Hôm nay,  

Hát Trên Đường Về

18/11/200700:00:00(Xem: 9593)

Bên Mỹ, bằng quan trọng nhất là bằng lái xe. Ở Louisiana thì cứ bốn năm phải lấy bằng lại, chụp hình lại, kê khai rõ nặng bao nhiêu, cao bao nhiêu, mắt màu gì, và không được phép quên con số an ninh xã hội, là con số đã được phán xét phân loại sang hèn tốt xấu ở nước này hẳn hòi rồi. ít nhất là từ văn phòng của FBI. Đây cũng là thẻ "căn cước ID" được hỏi kỹ nhất. Hình chụp thì chỉ mất mấy chục giây, mà phải mang nó đi trình diện thiên hạ cả bốn năm liền. Ông cảnh sát đuổi xe phạt cũng đòi hỏi thăm hình trong bằng lái. Nhân viên ngân hàng cũng yêu cầu được nhìn cho rõ. Người ghi phòng khách sạn cũng đòi coi mắt, tai, mũi, họng... xem có phải là thứ thiệt không!

HÌNH CHỤP TRONG BẰNG LÁI XE

Điều đặc biệt là chẳng mấy ai hài lòng về hình chụp trong bằng lái xe. Có hình trông giống tên tội phạm vượt ngục thứ dữ mà cảnh sát đang lùng bắt. Có hình khi giơ ra thì bọ hay gián gì cũng phải chạy. Bà Angela Hill của đài CBS ở New Orleans thì chỉ mong cơ quan chụp hình bằng lái xe có thêm kính lọc (filter) để che bớt những vết nhăn và nhám đi cho bớt già cỗi; và phải biết kỹ thuật chụp hình tối thiểu để chụp hình những người béo mập như bà trông thon thon ra một tí.

Thì ra sở dĩ mình không thích hình trong bằng lái xe vì nó giống mình quá, lộ liễu quá, chả thẩm mĩ chút nào. Thợ chụp hình chuyên nghiệp ăn tiền phải học kỹ thuật ánh sáng rất nhuyễn để hình chụp trở thành lung linh hấp dẫn: phải thêm đèn chiếu phía sau cho nổi thân người lên, thêm đèn chiếu vào tóc để những sợi tóc bạc bớt bạc bẽo đi cho bồng bềnh thơ mộng; và phải biết dùng kính lọc che bớt đi những gì trên khuôn mặt mà khách hàng không mấy ưa thích. Trong mười cái hình chụp thì hình đẹp nhất chưa hẳn là hình giống thật. Hèn chi nhiều bà nhiều cô đi sửa sắc đẹp về soi gương nhìn khuôn mặt mới với cằm giả, mũi giả, lông mi giả, lại khen mình đẹp quá mới lạ chứ, vì có còn phải là mình nữa đâu!

TRUYỆN ĐI TÌM XÁC CHẾT

Trận bão Katrina tại New Orleans thật khủng khiếp chưa từng thấy trong lịch sử, đã tàn phá thành phố này một cách khủng khiếp. Bao nhiêu người không còn nhà ở. Người chết cũng bộn!

Chắc hẳn ai cũng đã từng chứng kiến hoặc nghe về những cái chết khác nhau. Chết êm ả trên giường bệnh bên những người thân yêu hay chết tức tưởi lòi ruột vọt óc ở ngoài mặt trận. Chết quằn quại sau vụ cháy hoặc đụng xe. Chết không kịp trối trăng khi bị ngưng tim. Chết cách nào thì cũng là một cái chết.

Tôi có dịp chứng kiến một lúc nhiều xác chết với nhiều cách khác nhau. Hồi mới sang Mỹ, dân ta chưa quen những thủ tục khi nhà có người chết bất ngờ. Một đêm, tôi bị một gia đình đánh thức dậy xin giúp đi tìm xác một người thân chết ở nhà vì trúng gió mà cảnh sát đã mang đi đâu không biết. Họ hốt hoảng quá, sợ mất xác thì tìm đâu bây giờ, mà tôi thì cũng chả hiểu đầu đuôi ra sao, nên cũng đành vác xe chạy. Hỏi tới hỏi lui thì được chỉ tới nha cảnh sát, chỗ phòng khám nghiệm tử thi ở đường Tulane góc đường Broad.

 Mắt nhắm mắt mở bước vào, tôi thấy sao người đợi đông thế. Nhìn kỹ lại thì thấy toàn là xác chết không à. Tóc tôi dựng đứng, da nổi ốc hột bò rần rần. Thì ra xác chết từ các nơi được cảnh sát đưa về đây khám nghiệm: từ vụ đâm chém ngoài đường, từ vụ chết ở nhà ban đêm, từ vụ chết cháy, chết tai nạn bẹp dí lôi từ xe ra, chết chương phềnh vớt từ nước lên... Có xác ngồi, xác nằm xoải, xác nằm co quắp, có xác cháy rụi, có xác mất đầu ... Nhìn sang phòng bên cạnh thì thấy một cái xác khác đang được để trên bàn, mấy người da mầu mắt đỏ hoe đang làm công tác mổ bụng lấy ruột ra vất nhanh vào thùng rác bên cạnh kêu bẹt lên một tiếng khan mà nhễ nhụa.Tôi bỗng rùng mình giật bắn người lên, vì vừa nhận thức ra một mùi tổng hợp nồng nặc không thể tưởng được xộc thẳng vào mũi, chỉa sâu vào da. Vừa tanh vừa thối khăm khẳm đến phát ói và lạnh buốt xương sống. Cái mùi quái gở này đã bám sát ám ảnh tôi suốt một tuần lễ: ăn không được, đang ngủ thì bị giật dậy!

TIN VUI CHỤP HÌNH BẰNG LÁI VỀ BÊN KIA CỬA TỬ

Nhìn lại những tấm hình chụp trong đời, mình thấy mình thay đổi nhiều quá. Mới hồi nào là một chú bé chụp chung với các bạn cùng lớp ở Phú Nhuận, thơ ngây bé dại. Rồi nhiều hình kế tiếp, mỗi năm mỗi khác. Những năm gần đây thì hình có vẻ gồ ghề ra, nhiều chỗ phát triển không đồng đều. Tóc thì cứ lớp lớp hát bài tạ từ "mùa thu lá bay", những sợi còn lại thì "lơ thơ tơ liễu buông mành" đếm thành con số được. Thì chả lẽ cứ trẻ mãi à! Không biết hình năm tới ra sao" Rồi hình của 10 năm nữa, 20 năm nữa, hay 50 năm nữa, mình khó mà hình dung nổi.

À, tôi nhận ra rồi. Tuần này tôi đã trông thấy hình chụp tôi sau đây 50 năm. Chuyện thật đấy. Tôi bị nha sĩ bảo phải mổ cả hai hàm răng. Sợ quá mà cũng phải theo, vì nếu không thì nha sĩ đe dọa rằng không lâu nữa sẽ phải đeo hàm răng giả.

Trước khi mổ, nha sĩ cho chụp hình tia sáng X, rồi để tấm hình với hai hàm răng nhe ra ngay trước mặt mà ngắm nghía và phân tích. Nhiều mũi thuốc tê được chích vào lợi, những kim chích dài cứ tàn nhẫn cắm sồn sột ngập sâu vào chân thịt đến rợn người. Tôi co người nín thở đỡ đòn. Thế là cả hai hàm đều hết cảm giác. Nha sĩ tha hồ tung hoành: nào khoan, khoét, nạo, đục, mài, nậy, giũa... tiếng vang lên inh ỏi như trong xưởng thợ tiện, nào cho máy mút máu chảy láng lênh... Tôi nằm chịu trận, cố nhìn hình tôi qua hai hàm răng chụp tia sáng X phía trước như kiểu "tôi nhìn tôi trên vách". Và tôi nhìn rõ hình tôi là như thế sau đây 50 năm! Tia sáng X kỳ diệu quá, nhìn thấu qua da thịt để chỉ còn thấy xương, giống hệt như tia thời gian xuyên thủng xác thân này cho già cỗi đi, cho thối rữa ra... Cái gì còn lại sau 50 năm nữa ngoài bộ xương kia nhỉ" Và tôi đã xin nha sĩ chụp lại tấm hình đó để tôi đưa về giữ làm thẻ "căn cước" cuộc đời.

Nhìn thấy hình của mình sau đây 50 năm là cảm nhận được Tin Vui của Chúa Giêsu qua câu chuyện: "Bấy giờ có người khen Đền Thờ lộng lẫy khác thường vì những bức đá chạm, và những đồ phụng hiến rất đẹp. Người nói: "Những thứ các con đang ngắm bây giờ, sẽ có ngày tan nát hết, không còn viên đá nào chồng lên viên đá nào." (Luca 21:5-6).

Câu nói của Chúa Giêsu không chỉ là một lời tiên tri, vì chỉ sau đó chưa đầy 40 năm, tức vào năm 70, quân Rôma đã đập tan sức kháng cự mãnh liệt của người Do Thái. Và để giằn mặt, họ đã san bình địa thành phố Giêrusalem, chỉ để lại một bức tường để ghi nhớ cho mà sợ, đó là Bức Tường Khóc còn tồn tại đến ngày nay.

Thực ra Chúa muốn nói về những ngôi nhà tưởng là kiên cố khác là thân xác con người: sẽ có ngày thối rữa hết, không còn một miếng thịt nào chồng lên miếng thịt nào, như hình chụp bộ răng kia!

Mình thử hình dung ngồi nhìn cái xác chết của chính mình dưới ngôi mộ qua nhiều giai đoạn xem sao. Trước hết, xác sẽ lạnh cứng, rồi dần dần xám đen lại. Một thời gian thì thấy những kẽ nứt trên da, nước vàng rỉ ra, nhiều phần bắt đầu thối, mùi tanh và thối xông lên nồng nặc, rồi toàn thân nát rữa, trơ ra bộ xương dần dà xụm xuống...  Chụp hình lúc này chắc ớn lắm nhỉ" Nhưng đây là Tin Vui của Chúa: mỗi người vẫn có thể chụp được bức hình của mình đẹp nhất. Đó là chụp được hình linh hồn mình đã được tạo dựng "giống như hình ảnh Chúa" (Khởi Nguyên 1:27)  với hành trang mới.

Kiếp ngắn dài một mộ bia

Xoay vần cát bụi ngày lìa dương gian

Dừng chân đếm túi hành trang

Những gì còn lại chuỗi vàng lời kinh.

NHỮNG GÌ SẼ ĐEM THEO VỀ CÕI CHẾT

Nhìn lá rụng mùa thu, tự nhiên ai cũng nghĩ về thân phận mình: một ngày không xa thân xác cũng sẽ rụng xuống như vậy. Đúng là điệu múa tử thi. Cái gì mất, cái gì còn" Mất, nhiều khi lại còn. Mà tưởng là còn, thì lại đã mất! Vậy xin mượn tâm tình của nhạc sĩ Phạm Duy trong bài "Những Gì Sẽ Đem Theo Về Cõi Chết" như một lời trần tình để chụp hình mình lấy bằng lái xe mà đi về Cõi Chúa là gia nghiệp đời mình.

Một mai đây tôi sẽ chết

Trên đường về nơi cõi hết

Tôi sẽ đem theo với tôi những gì đây"

Tôi không đem với tôi được tiền tài hay danh vọng,

Tôi không đem theo với tôi được gái đẹp hay rượu nồng,

Tôi không đem với tôi được mộng giàu sang phú quí...

Tôi không đem với tôi được quyền hành trong giai đoạn,

Tôi không đem với tôi được giới hạn tiếng anh hùng,

Tôi không đem với tôi được tượng đồng bia đá trắng...

Tôi không đem với tôi được nhiều điều tôi mong đợi,

Tôi không đem với tôi được danh với lợi ra ngoài đời,

Tôi không đem với tôi được cả buồn vui mấy nỗi...

Rồi mai đây tôi sẽ chết...

Trong lòng mừng không hối tiếc,

Tôi không đem theo với tôi những gì đâu!

Lm. Trần Cao Tường

(Mời thăm www.dunglac.netvà hệ thống mới www.dunglac.orgMạng Lưới Dũng Lạc, góp tư liệu xây nhà Văn Hóa & Niềm Tin.)

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Từng là một trung tâm thương mại sầm uất và biểu tượng cho niềm hy vọng đang dâng cao về tương lai dân chủ trong khu vực, Hồng Kông hiện đang đối mặt với các biện pháp kiểm soát ngày càng siết chặt của chính quyền Bắc Kinh. Từ năm 2019 cho đến nay, khoảng hơn 200.000 người đã ra đi để cố thoát khỏi bầu không khí chính trị ngày càng ngột ngạt. Với việc áp dụng Luật An ninh Quốc gia, quyền tự trị của Hồng Kông từng được cam kết trong mô hình “một quốc gia, hai chế độ” đã bị gần như hoàn toàn xoá bỏ. Xu hướng toàn trị của chính quyền Trung Quốc không những ảnh hưởng trực tiếp đến số phận nghiệt ngã của Hồng Kông mà còn gián tiếp đến trào lưu dân chủ hoá của Việt Nam.
Ở New York, khoảng 2 triệu cử tri đã đi bỏ phiếu cho cuộc bầu cử thị trưởng lần này, cao nhất từ năm 1969, theo dữ liệu của NBC. Tất cả người dân hiểu được tầm quan trọng của lá phiếu lần này. Mười tháng qua, có vẻ họ hiểu được mức an toàn cuộc sống của họ ra sao, và sức mạnh của nền dân chủ hơn 200 năm của Hoa Kỳ đang lâm nguy như thế nào.
Mamdani không bán mộng. Anh bán khả thi. Và cử tri, sau nhiều lần bị dọa nạt, có vẻ đã chọn đúng thứ cần mua. Hy vọng, khi ấy, không phải lời hứa. Nó là hóa đơn thanh toán mỗi cuối tháng, nhẹ hơn một chút — và là bằng chứng rằng lý trí vẫn chưa bị bôi xóa.
Hiến pháp là văn bản pháp lý tối cao quy định các nguyên tắc tổ chức bộ máy nhà nước, xác lập thẩm quyền của các cơ quan công quyền, đồng thời quy định các chế độ kinh tế, văn hóa, xã hội và những quyền cơ bản của công dân. Tất cả các cơ quan nhà nước và công dân đều có nghĩa vụ tuân thủ Hiến pháp...
Trong bài phát biểu tại Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc ở New York hôm 23 tháng 9 năm 2025, Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump đã nói rằng, “Biến đổi khí hậu, bất kể điều gì xảy ra, các bạn đã bị cuốn hút vào đó rồi. Không còn việc hâm nóng toàn cầu nữa, không còn chuyện toàn cầu lạnh cóng nữa. Tất cả những tiên đoán này được thực hiện bởi Liên Hiệp Quốc và nhiều tổ chức khác, thường là những lý do tồi và đều sai lầm. Chúng được tiên đoán bởi những kẻ ngu mà dĩ nhiên là số phận của đất nước họ và nếu tiếp tục thì những quốc gia đó không có cơ hội để thành công. Nếu các bạn không tránh xa khỏi trò lừa đảo xanh này thì đất nước của các bạn sẽ thất bại.” Đó là lời chứng rõ ràng được đưa ra trước cộng đồng quốc tế về quan điểm và hành động của chính phủ Trump chống lại các giá trị khoa học mà nhân loại đã, đang, và sẽ tiếp tục giữ gìn và thực hiện để làm cho cuộc sống ngày càng văn minh tiến bộ và hạnh phúc hơn.
Năm xưa, khi Benjamin Franklin rời khỏi Hội nghị Lập hiến năm 1787, một người phụ nữ hỏi ông: “Ngài Franklin, chúng ta có được chính thể gì, một nền quân chủ hay một nền cộng hòa?” Ông đáp: “Một nền cộng hòa, nếu các người còn giữ được nó.” Benjamin Franklin muốn nói, một nền cộng hòa, tức chính quyền của nhân dân, dựa trên luật pháp và trách nhiệm của người dân. Nền cộng hoà không tự bền vững, nó chỉ tồn tại nếu người dân có đủ phẩm hạnh, lý trí. Dân chủ không phải một thành quả, mà là thử thách liên tục. Câu nói ngắn gọn, đanh thép năm xưa của Franklin nay linh nghiệm, dưới thời Donald Trump.
Sáng nay, một post trên mạng xã hội của một người bạn làm tôi khựng lại: “Nếu không thích nước Mỹ, thì cuốn gói cút đi.” Câu đó khiến tôi nhớ về một buổi chiều hơn mười năm trước. Hôm ấy, nhóm bạn cũ ngồi quây quần, câu chuyện xoay về ký ức: Sài Gòn mất. Cha bị bắt. Mẹ ra tù. Chị em bị đuổi học, đuổi nhà. Và những chuyến tàu vượt biển không biết sống chết ra sao. Giữa lúc không khí chùng xuống, một người bạn mới quen buông giọng tỉnh bơ: “Các anh chị ra đi là vì không yêu tổ quốc. Không ai ép buộc dí súng bắt các anh chị xuống tàu cả.” Cả phòng sững sờ. Ở đây toàn người miền Nam, chỉ có chị ta là “ngoài ấy.” Vậy mà chị không hề nao núng. Ai đó nói chị “gan dạ.” Có người chua chát: “Hèn gì miền Nam mình thua.”
Trong cái se lạnh của trời Tháng Mười vào Thu, khi màu lá trên khắp nước Mỹ chuyển sang gam màu đỏ rực, vàng óng, thì một cơn bão đang âm ỉ sôi sục, len lỏi dưới bề mặt của cuộc sống người Mỹ. Gió càng thổi mạnh, cơn bão ấy sẽ càng nhanh chóng bùng nổ. Vỏn vẹn trong một tháng, nước Mỹ chứng kiến ba sự kiện chấn động, nức lòng những người đang dõi theo sự mong manh của nền Dân Chủ. Mỗi sự kiện diễn ra trong một đấu trường riêng của nó, nhưng đều dệt nên từ cùng một sợi chỉ của sự phản kháng kiên cường: bắt nguồn từ sự phỉ báng tính chính trực của quân đội; tước toạt thành trì độc lập, tự do của báo chí – ngôn luận; và những cú đánh tới tấp vào sức chịu đựng của người dân.
Hiểu một cách đơn giản, văn hoá là một khái niệm tổng quát để chỉ sự chung sống của tất cả mọi người trong cùng xã hội, bao gồm ngôn ngữ, phong tục tập quán, tôn giáo và luật pháp. Do đó, luật pháp là một thành tố trong toàn bộ các hoạt động văn hoá và có ảnh hưởng đến tiến trình phát triển xã hội, một vấn đề hiển nhiên...
Bất kỳ là ai, trẻ cũng như già, nữ cũng như nam, thật là tò mò, nếu chúng ta có thể biết được tương lai gần hoặc xa của mình, của người khác. Biết được tương lai là chuyện thú vị, hoặc căng thẳng, hoặc sôi nổi, hoặc sợ hãi. Ví dụ như bạn tiên đoán được ba tháng nữa sẽ gặp tai nạn hoặc cuối năm nay sẽ bị vợ ly dị. Nhưng có thể nào tiên đoán như vậy không? Làm gì có, chỉ là chuyện giả tưởng, chuyện phim ảnh và tiểu thuyết. Chuyện mấy bà phù thủy nhìn vào thau nước hoặc quả bóng kính trong thấy được chuyện mai sau, việc mấy ông thầy bói bấm tay nhâm độn, lật bài bói toán, v… v… chỉ thỏa mãn giấc mơ và tưởng tượng. Trong thực tế, chuyện đang xảy ra còn chưa giải quyết xong, nói chi chuyện ngày mai. Không đúng, nếu biết chuyện ngày mai thì chuyện hôm nay vô cùng dễ giải quyết. Ví dụ, “nếu biết rằng em sẽ lấy chồng, anh về lấy vợ thế là xong. Vợ anh không đẹp bằng em lắm, nhưng lấy cho anh đỡ lạnh lòng.” (Thơ vô danh). Thay vì cứ đeo đuổi hai ba năm sau, kéo dài buồn bã, đau khổ, để rồi “Lòn


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.