Sài-Gòn (Margot Cohen, Far Eastern Economic Review)- Trong công việc hằng ngày của anh tại Khu Kỹ Nghệ Tân Tạo, Đặng Thanh Tâm, 38 tuổi, nghe rất nhiều than phiền từ giới thương gia về vấn đề sưu cao thuế nặng tại Việt Nam "Mấy ông bộ trưởng tài chánh chỉ lo vét tiền của dân, mấy ổng đâu màng gì đến đời sống của chúng tôi", Tâm nói vậy, phản ảnh những than van chung quanh anh, "Cũng giống như việc nuôi cá, nếu anh muốn nó lớn, anh phải cho nó ăn."
Một giấc mơ thoáng qua trong đầu Tâm. Anh muốn mình được bầu vào Quốc hội nhà nước - cơ quan quyền lực nhất của Việt Nam - và có quyền tra vấn ông bộ trưởng tài chánh. "Hệ thống thuế khoá của Việt Nam thật trái ngược", Tâm sẽ vặn hỏi ông ta, "Ông sẽ làm gì để sửa sai" Ông sẽ làm gì để giúp các thương gia"", Tâm mường tượng các bạn đồng nghiệp của anh sẽ hoan hô anh khi họ xem cuộc đối chất này trên truyền hình.
Bây giờ, Tâm đã có một chút hy vọng là giấc mơ của anh sẽ thành sự thật. Mặc dầu anh chưa bao giờ gia nhập đảng Cộng Sản Việt Nam và chẳng được một cơ quan nhà nước nào hậu thuẫn, nhưng anh đã vượt qua được những rào chắn để tên mình được ghi trong danh sách các ứng cử viên Quốc hội sẽ được bỏ phiếu bầu vào ngày 19 tháng 5 tới đây. Thông thường, ứng cử viên đại diện cho các thương vụ phải là đảng viên từ những công ty quốc doanh do nhà nước làm chủ.
Là người Việt Nam, Tâm biết rằng quyền lực của nhà nước chỉ tập trung và giới hạn trong tay một đảng duy nhất: Đảng Cộng Sản Việt Nam. Dầu vậy, nhưng Tâm cũng hy vọng vì anh đã thấy quốc hội từ từ biến thể và có những cuộc tranh luận sôi nổi về những vấn đề quan trọng liên quan đến nền kinh tế của quốc gia dưới ống kính truyền hình.
"Chúng tôi cần có tiếng nói từ giới thương gia để diễn đạt tư tưởng của họ để nói lên điều họ muốn thay đổi", một kinh tế gia tại Sài Gòn đã nói vậy. Với hơn 70,000 công ty tư hữu đã đăng ký tại Việt Nam, một làn sóng đã dâng lên đòi hỏi một thể chế chính trị tốt hơn để giải quyết những vấn đề từ mở mang thị trường kinh tế đến tranh chấp đất đai và luật lao động. Những ứng cử viên đại diện cho giới thương gia cũng đang vận động để tìm hậu thuẫn ngoài phạm vi của họ vì ngày nay, những công ty tư hữu được quản trị bởi thành phần trẻ, nhiều kiến thức về kinh doanh, "nếu họ đắc cử, họ có thể làm thay đổi và phát triển nền kinh tế nhanh hơn", một bác sĩ tại Hà Nội đã nói. Trong khi niềm hy vọng này thật nhỏ nhoi trong một guồng máy cai trị cứng ngắt như hiện nay, nó cũng nói lên sự ước muốn của một thể chế chính trị năng động và độc lập.
Trên thực tế, tất cả dự luật đều phải được thông qua bởi Tổng Bí Thư Đảng CSVN trước khi được Quốc Hội phê chuẩn. Trong khi những hiệp hội thương gia như Việt Nam Chamber of Commerce and Industry đôi khi cũng được hỏi ý kiến nhưng họ vẫn cần có nhiều tiếng nói bên trong. Hiện nay, chỉ có hai thành viên của Quốc Hội thuộc thành phần thương gia. Nếu đắc cử, Tâm sẽ vận động để bài trừ sự thiên vị đối với các công ty quốc doanh. Nhưng Tâm và các bạn đồng chí hướng của anh khó có thể lay chuyển một cơ quan với hơn 500 đại diện trừ khi anh có thể kết hợp được một sự hậu thuẫn mạnh và can đảm tránh xa những cám dỗ của sự hối lộ.
Đảng Cộng Sản Việt Nam không cai trị với một cánh tay: trong số 762 ứng cử viên năm nay cho 500 ghế, 87 thuộc trung ương Đảng. Ngay cả Nông Đức Mạnh cũng có tên trong danh sách và ai cũng biết rằng Mạnh sẽ một lần nữa ngồi vào ghế Tổng Bí Thư trong buổi khai mạc Quốc Hội vào ngày 19 tháng 7 năm nay.
Đảng Cộng Sản Việt Nam luôn luôn lớn miệng rêu rao rằng Quốc Hội cần có nhiều gương mặt mới ngoài Đảng. Nhưng con số không phản ảnh được sự tuyên truyền. Năm 1997, trong cuộc bầu Quốc Hội lần trước, có 112 ứng cử viên ngoài đảng, so vơi 135 trong năm nay.
Dầu kết quả như thế nào, Quốc Hội Việt Nam sẽ có hơn 70% gương mặt mới. Nhưng đây chỉ là hình thức bình cũ rượu mới. Hầu hết các ứng cử viên đều được đề cử bởi cơ quan ngoại vi của Đảng CSVN là Fatherland Front, gồm các thành phần thuộc phụ nữ, nông gia, hợp tác xã viên…
Cơ quan này cũng có nhiệm vụ thanh lọc những thành phần độc lập như Tâm. Trong số 11 ứng cử viên độc lập tranh cử lần trước, chỉ có 2 người đắc cử.
"Đâu có gì công bình, Đảngï đã định trước ai sẽ đắc cử trước khi cuộc bỏ phiếu diễn ra.", một ứng cử viên rớt đài đã chua chát nói như thế.
Việc ra tranh cử của Tâm dường như phản ảnh sự mong muốn của dân chúng là Quốc Hội nên bao gồm những thành phần học thức. Sau khi tốt nghiệp đại học và thành lập công ty xây cất, Tâm đã dành ít thới gian du học tại Úc để học về ngành quản trị. Trái với những tư tưởng lạc hậu của các thành viên trong Quốc Hội Việt Nam hiện nay, Tâm có nhiều ý kiến táo bạo. Anh muốn chính phủ phải cho các thương gia Việt Nam hưởng những ưu đãi về thuế khoá như các thương gia ngoại quốc. Tâm cũng dự tính vận động để sửa đổi bộ luật thương mại 1999 để cho việc xin thành lập công ty dễ dàng hơn.
Nhưng Tâm không có cơ hội để diễn đạt tư tưởng của anh trên hệ thống truyền thanh và truyền hình. Luật lệ Việt Nam không cho phép các ứng cử viên đơn danh dùng tiền riêng để vận động tranh cử như in truyền đơn và bích chương, với lý do là việc này không công bằng cho những ứng cử viên không có tiền. Vì vậy, Tâm và bốn ứng cử viên khác chỉ được xuất hiện trước cử tri vài phút để vận động.
Quốc Hội Việt Nam dự tính sẽ gia tăng số Dân biểu làm việc toàn thời gian. Với tình trạng hiện nay, bán thời gian Dân Biểu thường không chuẩn bị đầy đủ, những bài diễn văn của họ thường không xúc tác và thiếu dữ kiện chứng minh.
Nhưng Tâm lại chỉ muốn làm việc bán thời gian. Anh cho rằng, cùng lúc làm việc với hai lãnh vực mới có hiệu quả. "Những tư tưởng và ý kiến của tôi được thu thập từ những thương gia. Nếu không có họ, tôi chẳng có gì", Tâm đã nói như vậy.
Một giấc mơ thoáng qua trong đầu Tâm. Anh muốn mình được bầu vào Quốc hội nhà nước - cơ quan quyền lực nhất của Việt Nam - và có quyền tra vấn ông bộ trưởng tài chánh. "Hệ thống thuế khoá của Việt Nam thật trái ngược", Tâm sẽ vặn hỏi ông ta, "Ông sẽ làm gì để sửa sai" Ông sẽ làm gì để giúp các thương gia"", Tâm mường tượng các bạn đồng nghiệp của anh sẽ hoan hô anh khi họ xem cuộc đối chất này trên truyền hình.
Bây giờ, Tâm đã có một chút hy vọng là giấc mơ của anh sẽ thành sự thật. Mặc dầu anh chưa bao giờ gia nhập đảng Cộng Sản Việt Nam và chẳng được một cơ quan nhà nước nào hậu thuẫn, nhưng anh đã vượt qua được những rào chắn để tên mình được ghi trong danh sách các ứng cử viên Quốc hội sẽ được bỏ phiếu bầu vào ngày 19 tháng 5 tới đây. Thông thường, ứng cử viên đại diện cho các thương vụ phải là đảng viên từ những công ty quốc doanh do nhà nước làm chủ.
Là người Việt Nam, Tâm biết rằng quyền lực của nhà nước chỉ tập trung và giới hạn trong tay một đảng duy nhất: Đảng Cộng Sản Việt Nam. Dầu vậy, nhưng Tâm cũng hy vọng vì anh đã thấy quốc hội từ từ biến thể và có những cuộc tranh luận sôi nổi về những vấn đề quan trọng liên quan đến nền kinh tế của quốc gia dưới ống kính truyền hình.
"Chúng tôi cần có tiếng nói từ giới thương gia để diễn đạt tư tưởng của họ để nói lên điều họ muốn thay đổi", một kinh tế gia tại Sài Gòn đã nói vậy. Với hơn 70,000 công ty tư hữu đã đăng ký tại Việt Nam, một làn sóng đã dâng lên đòi hỏi một thể chế chính trị tốt hơn để giải quyết những vấn đề từ mở mang thị trường kinh tế đến tranh chấp đất đai và luật lao động. Những ứng cử viên đại diện cho giới thương gia cũng đang vận động để tìm hậu thuẫn ngoài phạm vi của họ vì ngày nay, những công ty tư hữu được quản trị bởi thành phần trẻ, nhiều kiến thức về kinh doanh, "nếu họ đắc cử, họ có thể làm thay đổi và phát triển nền kinh tế nhanh hơn", một bác sĩ tại Hà Nội đã nói. Trong khi niềm hy vọng này thật nhỏ nhoi trong một guồng máy cai trị cứng ngắt như hiện nay, nó cũng nói lên sự ước muốn của một thể chế chính trị năng động và độc lập.
Trên thực tế, tất cả dự luật đều phải được thông qua bởi Tổng Bí Thư Đảng CSVN trước khi được Quốc Hội phê chuẩn. Trong khi những hiệp hội thương gia như Việt Nam Chamber of Commerce and Industry đôi khi cũng được hỏi ý kiến nhưng họ vẫn cần có nhiều tiếng nói bên trong. Hiện nay, chỉ có hai thành viên của Quốc Hội thuộc thành phần thương gia. Nếu đắc cử, Tâm sẽ vận động để bài trừ sự thiên vị đối với các công ty quốc doanh. Nhưng Tâm và các bạn đồng chí hướng của anh khó có thể lay chuyển một cơ quan với hơn 500 đại diện trừ khi anh có thể kết hợp được một sự hậu thuẫn mạnh và can đảm tránh xa những cám dỗ của sự hối lộ.
Đảng Cộng Sản Việt Nam không cai trị với một cánh tay: trong số 762 ứng cử viên năm nay cho 500 ghế, 87 thuộc trung ương Đảng. Ngay cả Nông Đức Mạnh cũng có tên trong danh sách và ai cũng biết rằng Mạnh sẽ một lần nữa ngồi vào ghế Tổng Bí Thư trong buổi khai mạc Quốc Hội vào ngày 19 tháng 7 năm nay.
Đảng Cộng Sản Việt Nam luôn luôn lớn miệng rêu rao rằng Quốc Hội cần có nhiều gương mặt mới ngoài Đảng. Nhưng con số không phản ảnh được sự tuyên truyền. Năm 1997, trong cuộc bầu Quốc Hội lần trước, có 112 ứng cử viên ngoài đảng, so vơi 135 trong năm nay.
Dầu kết quả như thế nào, Quốc Hội Việt Nam sẽ có hơn 70% gương mặt mới. Nhưng đây chỉ là hình thức bình cũ rượu mới. Hầu hết các ứng cử viên đều được đề cử bởi cơ quan ngoại vi của Đảng CSVN là Fatherland Front, gồm các thành phần thuộc phụ nữ, nông gia, hợp tác xã viên…
Cơ quan này cũng có nhiệm vụ thanh lọc những thành phần độc lập như Tâm. Trong số 11 ứng cử viên độc lập tranh cử lần trước, chỉ có 2 người đắc cử.
"Đâu có gì công bình, Đảngï đã định trước ai sẽ đắc cử trước khi cuộc bỏ phiếu diễn ra.", một ứng cử viên rớt đài đã chua chát nói như thế.
Việc ra tranh cử của Tâm dường như phản ảnh sự mong muốn của dân chúng là Quốc Hội nên bao gồm những thành phần học thức. Sau khi tốt nghiệp đại học và thành lập công ty xây cất, Tâm đã dành ít thới gian du học tại Úc để học về ngành quản trị. Trái với những tư tưởng lạc hậu của các thành viên trong Quốc Hội Việt Nam hiện nay, Tâm có nhiều ý kiến táo bạo. Anh muốn chính phủ phải cho các thương gia Việt Nam hưởng những ưu đãi về thuế khoá như các thương gia ngoại quốc. Tâm cũng dự tính vận động để sửa đổi bộ luật thương mại 1999 để cho việc xin thành lập công ty dễ dàng hơn.
Nhưng Tâm không có cơ hội để diễn đạt tư tưởng của anh trên hệ thống truyền thanh và truyền hình. Luật lệ Việt Nam không cho phép các ứng cử viên đơn danh dùng tiền riêng để vận động tranh cử như in truyền đơn và bích chương, với lý do là việc này không công bằng cho những ứng cử viên không có tiền. Vì vậy, Tâm và bốn ứng cử viên khác chỉ được xuất hiện trước cử tri vài phút để vận động.
Quốc Hội Việt Nam dự tính sẽ gia tăng số Dân biểu làm việc toàn thời gian. Với tình trạng hiện nay, bán thời gian Dân Biểu thường không chuẩn bị đầy đủ, những bài diễn văn của họ thường không xúc tác và thiếu dữ kiện chứng minh.
Nhưng Tâm lại chỉ muốn làm việc bán thời gian. Anh cho rằng, cùng lúc làm việc với hai lãnh vực mới có hiệu quả. "Những tư tưởng và ý kiến của tôi được thu thập từ những thương gia. Nếu không có họ, tôi chẳng có gì", Tâm đã nói như vậy.
Gửi ý kiến của bạn
