Dù buồn phiền về những lời qua tiếng lại, dù bi quan về tình hình 30 năm mà còn thiếu đoàn kết thốâng nhứt, bình tâm mà xét vẫn thấy một sự thật rõ ràng: người Việt ở Mỹ là một tập thể năng động về chánh trị. Mẫu số chung chánh trị đó là cuộc đấu tranh cho Tư do, Dân chủ, Nhân quyền VN, cho lý tưởng, cho lời hứa của người may mắn ra đi và niềm tin, hy vọng của người kẹt ở lại trong gọng kềm CS.

Đại hội Dân Chủ chánh yếu không phải chỉ để chánh thức hoá việc TNS Kerry- Edwards đại diện Đảng ra ứng cử Tổng Thống và Phó Mỹ. Vai trò lịch sử Đại hội Đảng chỉ định ứng cử viên đã lu mờ từ nửa thế kỷ rồi. Các cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng đã quyết định ai ra ứng cử đại diện cho Đảng.

Thống kê năm 2000, Mỹ có 26 triệu 4 cựu quân nhân, chiếm khoảng 1 phần 8 tổng dân số thành niên. Nhưng có điều lạ là, các cơ quan thông kê công tư cũng như các cuộc thăm dò dân ý của truyền thông và đại học, hầu như không thấy ai đặt câu hỏi về tác phong đầu phiếu của những người đã từng phục vụ cho quân đội. Lá phiếu của cựu quân nhân Mỹ vì thế ít được biết.

Người Mỹ gốc Phi Châu có mặt ở Mỹ đã mấy trăm năm, suốt dòng lịch sử Mỹ. Người Mỹ gốc Việt mới có mặt ở nước này chưa đầy ba chục năm. Cả hai được các nhà xã hội học liệt vào nhóm sắc tộc thiểu số. Thiểu số theo định nghĩa cũng của Xã Hội Học có hai đặc tính: chủng tộc, sắc tộc khác biệt và vị thế xã hội thiệt thòi so với khối đa số (Society, The Basics, Chapt 9. Macionis).

Suốt mấy tháng bầu cử sơ bộ của đảng Dân Chủ, quần chúng bị đặt trước những lời dao to búa lơn, chua cay, độc địa, bươi móc đời tư, chưởi bới việc làm của nhau, thét sanh bực và chán cảnh gió tanh mưa máu của chánh trường tranh cử tổng thống Mỹ. Thứ Bảy ngày 13 vừa rồi, TNS Kerry kêu gọi TT Bush ngưng bắn. Thật hay giả đây"

Nửa đưòng tranh cử: qua tuần lễ đầu của tháng 5, còn đúng 6 tháng nữa là bầu cử Tổng Thống Mỹ. Theo một số chuyên viên phân tích, cuộc bầu cử ngày 2 /11/04 có những sắc thái đặc biệt khó tiên đoán được. Nơi đây chúng ta tạm gác qua ảnh hưởng của cú xì căng đan hành hạ tù nhân Iraq; chuyện đó dĩ nhiên là có ảnh hưởng, chứ, nhưng cũng phải chờ vài tuần nữa cho khói tan bụi lắng thì mới thấy hết thiệt hại chiến trường.

Mười hai ngày nữa là bầu cử tổng thống. Có nhiều nơi đã tổ chức cho bầu sớm rồi cho người bận trong ngày 2 tháng 11, như ở Florida. Cử ri xin bầu khiếm diện phiếu đã gởi về tới tay, có thể chọn mặt gởi vàng và có thể gởi đi cho ban tổ chức bầu cử rồi. Và truyền thông đại chúng, cụ thể là báo chí, không ít cơ quan đã công khai tuyên xưng lập trường của mình, ủng hộ Bush (7 tờ); Kerry (8 tờ) tính đến ngày 18/10.