San Diego (Nguyễn Ngân) -- "Thừa tiếp mạch nguồøn dân tộc, tiếp nối dòng sông văn hóa Hùng Vương, Luy Lâu, hôm nay Chư Tôn Đức Giáo Phẩm Tăng Ni, Chư vị Thiện hữu trí thức cùng đông đảo qúy Đồng hương, Đồng bào Phật tử xa gần đã hoan hỷ quang lâm phó hội. Sự hiện diện của qúy Ngài cùng Chư liệt vị đã thắp sáng ngọn đèn văn hóa Phật Việt nơi đây, để cho thế hệ trẻ, đàn con cháu chủ chúng ta đang hấp thụ, được nuôi dưỡng và trưởng hành trong nền văn hóa Tây phương thấy được nét đẹp đẽ, nét trong sáng, nét đặc thù siêu thoát của nền văn hóa Phật Giáo Việt Nam, mà ngõ hầu ý thức bảo tồn và phát huy làm chất liệu cho đời sống tâm linh, quay về cội nguồn dân tộc với niềm tự hào là con dân Việt".
Trên đây là trích đọan bài diễn văn khai mạc Đại Hội Văn Hóa Phật Giáo của Thượng Tọa Thích Nguyên Siêu Tổng Vụ Trưởng Tổng Vụ Văn Hóa GHPGVN/VP 2 Viện Hóa Đạo đã đọc trước hơn 30 Tăng Ni và gần 400 đồng bào, nhân sĩ và trí thức Phật Giáo đến tham dự Đại Hội Văn Hóa Phật Giáo được tổ chức lần đầu tiên tại San Diego vào lúc 1 giờ 45 trưa ngày 4 tháng 1 năm 2003.
Trước đó vào lúc 9 giờ 30 sáng gần 300 người đã tham dự buổi nói chuyện cùng với Thượng Tọa Thích Giác Đẳng, Triết gia Phạm Công Thiện, Giáo Sư Võ Văn Ái và Giáo Sư Bùi Ngọc Đường về đề tài "Văn Học Phật Giáo VN".
Thượng Tọa Thích Viên Lý đã đọc bài tham luận cuả Thượng Tọa Thích Tuệ Sỹ gởi ra từ trong nước với chủ đề: "Văn Minh Tiểu Phẩm" bài tham luận dài 7 trang đánh máy với nhiều vấn đề quan trọng nhằm chứng minh quá trình hình thành bốn ngàn năm văn hiến của Việt Nam qua các thời đại. Thượng Tọa cũng không e dè khi đề cập tới sự liên quan của Phật Giáo và Cộng Sản hiẹân nay. Bài tham luận được nhiều người theo dõi và cho rằng đây chẳng những là một tham luận về văn hóa nhưng trong đó còn dẫn dắt người nghe đi ngược lại tình hình Phật Giáo thời cận đại, hay nói khác hơn từ thập niên 40 đến nay. Bài Tham Luận là bản cáo trạng về sự mất tự do hành hoạt của Phật Giáo Việt Nam trong đó không loại trừ sự yếu kém của các tăng sĩ lãnh đạo mà còn cả những âm mưu nhằm triệt hạ Phật Giáo của các nhà cầm quyền 2 miền Nam-Bắc và vẫn tiếp diễn đến ngày nay.
Kế tiếp sau khi bài tham luận của TT Tuệ Sỹ là phần trình bày kế tiếp với đề tài: "Mỹ Thuật Phật Giáo VN", của các thuyết trình viên TT Thích Quảng Thanh, GS Lê Phục Thủy..v..v..
Sau khi tuyên đọc diễn văn tuyên bố chính thức khai mạc của TT Thích Nguyên Siêu, Hòa Thượng Thích Hộ Giác Chủ Tịch Hội Đồng Điều Hành VP 2 Viện Hóa Đạo đã ban Đạo từ ca ngợi sự nổ lực của Tổng Vụ Văn Hóa. Hòa Thượng cho rằng việc nghiên cứu và phát triển Văn Hoá Phật Giáo hiện nay đã từng là ước mơ thì nay đã thành hiện thực và đã nằm trong vòng tay, qua Đại hội này Hòa Thượng tin tưởng là sẽ được tiếp nối và đẩy mạnh hơn.
Sau khi dùng cơm trưa xong Đại hội đã được tiếp tục không ngưng nghỉ, vì chương trình dài với nhiều bài tham luận cần được nêu ra nên phần văn nghệ đã rút ngắn . Ban tổ chức cần có thêm thì giờ để có thể trình bày hết những bài tham luận rất có giá trị khác.
Ngoài ra trong phần giới thiệu các hoạt đọâng văn hoá, với số lượng hơn 100 tác phẩm nghệ thuật liên quan tới đề tài Phật Giáo như: Nhiếp Ảnh, Hội họa, Thư Pháp, Điêu khắc, Phù điêu, Tượng cổ, các ấn phẩm về kinh điển, thơ, truyện.v..v... mà ban tổ chức đã vận động mượn từ các nơi để triển lãm dọc theo 3 phần vách lớn của hội trường.
Ban Tổ chức còn trang trọng trình bày hai tác phẩm mới được ấn hành nhân Đại Hội đó là: "Tuệ Sỹ: Đạo Sư, Thơ và Phương Trời Mộng" của Thượng Tọa Thích Nguyên Siêu do Triết gia Phạm Công Thiện giới thiệu và cuốn "Phật Việt Thi Uyển" do Diệu Anh thực hiện gom góp hơn 120 bài thơ của nhiều tác giả xuất gia cũng như Cư sĩ. Tập thơ được Hòa Thượng Thích Thắng Hoan giới thiệu với cử tọa một cách trang trọng.
Phần cuối cùng là tham luận về: "Âm Nhạc Phật Giáo" của Giáo sư Nguyễn Thuyết Phong, nhưng vì vào phút chót không thể tới kịp nên đạo hữu Trần Quang Phước đã thay thế trình bày đề tài này với một vài ý kiên riêng cũng như đọc lại toàn bộ bài tham luận dài hơn 10 trang đánh máy trong đó GS Phong đã lần lượt điểm qua tất cả thành tựu của nền âm nhạc Phật Giáo không loại trừ các âm điệu của những bài: Tụng, Tán, Niệm, Bạch, Kệ, Sám pháp, Xướng và Đọc.
Cuối cùng Thượng Tọa Thích Minh Dung thay mặc Ban Tổ Chức ngỏ lời tri ân và cảm tạ qúy Chư Tôn Giáo Phẩm, các vị nhân sĩ trí thức Phật Giáo tham dự cũng như các đồng hương, đồng bào phật tử đã đến từ các nơi rất xa.
Ngày Đại Hội Văn Hóa Phật Giáo tuy chỉ diễn ra vỏn vẹn có một ngày, Nhiều vấn đề vẫn chưa được đem ra bàn luận một cách triệt để, nhưng theo Thượng Tọa Thích Nguyên Siêu Trưởng ban tổ chức thì: "Đây là bước khởi đầu, qúy Chư Tôn Đức sẽ tiếp tục và triển khai rộng rải hơn, với nhiều phương tiện hơn".
Nhìn chung đại hội khá thành công, ít ra là trên mặt tinh thần, không khí đại hội. Sự tổ chức tuy có phần eo hẹp về thời gian cũng như không gian nhưng cũng đã đem lại nhiều sự hứng thú và tin tưởng cho những lần kế tiếp.