Hôm nay,  

Bạn Đang Được Chụp Hình

11/28/200600:00:00(View: 17773)

Cười Lên Nào, Bạn Đang Được Chụp Hình

Lời tác giả:

Thể theo lời yêu cầu của một số đông học viên, tác giả xin mượn trang báo này để trình bày một cách chi tiết về hệ thống máy chụp hình, được dựng lên tại nhiều ngã tư với mục đích chụp những tài xế vi phạm luật đèn đỏ và gởi giấy phạt tới nhà người vi phạm. 

Với bài viết này, tác giả cũng xin trả lời chung cho những câu hỏi thông thường mà tác giả được hỏi, và cũng để dùng làm tài liệu tham khảo đối với những đọc giả nào vẫn thường vi phạm luật nhưng may mắn chưa bị chụp hình, hầu đề cao cảnh giác vì tiền phạt cho tội vượt đèn đỏ không phải ít.

***

Mời các bạn nghe câu chuyện dưới đây.

Trời đã về khuya, anh Nam phóng xe nhanh trên con đường vắng từ sở về nhà sau tám tiếng làm việc mệt nhọc.  Anh vừa lái xe, vừa thả hồn theo tiếng nhạc du dương trong xe, liên tưởng đến chai bia lạnh và chương trình TV hấp dẫn, với những nàng kiều nữ xinh như mộng mà anh vẫn thưởng thức hằng đêm. 

Khi chiếc xe của anh còn cách xa ngã tư gần vài trăm feet thì cái đèn hiệu lưu trước mặt anh chợt đổi từ xanh sang vàng.  Trong đầu anh lúc đó, hệ thần kinh làm việc như điện xẹt, truyền dữ kiện từ mắt anh lên óc với một tốc độ kinh hồn.  Trong thời gian chỉ vài phần ngàn của một giây, não bộ của anh phải quyết định để ra lệnh cho bàn chân anh phải làm gì"  Nhấn ga hay đạp thắng"  Với anh Nam, chuyện này tương đối dễ vì não bộ của anh hầu như đã quá quen với việc chọn lựa này.  Nó ra lệnh cho chân anh nhấn mạnh trên bàn ga.  Chiếc xe nhẹ nhàng vụt lướt nhanh về phía trước.  Nhưng khi chiếc xe chỉ còn cách ngã từ chừng vài chục feet thì màu đèn đã đổi từ vàng sang đỏ.

Anh Nam vừa vi phạm luật lưu thông.

Nhưng anh chẳng mấy quan tâm vì anh vẫn thường hay làm chuyện này.  Vả lại, con đường vắng tanh, ngã tư chẳng có xe qua lại.  Anh nghĩ, cơ hội để anh bị ông bạn dân ưu ái tặng cho tấm giấy phạt rất nhỏ, nhỏ như là chuyện trúng số lotto.

Câu chuyện trên đây có nghe có vẻ quen thuộc với chúng ta vì sau khi đọc xong, hình như một chút xíu nào đó, chúng ta thấy được hình ảnh chính mình.  Cũng như anh Nam, chúng ta vẫn thường xuyên vi phạm luật lưu thông mà chẳng bị một hình phạt nào cả.

Nhưng định mạng khiến xui, cái ngã tư này không bình thường như những ngã tư khác.  Cái ngã tư này được trang bị với những cái máy chụp hình vô tri, vô giác nhưng lại rất tỉnh táo và nhanh nhẹn.  Chúng âm thầm làm việc, theo dõi và ghi lại hình ảnh những người tài xế chạy ẩu, phá luật.  Chúng luôn sẵn sàng làm công việc đã được giao phó một cách hiệu quả và chính xác.

Khi chiếc xe của anh Nam vừa đến gần ngã tư, một ánh chớp lóe sáng phía sau. Khi xe ra đến giữa ngã tư, những ánh sáng chói loà của những ngọn đèn flash từ ba góc đường, đua nhau chớp sáng như pháo bông trước mặt.  Chiếc xe của anh Nam dù có nhanh các mấy cũng không thoát khỏi cặp mắt thần của những cái máy chụp hình được dựng ở góc đường. 

Hai tuần sau, anh Nam nhận được một phong thư từ toà án gởi tới.  Mở thư ra thì hỡi ơi, đó là một cái giấy phạt cho tội vi phạm luật đèn đỏ.  Đã lâu rồi anh Nam chưa bị phạt, tính ra cũng phải trên chục năm kể từ cái giấy phạt lần trước. Anh hoàn toàn không biết là tiền phạt bây giờ đã tăng gấp ba, bốn lần.  Vì thế, khi nhìn đến số tiền phải đóng phạt, anh mới tá hoả tam tinh.  Trời ơi, gần ba trăm rưởi tiền phạt cộng thêm năm chục tiền đi học để xoá ticket, vị chi gần bốn trăm bạc.  Thế là bay mất gần một tuần lương khổ cực.  Nhưng anh Nam chẳng còn chọn lựa nào hơn là bóp bụng, đau khổ ra toà đóng tiền phạt và ghi tên đi học lớp xoá ticket.

Với nhiều đọc giả, câu chuyện này còn xa lạ, nhưng đối với tác giả, chuyện những tài xế vượt đèn đỏ, bị chụp hình thì chẳng lạ gì.  Bởi vì, mỗi ngày thứ bảy, mỗi tối thứ tư, ít nhất cũng từ 25 cho đến 30 người, trong số gần 100 học viên tham dự lớp xoá ticket của tác giả, bị chụp hình vì tội vượt đèn đỏ.  Con số này tuy đã giảm nhiều so với năm 2004 và 2005, nhưng vẫn còn quá cao.

Những câu hỏi thông thường mà tác giả thường được hỏi trong lớp:

Giảm tai nạn lưu thông hay là một cách để thành phố kiếm tiền"

Chuyện tranh cãi về máy chụp hình đèn đỏ đã được hai phe bênh, chống đem lên tranh luận sôi nổi trên các trang báo, các diễn đàn trên mạng internet từ gần chục năm nay.  Phía dân bị phạt thì cho rằng máy chụp hình dựng lên để kiếm tiền cho thành phố, còn bên toà án và cảnh sát thì lập luận rằng máy chụp hình được dựng lên với mục đích duy nhất là để giảm số tai nạn gây ra do những người tài xế vượt đèn đỏ.  Nhiều tài liệu của hai bên cũng được trưng ra để biện luận cho lý lẽ của mình.  Bên nào nghe cũng có lý.

Ai đúng, ai sai, chuyện này sẽ còn được tranh cãi dài dài. Nhưng một điều chắc chắn là người vi phạm đích thực đã vi phạm luật đèn đỏ và thành phố cũng kiếm thêm một số tiền không nhỏ do những chiếc máy chụp hình đem về.  Thật vậy, những chiếc máy chụp hình này làm việc rất chăm chỉ, chính xác, 24 giờ một ngày, bảy ngày một tuần, không nghỉ giải lao, không đi uống cà phê, không đi ăn donut, và nhất là không bao giờ chúng gọi vào sở cáo ốm cả.

Máy chụp hình có từ khi nào"

Tại Hoa Kỳ, máy chụp hình những người vi phạm luật đèn đỏ đã được toà và các thành phố áp dụng khoảng hơn mười năm.  Mười năm về trước, số máy chụp hình được dựng lên còn thưa thớt và ít ai biết đến.  Ngày nay, chúng ở khắp nơi, hầu như mọi tiểu bang trên đất Mỹ đều có sự hiện diện của chúng.  Không riêng gì Hoa Kỳ, chúng hiện diện ở nhiều quốc gia khác trên thế giới. Bên Âu Châu, họ còn dùng máy chụp hình và radar để bắt những người chạy quá tốc lực. 

Tiểu bang California bắt đầu sử dụng máy chụp hình từ năm 1996.  San Diego có lẽ là thành phố đi tiên phong của tiểu bang dùng máy chụp hình để bắt những người tài xế vi phạm luật đèn đỏ. 

Toà án California không cho phép các thành phố sử dụng máy chụp hình và radar để bắt người chạy nhanh.

Quận Cam thì sao" Thành phố nào có nhiều máy nhất"

Tại quận Cam, thủ đô tinh thần của người Việt tị nạn, chiếc máy chụp hình đầu tiên được dựng lên vào tháng 7 năm 2000 tại ngã tư Westminster và Brookhurst, thuộc thành phố Garden Grove.  Sau hơn 6 năm, quận Cam đã mọc thêm gần năm chục cái nữa.  Con số này vẫn còn thay đổi, tăng giảm tuỳ theo mức độ vi phạm tại các ngã tư. 

Hai thành phố có nhiều máy chụp nhất là Santa Ana và Garden Grove.  Mỗi thành phố này hiện nay có trên 10 máy.  Những thành phố khác trong quận Cam, trung bình khoảng 5 máy.  Thành phố đông dân Việt Nam nhất mà vẫn chưa có cái nào là thành phố Westminster.

Ai làm chủ máy chụp hình"  Ai sản xuất máy chụp hình"

Máy chụp hình được dựng lên bởi thành phố dưới luật lệ của toà án California.  Hầu hết các máy chụp hình tại quận Cam được thầu và thiết kế bởi công ty Redflex Traffic Systems, có trụ sở chính ở Scottdale, Arizona, USA.  Redflex System là một bộ phận của một công ty Úc Đại Lợi, có tên là Redflex Holding Groups, trụ sở chính đặt tại South Melbourne, Victoria, Australia.  Redflex System hiện có hơn 600 máy chụp hình đặt tại 87 thành phố và trên 6 tiểu bang.

Ngoài Redflex System, còn có Affiliated Computer Systems (ACS), Nestor Traffic Systems, Transol, và Lockheed Martin IMS Corp.  Những công ty này cũng sản xuất và lắp ráp hệ thống máy chụp hình đèn đỏ và cung cấp cho các thành phố.  Thành phố San Diego sử dụng máy chụp hình của Lockheed Martin IMS.

Chi phí để dựng một máy chụp hình tại một ngã tư từ 50,000 đến 100,000 mỹ kim, cho mỗi chiều.  Trước năm 2004, công ty dựng máy chụp hình được chia phần trăm với thành phố cho mỗi ticket.

  Vì một vụ kiện, năm 2004 toà án tối cao của California ban hành sắc luật AB 1022 nghiêm cấm các công ty không được chia phần trăm trên mỗi ticket mà chỉ được hưởng chi phí dựng máy một lần và tiền bảo trì hằng tháng.  Luật này cũng bắt các thành phố phải triệt để tuân theo thời gian tối thiểi được quy định cho đèn vàng. 

Làm sao để biết được ngã tư nào có gắn máy chụp hình"

Để nhận biết, bạn cần để ý là tại những ngã tư có gắn máy chụp hình, thành phố sẽ treo một tấm bảng, trên có dầu hiệu hình đèn lưu thông và dưới là hàng chữ “Photo Enforced” như hình dưới đây.  Nhiều thành phố, Garden Grove chẳng hạn, tại vài ngã tư, những bảng này không được treo tại ngã tư như trong hình mà được đặt cách máy chụp hình vài trăm feet.

Máy chụp hình được đặt trong một hộp trắng, đi kèm với một hệ thống đèn flash, được dựng ở bốn góc ngã tư hay giữa lòng đường.  Trong hộp trắng còn có cái video camcorder.

Những dữ kiện nào được ghi trên giấy phạt"

Những chiếc máy chụp hình được gắn bên trong hộp trắng dựng tại các ngã tư, sẽ chụp người vi phạm bốn tấm ảnh. 

Tấm thứ nhất cho thấy đèn đã đỏ và người vi phạm vẫn “chưa ra khỏi ngã tư”.  Xin được giải thích thêm là “chưa ra khỏi ngã tư” có nghĩa là hai bánh trước của xe chưa vượt qua mức giới hạn.  Mức giới hạn được tính từ vạch trắng đầu tiên của lối đi dành cho người đi bộ.  Nếu ngã tư không có lối đi cho người đi bộ, mức giới hạn được tính từ mép đường. 

Tấm ảnh thứ nhì cho thấy người vi phạm tiếp tục đi ra giữa giao lộ trong khi đèn vẫn còn đỏ. 

Tấm ảnh thứ ba chụp người tài xế.  Trong trường hợp bên cạnh người tài xế có người hành khách thì dung nhan của người hành khác sẽ được xóa trắng. 

Tấm thứ tư chụp bảng số sau của xe (bảng số trước cũng được chụp trong trường hợp bảng sau bị nhoà hay không đủ dữ kiện).

Trên mỗi tấm ảnh, ngoài những hình ảnh, còn có những dữ kiện như ngày, giờ người tài xế vi phạm, đèn đã đỏ bao nhiêu lâu, và tốc lực xe lúc vi phạm.

Trên giấy phạt, ngoài bốn tấm ảnh, người vi phạm còn tìm thấy những dữ kiện như: ngày, giờ vi phạm, địa điểm vi phạm, chữ ký của người cảnh sát, chữ ký của nhân viên điều hành, giá tiền phạt, những hướng dẫn cách để đóng tiền phạt hoặc những điều phải làm nếu người nhận giấy phạt không phải là người tài xế.

Tóm lại, một giấy phạt được coi như hợp lệ phải gồm đủ bốn dữ kiện sau:

1.  Hình cho thấy đèn hiệu của người vi phạm phải màu đỏ (máy chụp hình chỉ hoạt động khi đèn hiệu màu đỏ mà thôi) cùng thời gian đèn đã đổi sang đỏ được bao lâu.

2.  Hình cho thấy xe của người vi phạm phải chưa ra khỏi ngã tư (hai bánh trước chưa vượt qua mức giới hạn) cùng tốc lực của xe lúc vi phạm.

3.  Hình cho thấy xe của người vi phạm phải ra khỏi ngã tư sau đó khoảng hai giây đồng hồ cùng thời gian từ khi chụp tấm thứ nhất đến khi chụp tấm thứ hai.

4.  Hình cho thấy bảng số xe của người vi phạm.

Máy chụp hình hoạt động như thế nào"

Máy chụp hình đèn đỏ hoạt động dựa trên căn bản tốc lực của người lái xe khi gần đến ngã tư.  Người vượt đèn đỏ sẽ nhấn ga, tốc lực sẽ nhanh, trong khi người không vượt đèn đỏ sẽ đạp thắng, tốc lực sẽ chậm.

Khoảng vài chục feet trước mức giới hạn, công ty thiết lập máy chụp hình đèn đỏ chôn ngầm dưới lớp nhựa đường những sợi dây điện, tiếng Anh gọi là strip wires hay road sensors (trong lớp của tác giả, một học viên gọi hệ thống sensors này là “con nhậy cảm”).  Road sensor hay “con nhậy cảm” được nối với hệ thống computer đặt tại góc ngã tư. 

Khi xe của người vi phạm cán qua những sợi dây điện này, hệ thống sensors hay “con nhậy cảm” sẽ đo và tính tốc lực của chiếc xe.  Nếu tốc lực xe thấp hơn tốc lực định sẵn (khoảng 20-25 mph), các máy chụp hình sẽ đứng yên.  Nếu tốc lực xe cao hơn tốc lực định sẵn,  hệ thống sensors sẽ gởi tín hiệu đến computer.  Computer khi nhận tín hiệu, sẽ ra lệnh cho cái máy chụp hình sau lưng người tài xế chụp tấm thứ nhất đồng thời cũng ra lệnh cho cái camcorder nằm trong hộp trắng bắt đầu quay phim người vi phạm.  Đoạn phim này dài 12 giây.

Xin xem hình vẽ dưới đây:

Sau khi chụp tấm ảnh thứ nhất của chiếc xe của người vi phạm, khoảng 1 giây rưỡi sau, computer sẽ ra lệnh cho các máy chụp hình ở những góc đường chụp thêm ba tấm nữa.  Những tấm ảnh này chụp người vi phạm vượt đến giữa ngã tư trong khi đèn vẫn đỏ, cùng chân dung của người vi phạm và bảng số xe của người vi phạm.

Sau khi nhân viên của công ty đặt máy duyệt qua những dữ kiện trên giấy phạt và chứng thực đã đầy đủ những yếu tố, giấy phạt sẽ được chuyển qua cho toà án để gởi tới nhà người chủ xe đứng tên trên thẻ đăng bộ theo địa chỉ lưu trong DMV.

Quẹo phải khi đèn đỏ thì sao"

Luật California cho phép người tài xế được quẹo phải khi đèn đỏ với điều kiện là phải quẹo đúng luật.  Nhưng tiếc thay, hầu hết những tài xế quẹo phải trên đèn đỏ đều quẹo sai luật.  Vì thế, thành phố đặt những máy chụp hình tại ngã tư, không chỉ chụp các tài xế vượt đèn đỏ khi đi thẳng, mà còn chụp các tài xế vi phạm luật quẹo phải khi đèn đỏ.  Điển hình nhất, ngã tư First (Bolsa nối dài) và Euclid, là ngã tư đã chụp nhiều tài xế quẹo phải khi đèn đỏ không đúng luật nhất tại quận Cam.

Quẹo phải thế nào là đúng luật"  Xin thưa, luật California cho phép người tài xế được quẹo phải khi đèn đỏ với điều kiện người tài xế phải dừng hoàn toàn, quan sát ngã tư, và khi an toàn mới được quẹo.  Dừng hoàn toàn có nghĩa là người tài xế phải dừng trước mức giới hạn đủ hai giây trở lên, sau đó người tài xế được phép bò lên, quan sát ngã tư, và khi an toàn được phép quẹo.

Dựa trên luật này, hệ thống sensors hay “con nhậy cảm” sẽ đo và tính tốc lực của chiếc xe.  Nếu tốc lực xe thấp hơn tốc lực định sẵn (khoảng 5 mph), các máy chụp hình sẽ đứng yên và sẽ không có chuyện gì xảy ra.  Nếu tốc lực xe cao hơn tốc lực định sẵn,  hệ thống sensors sẽ gởi tín hiệu đến computer.

Sau khi nhận tín hiệu, Computer sẽ ra lệnh cho cái mái chụp hình sau lưng người tài xế chụp tấm thứ nhất đồng thời cũng ra lệnh cho cái camcorder bắt đầu quay phim người vi phạm.  Đoạn phim này dài 12 giây.

Sau khi chụp tấm ảnh thứ nhất của chiếc xe của người vi phạm, khoảng 1 giây rưỡi sau, computer sẽ ra lệnh cho các máy chụp hình ở những góc đường chụp thêm ba tấm nữa.  Những tấm ảnh này cho thấy người vi phạm quẹo phải ra khỏi góc đường, chân dung của người vi phạm và bảng số xe của người vi phạm.

Tấm ảnh thứ hai cho thấy trong 1 giây rưỡi, người vi phạm đã di chuyển ra khỏi ngã tư.  Một cách nôm na, người vi phạm đã không dừng đủ hai giây như luật định, trước khi quẹo phải trên đèn đỏ.

Nếu tôi là chủ xe nhưng tôi không lái xe hôm đó, tôi phải làm gì"

Luật lệ lưu thông chỉ phạt người tài xế, không phạt chiếc xe.  Đối với cảnh sát, nếu bạn vi phạm luật, cảnh sát sẽ phạt bạn, không cần biết bạn lái xe của ai.  Nhưng đối với máy chụp hình, điều này không thể làm được, vì thế, toà sẽ gởi ticket tới cho người giữ chủ quyền của chiếc xe căn cứ theo hồ sơ lưu tại DMV.

Nếu bạn là chủ xe nhưng không phải là người vi phạm, toà án cho phép bạn được chuyển giấy phạt qua cho người tài xế vi phạm.  Kèm theo giấy phạt gởi đến cho bạn là một bản chứng thực bạn không phải là người vi phạm, tiếng Anh gọi là Affidavit of Non-Liability.  Để thoát khỏi giấy phạt, bạn phải điền tên, bằng lái xe, ngày sinh tháng đẻ, và địa chỉ của người tài xế vào bản chứng thực này, cùng chữ ký của bạn và chữ ký của người tài xế (không bắt buộc) và gởi về toà án.   Khi nhận được bản chứng thực với đầy đủ dữ kiện, toà án sẽ hủy giấy phạt cho bạn và gởi giấy phạt cho người tài xế.  Nên nhớ, bạn phải làm việc này trước khi người tài xế được quyền đóng phạt và ghi tên học lớp xoá ticket.

Tôi có thể ra toà tranh tụng không"  Cơ hội tôi thắng, thua như thế nào"

Luật cho phép bạn ra toà tranh tụng với giấy phạt của bạn.  Bạn chưa là người có tội cho đến khi tòa tuyên bố bạn có tội.  Như đã trình bày ở trên, những cái máy chụp hình tài xế vi phạm luật đèn đỏ rất chính xác và hiệu quả.  Vả lại, người cảnh sát và nhân viên của công ty dựng máy đã duyệt qua giấy phạt và chứng nhận bạn vi phạm.  Vì thế, cơ hội bạn thắng được giấy phạt này cũng nhỏ như trúng số lotto.

Trước khi phí thời giờ ra toà, bạn hãy vào www.phototicket.com, bạn sẽ được thấy tận mắt chính mình đã vượt đèn đỏ.

Thuốc xịt tàng hình có hiệu nghiệm để chống máy chụp hình không"

Trên những trang quảng cáo, bạn đọc được những mẫu quảng cáo cho một loại thuốc xịt, có tên gọi là “thuốc xịt tàng hình”.  Mẫu quảng cáo cho bạn biết là nếu bạn xịt thuốc vào bảng số thì xe bạn sẽ tàng hình, vì thuốc làm cho máy chụp hình không thể chụp bảng số xe của bạn.  Mẫu quảng cáo còn cho bạn thấy nhiều tấm hình chụp, bảng số bị nhoà, không đọc được.  Giá bán cho mỗi chai thuốc xịt khoảng 27 đô la.

Liệu thuốc xịt này có hiệu nghiệm không" Có chống được máy chụp hình không" 

Xin thưa, thật tình tác giả không biết. 

Hoa Kỳ là xứ tự do, ai cũng có thể nói bất cứ điều gì, nhất là trên phương diện quảng cáo.  Ai trong chúng ta không từng đọc những mẫu quảng cáo của những loại thần dược, bảo đảm chữa được tất cả những chứng bệnh nan y, kể cả ung thư, hay những loại thuốc giảm cân, tan mỡ, chỉ cần thoa vào bụng, vào da, từ đêm đến sáng bụng sẽ nhỏ lại hai, ba inches"

Bạn tin những lời quảng cáo đó không"  Nếu bạn tin, xin mời bạn cứ thử.

Riêng đối với tác giả, cách chống lại máy chụp hình hay những ngài cảnh sát rất dễ dàng và miễn phí.  Bạn chỉ cần áp dụng hai phương châm này: thứ nhất “Đèn vàng đạp thắng”, và thứ hai “Đèn đỏ đừng 2 giây trước khi quẹo”.  Áp dụng hai phương châm này, bạn sẽ không còn lo ngại gì nữa.  Khỏi tốn 27 đô mà chắc ăn như bắp.

Nên nhớ, khi thấy đèn vàng, 90% thời gian bạn nên đạp thắng, 10% thời gian bạn có thể nhấn ga.  Nếu đèn đổi từ xanh sang vàng, và xe bạn đang ở trong vòng 50 feet (một căn nhà) trước khi đến mức giới hạn, bạn có thể nhấn ga.  Nếu bạn còn xa hơn 50 feet, điều tốt nhất là bạn nên đạp thắng.

Vượt đèn đỏ có nguy hiểm không"

Xin thưa, rất nguy hiểm.  Đúng vậy, vượt đèn đỏ rất nguy hiểm vì ngoài chuyện bị phạt, người tài xế còn có thể gây tai nạn.  Thống kê cho thấy, các tai nạn tử thương thường xảy ra tại ngã tư, và nguyên do chính là người tài xế đã vượt đèn đỏ như những bức hình dưới đây cho thấy.

Lời cuối

Vượt đèn đỏ có thể tiết kiệm cho bạn vài phút.  Nhưng nếu bạn nghĩ xa hơn một chút, bạn thấy mình chẳng làm gì được với vài phút đó.  Nhưng đặt trường hợp  bạn bị cảnh sát “vồ” (động từ này tác giả học được từ một học viên), hoặc bị máy chụp hình “chớp”, bạn sẽ mất vài trăm đô, cộng thêm 8 tiếng ngồi trong lớp xoá ticket. 

Tệ hơn nữa, nếu lỡ tai nạn xảy ra, bạn hoặc những người nào đó không quen biết có thể nằm nhà thương hay “dọn về nhà mới” cả cuộc đời.  Chẳng đáng đâu bạn ạ.

Xin chúc bạn một ngày thật vui và lái xe thật an toàn. 

Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
Chuyện phải, trái ở đây không hẳn là chuyện đúng, sai mà đúng ra là chuyện bên phải (khuynh hữu hay thiên hữu) và bên trái (khuynh tả hay thiên tả) trong chính trị Mỹ. Tất nhiên, trên đời này mọi chuyện đều có hai mặt của nó. Trong chính trị cũng thế, đã có cánh phải thì ắt có cánh trái, vì đó không những là bản chất tương đối của mọi sự mọi vật mà còn là hiện tượng phải có trong một nền dân chủ. Tuy nhiên, nền chính trị Mỹ trong những năm gần đây đã bị phân cực và phân hóa trầm trọng. Thể chế dân chủ kiểu mẫu của Mỹ xưa nay đương nhiên chấp nhận sự khác biệt vì đó là một trong những yếu tính ắt có của một nền dân chủ thật sự. Nhưng đẩy sự khác biệt của mình đến mức cực đoan và biến sự khác biệt của người khác thành kẻ thù bất dung thì là hiện tượng biến dạng nguy hiểm báo hiệu sự sụp đổ của nền dân chủ. Nước Mỹ trong những năm gần đây đã chứng kiến nhiều hiện tượng cực đoan như thế.
Với sự tham gia của khoảng 100.000 binh sĩ, cuộc diễn tập quân sự Nga-Belarus mang tên “Zapad 2025” đang được khối NATO theo dõi chặt chẽ và các quốc gia phía đông của liên minh cực kỳ lo ngại, đặc biệt nhất là sau khi các máy bay không người lái của Nga xuất hiện trên bầu trời Ba Lan. Cuộc tập trận này vẫn diễn ra theo chu kỳ bốn năm một lần, nhưng lần này, chính giới và công luận xem đây là phép thử đối với khả năng phản ứng của NATO trong bối cảnh địa chính trị mới. Để đối phó, NATO và Ukraine đang tăng cường các biện pháp an ninh, khi nguy cơ chiến tranh được đánh giá là ngày càng leo thang. Kinh nghiệm từ năm 2022 cho thấy Nga đã tiến hành các cuộc tập trận trước khi mở cuộc tấn công vào Ukraine. Câu hỏi đặt ra là liệu lịch sử có lặp lại không và tình hình hiện nay nghiêm trọng đến mức nào?
Khi chính phủ liên bang đe dọa cắt hàng tỷ đô la tài trợ nghiên cứu cho Harvard, đó không chỉ là một quyết định ngân sách. Đó là một phép thử cho chính nền tảng dân chủ: liệu chính quyền có thể dùng sức mạnh tài chính để định đoạt tư tưởng hay không. Tòa án liên bang vừa trả lời dứt khoát: không.
Ở với cộng sản, tuy còn trẻ con, chúng tôi đã hiểu thấu bài học: không nói theo là có tội, mà nói khác đi lại càng là trọng tội. Bước sang Mỹ, cứ tưởng rằng mọi chuyện sẽ khác vì đây là đất tự nhận là xứ sở tự do, nơi hiến pháp bảo đảm quyền được nói. Nhưng tuần qua, sau mấy chục năm ở Mỹ, tôi bỗng bắt gặp chính mình ngập ngừng muốn nói điều thật: tôi không thích Charlie Kirk, và tôi không muốn “celebrate his life” (tôn vinh cuộc đời ông).
Không rõ ABC có lường trước được phản ứng của cộng đồng, khán giả đối với hành động cúi đầu trước áp lực và quyền lợi, dẫn đến dừng ngay lập tức Jimmy Kimmel Live! hay không, nhưng thực tế đã cho thấy một làn sóng tức giận đã bùng nổ. Viên đạn dường như quay ngược lại, xé gió, đâm thẳng vào ba ký tự khổng lồ của đế chế truyền thông. Các cuộc tẩy chay Hulu và Disney+ bắt đầu. Trang mạng Disney+ bị sụp đổ vì lượng khán giả đăng nhập để “cancel subcription” trong đêm họ ra lệnh tắt đèn sân khấu; Disney mất gần $4 tỷ trên thị trường. Hàng loạt cuộc biểu tình phản đối trước trụ sở của ABC và Disney. Về phía các nhà báo, nghệ sĩ giải trí, các nhà lãnh đạo chính trị – từ Stephen Colbert đến David Letterman đến cựu Tổng thống Barack Obama – cùng lên án việc làm của ABC, coi đó là sự đầu hàng nguy hiểm trước áp lực chính trị và là phép thử đối với quyền tự do ngôn luận.
Nhìn vào những gì đang diễn ra tại nước Mỹ hiện nay, người ta không thể không liên tưởng đến cuộc cách mạng văn hóa tại Trung Quốc như vậy. Cũng là cuộc tấn công vào những gì bị cho là khuynh tả, là sự tập trung quyền lực vào một cá nhân qua phong trào cuồng lãnh tụ với những vệ binh trung thành chưa từng thấy tại Hoa Kỳ.
Người ta thường có nhiều cách định nghĩa về hy vọng. Hy vọng là một cảm xúc lạc quan, một niềm tin tươi sáng rằng mọi thứ chắc chắn sẽ được cải thiện. Hy vọng có thể đến từ một tiếng nói cá nhân xa lạ nào đó trong triệu triệu người trên thế giới này. Hy vọng có thể đến từ một bản tuyên bố chung của hai phong trào đối lập. Hy vọng là phải nhận ra rằng cái ác và sự bất công có thể chiếm ưu thế ngay cả khi chúng ta đang đối đầu với nó. Hy vọng là khi nhìn thấy rõ một bên sáng và một bên tối, thấu hiểu rằng vòng cung của vũ trụ đạo đức có thể không uốn cong về phía công lý – nhưng chúng ta không tuyệt vọng. Hy vọng, là khi một đêm vinh danh nghệ thuật trở thành nơi hàng trăm người giơ cao ngọn đuốc tôn vinh sự kiên cường, tiếng nói dũng cảm, như một lời nhắc nhở với thế giới rằng nghệ thuật và nhân văn là không thể tách rời.
Donald Trump từng bóng gió rằng mình xứng đáng được khắc tượng trên núi Rushmore, sánh vai cùng những bậc khai quốc công thần nước Mỹ. Bên kia Thái Bình Dương, Tập Cận Bình chẳng màng đá núi, nhưng ôm mộng lọt vào sử xanh, đặt mình ngang hàng những “đại thánh đế vương” của đảng và đất nước. Bởi thế, cuộc duyệt binh rùm beng ở Thiên An Môn vừa rồi không chỉ là phô trương cờ trống rình rang, mà là lời tuyên cáo giữa chiến địa, là tiếng trống thúc quân của một kẻ đang gấp gáp thúc ngựa đuổi theo bá mộng thiên cổ.
Bạn, tôi, chúng ta, không ai an toàn trước bạo lực súng đạn ở Mỹ. Chắc người Mỹ chưa kịp quên hình ảnh người mẹ tất tả chạy trên đôi chân trần, tìm con trong vụ xả súng mới nhất ở Annunciation Catholic School in Minneapolis tháng vừa qua. Những đứa trẻ xứng đáng có đời sống an toàn để đến trường mỗi ngày và trở về an toàn trong vòng tay cha mẹ. “Thay vì kích động thêm bạo lực, các nhà lãnh đạo chính trị nên tận dụng thời điểm này để đoàn kết chúng ta hướng tới những thay đổi hợp lý về súng đạn mà đa số người Mỹ ủng hộ,” Giáo sư Robert Reich đã nói như thế.
Trong bối cảnh thế giới đang trải qua những biến động nghiêm trọng về kinh tế, chính trị và công nghệ, toàn cầu hoá – vốn từng được xem là động lực chính thúc đẩy cho tăng trưởng và thịnh vượng – đang đứng trước những thách thức chưa từng có. Tiến trình công nghiệp hoá và toàn cầu hoá đã đem lại nhiều thành tựu vượt bậc trong suốt thời gian dài qua, từ thế kỷ XX sang thế kỷ XXI, đặc biệt là thông qua sự chuyên môn hoá, tự do thương mại và tiến bộ công nghệ. Tuy nhiên, các cuộc khủng hoảng tài chính, đại dịch toàn cầu, chiến tranh và cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc đã khiến mô hình toàn cầu hoá truyền thống bộc lộ nhiều tình trạng bất ổn...
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.