Ông Blago: Chính trường như Hý trường
Vũ Linh
...không ai dám nói ông Obama là ông Mugabe đâu...
Cả tháng nay, Quốc hội Mỹ xôn xao về chuyện ông Blago. Tiếng Tây, “blague” có nghĩa là chuyện diễu. Tiếng Mỹ “Blago” nghe giông giống nhưng không có nghĩa là chuyện diễu, mà là tên ngắn gọn của Thống Đốc Rod Blagojevich của tiểu bang Illinois, dù ai có chối thì cũng bạn thâm giao của tổng thống tân cử Barack Obama. Không phải chuyện diễu, mà tựa như hát bội.
Ông Blago này là một chính khách chuyên nghiệp. Năm nay 52 tuổi, ông đắc cử Thống Đốc Illinois năm 2002. Trước đó, ông là Dân Biểu Liên Bang, đại diện cho một khu vực của thành phố Chicago, trong khi Barack Obama lúc đó làm Nghị Sĩ tiểu bang, đại diện cho một khu vực khác của Chicago, sát nách khu vực của ông Blago.
Cả hai ông Obama và Blago là đồng chí tâm giao trong đảng Dân Chủ, cùng tích cực hoạt động tại thành phố Chicago trong nhiều năm.
Trong hơn 30 năm qua, tiểu bang Illinois luôn luôn bầu các ông Cộng Hòa làm thống đốc, trong khi thành phố Chicago lại hoàn toàn bị khống chế bởi bộ máy Dân Chủ. Ông Blago là đảng viên Dân Chủ đầu tiên đắc cử thống đốc Illinois, kể từ năm 1972. Danh giá lắm. Nhưng trong chính trường Mỹ, cả tiểu bang Illinois lẫn thành phố Chicago đều khét tiếng tham ô thối nát từ thời lãnh chúa Mafia Al Capone lộng hành hồi đầu thế kỷ cho đến giờ.
Nếu không tin thì xin đọc lại. Cả hai thống đốc Cộng Hòa nắm quyền trước khi ông Blago đắc cử đều đang ngồi tù vì tham nhũng. Dân biểu đầy uy quyền Dan Rostenkowsky, chủ tịch “Ways and Means Committee”, là cái ủy ban nắm hầu bao, quyết định mọi chi thu ngân sách của Nhà Nước Mỹ, đã bị mất chức và đi tù năm 2005 vì tội tham nhũng, sau 40 năm hét ra lửa tại Hạ Viện.
Trong môi trường đó, Blago ra tranh cử và đắc cử thống đốc nhờ thuyết phục được quần chúng, rằng ông là niềm hy vọng, là người sẽ trong sạch hóa guồng máy chính trị của tiểu bang Illinois nói chung, và thành phố Chicago nói riêng.
Ủy ban vận động tranh cử của ông lúc đó gồm có một thượng nghị sĩ tiểu bang Illinois ít ai biết, vì khi ấy thầy cô trong trường cũng mù tịt như truyền thông, là Barack Obama; là một cựu phụ tá của Bill Clinton, ông Rahm Emanuel, nổi tiếng chơi bạo với hỗn danh là Rambo; là một chuyên gia vận động tranh cử, ông David Axelrod; và một nhân vật địa phương nữa. Ông Obama hiện nay là tổng thống tân cử, "Rambo" Emanuel là Chánh Văn Phòng cho Obama, và Axelrod là “kiến trúc sư” điều hành cuộc vận động tranh cử của ứng viên Obama. Toàn những khuôn mặt quen thuộc, phe ta.
Và dĩ nhiên, lập luận tranh cử nghe cũng rất quen thuộc.
Ông Blago tranh cử với chiêu bài trong sạch hoá chính trị Chicago, thay đổi toàn diện cung cách làm việc của chính trường thối nát. Buổi tối sau khi biết mình thắng cử, Blago lên truyền hình dõng dạc tuyên bố: “Đêm nay, thưa quý ông bà, Illinois đã bỏ phiếu cho sự thay đổi” (“Tonight, ladies and gentlemen, Illinois has voted for change”). Nghe quen quen.
Điều khác biệt ngày nay là trong khi đồng chí Obama chuẩn bị làm lễ đăng quang tại thủ đô Hoa Thịnh Đốn, thì ông Blago chuẩn bị ra tòa vì tội… tham nhũng thối nát. Chẳng khác gì mấy ông chính khách tiền nhiệm mà ông không tiếc lời thóa mạ khi còn đang tranh cử.
Ngày chín tháng 12 vừa qua, FBI ra trát bắt và truy tố ông Blago về tội tham ô, mua quan bán tước. Chi tiết chưa được loan báo hết, nhưng đại khái thì FBI đã thu băng được ông Blago nói chuyện điện thoại với một số chính khách Illinois, ra giá bán chức Nghị Sĩ Illinois cho ai trả giá cao nhất. Trong một cuốn băng ghi cuộc nói chuyện của Blago với một phụ tá, ông nói huỵch tẹt “đây là cơ hội bằng vàng, ai muốn lấy cái ghế này thì phải trả tiền!”
Đầu đuôi câu chuyện là do sự đắc cử tổng thống của ông Obama.
Sau khi đắc cử tổng thống thì Barack Obama phải từ chức thượng nghị sĩ đại diện cho tiểu bang Illinois, như nhiều vị dân cử khác sẽ bước vào Hành pháp của Obama. Theo luật pháp Mỹ, thống đốc có toàn quyền bổ nhiệm một người tạm thời thay thế nghị sĩ Obama, cho đến kỳ bầu cử tới vào năm 2010.
Ông Blago nắm quyền bổ nhiệm vô điều kiện đó và ông quyết định - theo như truy tố của FBI - ra giá kiểu đấu thầu, vì có rất nhiều người ngắm nghé cái chức quan trọng này.
Hẳn là FBI đã thấy mùi khét từ lâu nên dù không biết trước được chuyện mua quan bán tước này vẫn xin được phép thu băng theo dõi các cuộc nói chuyện của ông Blago. Chẳng ai biết được FBI đã thu được những gì, ai là những người đã “thảo luận” hay trả giá với ông Blago. Họ chỉ nói kết khi nộp hồ sơ truy tố.
Báo chí khui ra chuyện TT tân cử Obama đã gặp riêng ông Blago trước khi chính thức từ chức nghị sĩ, và ông Emanuel cũng đã có nhiều trao đổi với ông Blago về vụ tìm người thay thế ông Obama. Dĩ nhiên cũng chẳng ai biết được họ nói với nhau những chuyện gì. Hoặc có biết thì chưa nói ra với chứng cớ rõ rệt.
TT tân cử Obama muốn minh bạch hóa câu chuyện để khỏi bị vấy bùn, bèn lớn tiếng yêu cầu ban tham mưu của ông điều tra ngay xem đã có sự vi phạm, lem nhem hay thông đồng giữa ông và ông Blago gì không. Và dĩ nhiên là sau vài ngày “điều tra” ban tham mưu của ông ra thông cáo kết luận ông Obama và ông Emanuel chẳng ai làm điều gì sai trái, phạm luật gì hết.
Nói cách khác, ông Obama ra lệnh cho đàn em điều tra xem ông Obama có tội hay không, và đàn em ông, sau khi điều tra, kết luận ông Obama vô tội! Câu chuyện làm người ta nhớ lại cách đây ít lâu, TT Robert Mugabe của xứ Phi Châu Zimbabwe ra tranh cử tổng thống, đắc cử với 99.99% phiếu. Ông bị tố giác gian lận bầu cử. Tức quá, ông liền ra lệnh cho cảnh sát điều tra, và sau khi điều tra rất kỹ lưỡng cảnh sát kết luận ông Mugabe không gian lận gì hết.
Không ai dám nói ông Obama là ông Mugabe đâu.
Mà chỉ thấy có vẻ như chuyện diễu. Chính tờ báo cấp tiến Los Angeles Times của nhiều bậc thức giả Bolsa cũng phải viết bài châm biếm về chuyện ấy. Báo ta thì lờ! Dù sao, ông Obama đã mau mắn lên tiếng chỉ trích hành động của ông đồng chí lâu năm Blago, và kêu gọi ông từ chức ngay.
Ông Blago một mực phủ nhận, nhất quyết xác định là hoàn toàn không có chuyện rao bán chức nghị sĩ gì hết. Toàn là dựng đứng! FBI thì chưa chịu công bố chi tiết, và xin tòa cho thêm hạn 90 ngày để bổ túc hồ sơ cho hoàn hảo.
Bây giờ đến phiên Thượng Viện Mỹ nhẩy vào cuộc.
Thượng Nghị Sĩ Harry Reid, Chủ Tịch Thượng Viện, một đồng chí Dân Chủ của Blago, cũng lên tiếng kết án, kêu gọi ông Blago từ chức và đồng thời nói rõ việc bị tố ra giá bán chức nghị sĩ đã làm ông Blago này mất hết tư cách để có thể đường đường chính chính bổ nhiệm một thượng nghị sĩ mới thay thế Obama. Đi xa hơn nữa, ông Reid còn xác định nếu ông Blago cứ bổ nhiệm thì Thượng Viện sẽ biểu quyết không chấp nhận người thay thế đó. Đòn hù!
Hai bên còn đang giằng co dọa dẫm thì bất ngờ ông Blago tung đòn độc.
Ông bổ nhiệm một cựu bộ trưởng Tư Pháp tiểu bang Illinois, ông Roland Burris, làm thượng nghị sĩ thay thế cho Obama. Đây quả là độc chiêu của ông Thống đốc Blago.
Obama là thượng nghị sĩ da đen duy nhất trong Thượng Viện. Bây giờ ông không còn ở Thượng Viện nữa thì điều hợp lý là phải kiếm một người cũng da đen thay thế, để cho có sự hiện diện của một người da đen trong đó. Gọi là "affirmative action" theo ý nghĩa tích cực! Và ông Burris này là da đen. Một Dân biểu Dân Chủ da đen tại Illinois nhanh nhẩu đóng chốt: bác bỏ ông Burris là... kỳ thị da màu!
Ông Burris cũng là một chính khách có tên tuổi, nhưng không thành công lắm vì tranh cử nhiều lần mà luôn luôn thất bại. Ông có hồ sơ trong sạch, theo tiêu chuẩn Chicago, cho đến giờ chưa ai thấy ông có vấn đề gì. Hiển nhiên là ông cũng có đầy đủ khả năng làm thượng nghị sĩ! Và như vậy không có lý do gì không cho ông làm thượng nghị sĩ, khi mà thống đốc Blago chưa bị Tư pháp liên bang đưa ra toà hay Lập pháp tiểu bng truất bãi, nên vẫn có quyền bổ nhiệm.
Cứ theo Hiến Pháp, ông Blago còn là Thống Đốc với đầy đủ quyền hành và chuyện ông bổ nhiệm người thay thế là hợp pháp, hợp hiến. Không có gì sai trái. Như vậy lấy lý do gì không cho ông Burris lên làm thượng nghị sĩ"
Nhưng, cho ông này lên làm thượng nghị sĩ thì cũng không xong.
Thứ nhất là Blago rõ ràng đã coi cả Thượng Viện Mỹ như pha, cả đảng Dân Chủ như không có, quyền hành của Chủ Tịch Thượng Viện là hão huyền, tiếng nói của tổng thống tân cử Obama như tiếng vọng trong sa mạc. Ông Blago thật sự bất cần thiên hạ. Trước khi bị FBI truy tố, mức hậu thuẫn của ông chỉ có trên 10% chút đỉnh. Có nghĩa là trong 10 người dân Illinois, thì chỉ có một người ủng hộ, chín người không ưa. Một thăm dò dư luận mới nhất, sau khi ông bị truy tố, cho thấy mức hậu thuẫn của ông đã xuống đến mức không tiền khoáng hậu là dê-rô %!
Nhưng ông bất cần. Coi cả thế giới như pha. Luật lệ vốn khác với đạo đức chính trị!
Thứ nhì, nếu Thượng Viện chấp nhận quyết định bổ nhiệm của ông Blago thì mặc nhiên nhìn nhận uy quyền của thống đốc, không tránh được chuyện phe Cộng Hòa sẽ chỉ trích đến cùng. Nguy hiểm hơn nữa, dù ông Burris có được làm thượng nghị sĩ thì đến năm 2010, dân tiểu bang cũng vẫn phải đi bầu một thượng nghị sĩ thực thụ. Và đảng Dân Chủ lo rằng với sự liên hệ của ông Burris với ông Blago, có nhiều hy vọng ông Burris sẽ thua một ứng viên Cộng Hòa, nhất là nếu lúc đó ông Blago đã bị ngồi tù rồi.
Đây là vấn đề rất quan trọng cho đảng Dân Chủ.
Đảng này hiện nay đã nắm được 59 ghế tại Thượng Viện. Tháng Ba tới, tiểu bang Georgia sẽ bầu thượng nghị sĩ lại. Đảng Dân Chủ có nhiều hy vọng thắng tại tiểu bang miền Nam nhiều dân da đen này, và nếu thắng, đảng Dân Chủ sẽ nắm được đa số tuyệt đối 60 ghế trên 100 ghế thượng nghị sĩ. Đây là dịp may ngàn năm một thuở để nắm trọn quyền hành pháp và lập pháp trong tay, mà phe đối lập Cộng Hòa không có cách nào xoay sở được.
Do đó, đảng Dân Chủ không thể chấp nhận rủi ro tuột mất cái ghế thượng nghị sĩ then chốt này trong hai năm nữa. Cần phải có một người mạnh thế, không liên hệ đến Blago để bảo đảm an toàn lâu dài cho phe Dân Chủ. Nhất là khi thấy đảng Dân Chủ tuy đang nắm quyền tại lưỡng viện, nhưng ảnh hưởng cũng rất phiêu lưu. Ngay chính ông Chủ Tịch Reid cũng chỉ được hậu thuẫn của cỡ 18% cử tri, thua xa TT Bush.
Điều đáng bực mình cho ông Chủ Tịch Thượng Viện là thuần túy về phương diện pháp lý, ông chẳng có quyền không nhìn nhận ông Burris làm thượng nghị sĩ. Ngay cả TT Obama cũng chẳng làm gì được nếu ông Blago nhất định giữ quyết định và ông Burris cũng nhất định đi Hoa Thịnh Đốn nhậm chức.
Gặp dịp ngàn vàng, nhất định ông Burris không chịu nhả ra. Ông là người đã tranh cử nhiều chức nhiều lần nhưng số lận đận, rớt hoài. Ông ra tranh cử một lần vào chức Thượng Nghị Sĩ Liên Bang, một lần làm Thị trưởng Chicago, và ba lần làm Thống Đốc Illinois. Rớt đầy đủ không trúng cử một lần nào. Bây giờ tự nhiên không cần tranh cử gì cả, lại được làm thượng nghị sĩ. Béo bổ quá, làm sao buông được. Cho nên, ông hiên ngang và ồn ào tới thủ đô như một gánh xiệc rồi phài đi bộ khỏi Thượng viện vì không được đảng Dân Chủ nhận vào làm Nghị sĩ!..
Câu chuyện đến nay chưa ngã ngũ.
Ông Blago vẫn khẳng định ông vô tội, có đầy đủ thẩm quyền để bổ nhiệm thượng nghị sĩ mới. Ông Burris cũng khẳng định mình đầy đủ điều kiện làm thượng nghị sĩ. Chuyện thống đốc Blago có lem nhem hay không hoàn toàn chẳng có quan hệ gì đến ông cả. Chủ Tịch Thượng Viện thì nhất định không nhìn nhận quyết định của một người không còn tư cách quyết định gì hết. TT Obama đứng về phe Chủ Tịch Thượng Viện, nhưng cũng chẳng làm gì được hơn. Rồi mới đây, ông bộ trưởng Nội Vụ tiểu bang Illinois từ chối thị thực việc bổ nhiệm ông Burris và bị thống đốc Blago đe dọa đưa ra tòa vì tội cãi lệnh thống đốc. Trong khi Tối cao Pháp viện Tiểu bang thì cho rằng việc thị thực ấy không cần thiết!
Một màn hát bội hy hữu có tính diễu dở mà chưa ai biết sẽ kết thúc như thế nào.
Thực tế mà nói, có nhiều hy vọng ông Burris sẽ được làm thượng nghị sĩ vì thuần túy về pháp lý, không có lý do gì ngăn cản ông cả. Như vậy thì đây sẽ là thất bại thứ nhì của tổng thống tân cử Obama. Thất bại thứ nhất là việc thống đốc New Mexico Bill Richardson phải rút lui khỏi việc đề cử ông làm bộ trưởng Thương mại vì đang bị điều tra về vụ ông này lem nhem, cấp hợp đồng cho một công ty cung cấp dịch vụ cho tiểu bang New Mexico để đổi lấy yểm trợ tài chánh cho ông thống đốc.
Trong khi đó phe Cộng Hòa ngậm miệng xoa tay nhìn mấy ông đối thủ Dân Chủ đánh nhau.
Thật ra, đảng Cộng Hòa cũng đang trong tình trạng bối rối không kém. Cái ghế thượng nghị sĩ tiểu bang Minnesota đang trong tay của một thượng nghị sĩ bảo thủ có uy tín của Cộng Hòa, ông Norm Coleman, buỗng bị tuột vào tay phe Dân Chủ. Điều đáng bực mình cho mấy ông Cộng Hòa là lại bị thua vào tay một… danh hề (comedian) Al Franken, chẳng có kinh nghiệm chính trị gì, mà chỉ chuyên chọc cười thiên hạ. Thua đâu có khoảng 200 phiếu trên tổng số cả chục triệu dân tiểu bang Minnesota sau khi đã thắng 225 phiếu rồi bị đếm đi, đếm lại... mỗi lần đếm lại lại bị mất thêm phiếu.
Đúng là chính trường Mỹ. Chỉ có ở Mỹ (090111).
Gửi ý kiến của bạn
