Truyền thông cách mạng không phải là Cách mạng truyền thông. Ngôn ngữ và văn chương Việt Nam từ cả ngàn năm nay đã quen sử dụng từ Hán-Việt coi như của riêng mình mà quên cả từ nguyên, nhưng người Việt Nam vẫn có những phương cách thuần túy dân tộc để sử dụng, như văn chữ Nôm đã cho thấy. Đến thời Tây học, văn phạm Việt Nam càng bộc lộ rõ nét hơn, theo đó chữ đầu vẫn là chủ ngữ, còn những chữ dùng làm tính từ bắt buộc phải đi sau. Bởi thế cách mạng truyền thông là cuộc cách mạng trong kỹ thuật truyền thông chúng ta đang sống trong sự nở rộ của nó. Còn truyền thông cách mạng là phương pháp truyền bá tư tưởng cách mạng hay nói cách khác đó là lợi khí tuyên truyền của cách mạng.
Các cuộc cách mạng chính trị đã trông cậy rất nhiều vào phương tiện truyền thông, tức thông tin, để thuyết phục quần chúng theo họ, bởi vì không một cuộc cách mạng nào có thể thành công nếu không có sự ủng hộ của đại đa số dân chúng. Các cuộc cách mạng chủ trương độc đoán dùng thông tin một chiều nhồi sọ những người kém hiểu biết, chưa có cơ hội mở rộng kiến thức, đồng thời bịa đặt và xuyên tạc sự thật để kích động họ. Thế nhưng khi có cuộc cách mạng truyền thông hiện đại, những sự tuyên truyền bịa đặt đã quật ngược lại lối thông tin một chiều.
Chúng tôi nghĩ đến vấn đề này không phải chỉ vì những thủ đoạn tuyên truyền của Cộng sản ở Việt Nam mà thật ra vì một vấn đề nóng bỏng trong cuộc chiến tranh chống khủng bố. Đó là việc đài CNN vừa cho phổ biến nhiều đoạn trong một cuốn băng video phỏng vấn Osama bin Ladin do một phóng viên của đài TV Al-Jazeera ở Qatar thực hiện từ ngày 21 tháng 10 năm ngoái. Đài Al-Jazeera nói tiếng Ả Râp rất nổi tiếng từ khi có trận tấn công khủng bố đánh vào Mỹ, nó có đến 35 triệu khán thính giả Ả rập trên khắp thế giới, trong số có cả 150,000 người đang sống ở Mỹ. Cuộc phỏng vấn bin Laden ngày 21-10-01 không hề được Al-Jazeera phổ biến, mãi đến gần hai tháng sau đài mới cho biết cuộc phỏng vấn không có giá trị về tin tức. Nhưng CNN ở Mỹ không nghĩ như vậy, mới đây không biết dùng cách nào lấy được cuốn băng video và đã cho phổ biến, vì theo lời Giám đốc chương trình thời sự của đài, cuốn video "rất có giá trị về tin tức". Sau khi CNN phổ biến, Al-Jazeera nói phóng viên đã bị áp lực và được trao cho một bản liệt kê câu hỏi để bắt buộc phải hỏi.
Trước hết hãy nhìn đến những thủ đoạn của bin Laden. Đây là một người muốn làm cách mạnh trong thế giới Hồi giáo để thiết lập những chế độ cai trị theo luật Hồi giáo chính thống. Muốn biết chế độ này như thế nào người ta chỉ cần nhìn đến xã hội A Phú Hãn trong 4 năm dưới chế độ Taliban. Về truyền thông cách mạng, bin Laden hay dùng phương tiện hiện đại là TV. Đây không phải là chuyện ngẫu nhiên, bin Laden đã nhìn thấy cuộc Cách mạng Hồi giáo ở Iran. Năm 1979, Iran có cuộc đảo chính Hồi giáo, Quốc Vương Pahlavi phải bỏ nước chạy ra ngoài, Trưởng giáo Ayatollah Khomeini lên cầm quyền. Sự thành công của Khomeini là nhờ ở các làn sóng phát thanh radio của phong trào Hồi giáo cách mạng. Những lời thuyết giáo có sức truyền cảm mạnh của Khomenei đã được truyền bá trên sóng điện đến những máy radio của người dân Iran. Bin Laden đã học được kinh nghiệm đó và còn muốn làm giỏi hơn nữa, bằng cách dùng phương tiện TV đã trở thành phố biến thời nay. Nhưng bin Laden đã khôn mà không ngoan.
TV và Radio khác nhau một điểm rất quan trọng. Radio chỉ cho người ta thấy tiếng nói, còn TV cho thấy cả hình lẫn thanh, âm thanh chỉ bộc lộ một phần của con người, nhưng cả âm thanh lẫn hình ảnh có khả năng đem lại những thông tin đầy đủ hơn về con người đó, có khi cả những gì ẩn náu nhất trong con người cũng có thể lộ ra bên ngoài. Hơn nữa, ngoài hình ảnh con người, những bối cảnh quanh con người đó trong các cuốn video cũng có thể là những nguồn tin tình báo rất xác thực. Chúng ta đã biết các chuyên viên tình báo Mỹ rất chú trọng đến những cuốn video của bọn Al-Qaida tịch thu được sau khi chúng bỏ chạy vì Taliban tan vỡ.
Hình ảnh bin Laden trên cuốn băng video thực hiện hai tuần sau khi quân Mỹ đánh vào A Phú Hãn, đã cho thấy hắn hốc hác già nua hơn trước, trông như người bệnh hoạn, có lẽ cuộc sống an toàn của hắn đã chấm dứt. Nhưng quan trọng nhất vẫn là những lời tuyên bố. Hắn nói sẽ tiếp tục chiến đấu và "sẽ giết những vua chúa của kẻ ngoại đạo, vua chúa của Thập tự chinh và bọn thường dân ngoại đạo để đổi lấy sinh mạng những trẻ em đã bị giết", vì theo lời hắn "luật và lý Hồi giáo cho phép làm như vậy". Bin Laden tiên tri: "Tự do và Nhân quyền Mỹ đã tới số, chính phủ Mỹ sẽ đưa nhân dân Mỹ và Tây phương nói chung xuống địa ngục không sao chịu nổi và và một cuộc sống nghẹt thở". Đó chỉ có thể là lời lẽ của một tên khùng, một chứng điên nhưng rất nguy hiểm. Hiểm họa khủng bố ai cũng biết, những lời lẽ của bin Laden chỉ làm người ta thấy ghê tởm hơn và quyết tâm hơn để tiêu diệt hiểm hoa cho bằng được. Tôi không nghĩ Hồi giáo cho phép giết người ngoại đạo. Tuyên truyền ảo tưởng cách mạng điên khùng đã quật ngược lại kẻ tuyên truyền. Bin Laden muốn trội hơn Khomeini, nhưng còn lâu hắn mới đến gót chân của Khomeini.
Cuộc cách mạng truyền thông nở rộ làm kiến thức con người gia tăng theo cấp số nhân, không còn lừa bịp được ai. CNN đã làm một việc rất đích đáng khi đem chiếu nhiều đoạn của cuốn video bin Laden. Đây là một lỗ "thông hơi" (outlet) cho bin Laden thở vào thế giới chăng" Tôi không nghĩ thế. Đây là một ánh đèn rọi để thế giới nhìn rõ hơn bộ mặt của ác quỷ.
Các cuộc cách mạng chính trị đã trông cậy rất nhiều vào phương tiện truyền thông, tức thông tin, để thuyết phục quần chúng theo họ, bởi vì không một cuộc cách mạng nào có thể thành công nếu không có sự ủng hộ của đại đa số dân chúng. Các cuộc cách mạng chủ trương độc đoán dùng thông tin một chiều nhồi sọ những người kém hiểu biết, chưa có cơ hội mở rộng kiến thức, đồng thời bịa đặt và xuyên tạc sự thật để kích động họ. Thế nhưng khi có cuộc cách mạng truyền thông hiện đại, những sự tuyên truyền bịa đặt đã quật ngược lại lối thông tin một chiều.
Chúng tôi nghĩ đến vấn đề này không phải chỉ vì những thủ đoạn tuyên truyền của Cộng sản ở Việt Nam mà thật ra vì một vấn đề nóng bỏng trong cuộc chiến tranh chống khủng bố. Đó là việc đài CNN vừa cho phổ biến nhiều đoạn trong một cuốn băng video phỏng vấn Osama bin Ladin do một phóng viên của đài TV Al-Jazeera ở Qatar thực hiện từ ngày 21 tháng 10 năm ngoái. Đài Al-Jazeera nói tiếng Ả Râp rất nổi tiếng từ khi có trận tấn công khủng bố đánh vào Mỹ, nó có đến 35 triệu khán thính giả Ả rập trên khắp thế giới, trong số có cả 150,000 người đang sống ở Mỹ. Cuộc phỏng vấn bin Laden ngày 21-10-01 không hề được Al-Jazeera phổ biến, mãi đến gần hai tháng sau đài mới cho biết cuộc phỏng vấn không có giá trị về tin tức. Nhưng CNN ở Mỹ không nghĩ như vậy, mới đây không biết dùng cách nào lấy được cuốn băng video và đã cho phổ biến, vì theo lời Giám đốc chương trình thời sự của đài, cuốn video "rất có giá trị về tin tức". Sau khi CNN phổ biến, Al-Jazeera nói phóng viên đã bị áp lực và được trao cho một bản liệt kê câu hỏi để bắt buộc phải hỏi.
Trước hết hãy nhìn đến những thủ đoạn của bin Laden. Đây là một người muốn làm cách mạnh trong thế giới Hồi giáo để thiết lập những chế độ cai trị theo luật Hồi giáo chính thống. Muốn biết chế độ này như thế nào người ta chỉ cần nhìn đến xã hội A Phú Hãn trong 4 năm dưới chế độ Taliban. Về truyền thông cách mạng, bin Laden hay dùng phương tiện hiện đại là TV. Đây không phải là chuyện ngẫu nhiên, bin Laden đã nhìn thấy cuộc Cách mạng Hồi giáo ở Iran. Năm 1979, Iran có cuộc đảo chính Hồi giáo, Quốc Vương Pahlavi phải bỏ nước chạy ra ngoài, Trưởng giáo Ayatollah Khomeini lên cầm quyền. Sự thành công của Khomeini là nhờ ở các làn sóng phát thanh radio của phong trào Hồi giáo cách mạng. Những lời thuyết giáo có sức truyền cảm mạnh của Khomenei đã được truyền bá trên sóng điện đến những máy radio của người dân Iran. Bin Laden đã học được kinh nghiệm đó và còn muốn làm giỏi hơn nữa, bằng cách dùng phương tiện TV đã trở thành phố biến thời nay. Nhưng bin Laden đã khôn mà không ngoan.
TV và Radio khác nhau một điểm rất quan trọng. Radio chỉ cho người ta thấy tiếng nói, còn TV cho thấy cả hình lẫn thanh, âm thanh chỉ bộc lộ một phần của con người, nhưng cả âm thanh lẫn hình ảnh có khả năng đem lại những thông tin đầy đủ hơn về con người đó, có khi cả những gì ẩn náu nhất trong con người cũng có thể lộ ra bên ngoài. Hơn nữa, ngoài hình ảnh con người, những bối cảnh quanh con người đó trong các cuốn video cũng có thể là những nguồn tin tình báo rất xác thực. Chúng ta đã biết các chuyên viên tình báo Mỹ rất chú trọng đến những cuốn video của bọn Al-Qaida tịch thu được sau khi chúng bỏ chạy vì Taliban tan vỡ.
Hình ảnh bin Laden trên cuốn băng video thực hiện hai tuần sau khi quân Mỹ đánh vào A Phú Hãn, đã cho thấy hắn hốc hác già nua hơn trước, trông như người bệnh hoạn, có lẽ cuộc sống an toàn của hắn đã chấm dứt. Nhưng quan trọng nhất vẫn là những lời tuyên bố. Hắn nói sẽ tiếp tục chiến đấu và "sẽ giết những vua chúa của kẻ ngoại đạo, vua chúa của Thập tự chinh và bọn thường dân ngoại đạo để đổi lấy sinh mạng những trẻ em đã bị giết", vì theo lời hắn "luật và lý Hồi giáo cho phép làm như vậy". Bin Laden tiên tri: "Tự do và Nhân quyền Mỹ đã tới số, chính phủ Mỹ sẽ đưa nhân dân Mỹ và Tây phương nói chung xuống địa ngục không sao chịu nổi và và một cuộc sống nghẹt thở". Đó chỉ có thể là lời lẽ của một tên khùng, một chứng điên nhưng rất nguy hiểm. Hiểm họa khủng bố ai cũng biết, những lời lẽ của bin Laden chỉ làm người ta thấy ghê tởm hơn và quyết tâm hơn để tiêu diệt hiểm hoa cho bằng được. Tôi không nghĩ Hồi giáo cho phép giết người ngoại đạo. Tuyên truyền ảo tưởng cách mạng điên khùng đã quật ngược lại kẻ tuyên truyền. Bin Laden muốn trội hơn Khomeini, nhưng còn lâu hắn mới đến gót chân của Khomeini.
Cuộc cách mạng truyền thông nở rộ làm kiến thức con người gia tăng theo cấp số nhân, không còn lừa bịp được ai. CNN đã làm một việc rất đích đáng khi đem chiếu nhiều đoạn của cuốn video bin Laden. Đây là một lỗ "thông hơi" (outlet) cho bin Laden thở vào thế giới chăng" Tôi không nghĩ thế. Đây là một ánh đèn rọi để thế giới nhìn rõ hơn bộ mặt của ác quỷ.
Gửi ý kiến của bạn
