Bộ Tài chánh đã mở cuộc điều tra trong hơn 55.000 cơ quan chính phủ và cho thấy rằng họ phải chịu trách nhiệm về khoản thất thoát 5.8 tỷ mỹ kim tài sản của nhà nước, phần lớn là về nhà cửa, xe cộ và trang bị văn phòng - các khoản này không còn kiểm kê (account) được nữa, nghĩa là đã biến hẳng trong sổ sách. Đó là gần 1 phần 3 của toàn thể tài sản của nhà nước, ngoài những nhà cửa của các công ty quốc doanh. Đó cũng là một số tài sản trị giá hơn một phần năm tổng sản lượng quốc gia (GDP). Kết quả của cuộc điều tra nầy đã được đưa ra cho các cán bộ của chính phủ trong tháng rồi nhưng báo chí chỉ được biết hồi tuần rồi. Điều nầy báo hiệu sẽ có những cuộc đấu tranh gay gắt giữa các nhà lãnh đạo để xem phải qui trách nhiệm cho những ai.
Bộ Tài chánh không nói rằng các tài sản đó đã bị "mất trong sổ sách" chỉ vì tham nhũng. Ông Phạm đức Phong, giám đốc cơ quan Quản lý tài sản công cộng, tuyên bố với báo chí địa phương hôm ông công bố bản phúc trình đó ra rằng "chúng tôi không biết việc gì đã xảy đến về các tài sản đó". Ông lập luận rằng những tài sản đó đã không được kiểm toán có lẽ vì các kiểm toán viên không biết làm việc một cách đứng đắn.
KẺ THÙ SỐ 1 CỦA QUẦN CHÚNG
Sự tham nhũng trong chính phủ đã được biết từ lâu, nhưng chỉ gần đây mới được đề cập tới một cách tổng quát. Nó đã được xem như kẻ thù số 1 của quần chúng hay quốc nạn trong các lời tuyên bố gần đây của các nhà lãnh đạo. Hồi đầu năm nay, đảng CSVN đã đưa ra một cuộc vận động tự kiểm trong hàng ngủ đảng và chính phủ dự tính thi hành một số các cuộc kiểm tra về các công ty quốc doanh trong năm nay để khám phá thêm các vụ tham nhũng.
Việc công bố các con số nói trên xảy ra cùng một lúc với vụ án của 77 bị can, trong đó có nhiều nhân viên điều hành ngân hàng và viên chức cao cấp của chính phủ. Đó là vụ án của hai công ty Minh Phụng và Epco đã thông đồng với các nhân viên ngân hàng để được vay những số tiền lớn.
Đề cập tới việc CSVN đưa ra phong trào tự kiểm và bài trừ tham nhũng hiện nay, một tổ chức nghiên cứu chính sách ở Texas, Stratfor Inc. trong bản tin Global Intelligence Update của tổ chức rằng việc nầy có thể đưa tới hai kết cục: một là những phần tử cứng rắn trong bộ máy lãnh đạo sẽ lợi dụng cơ hội nầy để loại những phần tử thân Tây phương để củng cố địa vị của họ, hai là những phần tử thối nát nhứt sẽ bị khai trừ để tạo ra một môi trường thuận lợi cho việc đầu tư tốt đẹp hơn.
CÓ THỂ LÀM MẤT SỰ ỔN ĐỊNH
Việc tranh chấp nội bộ nầy có thể làm mất sự ổn định chính trị. Đó là ý kiến của ông Carlyle A.Thayer, giáo sư về Đông Nam Á tại Trung tâm Nghiên cứu Á châu-Thái bình dương ở Honolulu.
Hiện nay chính phủ đã bị dân chúng bất mãn về vấn đề tham nhũng. Hôm tuần rồi khoảng 250 người đã tới ngồi trước Quốc hội để phản đối sự tham nhũng của các viên chức địa phương. Những người phản đối phần đông là mông dân, than phiền rằng các viên chức địa phương dã gian lận họ đủ các phương diện và quyết định ngồi lì ở trước Quốc hội đó cho tới khi nào chính phủ thỏa mãn các yêu cầu của họ. Phần lớn những người phản đối vẫn còn đấy hôm thứ tư.
Ông Thayer nói rằng Bộ Tài chánh chịu trách nhiệm về nhiều tài sản biến mất của nhà nước và sẽ bị nhiều rắc rối. Ông Thayer cho biết rằng có tin ông Nguyễn sinh Hùng sẽ được đề bạt lên làm phó thủ tướng và ông Trần xuân Giá sẽ thay thế cho ông, nhưng việc khám phá ra rằng nhiều tài sản của nhà nước bị phí phạm có thể gây cho ông Nguyễn sinh Hùng nhiều thiệt hại về việc ông sẽ được đề bạt. Ông Thayer cũng nói rằng trước đây cũng đã có những vụ tham nhũng mà kẻ phạm pháp đã lãnh án tử hình.
Tuy nhiên người ta không nghĩ rằng giới lãnh đạo cao cấp nhứt sẽ bị khiển trách về việc tham nhũng. Trong một cuộc phỏng vấn hồi đầu năm nay, ông Phan văn Khải, thủ tướng CSVN, tuyên bố rằng việc tham nhũng là việc của những cấp thấp trong chính phủ và các giới cao cấp trong Dảng vẫn trong sạch. Sự căng thẳng về trật tự chính trị hiện nay dường như chỉ có ý hạn chế trong việc gây thiệt hại cho bộ Tài chánh mà thôi. Đó là ý kiến của ông Thayer.
Trong một đất nước mà việc trả tiền hối lộ được xem như là một phần của nền văn hóa thì cuộc chiến đấu chống lại nạn tham nhũng chỉ là một cuộc chiến đấu để rồi thua. Ví dụ như có nhiều nhân vật chính phủ đem cho thuê các biệt thự của chính phủ cấp để thủ lợi. Bánh xe của nền hành chánh chỉ quay khi nào có quà biếu và nhiều nhà báo địa phương không tới dự những cuộc họp báo nếu không có một cái phong bì mỏng.