Hỏi (Bà Đặng T.D.L.): Sau khi học xong lớp 11, con gái tôi đã tự nghĩ học và đi kiếm việc làm. Hiện cháu đang lãnh tiền trợ cấp thất nghiệp, sau khi làm việc gần 8 tháng cho một tiệm bán quần áo.
Cháu đã bị cho nghỉ việc khi chủ tiệm báo cho cảnh sát là cháu đã lấy tiền trong ngăn kéo đựng tiền bán hàng của cửa tiệm. Tôi có hỏi cháu thì cháu cho biết sự việc như sau:
Nhiệm vụ của cháu là bán hàng và kiểm tiền bạc rồi trao lại cho chủ tiệm. Việc trao lại tiền cho chủ tiệm xảy ra hầu như hằng ngày vào cuối giờ làm việc.
Các ngày trong tuần thì chỉ một mình cháu đứng bán hàng, vào ngày Thứ Bảy hàng tuần thì có thêm 2 người đứng phụ bán. Hàng ngày, chủ tiệm thường ra đứng phụ với cháu từ 11 giờ sáng đến 2 giờ chiều; vì giờ ăn trưa của cháu thường là 12 giờ đến 1 giờ.
Theo lời khai của chủ tiệm thì tiền bạc có bị thất thoát vào ngày Thứ Bảy hàng tuần, nhưng bà ta không biết ai là người đã lấy số tiền thất thoát đó vì có tới 3 người làm việc vào ngày Thứ Bảy.
Trong lời khai với cảnh sát cũng như những gì cháu kể cho tôi biết thì hôm đó là ngày Thứ 6, cháu cần tune up xe vào ngày Chủ Nhật nên cháu có lấy một số tiền là $140 trong ngăn kéo với ý định là sẽ hoàn trả lại trong tuần tới bằng cách là ký tạm một tấm chi phiếu đề lùi ngày lại cho đến Thứ 5 tuần tới mới trả được tiền.
Khi bà chủ phát hiện được sự mất mát tiền bạc vào trưa ngày Thứ 6 thì bà ta có báo cho cảnh sát. Cảnh sát có đến và con tôi cho biết là đã ra xe để lấy tấm chi phiếu cho bà chủ nhưng không tìm được cuốn cheque book vì con tôi đã để quên cuốn sổ chi phiếu ở nhà.
Sau khi bị hỏi cung tại đồn cảnh sát, con tôi đã bị cáo buộc về tội larceny và chờ ngày hầu tòa. Xin LS cho biết là với những sự kiện vừa nêu con tôi có thể bị kết tội larceny hay không" Cháu chưa bao giờ gặp rắc rối với pháp luật.
Trả lời: Larceny có thể được hiểu nôm là "tội ăn cắp". Tại một vài tiểu bang, tội trạng này đã không được quy định rõ ràng trong các "pháp điển" (code), trong trường hợp đó, tòa thường xem đây là một 'sự vi phạm thường luật' [sự vi phạm dựa theo án lệ]) (a common law offence).
Để có thể kết buộc một người vào tội ăn cắp, công tố viện phải chứng minh cho bằng được các yếu tố nêu sau:
I. "Hành động phạm tội" (actus reus = guilty act) của tội ăn cắp gồm:
1) "lấy và mang đi" (took and carried away);
2) "tài sản có thể đánh cắp được" (property capable of being stolen);
3) "tài sản đó thuộc về một người khác" (which belonged to another);
4) "mà không có sự đồng ý của chủ nhân" (without the consent of the owner).
II. "Ýù định phạm tội" (mens rea = a guilty mind) của tội ăn cắp gồm:
1) "một cách khi trá" (fraudulently);
2) "không đòi lại quyền lợi với thiện ý" (without claim of right made in good faith";
3) "với ý định tước đoạt người chủ của món đồ một cách vĩnh viễn" (with the intention of permanently depriving the owner of it).
Trong vụ Feely. Trong vụ đó, bị cáo đã kháng án bằng cách nêu lên "một điểm quan trọng về pháp lý" (an important point of law) là liệu bị cáo có thể bào chữa cho mình khi bị cáo buộc về tội trộm vì cho rằng đương sự đã lấy tiền với ý định là sẽ trả lại số tiền đó đồng thời đã tin tưởng một cách hợp lý rằng đương sự có thể trả lại số tiền đó.
Bị cáo là một nhân viên bán vé đua ngựa. Sau khi chủ nhân đã đưa ra cáo tri nghiêm cấm nhân viên mượn tiền từ ngăn kéo đựng tiền, bị cáo đã lấy 30 đồng bảng Anh vì người cha của bị cáo đang bệnh nặng và với ý định là sẽ hoàn trả lại số tiền đó. Nhưng bị cáo đã quên không ghi vào sổ số tiền mà đương sự đã mượn tạm đó. Sự việc đã bị phát giác khi đương sự bị đổi sang làm việc tại một chi nhánh khác. Bị cáo có ý định là số tiền đó sẽ được khấu trừ vào số tiền 70 bảng Anh mà sở còn thiếu đương sự.
Tuy nhiên, vị thẩm phán tọa xử đã cho rằng sự bào chữa theo lối đó không được pháp luật chấp nhận, vì cho rằng một người lấy tiền từ ngăn kéo hoặc tủ sắt đựng tiền hoàn toàn biết được rằng đương sự không có quyền đó; vì thế nếu làm điều đó, đương sự sẽ bị kết buộc "tội trộm" (theft).
Trong lời tóm lược để hướng dẫn bồi thẩm đoàn trước khi luận tội, vị thẩm phán tọa xử đã cho rằng: luật pháp quy định rất rõ ràng rằng nếu một người lấy tiền của một người khác để tiêu dùng, mặc dù đương sự có ý định trả lại, thì vẫn được xem như là đã tước đoạt tiền của người khác đó. Trong vụ này, nếu quý vị thấy được rằng bị cáo đã lấy tiền từ tủ sắt hoặc từ ngăn kéo đựng tiền, thì luật pháp cho rằng đó là hành động ăn cắp. "Đây là một vấn đề thuộc về pháp lý và tôi hướng dẫn quý vị theo sự quy định đó của pháp lý" (This is a matter of law and I direct you as to it).
Vị thẩm phán tọa xử đã kết thúc lời tóm lược để hướng dẫn bồi thẩm đoàn trước khi luận tội với những lời lẻ như sau:
Các vị bồi thẩm, theo luật pháp, tôi buộc phải hướng dẫn quý vị, dù bị cáo chuẩn bị trả lại số tiền đó trong ngày hôm sau và dù đương sự là một triệu phú, thì vẫn không có một sự biện minh nào được luật pháp quy định đối với sự vi phạm này. Nếu bị cáo đã lấy tiền, thì đó là vấn đề cơ bản mà quý vị cần phải quyết định.
Vị thẩm phán tọa xử đã không hướng dẫn cho bồi thẩm đoàn là cần phải quyết định đối với vấn đề là "liệu công tố viện đã chứng minh được rằng bị cáo đã lấy tiền một cách thiếu lương thiện hay không" (whether the prosecution had proved that the defendant had taken the money dishonestly).
Theo luật pháp, tùy theo từng trường hợp cá biệt, vị thẩm phán tọa xử sẽ định nghĩa thế nào là "thiếu lương thiện". Tuy nhiên, nếu hành động phạm pháp được liệt vào trong định nghĩa đã được quy định thì vị thẩm phán tọa xử có nhiệm vụ phải báo cho bồi thẩm đoàn biết là liệu hành động đó đã được thực hiện một cách thiếu lương thiện hay không. Cuối cùng tòa Kháng án Hình Sự đã tha bổng cho bị cáo.
Tòa đã lưu ý đến 2 trường hợp rằng một người ký một tấm chi phiếu không tiền bảo chứng và một người lấy tiền từ tủ đựng tiền của một người khác. Người ký tấm chi phiếu không tiền bảo chứng, dưới nhãn quan của luật pháp, không phải là một người thiếu lương thiện nếu đương sự tin tưởng vào lúc ký chi phiếu rằng đương sự có đủ tiền trong trương mục để trả cho tấm chi phiếu đó như đã được xét xử trong vụ Halstead kiện Patel. Ngược lại, nếu một người lấy tiền từ ngăn kéo đựng tiền của một người khác và tin tưởng rằng đương sự có thể hoàn trả lại số tiền đó trong tương lai, thì sẽ bị buộc tội ăn cắp, như đã được xét xử trong vụ Cockburn.
Dựa vào luật pháp cũng như các phán quyết vừa trưng dẫn bà có thể thấy được rằng "hành động phạm pháp" đối với tội "ăn cắp" đã hội đủ trong trường hợp con của bà. Tuy nhiên, "ý định phạm tội", theo sự trình bày của con bà, thì vẫn chưa hội đủ; vì cô vẫn không có ý định ăn cắp vào lúc lấy tiền từ ngăn kéo.
Theo luật pháp, trong trường hợp nếu cô ta vẫn cho rằng mình không có tội, thì vấn đề phải được quyết định bởi bồi thẩm đoàn là liệu hành động đó của cô có "thiếu lương thiện" hay không.
Tôi đề nghị là bà nên đến gặp LS để được cố vấn và hướng dẫn tường tận hơn.
Gửi ý kiến của bạn
