đặc biệt đáng nói so với hàng ngàn sinh viên Việt Nam khác, ngoại trừ những ý tưởng về đất nước đã cuồn cuộn trong đầu ông khi ông được dịp tiếp xúc trực tiếp với một xã hội tự do dân chủ. Ông thổ lộ: "Thực ra thì những suy nghĩ đấy tôi đã có từ khi ở Việt Nam. Nhưng khi tôi sang Úc thì nó càng rõ nét hơn bời vì từ chế độ nhất nguyên độc đảng ở Việt Nam sang một chế độ đa nguyên đa đảng ở bên Úc, tôi thấy có sự khác biệt về chất rất rõ ràng. Thế là từ đó tôi có một sự so sánh, một sự nghiền ngẫm suy nghĩ".
Sự nghiền ngẫm đó đã thúc đẩy ông viết một loạt bài được đăng tải trên mạng từ năm 2000 trong đó ông phân tích lịch sử và hiện trạng xã hội Việt Nam. Theo ông, tất cả những sự tụt hậu về chính trị, kinh tế, xã hội cũng như "sự xuống cấp của con người Việt Nam" đều có nguồn gốc nơi chế độ độc quyền hiện tại. Ông viết: "Vấn đề của mọi vấn đề, nguyên nhân cho mọi nguyên nhân là Đảng Cộng Sản vẫn là lực lượng chính trị duy nhất".
Vậy thì làm sao giải quyết" Ông Hải chủ trương bước đầu là cần tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý với một câu hỏi duy nhất "Việt Nam có nên hay không nên theo chế độ đa đảng"". Chính vì đề nghị đó mà ông đã bị công an "làm việc" tới tấp, nhưng ông lại điềm tĩnh nói: "Tôi nghĩ rằng mình cũng sẽ phải trả giá vì những việc làm cho tự do dân chủ này. Mình sẵn sàng sẽ phải gặp một tai nạn nào đó trên đường chẳng hạn, hoặc là mình sẽ phải vào tù. Nhưng tôi nghĩ, tôi sẵn sàng vào một nhà tù nhỏ để nhân dân Việt Nam sớm bước ra khỏi một cái nhà tù lớn".
Thưa các bạn du học sinh,
Các bạn đi du học có thể vì nhiều động lực khác nhau. Có thể bạn muốn tiến thân giúp gia đình hay muốn giúp nước, có thể bạn muốn trở về phục vụ hay muốn định cư tại nước ngoài. Nhưng động lực gì đi nữa thì có một điều tôi tin chắc bạn sẽ khám phá không sớm thì muộn: cái học chuyên môn, cái học kỹ thuật, cái học nơi học đường sẽ không đủ để vực đất nước mình ra khỏi tụt hậu. Ta cần phải có cả cái môi trường chính trị xã hội bao quanh để cái học của bạn có dịp thi thố, đem lại ích lợi cho bản thân bạn và cho đất nước.
Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao tuổi trẻ nước ta muốn đóng góp cho gia đình xứ sở lại phải gặp nhiều khó khăn, phải phấn đấu như thế trong khi đối với tuổi trẻ Âu Tây tất cả sao quá dễ dàng"
Người Việt mình đâu thua gì người Úc, người Mỹ, người Pháp. Mới hôm qua, một giáo sư người Úc nói với tôi một cách ngưỡng mộ: "Tôi chỉ mong sao tất cả học trò của tôi đều là người Việt cả, vì người Việt thông minh, học nhanh và siêng năng quá".
Chúng ta không ngu dốt hay lười biếng, vậy thì nguyên nhân phải tìm thấy nơi tất cả những trì trệ, những cản trở, những kìm hãm của một xã hội bị đặt dưới vòng kềm tỏa tham lam của một thiểu số cực đoan.
Đỗ Nam Hải đã thấy được điều đó khi ông giao tiếp với xã hội nước Úc. Ông đã được cái may mắn "trông người ngẫm ta" và ông đã tận dụng cái dịp may đó. Theo tôi, ông đã làm tròn cái sứ mạng của người trí thức trong mọi thời đại là báo động trước mối nguy tụt hậu mà đánh thức dân tộc.
Những cây trái tươi đẹp của Âu Tây không phải chỉ có kỹ thuật tân tiến và tư bản giàu mạnh mà thôi. Còn có cả một khu vườn rộng lớn được vun bồi chăm sóc trìu mến nhờ đó những cây trái kia mới vươn lên được: đó là khu vườn của dân chủ đa nguyên mà Đỗ Nam Hải đã nghiền ngẫm và học hỏi suốt mấy năm trời du học tại Úc.
Như ông đã viết, nếu ta "muốn tiếp nhận những giá trị vật chất của phương Tây" thì ta cũng không thể khước từ "những giá trị tinh thần tiến bộ" của họ. Phải chăng đó mới là mục đích của một cuộc du học đúng nghĩa"
Đỗ Nam Hải sinh trưởng tại Hà Nội. Năm 1975 khi chiến tranh chấm dứt, ông lúc đó 16 tuổi theo gia đình vào Sài Gòn sinh sống. Năm 1994 ông đi Úc du học và ở đó 8 năm cho tới khi ông trở về Sài Gòn làm việc.
Có lẽ cuộc sống của ông cũng chẳng có gì đặc biệt đáng nói so với hàng ngàn sinh viên Việt Nam khác, ngoại trừ những ý tưởng về đất nước đã cuồn cuộn trong đầu ông khi ông được dịp tiếp xúc trực tiếp với một xã hội tự do dân chủ. Ông thổ lộ: "Thực ra thì những suy nghĩ đấy tôi đã có từ khi ở Việt Nam. Nhưng khi tôi sang Úc thì nó càng rõ nét hơn bời vì từ chế độ nhất nguyên độc đảng ở Việt Nam sang một chế độ đa nguyên đa đảng ở bên Úc, tôi thấy có sự khác biệt về chất rất rõ ràng. Thế là từ đó tôi có một sự so sánh, một sự nghiền ngẫm suy nghĩ".
Sự nghiền ngẫm đó đã thúc đẩy ông viết một loạt bài được đăng tải trên mạng từ năm 2000 trong đó ông phân tích lịch sử và hiện trạng xã hội Việt Nam. Theo ông, tất cả những sự tụt hậu về chính trị, kinh tế, xã hội cũng như "sự xuống cấp của con người Việt Nam" đều có nguồn gốc nơi chế độ độc quyền hiện tại. Ông viết: "Vấn đề của mọi vấn đề, nguyên nhân cho mọi nguyên nhân là Đảng Cộng Sản vẫn là lực lượng chính trị duy nhất".
Vậy thì làm sao giải quyết" Ông Hải chủ trương bước đầu là cần tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý với một câu hỏi duy nhất "Việt Nam có nên hay không nên theo chế độ đa đảng"". Chính vì đề nghị đó mà ông đã bị công an "làm việc" tới tấp, nhưng ông lại điềm tĩnh nói: "Tôi nghĩ rằng mình cũng sẽ phải trả giá vì những việc làm cho tự do dân chủ này. Mình sẵn sàng sẽ phải gặp một tai nạn nào đó trên đường chẳng hạn, hoặc là mình sẽ phải vào tù. Nhưng tôi nghĩ, tôi sẵn sàng vào một nhà tù nhỏ để nhân dân Việt Nam sớm bước ra khỏi một cái nhà tù lớn".
Thưa các bạn du học sinh,
Các bạn đi du học có thể vì nhiều động lực khác nhau. Có thể bạn muốn tiến thân giúp gia đình hay muốn giúp nước, có thể bạn muốn trở về phục vụ hay muốn định cư tại nước ngoài. Nhưng động lực gì đi nữa thì có một điều tôi tin chắc bạn sẽ khám phá không sớm thì muộn: cái học chuyên môn, cái học kỹ thuật, cái học nơi học đường sẽ không đủ để vực đất nước mình ra khỏi tụt hậu. Ta cần phải có cả cái môi trường chính trị xã hội bao quanh để cái học của bạn có dịp thi thố, đem lại ích lợi cho bản thân bạn và cho đất nước.
Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao tuổi trẻ nước ta muốn đóng góp cho gia đình xứ sở lại phải gặp nhiều khó khăn, phải phấn đấu như thế trong khi đối với tuổi trẻ Âu Tây tất cả sao quá dễ dàng"
Người Việt mình đâu thua gì người Úc, người Mỹ, người Pháp. Mới hôm qua, một giáo sư người Úc nói với tôi một cách ngưỡng mộ: "Tôi chỉ mong sao tất cả học trò của tôi đều là người Việt cả, vì người Việt thông minh, học nhanh và siêng năng quá".
Chúng ta không ngu dốt hay lười biếng, vậy thì nguyên nhân phải tìm thấy nơi tất cả những trì trệ, những cản trở, những kìm hãm của một xã hội bị đặt dưới vòng kềm tỏa tham lam của một thiểu số cực đoan.
Đỗ Nam Hải đã thấy được điều đó khi ông giao tiếp với xã hội nước Úc. Ông đã được cái may mắn "trông người ngẫm ta" và ông đã tận dụng cái dịp may đó. Theo tôi, ông đã làm tròn cái sứ mạng của người trí thức trong mọi thời đại là báo động trước mối nguy tụt hậu mà đánh thức dân tộc.
Những cây trái tươi đẹp của Âu Tây không phải chỉ có kỹ thuật tân tiến và tư bản giàu mạnh mà thôi. Còn có cả một khu vườn rộng lớn được vun bồi chăm sóc trìu mến nhờ đó những cây trái kia mới vươn lên được: đó là khu vườn của dân chủ đa nguyên mà Đỗ Nam Hải đã nghiền ngẫm và học hỏi suốt mấy năm trời du học tại Úc.
Như ông đã viết, nếu ta "muốn tiếp nhận những giá trị vật chất của phương Tây" thì ta cũng không thể khước từ "những giá trị tinh thần tiến bộ" của họ. Phải chăng đó mới là mục đích của một cuộc du học đúng nghĩa"
Gửi ý kiến của bạn
