Bìa tuyển tập “Ký”
Đoàn Hưng
Tác giả Đinh Quang Anh Thái đưa cho tôi tập Ký (nhà xuất bản Người Việt Books) của anh vào những ngày cuối tháng Tư. Những mẫu chuyện anh ghi lại trong tập Ký không có chủ đề về biến cố Tháng Tư Đen. Nhưng nó làm cho tôi trăn trở thật nhiều về cái ngày lịch sử đó, và những hệ lụy mà nó để lại cho dân tộc Việt Nam mãi đến ngày hôm nay.
Anh Thái chỉ hơn tôi 8 tuổi. Nhưng đủ để đưa anh vào một thế hệ đặc biệt hơn hẳn, với những kinh nghiệm sống mà thế hệ tôi hoặc trẻ hơn không có được. Vào thời điểm tháng 4/1975, anh đã là một thanh niên, một sinh viên Sài Gòn. Anh đã sống thực sự với những niềm tự hào, những nỗi lo toan, cả hy vọng lẫn tuyệt vọng của Miền Nam Việt Nam. Vào thời điểm lịch sử đó, tôi vẫn là một thằng con nít của bậc trung học đệ nhị cấp, chỉ có khái niệm rất mù mờ về chiến tranh, về lằn ranh mỏng manh giữa sự sống và cái chết của thanh niên thời đó. Về vận nước Việt nổi trôi mà không có lời giải.
Anh Thái thuộc thế hệ chuyển tiếp của lịch sử Miền Nam Việt Nam cho đến ngày mất nước. Vì lẽ đó, anh được tiếp xúc nhiều với những bậc đàn anh đã góp phần tạo nên lịch sử, chính trị, văn hóa của Miền Nam. Những người đã được anh nhắc tới trong tập Ký: Hồ Hữu Tường, Như Phong Lê Văn Tiến, Đỗ Ngọc Yến, Hoàng Cơ Trường, Trần Văn Bá… Có lẽ vì được hoạt động cùng thời với những con người đặc biệt như vậy, anh Thái đã chọn con đường đấu tranh ngay từ ngay sau Tháng Tư Đen, để rồi phải trải qua tuổi thanh xuân đẹp nhất của một đời người trong lao tù cộng sản. Lúc anh ở tù, tôi vẫn còn được may mắn cắp sách đến trường, dù gia đình đói nghèo, và cũng có một ông bố ở tù.
Lúc anh ra tù, đến nhà tôi chơi một thời gian trước khi vượt biên, anh cũng có kể cho tôi nghe những câu chuyện trong tù của anh. Nhưng chỉ khi đọc tập Ký, tôi mới hình dung ra được rất nhiều điều về anh và những người tù mà anh nhắc đến. Đặc biệt là động lực đã khiến cho những người như Trần Văn Bá, đã bỏ cuộc sống êm ấm ở nước ngoài để sẵn sàng về chết trên quê hương Việt Nam. Tất cả những người đó có chung nhiều đặc điểm. Họ đều là những nhân tài của đất nước Việt Nam. Nếu ở một hoàn cảnh đất nước khác đi, họ đã có thể đóng góp rất nhiều để Việt Nam trở thành một quốc gia tiến bộ hơn ngày hôm nay. Họ là những người yêu đất nước Việt Nam vô vàn, yêu vô điều kiện, không vì lợi ích cá nhân. Họ có một niềm tin mãnh liệt vào tương lai tươi sáng của một đất nước Việt Nam, vì thế họ bỏ cả một đời để góp phần vào việc đổi thay vận mạng đất nước.
Vậy mà… Đã gần nửa thế kỷ trôi qua kể từ biến cố Tháng Tư 1975… Tương lai của đất nước Việt Nam vẫn cứ mịt mờ, dưới sự cai trị của những con người đặt quyền lợi cá nhân, đảng phái lên trên vận mệnh của đất nước, dân tộc; những con người đã bỏ tù, đày đọa những người con ưu tú của đất nước nhắc trong tập Ký.
Những người yêu nước, trăn trở với vận nước được anh Thái nhắc đến không chỉ ở xã hội Miền Nam Việt Nam, mà có cả những người từng thuộc miền Bắc xã hội chủ nghĩa. Có nhà thơ Nguyễn Chí Thiện, người tù thế kỷ của lao tù cộng sản. Từ trong tù, ông vẫn không ngừng mơ đến một ngày “… khi vận nước xoay vần, tất cả thành nguyên tử…”. Có cả những người trẻ tuổi trưởng thành trong chế độ cộng sản, là con cái của quan chức chế độ, đi hợp tác lao động ở Đông Đức, Tiệp Khắc, Nga, nay ở lại các nước này , và trở thành những thành phần đối kháng với chính quyền CSVN. Trong Ký có kể lại đối thoại giữa một nhà hoạt động trẻ tên Dũng ở Tiệp, gọi phone chúc tết ông bố cán bộ ở Hà Nội. Khi ông bố vừa định khuyên con mình về nghĩa vụ “trung với đảng”, Dũng đã nói bố mình hãy đổi đề tài, nếu không anh sẽ cúp máy. Những câu chuyện như vậy nhắc nhở với cộng đồng Người Việt Tị Nạn ở hải ngoại rằng, không phải cứ “là con cán bộ đi nước ngoài” đều là những người ủng hộ, tay sai của chế độ. Nếu tìm cách kết hợp với họ, sức mạnh đấu tranh của cộng đồng cho đất nước sẽ mạnh hơn nhiều. Bởi vì không ai hiểu chế độ cộng sản hơn là những người đã sinh ra, lớn lên, và từng được hưởng đặc quyền của chế độ.
Tập Ký làm cho người đọc thêm trăn trở trong những ngày tưởng niệm 43 năm Tháng Tư Đen. Là vì ước mơ một đất nước Việt Nam tươi đẹp vẫn còn mờ mịt. Những người con ưu tú, hết lòng với đất nước nhắc đến trong Ký lần lượt đã ra người thiên cổ. Câu chuyện về các bạn trẻ ở Tiệp, Nga thế mà thắm thoát đã hơn 2 thập kỷ. Trong khi cái chính thể gây ra thảm họa cho dân tộc thì vẫn cứ chai lỳ, độc ác tồn tại trên quê hương Việt Nam. Những tiếng nói phản kháng từ hải ngoại hình như không mấy tác dụng. Còn những người dám dũng cảm lên tiếng trong nước vẫn còn quá đơn độc, lạc lõng trong 90 triệu người dân Việt Nam. Họ dễ trở thành nạn nhân đàn áp của một chính thể đặt quyền lợi đảng phái lên trên tổ quốc và dân tộc.
Nhiều câu hỏi được đặt ra. Đến chừng nào Việt Nam mới thay đổi được vận nước, đem lại ánh sáng tự do dân chủ về cho Việt Nam?
Đến chừng nào những người đấu tranh cho tương lai dân tộc Việt Nam sẽ được phép ở lại trong nước, chứ không phải ra lưu vong bên nước ngoài như những người trong tập Ký, và mới hơn là những Điếu Cày Nguyễn Văn Hải, Tạ Phong Tần, Việt Khang…?
Chừng nào thì số người dân trong nước dám mạnh dạn đứng lên đòi quyền yêu nước lại cho chính mình sẽ đông hơn số người đàn áp? Hay là số phận của những người đấu tranh trong nước vẫn chỉ là những thiểu số nhỏ nhoi như thế hệ của những người yêu nước trong tập Ký, để rồi tiếp tục là mục tiêu đàn áp dễ dàng của bạo quyền?
Sau mỗi bài viết trong tập Ký, tác giả thường có một nguyện ước về một tương lại tốt đẹp cho Việt Nam: “Tôi cũng ước mong điều này cho đất nước tôi, Việt Nam”; “…Sông núi Việt Nam ơi, hẹn mai ta sum vầy nhé…”; “… Giá như (Hoàng Cơ) Trường đừng mất sớm, lý tưởng mà Trường theo đuổi chắc chắn sẽ đóng góp không ít cho đất nước mai sau…”.
Tôi chợt nghĩ rằng, giá như tập Ký của Đinh Quang Anh Thái được phổ biến rộng rãi tại Việt Nam, thì có thể những nguyện ước trên sẽ sớm thành hiện thực…
Đoàn Hưng
Gửi ý kiến của bạn
