Hôm nay,  

Một Hiện Tượng Mới Đáng Chú Ý: Dân Chủ Nửa Vời

9/24/201600:00:00(View: 6276)
Sau khi Liên-xô và khối cộng sản Đông Âu sụp đổ, người ta đã vội vui mừng "Lịch sử kết thúc" (La Fin de l'histoire, Francis Fukuyama, Patis, 1993).

Dựa theo thuyết của Alexandre Kojève về "Lịch sử chấm dứt", Francis Fukuyama quả quyết Chiến tranh lạnh kết thúc là đánh dấu chủ thuyết dân chủ tự do và kinh tế thị trường chiến thắng những hệ tư tưởng chánh trị khác. Đồng thời, ông cũng nghĩ bức tường Bà-linh sụp đổ, sự tan ra khối cộng sản Đông Âu sẽ không có nghĩa là thế giới ngày mai này sẽ không còn xung đột, bạo loạn, nhưng có thể chắc chắn sự vượt trội hẳn và vỉnh viển của lý tưởng dân chủ tự do sẽ là điều thật sự thực hiện được.

Ngày nay, người ta mới nhìn lại thấy ra hòa bình sau Đệ I Thế chiến là thứ hòa bình giả. Và không ai lúc đó có ý sửa soạn một trât tự mới cho thế giới sau chiến tranh. Khủng hoảng kinh tề năm 1929 là điều bất ngờ và nghiêm trọng hơn nữa là những tổ chức độc tài lên nắm chánh quyền trong thập niên sau đó. Đệ II Thế chiến kết thúc dẩn tới một trật tự mới và nền kinh tế tư bản đem lại cho thế giới hậu chiến một nền hòa bình khá bền vững.

Suốt trong những năm cuối của thế kỷ XX, mọi người yên tâm lo làm giàu. Chiến tranh lạnh kết thúc với sự lên ngôi của dân chủ, thêm một lần nữa, không ai nghĩ nên soạn thảo một trật tự cho thế giới trong tình hình mới. Khi hai tòa nhà chọc trời ở New-York bị khủng bố phá sặp ngày 11 tháng 9/2001, mọi người cảm thấy bàng hoàng. Huê kỳ phản ứng mạnh nhưng từ Afghanistan tới Irak, Huê kỳ đều thất bại, uy tín cường quốc của Huê kỳ do đó bị tổn thương, làm ảnh hưởng xấu các hợp tác chiến lược và các đồng minh. Tiếp theo đó, năm 2007, bùng nổ cuộc khủng hoảng kinh tế do những bông bóng tài chánh bể, tưởng đâu đã gây ra khủng hoảng kinh tế toàn thế giới.

Phải chăng những biến cố tiêu cực đã làm cho thế giới dân chủ và tư bản thắm mệt mà không còn hăn hái và đủ sức để toàn cầu hóa dân chủ nên đã làm xuất hiện ở nhiều nơi những chế độ chánh trị mới có khả năng và sức hấp dẩn, thay thế và cạnh tranh với chế độ dân chủ? Đó là một thứ dân chủ biến dạng của dân chủ đích thật, có thể gọi là “Dân Chủ Nửa vời”.

Những chế độ “dân chủ nửa vời” (*)

Đây là một tiếng mới để chỉ thứ dân chủ biến thể, tức không còn giử đầy đủ tính dân chủ phổ quát nữa, do ông Pierre Hassner, Giám đốc nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu Quan hệ Quốc tế ở Paris(CEERI) sáng tạo (Démocratie – Démocrature) từ đóng gạch vụn của bức tường bá-linh để gọi những quốc gia nay không còn cộng sản hay độc tài toàn trị nữa, thay đổi mà không thật sự dân chủ đúng mức. Đây là một thực tế chánh trị rất đa dạng từ bản chất tới tầm cở.

Nên hiểu cho đúng những chế độ “dân chủ nửa vời” này hoàn toàn không phải là thứ dân chủ thật sự, mà chỉ là cách cai trị đặc biệt tự cho rằng đó là cách giúp chánh quyền được vững mạnh hơn hết, sự cai trị hiệu quả hơn và bám sát với dân hơn thứ dân chủ truyền thống phổ quát xưa nay.

“Dân chủ nửa vời” có tham vọng lãnh đạo thế giới trong thế kỷ XXI.

Đặc tính của “dân chủ nửa vời” là tôn thờ người lãnh đạo mạnh, “vì dân” trên hết (hay theo chủ nghĩa “dân túy” - le populisme, thứ mị dân), pha lẫn với chủ nghĩa quốc gia cực đoan và cuồng tín tôn giáo, kiểm soát kinh tế và xã hội chặc chẻ.

Những chế độ “dân chủ nửa vời” cũng dưa vào bầu cử theo thể thức phổ thông đầu phiếu nhưng kiểm soát ứng cử viên và lèo lái kết quả hoàn toàn theo hướng ý muốn của người lãnh đạo. Xử dụng tích cực tuyên truyền nên kiểm soát tát cả các cơ quan truyền thông.

Chế độ “dân chủ nửa vời” không khủng bố quần chúng để cai trị và bảo vệ chế độ như các chế độ độc tài toàn trị trước đây, trái lại tổ chức tiêu diệt đối lập hay chống đối nhắm chính xác từng mục tiêu. Nhà cầm quyền đề cao sức mạnh và xử dụng nội chiến hoặc chiến tranh với nước ngoài biến thành cốt lõi của chánh sách, lấy bạo lực làm tính chính đáng của quyền lực.

Ngày nay, sau khi khối cộng sản sụp đổ, một số nước cựu cộng sản, và cả nước độc tài không công sản, không muôn xếp hàng theo phe thế giới tư bản tự do dưới trướng của Mỹ, một phần vì thấy dân chủ và kinh tế tư bản cũng có những vấn đề của nó, đã chọn cho mình con đường dân chủ mới này. Ta có thể nhận diện trước nhứt là Tàu của Xi Jinping, Nga của Poutine, Thổ của Erdogan, Ai-cặp của Al-Sissi, Phi của Duterte, Vénézula, Hongrie, Ba-lan. Tất cả các ngưòi cầm quyền của các nước này đều đề cao “dân chủ nửa vời” này vượt trội hẳn thứ dân chủ tự do cố hữu.

Với ảnh hưởng lớn của Tàu hiện là một cường quốc kinh tế và quân sự, “Dân chủ nửa vời” sẽ lấn chiếm thế giới, tập hợp các quốc gia theo nó để từ từ đi tới thay đổi hệ thống quyền lực thề giới hướng theo quyền lợi của Tàu mà khống chế thế giới là mục tiêu cuối cùng. Thực tế cho thấy Tàu đang chiếm biển đông, Nga thôn tính Crimée, ngắm nghía những nước trong khối liên-xô củ, Thổ đang nổ lực tái lập Đế quốc Ottoman. Liệu Tàu và Nga hay Thổ và Nga, cùng thứ chánh trị “dân chủ nửa vời” sẽ lìên kết thành những “nước trục” chống lại những nước còn lại theo dân chủ truyền thống mặc dầu quyền lợi và lịch sử của họ không giống nhau? Nền dân chủ tự do thật sự có thể khôi phục được thế mạnh của mình hay không? Hay sẽ nhường chỗ cho “dân chủ nửa vời” lên ngôi?


Muốn bảo vệ giá trị quí báu của mình, dân chủ thật sự phải gấp rút tự tái võ trang, chỉnh đốn lại hàng ngũ, tránh chia rẻ, hạn chế tham vọng của những nhà tài phìệt, mạnh dạng dẹp bỏ thứ dân chủ mị dân (populisme).

Một chế độ dân chủ cho Việt nam ngày mai

Trong tranh dấu dai dẳng, gian khổ, đồng bảo bị đàn áp khủng bố hằng ngày, ai ai cũng mong mỏi, nôn nóng, làm sao sớm dứt điểm chế dộ cộng sản đang cầm quyền ở Việt nam. Nhưng hết cộng sản chưa chắc có ngay dân chủ. Trải qua kinh nghiệm lich sử, từ khi chưa mất nước đến lúc mất nuớc, rồi cộng sản, Việt nam chưa bao giờ có một chế độ dân chủ thật sự. Đúng nghĩa của nó. Tuy nhiên, nói như vậy không có nghĩa là Việt nam không có những lúc người dân sống thật sự thoải mái, những quyền căn bản được tôn trọng và bảo vệ. Dầu sống suốt thời gian dài dưới chế độ quân chủ, đời sống của người dân cũng không đến nổi bi thảm như dưới chế đệ cộng sản ác ôn ngày nay. Sau cùng, trong gần đây, chế độ Việt nam Cộng hòa bị cộng sản Hồ Chí Minh biêu ríu là Mỹ Ngụy kìm kẹp, bốc lột nhân dân, vẫn tốt hơn chế độ Hán Ngụy hiện tại ở Việt nam cả ngàn lần!

Nhưng dân chủ để làm gì? Dân chủ chắc chắn sẽ không biến ngay Việt nam phá sản ngày nay trở thành một nước phát triển và giàu mạnh. Mà dân chủ cần để giúp xây dựng xã hội trong đó những quyền tự nhiên của con người được bảo vệ để con người sống xứng đáng với nhân phẩm của mình, tức quyền làm một con người. Trong xã hội cộng sản, con người không được sống mà chỉ được phép tồn tại.

Nền dân chủ đó phải là Dân chủ Pháp trị để luật pháp phải là chủ quyền quốc gia. Đặt tính của chế độ dân chủ là những quyền tinh thần với những quyền hợp pháp chỉ có một và công lý lý tưởng với công lý hợp pháp cũng chỉ có một. Nên tự do dân chủ có nghĩa là tự do hưởng thụ quyền tinh thần trong phạm vi công lý lý tưởng.

Dân chủ phải biết tôn trọng những nguyên tắc cơ bản: tính đại biểu trực tiếp toàn dân, tính hợp hiến, hợp pháp và chính thống. Một chế dộ không hội đũ những nguyên tắc này không thể nói đó là chế độ dân chủ.

Mà nói dân chủ phải nghĩ ngay đến Hiến pháp. Bởi Hiến pháp là một văn bản qui định cụ thể thể chế dân chủ.

Nay là thời điểm cuối của quá trình xã hội chủ nghĩa ở Việt nam, tưởng những người tranh đấu dân chủ cho Việt nam, với vốn hiểu biết chuyên môn về luật học, nên bắt đầu, tuy đã trễ, soạn thảo sẳn một Dự án Hiến pháp Dân chủ. Nóí “Dự thảo Hiến pháp” mà không nói “Hiến pháp” vì để tôn trọng những ý kìến của người khác nữa. Thông thường Hiến pháp phải do Quốc Hội soạn thảo và thông qua.

Khi nói đến Hiến pháp dân chủ thì đừng quên để ý đến hoàn cảnh địa lý lịch sử cụ thể của Việt nam để dựa theo đó mà quan niệm một chế độ chính trị cho phù hợp với một đất nước quá dài với những tâm lý địa phương khác nhau do lịch sử tạo nên. Trong hoàn cảnh đó, thiết nghĩ chỉ có một thể chế liên bang là phù hợp hơn hết. Và trong tình hình Việt nam ngày mai, với hậu quả của thời gian dài do thực dân và cộng sản để lại, một chế độ Tổng Thống chế sẽ có đũ những yếu tố để đem lại ổn định cho Việt nam hầu tránh những hình thức độc tài khác tái diễn và cả những xáo trộn xã hội thường xảy ra trong buổi đầu sau thay đổi chế độ.

Tư tưởng “dân chủ”, nhận định “dân chủ” và hành động “dân chủ” tức là mở đường dẩn tới nhận thức về xã hội cộng đồng, phát huy truyền thống văn hóa dân tộc. Chính ở Việt nam thời xưa, tư tưởng chánh trị về dân chủ đã được biểu hiện khá rõ nét trong các tổ chức xã thôn qua cách người dân chọn người hiền đức thay mặt quản trị xã thôn. Câu nói của dân chúng thường nói “kẻ bề trên phải hỏi kẻ dưới” cho chúng ta ngày nay hình dung tư tưởng dân chủ, lấy kẻ dưới làm gốc, tức tư tưởng Dân chủ Dân bản hay chế độ “do dân”.

Nhà cầm quyền cộng sản ở Việt nam ngày nay vẫn còn khẳng định “Việt nam kiên định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Mà ai cũng thấy, chính vì đảng cộng sản đã đi theo con đường xã hội chủ nghĩa trong mấy chục năm qua nên hiện nay nuớc ta, dù có tăng trưởng kinh tế, nhưng vẫn còn lạc hậu khá xa so với các nước láng giềng.

Vậy thì về phiá chúng ta, người Việt nam ở nước ngoài cũng phải kiên định con đường bất hợp tác với chánh quyền Hà nội. Đồng thời chúng ta cần nỗ lực tranh đấu cho Việt nam có được càng sớm càng tốt một chế độ dân chủ thật sự, chớ không phải một chế độ “dân chủ xã hội chủ nghĩa” như hiện nay. Cũng không phải thứ “Dân chủ nửa vời” như những nước cộng sản và độc vừa thay đổi như ta thấy.

Dân chủ thật sự, một cách sơ đẳng, có nghĩa là:

- Dân chủ đa đảng, chớ không phải độc đảng như hiện nay,

- Phải có ứng cử và bầu cử tự do, chớ không phải “đảng cử, dân bầu” như hiện nay,

- Phải thực hiện các quyền tự do căn bản phổ quát của nhân dân theo tiêu chuẩn của LHQ, chớ không phải theo các quyền tự do bánh vẽ đã ghi trong Hiến pháp như hiện nay,

- Phải thực hiện tam quyền phân lập hoàn toàn độc lập với nhau, chớ không phải một sự phân nhiệm 3 quyền đó dưới sự lãnh đạo duy nhứt của đảng như hiện nay.

(*) Nicolas Baverez, Les Démocratures contre la Démocratie, Le Nouvel Observateur, 15/9/2016, Parìs

Nguyễn Văn Trần

Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
Cuộc đua vào Tòa án Tối cao Wisconsin rất quan trọng vì nó ảnh hưởng lớn đến các vấn đề pháp lý và chính sách trong tiểu bang. Wisconsin là một bang chiến địa quan trọng trong các cuộc bầu cử tổng thống Mỹ. Tòa tối cao tiểu bang có thể đóng vai trò lớn trong các tranh chấp liên quan đến luật bầu cử, quyền tiếp cận lá phiếu và các thách thức đối với kết quả bầu cử. Cuối cùng, sự lo lắng có cơ sở của người dân cuối cùng đã được hóa giải. Số tiền “đầu tư” $20 triệu của Musk đã không thắng được sự lựa chọn của Wisconsin.
Lịch sử là sự lập lại, nhìn ngược về thời gian: Sau khi Tần Thủy Hoàng thống nhất Trung Quốc vào năm 211 (trước Công Nguyên) Ông đã nghe lời vị Tể Tướng Lý Tư đốt tất cả các ghi chép của Sử Gia không thuộc nước Tần, kể cả Kinh Thi. Bất cứ ai thảo luận về Kinh Thi và Kinh Thư sẽ bị xử tử. Trong Sử Ký của Tư Mã Thiên, vụ đốt sách chôn Nho được gọi là “Phần thư khanh nho”, bao gồm việc đốt sách và chôn sống hơn 460 học giả. (1) Năm 1958, Mao Trạch Đông đã liên hệ bản thân ông với Tần Thuỷ Hoàng. Khi ông ta chôn sống 460 học giả ông nói trong một bài phát biểu với các đồng chí của mình: “Các bạn (những nhà trí thức) căm ghét chúng tôi, coi chúng tôi là những Tần Thuỷ Hoàng. Các bạn nhầm rồi. Chúng tôi thậm chí còn vượt Tần Thuỷ Hoàng một trăm lần”.(2) Năm 1975 khi CS miền Bắc, chiếm Việt Nam Cộng Hòa, phong trào đốt sách cũng xảy ra ngay tại miền Nam, Việt Nam. Hàng trăm cuốn sách được người Cộng Hòa mang đi giấu hay mang ra nước ngoài và hàng ngàn cuốn sách bị đố
Hai tháng đã trôi qua. Trên những diễn đàn mạng xã hội và cả trong những cuộc đối thoại đời thường, rất nhiều người thổ lộ về một thói quen vừa xuất hiện: đếm xem còn bao nhiêu ngày nữa kết thúc nhiệm kỳ bốn năm của chính quyền hiện tại. “Đếm thời gian trôi” vốn không phải là một thói quen tích cực trong đời sống. Nó phản chiếu tâm trạng chán nản, buông xuôi, thậm chí là sợ hãi. Hàng loạt câu hỏi “Chúng ta phải làm gì?”; “Rồi chuyện gì nữa?”; “Chúng ta đang sống ở thời đại nào?”… Trong đó, câu hỏi lớn nhất, và biểu lộ sự phẫn nộ của người dân nhất, đó là: “Đảng Dân Chủ đang làm gì?”
Người tị nạn đã không còn được chào đón tại Hoa Kỳ kể từ ngày đầu tiên trong nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Donald Trump. Ngay trong ngày nhậm chức 20 tháng 1 năm 2025, ông đã ký một sắc lệnh hành pháp đình chỉ Chương trình Tiếp nhận Người tị nạn của Hoa Kỳ (U.S. Refugee Admissions Program, USRAP) trong vòng 90 ngày. Dù vào tháng 2 năm 2025, tòa án liên bang đã ra phán quyết yêu cầu khôi phục chương trình tái định cư người tị nạn, chính quyền Trump vẫn khẳng định rằng không thể thực hiện điều đó ngay lập tức, do hệ thống tiếp nhận người tị nạn đã bị giải thể gần như toàn bộ.
Trong bài diễn văn dài 90 phút trước Quốc hội Hoa Kỳ, Donald Trump nhắc lại tham vọng “giành lấy” Greenland “bằng cách này hay cách khác.” Trump tuyên bố rằng Greenland có ý nghĩa “sống còn đối với an ninh quốc gia” của Hoa Kỳ. Dù nhấn mạnh rằng chính phủ của mình “hoàn toàn ủng hộ quyền tự quyết của Greenland,” ông vẫn không quên mời gọi “nếu các bạn đổi ý, chúng tôi sẵn sàng chào đón các bạn gia nhập Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ.”
Khi Ukraine từ bỏ kho vũ khí nguyên tử và tham gia Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT Nuclear Nonproliferation Treaty) với tư cách là một quốc gia phi hạt nhân vào năm 1994, họ đã thi hành một phần của Bản ghi nhớ Budapest (Budapest Memorandum), gồm một số các đảm bảo an ninh bởi Nga, Hoa Kỳ và Vương quốc Anh. Những đảm bảo này nhằm bảo vệ chủ quyền của Kyiv, và biên giới của họ sẽ được tôn trọng. Nhưng khi Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014 và tiến hành cuộc xâm lược toàn diện vào năm 2022, những cam kết đó đã chứng tỏ là vô nghĩa. Ukraine thấy mình đơn độc, sự sống còn phụ thuộc vào thiện chí của phương Tây và nằm trong tay một kẻ thù được trang bị bằng chính những vũ khí mà Kyiv đã giao nộp. Những tác động này không dừng tại Ukraine mà lan rộng. Trên toàn cầu, các chính phủ đang đánh giá lại ý nghĩa thực sự của các bảo đảm an ninh.
Trong thế giới đấu tranh sinh tồn của loài vật, chuyện cá lớn nuốt cá bé là điều không thể tránh khỏi. Nhưng trong xã hội loài người ngày nay dù đã bước vào thiên niên kỷ thứ ba hơn hai thập niên và được mệnh danh là thời đại văn minh tiến bộ vượt bực vẫn không thiếu chuyện kẻ mạnh ăn hiếp người yếu trong mối quan hệ giữa người với người. Tình trạng mạnh hiếp yếu còn diễn ra khốc liệt hơn trong mối quan hệ ở cấp quốc gia: nước lớn bắt nạt hay xâm lăng nước nhỏ. Ở đây cũng xin giải thích một chút về cách dùng chữ nhược tiểu trong tiêu đề của bài viết này. Chữ nhược tiểu dùng trong bài này hoàn toàn không có ý nghĩa đánh giá tiêu cực về quốc gia được đề cập đến. Chữ nhược tiểu dùng trong bài này là để chỉ cho sự yếu kém về quân sự và kinh tế so với những nước mạnh về quân sự và kinh tế đi xâm lược. Sự yếu kém về quân sự và kinh tế không đồng nghĩa với sự yếu kém về quyết tâm và đồng lòng bảo vệ đất nước của quốc gia bị xâm lược. Ngược lại, cuộc chiến tại Ukraine hiện nay và Việt Nam
Trong lịch sử thế giới, Việt Nam là dân tộc đã trải qua một cuộc nội chiến với kết quả là bản án tử kết thúc chế độ tự do dân chủ miền Nam ngày 30/4/1975. Hơn ai hết, những người lính Việt Nam Cộng Hòa (VNCH) năm xưa hiểu rõ cảm giác “bị lừa dối” hoặc “bị phản bội” từ bản Hiệp Định Paris do Henry Kissinger và Lê Đức Thọ thỏa thuận sau lưng chính quyền VNCH, với sự ủng hộ của Tổng Thống Richard Nixon lúc đó. Vì thế mà kể từ khi Putin phát động cuộc tấn công xâm lược Ukraine ba năm trước, người dân Việt Nam luôn tỏ rõ lập trường cùng với các lãnh đạo Châu Âu đứng về phía dân tộc và đất nước Ukraine, trừ chính quyền CSVN đã hai lần bỏ phiếu trắng nghị quyết của Liên Hiệp Quốc.
Điều gì thực sự xảy ra khi niềm tin nơi người đàn ông ở Tòa Bạch Ốc đang lung lay? Chúng ta sắp tìm ra câu trả lời rồi. “Ông ta không thể cho biết khi nào Canada sẽ tổ chức bầu cử. Chuyện gì thực sự đang diễn ra ở đó? Ông ta đang cố gắng duy trì quyền lực phải không?” Donald Trump đã viết trên mạng xã hội sau cuộc trò chuyện với Thủ tướng Justin Trudeau vào tuần trước.
Tưởng tượng một khu vườn xinh đẹp như vườn thượng uyển của vua chúa ngày trước với hoa lá muôn màu lung linh trong gió hiền và nắng ấm. Rồi bỗng dưng một cơn mưa đá đổ xuống. Cây, lá, cành, nụ… đủ sắc màu quằn quại dưới những cục đá thả xuống từ không gian. Tàn cơn mưa, những nụ, những hoa, những cánh lá xanh non tan nát. Những cục nước đá tan đi. Bạn không còn tìm ra dấu vết thủ phạm, bạn chỉ thấy những thứ bạn phải gánh chịu: ấy là những tổn thất bất ngờ. Ở một nơi mà vô số các sắc tộc sống chung với nhau như Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ, mỗi ngôn ngữ là một loài hoa đầy hương sắc trong khu vườn muôn sắc màu ấy. Nhưng rồi trong trận thiên tai, mỗi sắc lệnh của chính phủ là một hòn đá ném xuống, hoa lá cành tan nát theo nhau. Bạn không biết những cơn mưa đá còn bao lâu. Bạn cũng không thể nào đoán trước được những tổn thất chúng đổ xuống cho khu vườn yêu quý mà bạn dày công gầy dựng.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.