“Dịch tai xanh đã và đang có dấu hiệu bùng phát rộng rãi tại các tỉnh, thành trên cả nước”. (trích Web Tinmoi 30/5/2012)
http://www.tinmoi.vn/dich-tai-xanh-dang-lan-nhanh-07914604.html
Nhắc lại chuyện cũ
-Trung Quốc
Vào khoảng tháng 7 và tháng 8 năm 2005, Trung Quốc đã hoang mang trước một bệnh lạ lây nhiễm từ heo sang cho người xảy ra tại vùng Tứ Xuyên (Sichuan). Có 215 người, đa số là nông dân, đã ngã bệnh sau khi ăn phải thịt heo bệnh. Trong số nầy, 61 người đã biểu lộ triệu hội chứng shock độc tố (Toxic shock syndrome) và có 38 tử vong. Các triệu chứng khác được ghi nhận gồm có nhiễm trùng huyết (septicemia), viêm màng não (meningitis), hoặc phối hợp cả hai.
Kết quả xét nghiệm đã chẩn đoán ra được tác nhân gây bệnh, đó là Liên cầu khuẩn heo serotype 2 (Streptococcus suis serotype 2).
- Việt Nam.
“….Bệnh liên cầu lợn mới được biết đến từ năm 2003.
Trong vài năm qua, chỉ có khoảng 10 bệnh nhân vào Viện Các bệnh truyền nhiễm và Nhiệt đới Quốc gia.
Trong hai năm 2005 - 2006, có 72 trường hợp nhiễm S.suis nhập Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Thành phố Hồ Chí Minh.
- Nhưng năm 2007 có tới hơn 48 ca (22 ca ở miền Bắc, 20 ca ở miền Nam, 6 ca ở miền Trung) được chẩn đoán bị bệnh liên cầu lợn, có một số ca xét nghiệm xác định được tác nhân gây bệnh là S.suis týp II. Có 3 ca trong số này đã tử vong.
- Theo một nghiên cứu của Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Thành phố Hồ Chí Minh cho thấy bệnh này có khuynh hướng xảy ra vào mùa hè nắng nóng, 58 bệnh nhân (81%) là nam giới. Phần lớn bệnh nhân là nông dân, 38% bệnh nhân có tiền sử tiếp xúc với lợn hay thịt lợn, tuy nhiên chỉ có 6 bệnh nhân (8%) có tổn thương da nghi ngờ. 69 bệnh nhân (96%) biểu hiện bệnh cảnh viêm màng não như: sốt, nhức đầu, ói, cổ cứng, rối loạn tri giác là những triệu chứng thường gặp. 68% trường hợp viêm màng não mủ có triệu chứng ù tai, điếc. Một bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết bị sốc do nhiễm độc tố liên cầu.
Rocephin (ceftriaxone) is a sterile, semisynthetic, broad-spectrum cephalosporin antibiotic for intravenous or intramuscular administration (Hoffmann-La Roche Ltd)
Đồng thời với bệnh Liên cầu khuẩn, một loại bệnh lạ khác cũng thấy xảy ra ở heo tại một số tỉnh VN từ miền Bắc và miền Trung (Quảng Nam) lần lần tràn xuống tận Long An ở phía Nam đó là bệnh Tai xanh, hay hội chứng sinh dục và hô hấp, Mystery Swine Disease, Blue Ear Disease, Porcine Reproductive and Respiratory Syndrome (PRRS).
Canada
Xét nghiệm 561 mẩu vật từ heo cho thấy có sự hiện diện của của liên cầu khuẩn Streptococcus suis type 2
“Of a total of 561 isolates of Streptococcus suis recovered from various tissues of diseased pigs, 464 were from veterinary laboratories in Quebec and 97 were from western Canada, particularly Alberta (84). Almost 83% of all these isolates belonged to the 23 known S. suis capsular types. There was no marked difference between the two groups of isolates. Capsular type 2 was the most prevalent and represented 32% of all isolates”.
Distribution of Streptococcus suis capsular types in Quebec and western Canada
Robert Higgins, Marcelo Gottschalk, Marc Beaudoin, and Shirley A. Rawluk
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1481170/
Chuyện có thật: Ăn tiết canh heo coi chừng.
Mang họa vì mê món tiết canh
http://www.baomoi.com/Home/SucKhoe/phapluatxahoi.vn/Mang-hoa-vi-me-mon-tiet-canh/8720805.epi
Video: mắc bệnh liên cầu lợn do ăn tiết canh
http://www.dailymotion.com/video/xiroqe_myc-bynh-viem-cyu-lyn-do-yn-tiyt-canh_news
“Thống kê của BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho thấy, từ đầu năm 2012 đến nay, BV đã tiếp nhận 20 trường hợp bị mắc liên cầu khuẩn. Trong đó, 80% số bệnh nhân ở trong tình trạng bệnh nặng hoặc đã bị biến chứng, nhiều ca viêm màng não nặng, sốc, hoại tử, suy đa phủ tạng. Chỉ riêng trong tháng 5-2012 đã có 5 bệnh nhân nhiễm liên cầu khuẩn phải nhập viện. Ngày 14-6, BV cũng tiếp nhận một bệnh nhân bị nhiễm liên cầu khuẩn nặng.
Theo một nghiên cứu do Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, trong tổng số 55 ca mắc liên cầu khuẩn (liên cầu lợn) nặng phải nhập viện ở miền Bắc thì số bệnh nhân đã giết mổ lợn, ăn thịt lợn tái, ăn tiết canh lợn chiếm 64,58% (31 trường hợp). Riêng bệnh nhân ăn lợn tái, tiết canh lợn chiếm tỉ lệ nhiều nhất (58,33%). Trong số 7 ca tử vong thì có 6 ca xảy ra ở những bệnh nhân có cả 2 yếu tố ăn thịt lợn tái, tiết canh lợn và giết mổ lợn” (Trích trang mạng Pháp Luật & Xã Hội 20/6/2012).
Thịt heo bẩn tại Việt Nam
'Phù phép' lợn bệnh chết thành ruốc và mắm tép
http://vnexpress.net/gl/phap-luat/2012/06/phu-phep-lon-benh-chet-thanh-ruoc-va-mam-tep/
“Trong kho đông lạnh của Trọng, cảnh sát phát hiện nhiều tấn thịt lợn bốc mùi. Chủ hàng xác nhận, đã thu mua lợn chết do bệnh tai xanh rồi bán cho cơ sở chế biến ruốc, mắm tép tại Hà Nội.” Trích VnExpress 14/6/2012)
Video: Kinh hoàng chế biến tiết lợn (VNN)
http://www.dailymotion.com/video/xiot07_kinh-hoang-chy-biyn-tiyt-lyn-vnn_news
http://www.chatluongvietnam.vn/thoi-su/454-thit-ban-bua-v226y-th224nh-pho
Bệnh tai xanh ở heo (hay hội chứng sinh dục và hô hấp PRRS)
Video: PRRS in swine
http://www.youtube.com/watch?v=fVVGkXmyeEY
Đây là bệnh truyền nhiễm do một loại virus ARN được xác định năm 1991 tại Hòa Lan và có tên là Lelystad thuộc họ Arteriviridae.
Cơ chế gây bệnh là virus tấn công đại thực bào (macrophage) của cơ thể heo khiến con vật không còn khả năng chống đỡ bệnh tật được.
Triệu chứng chính ở heo thuộc về đường hô hấp và đường sinh dục, gây ra sẩy thai, heo con đẻ ra èo uột, ốm yếu, v.v…
Bệnh xuất hiện lần đầu tiên năm 1987 tại Hoa Kỳ, năm 1990 tại Anh Quốc và năm 1991 tại Đức Quốc và Hoà Lan…
***Xin nhớ là bệnh Liên cầu khuẩn heo và bệnh Tai xanh là hai bệnh hoàn toàn khác nhau ở heo...
Bệnh tai xanh PRRS không lây nhiễm cho người nhưng lại gây thiệt hại kinh tế rất đáng kể.
Liên cầu khuẩn heo (Streptococcus suis) là gì?
Đây là một loại cầu khuẩn Gram + ở loài heo.
Chúng thường tập trung ở vùng thượng tầng hô hấp (upper respiratory tract), trong xoang mũi, trong lỗ mũi và nhất là trong hạch amygdale (palatine tonsil). Đôi khi cũng có thể tìm thấy vi khuẩn trong phổi và trong âm hộ ở các heo trưởng thành có chứa vi khuẩn nhưng không bệnh.
Heo con thường bị nhiễm bằng cách hít thở mầm bệnh từ những heo khác.
Heo lớn có thể mang vi khuẩn, thường ít khi biểu lộ ra thành bệnh (asymptomatique) nhưng có thể lây nhiễm và giết hại heo con trong thời kỳ dứt sữa hoặc heo tơ đang lớn gây thiệt hại kinh tế đáng kể.
Chuồng trại quá chật chội, mật độ heo quá cao, quá dơ bẩn, việc lưu thông không khí trong chuồng không được tốt cho lắm, hoặc có sự hiện diện của một vài loại bệnh khác cộng với thời gian dứt sữa rất ư gây cấn làm giảm sức miễm dịch của heo con khiến cho bệnh dễ bộc phát ra.
Có tất cả 35 chủng huyết thanh (serotype) mà quan trọng hơn hết, gây bệnh mạnh và thường gặp nhất là serotype 2. Chính loại vi khuẩn nầy là tác nhân gây bệnh ở người tại Tứ Xuyên Trung quốc năm 2005 và tại VN hiện giờ...
Hiếm thấy hơn nhưng cũng có thể lây bệnh cho người là serotype 4 và 14...
Heo là ổ chứa (reservoir) chính của Liên cầu khuẩn.
Ngoài heo ra, Streptococcus suis cũng còn được tìm thấy ở các thú khác như chó mèo, ngựa, chim chóc, trâu bò dê cừu và cả ở người nữa.
Gs R.Higgins, chuyên khoa vi trùng học Trường Đại học Thú y Montreal đề nghị gọi Streptococcus suis là một zoonose de loisir vì bệnh cũng có thể truyền từ các thú cảnh (chó, mèo, chim chóc) sang cho người.
Không một quốc gia nào thoát khỏi hết
Trong ngành thú y, vi khuẩn Streptococcus suis ở heo đã được biết đến từ lâu, nhưng không được mấy ai quan tâm cho lắm…
Bệnh xảy ra lác đác chỗ nầy chỗ nọ nhưng ít thấy lây nhiễm cho người.
Những ca người bị nhiễm Streptococcus suis đầu tiên được biết đến vào những năm 60.
Từ 20 năm trở lại đây, Streptococcus suis có mòi gia tăng sự lây nhiễm sang cho người.
Các nhà dịch tể học cho biết bệnh Streptococcus suis từ heo truyền cho người là một zoonose hiếm thấy nhưng quan trọng.
Họ xếp Streptococcus suis vào trong nhóm bệnh đang nổi (Maladie en émergence, Emerging zoonotic pathogen).
Streptococcus suis rất phổ biến khắp thế giới nhất là tại những quốc gia có kỹ nghệ chăn nuôi heo phát triển và thâm canh.
Bệnh được thấy báo cáo ở Hòa Lan, Đan Mạch, Ý, Đức, Bĩ, Anh Quốc, Thụy Điển, Ái Nhỉ Lan, Brazil, Áo, Hung Gia Lợi, HongKong, Croatia, Nhật Bản, Úc Châu, Tân Tây Lan, Singapore, Đài Loan và Argentina...
Tại sao Hoa Kỳ ít thấy có bệnh liên cầu heo?
Từ trước tới giờ không thấy có báo cáo nào nói về bệnh Streptococcus suis xảy ra ở người tại Hoa kỳ cả.
Phải chăng phần lớn giới y tế Mỹ không nghĩ rằng vi khuẩn ở heo cũng có thể là một nguyên nhân, nên họ ít khi hướng test xét nghiệm Streptococcus suis trong các trường hợp chẩn đoán viêm màng não ở người?
Phải chờ đến mãi vài tháng sau biến cố bệnh dịch năm 2005 ở Trung quốc, Hoa kỳ mới cho công bố một ca đầu tiên viêm màng não do Streptococcus suis ở một nông dân vùng New york (JAVMA 15, 2006).
JAVMA-Streptococcus suis in pigs causes meningitis in a human
http://www.avma.org/onlnews/javma/may06/060515u.asp
Streptococcus suis bacteria in pigs have jumped to a human for the first time on record in the United States, according to reports from Cornell University.
Last year, a farmer with meningitis checked into Mary Imogene Bassett Hospital in Cooperstown, N.Y. The hospital's laboratory revealed the presence of S suis. Physicians from the hospital and Dr. Ruth N. Zadoks of Cornell's College of Veterinary Medicine discussed the case in a letter in the March 23 issue of the New England Journal of Medicine
Tình hình bệnh liên cầu khuẩn heo tại Canada
Riêng Canada, vào giữa thập niên 80 cũng có báo cáo vài ca nhiễm Streptococcus suis ở người. Có một ca ở Ontario và ít nhất 5 ca ở Quebec gồm 3 ca viêm màng não và 1 hay 2 ca viêm nội tâm mạc (endocarditis).
Tại sao Quebec phát hiện được nhiều ca nhất:
- lý do thứ nhất là nhờ vào sự cảnh giác của các nhà chuyên môn thú y Canada về vấn đề Streptococcus suis
- và lý do thứ hai là nhờ vào phòng thí nghiệm quốc tế tham khảo vi khuẩn Streptococcus suis (Laboratoire Internationale de Référence) được đặt ngay tại Đai học thú y Quebec và do Gs Marcelo Gottschalk đảm nhiệm (Group Leader of the Streptococcus suis Research Team).
Nói chung thì bệnh Streptococcus suis lây nhiễm từ heo rất hiếm thấy tại Bắc Mỹ nhưng nó vẫn còn là một bệnh khá quan trọng tại Á Châu và tại một số quốc gia Âu châu.
Có gì nguy hiểm cho chúng ta không?
Các đối tượng dễ bị lây nhiễm Streptococcus suis là những người có tiếp xúc chặt chẽ với heo hay ăn phải thịt heo bệnh. Bởi lý do nầy, người ta thường gọi bệnh do Streptococcus suis là zoonose occupationnelle vì nó liên hệ đến nghề nghiệp như các công nhân lò sát sinh, thú y sĩ, nông dân, những người làm thịt heo, những người bán thịt heo, v.v…
Càng nguy hiểm hơn nếu bệnh nhân đang có sức miễn dịch bị suy yếu sẵn vì bệnh tật như bị cancer, sida hoặc các người đang được ghép bộ phận…
Nhiễm bằng cách nào?
Vi khuẩn Streptococcus suis có thể nhiễm qua vết cắt, vết xây xát trên da, hoặc qua ngõ niêm mạc.
Khi vào cơ thể, vi khuẩn định vị trong các hạch bạch huyết (lymp node) và trong các khớp xương.
Có triệu chứng gì?
Bệnh nhân sẽ bị sốt nóng, nhức đầu, chóng mặt và có triệu chứng về thần kinh.
Viêm màng não (meningitis) là biểu hiệu chính của bệnh do Streptococcus suis gây nên.
Có thể bị viêm nội mạc tim (endocarditis), nhiễm trùng huyết (septicemia) và đôi khi tuy rằng hơi hiếm có thể thấy xuất hiện là hội chứng shock độc tố (toxic shock syndrome) rất ư nguy hiểm dẫn đến tình trạng hôn mê và chết...
Trường hợp sau khi khỏi bệnh, có thể thấy các biến chứng khác như viêm khớp (arthritis) hoặc bị điếc tai một cách vĩnh viễn.
Nên biết là nhiễm Streptococcus suis không tạo ra miễn dịch để bảo vệ cơ thể trong tương lai.
Chưa thấy có báo cáo nào nói đến sự kiện Liên cầu khuẩn heo có thể lây truyền từ người nầy sang qua người khác.
Photograph of a Streptococcus suis patient's legs with streptococcal toxic shock syndrome, featuring purpura and evidence of gangrenous changes in the calf extending down to the foot. Source: Hongjie Yu et al. Human Streptococcus suis Outbreak, Sichuan, China. Emerg Infect Dis. June 2006
Human Streptococcus suis Outbreak, Sichuan, China
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3373052/
Chẩn đoán rất khó
Từ trước tới giờ phần lớn giới chuyên môn bên y khoa ít khi nghĩ tới Streptococcus suis ở heo, cho nên họ rất có thể dễ nhầm lẫn trong việc chẩn đoán lúc tìm nguyên nhân của bệnh viêm màng não.
Các kết quả xét nghiệm thường được đưa ra là: Enterococci, Streptococcus pneumoniae, Streptococcus bovis, Viridans group Streptococcus, Listeria, Sreptococcus bovis hoặc Pneumococcus…là những nguyên nhân gây ra viêm màng não.
Phải chăng vì lý do nêu trên mà Hoa Kỳ báo cáo rất ít ca nhiễm Liên cầu khuẩn heo ở người?
Chẩn đoán chính yếu căn cứ trên việc xác định chủng huyết thanh (serovar) của vi khuẩn.
Có thuốc chữa trị không?
Vi khuẩn Streptococcus suis rất nhạy cảm với những loại thuốc kháng sinh thuộc các nhóm:
*Penicilline: Penicilline G - Ampicilline - Amoxicilline+Acide Clavulinique - Oxacilline và Gentamycine+Beta lactamase.
*Chloramphénicol.
Vấn đề khó khăn là hiện tượng antibioresistance có nghĩa là vi khuẩn đã lờn với một số thuốc kháng sinh nào đó rồi.
Có vaccin để chủng ngừa Streptococcus suis cho heo nhưng sự hiệu nghiệm của nó cần phải được xét lại vì có quá nhiều sérotype vi khuẩn khác nhau...
Chưa có vaccin nào để ngừa bệnh nầy cho người hết.
Prefarrow Strep Shield
(Novartis Animal Health) The only strep suis bacterin to claim passive immunity to newborn piglets. Give a 2 ml IM dose to sows and gilts 5 and 2 weeks prior to each farrowing. Give 2 ml IM to piglets at 3 and 5 weeks of age for active immunization.
Cẩn thận: Liên cầu khuẩn heo sống rất dai
Streptococcus suis sống dai ở nhiệt độ thấp và dễ bị hủy diệt ở nhiệt độ cao. Tuy vậy
trong điều kiện tối hảo, vi khuẩn Streptococcus suis có thể sống nhiều ngày hoặc nhiều tuần trong thịt.
Trong nước nóng 60 độ C, vi khuẩn có thể sống trong 10 phút.
Giai đoạn cạo lông heo là giai đoạn rất dễ làm cho bị nhiễm nhất. Dụng cụ cạo mổ heo cũng vậy, có thể làm cho bị nhiễm vi khuẩn dễ dàng.
Nhiệt độ:
*0 độ C: vi khuẩn S. suis sống 54 ngày trong bụi, 104 ngày trong phân.
*4 độ C: vi khuẩn sống 6 tuần trong thịt heo.
*9 độ C: 25 ngày trong bụi, 10 ngày trong phân heo.
*25 độ C: 24 giờ trong bụi, 8 ngày trong phân.
Kết luận
Có đi về VN lúc nầy xin các bạn nên cẩn thận. Chỉ nên ăn thịt đã được nấu chín mà thôi.
Không nên ăn nem hay thịt heo tái. Tuyệt đối không đụng đến món ăn tiết canh heo.
Mặc dù streptococcus suis rất hiếm thấy lây nhiễm cho người nhưng Santé Canada vẫn khuyên chúng ta nếu có đi du lịch Á châu, VN, Trung quốc thì nên tránh tiếp xúc, tránh sờ mó hoặc đụng chạm với heo sống lẫn heo chết và cũng không nên đi viếng các trại heo hoặc các chợ heo.
Nên mang bao tay, rửa tay kỹ lưỡng với savon, v.v…
Nói tóm lại là chúng ta cần nên giữ vệ sinh tối đa!
Sống tại Âu châu và Bắc Mỹ, chúng ta cần cảnh giác bệnh Liên cầu khuẩn heo nhưng đây không phải là một vấn đề làm cho chúng ta phải bận tâm lo ngại gì cho lắm./.
Tham Khảo:
-Réseau dAlerte et dInformation Zoosanitaire, Quebec; Streptococcus suis: Etat de Situation, No 38, 10 /8/2005
http://www.mapaq.gouv.qc.ca/NR/rdonlyres/76117EA4-9633-42CE-99F3-0889AE2CBD29/0/streptococcusetatsituationno38_2005.pdf
-Higgins R. DVM, MSc, DSc. Infection causées par Streptococcus suis: Le Medecin Véterinaire du Québec. Vol 29 No 1, 1999.
-Alejandro Ramirez- Streptococcus suis-Zoonotic epidemic in Asia
http://www.pig333.com/what_the_experts_say/streptococcus-suis-zoonotic-epidemic-in-asia_4091/
-CDC. Human Streptococcus suis outbreak, Sichuan China, Vol. 12 no 6, June 2006
-Gottschalk M. DVM, PhD. Fac Med Vet. Univ de Montreal, Segura M. MSc. PhD, Univ Mc Gill. Lesson from Chinas Streptococcus suis outbreak:The risk for Humans
http://www.thepigsite.com/articles/1/health-and-welfare/1980/lessons-from-chinas-istreptococcus-suis-ioutbreak-the-risk-for-humans
-Marcelo Gottschalk DVM, PhD. Group Leader of the Steptococcus suis Research team.
http://www.medvet.umontreal.ca/reseau/ang/Scientists2/Gottschalk2.htm
-JAVMA. Steptococcus suis in pigs cause meningitis in man. May 15, 2006.
-Perron D. Higgins R. Linfection due à Streptococcus suis: Plus quune zoonose occupationnelle? Médecin Vétérinaire du Québec 1995: 25: 8-11
-Health Protection Agency. Streptococcus suis-General Informations
Montreal, 2012
http://www.tinmoi.vn/dich-tai-xanh-dang-lan-nhanh-07914604.html
Nhắc lại chuyện cũ
-Trung Quốc
Vào khoảng tháng 7 và tháng 8 năm 2005, Trung Quốc đã hoang mang trước một bệnh lạ lây nhiễm từ heo sang cho người xảy ra tại vùng Tứ Xuyên (Sichuan). Có 215 người, đa số là nông dân, đã ngã bệnh sau khi ăn phải thịt heo bệnh. Trong số nầy, 61 người đã biểu lộ triệu hội chứng shock độc tố (Toxic shock syndrome) và có 38 tử vong. Các triệu chứng khác được ghi nhận gồm có nhiễm trùng huyết (septicemia), viêm màng não (meningitis), hoặc phối hợp cả hai.
Kết quả xét nghiệm đã chẩn đoán ra được tác nhân gây bệnh, đó là Liên cầu khuẩn heo serotype 2 (Streptococcus suis serotype 2).
- Việt Nam.
“….Bệnh liên cầu lợn mới được biết đến từ năm 2003.
Trong vài năm qua, chỉ có khoảng 10 bệnh nhân vào Viện Các bệnh truyền nhiễm và Nhiệt đới Quốc gia.
Trong hai năm 2005 - 2006, có 72 trường hợp nhiễm S.suis nhập Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Thành phố Hồ Chí Minh.
- Nhưng năm 2007 có tới hơn 48 ca (22 ca ở miền Bắc, 20 ca ở miền Nam, 6 ca ở miền Trung) được chẩn đoán bị bệnh liên cầu lợn, có một số ca xét nghiệm xác định được tác nhân gây bệnh là S.suis týp II. Có 3 ca trong số này đã tử vong.
- Theo một nghiên cứu của Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Thành phố Hồ Chí Minh cho thấy bệnh này có khuynh hướng xảy ra vào mùa hè nắng nóng, 58 bệnh nhân (81%) là nam giới. Phần lớn bệnh nhân là nông dân, 38% bệnh nhân có tiền sử tiếp xúc với lợn hay thịt lợn, tuy nhiên chỉ có 6 bệnh nhân (8%) có tổn thương da nghi ngờ. 69 bệnh nhân (96%) biểu hiện bệnh cảnh viêm màng não như: sốt, nhức đầu, ói, cổ cứng, rối loạn tri giác là những triệu chứng thường gặp. 68% trường hợp viêm màng não mủ có triệu chứng ù tai, điếc. Một bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết bị sốc do nhiễm độc tố liên cầu.
Bs Nguyễn Thượng Chánh tại Quebec 2004..
Sau 10 đến 14 ngày dùng kháng sinh Ceftriaxone, hầu hết bệnh nhân đều hồi phục. Tất cả các chủng vi khuẩn phân lập được còn nhạy cảm với penicillin và ceftriaxone…” (trích tài liệu: Liên cầu lợn-Cục y tế dự phòng Viêt Nam)Rocephin (ceftriaxone) is a sterile, semisynthetic, broad-spectrum cephalosporin antibiotic for intravenous or intramuscular administration (Hoffmann-La Roche Ltd)
Đồng thời với bệnh Liên cầu khuẩn, một loại bệnh lạ khác cũng thấy xảy ra ở heo tại một số tỉnh VN từ miền Bắc và miền Trung (Quảng Nam) lần lần tràn xuống tận Long An ở phía Nam đó là bệnh Tai xanh, hay hội chứng sinh dục và hô hấp, Mystery Swine Disease, Blue Ear Disease, Porcine Reproductive and Respiratory Syndrome (PRRS).
Canada
Xét nghiệm 561 mẩu vật từ heo cho thấy có sự hiện diện của của liên cầu khuẩn Streptococcus suis type 2
“Of a total of 561 isolates of Streptococcus suis recovered from various tissues of diseased pigs, 464 were from veterinary laboratories in Quebec and 97 were from western Canada, particularly Alberta (84). Almost 83% of all these isolates belonged to the 23 known S. suis capsular types. There was no marked difference between the two groups of isolates. Capsular type 2 was the most prevalent and represented 32% of all isolates”.
Distribution of Streptococcus suis capsular types in Quebec and western Canada
Robert Higgins, Marcelo Gottschalk, Marc Beaudoin, and Shirley A. Rawluk
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1481170/
Chuyện có thật: Ăn tiết canh heo coi chừng.
Mang họa vì mê món tiết canh
http://www.baomoi.com/Home/SucKhoe/phapluatxahoi.vn/Mang-hoa-vi-me-mon-tiet-canh/8720805.epi
Video: mắc bệnh liên cầu lợn do ăn tiết canh
http://www.dailymotion.com/video/xiroqe_myc-bynh-viem-cyu-lyn-do-yn-tiyt-canh_news
“Thống kê của BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho thấy, từ đầu năm 2012 đến nay, BV đã tiếp nhận 20 trường hợp bị mắc liên cầu khuẩn. Trong đó, 80% số bệnh nhân ở trong tình trạng bệnh nặng hoặc đã bị biến chứng, nhiều ca viêm màng não nặng, sốc, hoại tử, suy đa phủ tạng. Chỉ riêng trong tháng 5-2012 đã có 5 bệnh nhân nhiễm liên cầu khuẩn phải nhập viện. Ngày 14-6, BV cũng tiếp nhận một bệnh nhân bị nhiễm liên cầu khuẩn nặng.
Theo một nghiên cứu do Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, trong tổng số 55 ca mắc liên cầu khuẩn (liên cầu lợn) nặng phải nhập viện ở miền Bắc thì số bệnh nhân đã giết mổ lợn, ăn thịt lợn tái, ăn tiết canh lợn chiếm 64,58% (31 trường hợp). Riêng bệnh nhân ăn lợn tái, tiết canh lợn chiếm tỉ lệ nhiều nhất (58,33%). Trong số 7 ca tử vong thì có 6 ca xảy ra ở những bệnh nhân có cả 2 yếu tố ăn thịt lợn tái, tiết canh lợn và giết mổ lợn” (Trích trang mạng Pháp Luật & Xã Hội 20/6/2012).
Thịt heo bẩn tại Việt Nam
'Phù phép' lợn bệnh chết thành ruốc và mắm tép
http://vnexpress.net/gl/phap-luat/2012/06/phu-phep-lon-benh-chet-thanh-ruoc-va-mam-tep/
“Trong kho đông lạnh của Trọng, cảnh sát phát hiện nhiều tấn thịt lợn bốc mùi. Chủ hàng xác nhận, đã thu mua lợn chết do bệnh tai xanh rồi bán cho cơ sở chế biến ruốc, mắm tép tại Hà Nội.” Trích VnExpress 14/6/2012)
Video: Kinh hoàng chế biến tiết lợn (VNN)
http://www.dailymotion.com/video/xiot07_kinh-hoang-chy-biyn-tiyt-lyn-vnn_news
http://www.chatluongvietnam.vn/thoi-su/454-thit-ban-bua-v226y-th224nh-pho
Bệnh tai xanh ở heo (hay hội chứng sinh dục và hô hấp PRRS)
Video: PRRS in swine
http://www.youtube.com/watch?v=fVVGkXmyeEY
Đây là bệnh truyền nhiễm do một loại virus ARN được xác định năm 1991 tại Hòa Lan và có tên là Lelystad thuộc họ Arteriviridae.
Cơ chế gây bệnh là virus tấn công đại thực bào (macrophage) của cơ thể heo khiến con vật không còn khả năng chống đỡ bệnh tật được.
Triệu chứng chính ở heo thuộc về đường hô hấp và đường sinh dục, gây ra sẩy thai, heo con đẻ ra èo uột, ốm yếu, v.v…
Bệnh xuất hiện lần đầu tiên năm 1987 tại Hoa Kỳ, năm 1990 tại Anh Quốc và năm 1991 tại Đức Quốc và Hoà Lan…
***Xin nhớ là bệnh Liên cầu khuẩn heo và bệnh Tai xanh là hai bệnh hoàn toàn khác nhau ở heo...
Bệnh tai xanh PRRS không lây nhiễm cho người nhưng lại gây thiệt hại kinh tế rất đáng kể.
Liên cầu khuẩn heo (Streptococcus suis) là gì?
Đây là một loại cầu khuẩn Gram + ở loài heo.
Chúng thường tập trung ở vùng thượng tầng hô hấp (upper respiratory tract), trong xoang mũi, trong lỗ mũi và nhất là trong hạch amygdale (palatine tonsil). Đôi khi cũng có thể tìm thấy vi khuẩn trong phổi và trong âm hộ ở các heo trưởng thành có chứa vi khuẩn nhưng không bệnh.
Heo con thường bị nhiễm bằng cách hít thở mầm bệnh từ những heo khác.
Heo lớn có thể mang vi khuẩn, thường ít khi biểu lộ ra thành bệnh (asymptomatique) nhưng có thể lây nhiễm và giết hại heo con trong thời kỳ dứt sữa hoặc heo tơ đang lớn gây thiệt hại kinh tế đáng kể.
Chuồng trại quá chật chội, mật độ heo quá cao, quá dơ bẩn, việc lưu thông không khí trong chuồng không được tốt cho lắm, hoặc có sự hiện diện của một vài loại bệnh khác cộng với thời gian dứt sữa rất ư gây cấn làm giảm sức miễm dịch của heo con khiến cho bệnh dễ bộc phát ra.
Có tất cả 35 chủng huyết thanh (serotype) mà quan trọng hơn hết, gây bệnh mạnh và thường gặp nhất là serotype 2. Chính loại vi khuẩn nầy là tác nhân gây bệnh ở người tại Tứ Xuyên Trung quốc năm 2005 và tại VN hiện giờ...
Hiếm thấy hơn nhưng cũng có thể lây bệnh cho người là serotype 4 và 14...
Heo là ổ chứa (reservoir) chính của Liên cầu khuẩn.
Ngoài heo ra, Streptococcus suis cũng còn được tìm thấy ở các thú khác như chó mèo, ngựa, chim chóc, trâu bò dê cừu và cả ở người nữa.
Gs R.Higgins, chuyên khoa vi trùng học Trường Đại học Thú y Montreal đề nghị gọi Streptococcus suis là một zoonose de loisir vì bệnh cũng có thể truyền từ các thú cảnh (chó, mèo, chim chóc) sang cho người.
Không một quốc gia nào thoát khỏi hết
Trong ngành thú y, vi khuẩn Streptococcus suis ở heo đã được biết đến từ lâu, nhưng không được mấy ai quan tâm cho lắm…
Bệnh xảy ra lác đác chỗ nầy chỗ nọ nhưng ít thấy lây nhiễm cho người.
Những ca người bị nhiễm Streptococcus suis đầu tiên được biết đến vào những năm 60.
Từ 20 năm trở lại đây, Streptococcus suis có mòi gia tăng sự lây nhiễm sang cho người.
Các nhà dịch tể học cho biết bệnh Streptococcus suis từ heo truyền cho người là một zoonose hiếm thấy nhưng quan trọng.
Họ xếp Streptococcus suis vào trong nhóm bệnh đang nổi (Maladie en émergence, Emerging zoonotic pathogen).
Streptococcus suis rất phổ biến khắp thế giới nhất là tại những quốc gia có kỹ nghệ chăn nuôi heo phát triển và thâm canh.
Bệnh được thấy báo cáo ở Hòa Lan, Đan Mạch, Ý, Đức, Bĩ, Anh Quốc, Thụy Điển, Ái Nhỉ Lan, Brazil, Áo, Hung Gia Lợi, HongKong, Croatia, Nhật Bản, Úc Châu, Tân Tây Lan, Singapore, Đài Loan và Argentina...
Tại sao Hoa Kỳ ít thấy có bệnh liên cầu heo?
Từ trước tới giờ không thấy có báo cáo nào nói về bệnh Streptococcus suis xảy ra ở người tại Hoa kỳ cả.
Phải chăng phần lớn giới y tế Mỹ không nghĩ rằng vi khuẩn ở heo cũng có thể là một nguyên nhân, nên họ ít khi hướng test xét nghiệm Streptococcus suis trong các trường hợp chẩn đoán viêm màng não ở người?
Phải chờ đến mãi vài tháng sau biến cố bệnh dịch năm 2005 ở Trung quốc, Hoa kỳ mới cho công bố một ca đầu tiên viêm màng não do Streptococcus suis ở một nông dân vùng New york (JAVMA 15, 2006).
JAVMA-Streptococcus suis in pigs causes meningitis in a human
http://www.avma.org/onlnews/javma/may06/060515u.asp
Streptococcus suis bacteria in pigs have jumped to a human for the first time on record in the United States, according to reports from Cornell University.
Last year, a farmer with meningitis checked into Mary Imogene Bassett Hospital in Cooperstown, N.Y. The hospital's laboratory revealed the presence of S suis. Physicians from the hospital and Dr. Ruth N. Zadoks of Cornell's College of Veterinary Medicine discussed the case in a letter in the March 23 issue of the New England Journal of Medicine
Tình hình bệnh liên cầu khuẩn heo tại Canada
Riêng Canada, vào giữa thập niên 80 cũng có báo cáo vài ca nhiễm Streptococcus suis ở người. Có một ca ở Ontario và ít nhất 5 ca ở Quebec gồm 3 ca viêm màng não và 1 hay 2 ca viêm nội tâm mạc (endocarditis).
Tại sao Quebec phát hiện được nhiều ca nhất:
- lý do thứ nhất là nhờ vào sự cảnh giác của các nhà chuyên môn thú y Canada về vấn đề Streptococcus suis
- và lý do thứ hai là nhờ vào phòng thí nghiệm quốc tế tham khảo vi khuẩn Streptococcus suis (Laboratoire Internationale de Référence) được đặt ngay tại Đai học thú y Quebec và do Gs Marcelo Gottschalk đảm nhiệm (Group Leader of the Streptococcus suis Research Team).
Nói chung thì bệnh Streptococcus suis lây nhiễm từ heo rất hiếm thấy tại Bắc Mỹ nhưng nó vẫn còn là một bệnh khá quan trọng tại Á Châu và tại một số quốc gia Âu châu.
Có gì nguy hiểm cho chúng ta không?
Các đối tượng dễ bị lây nhiễm Streptococcus suis là những người có tiếp xúc chặt chẽ với heo hay ăn phải thịt heo bệnh. Bởi lý do nầy, người ta thường gọi bệnh do Streptococcus suis là zoonose occupationnelle vì nó liên hệ đến nghề nghiệp như các công nhân lò sát sinh, thú y sĩ, nông dân, những người làm thịt heo, những người bán thịt heo, v.v…
Càng nguy hiểm hơn nếu bệnh nhân đang có sức miễn dịch bị suy yếu sẵn vì bệnh tật như bị cancer, sida hoặc các người đang được ghép bộ phận…
Nhiễm bằng cách nào?
Vi khuẩn Streptococcus suis có thể nhiễm qua vết cắt, vết xây xát trên da, hoặc qua ngõ niêm mạc.
Khi vào cơ thể, vi khuẩn định vị trong các hạch bạch huyết (lymp node) và trong các khớp xương.
Có triệu chứng gì?
Bệnh nhân sẽ bị sốt nóng, nhức đầu, chóng mặt và có triệu chứng về thần kinh.
Viêm màng não (meningitis) là biểu hiệu chính của bệnh do Streptococcus suis gây nên.
Có thể bị viêm nội mạc tim (endocarditis), nhiễm trùng huyết (septicemia) và đôi khi tuy rằng hơi hiếm có thể thấy xuất hiện là hội chứng shock độc tố (toxic shock syndrome) rất ư nguy hiểm dẫn đến tình trạng hôn mê và chết...
Trường hợp sau khi khỏi bệnh, có thể thấy các biến chứng khác như viêm khớp (arthritis) hoặc bị điếc tai một cách vĩnh viễn.
Nên biết là nhiễm Streptococcus suis không tạo ra miễn dịch để bảo vệ cơ thể trong tương lai.
Chưa thấy có báo cáo nào nói đến sự kiện Liên cầu khuẩn heo có thể lây truyền từ người nầy sang qua người khác.
Photograph of a Streptococcus suis patient's legs with streptococcal toxic shock syndrome, featuring purpura and evidence of gangrenous changes in the calf extending down to the foot. Source: Hongjie Yu et al. Human Streptococcus suis Outbreak, Sichuan, China. Emerg Infect Dis. June 2006
Human Streptococcus suis Outbreak, Sichuan, China
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3373052/
Chẩn đoán rất khó
Từ trước tới giờ phần lớn giới chuyên môn bên y khoa ít khi nghĩ tới Streptococcus suis ở heo, cho nên họ rất có thể dễ nhầm lẫn trong việc chẩn đoán lúc tìm nguyên nhân của bệnh viêm màng não.
Các kết quả xét nghiệm thường được đưa ra là: Enterococci, Streptococcus pneumoniae, Streptococcus bovis, Viridans group Streptococcus, Listeria, Sreptococcus bovis hoặc Pneumococcus…là những nguyên nhân gây ra viêm màng não.
Phải chăng vì lý do nêu trên mà Hoa Kỳ báo cáo rất ít ca nhiễm Liên cầu khuẩn heo ở người?
Chẩn đoán chính yếu căn cứ trên việc xác định chủng huyết thanh (serovar) của vi khuẩn.
Có thuốc chữa trị không?
Vi khuẩn Streptococcus suis rất nhạy cảm với những loại thuốc kháng sinh thuộc các nhóm:
*Penicilline: Penicilline G - Ampicilline - Amoxicilline+Acide Clavulinique - Oxacilline và Gentamycine+Beta lactamase.
*Chloramphénicol.
Vấn đề khó khăn là hiện tượng antibioresistance có nghĩa là vi khuẩn đã lờn với một số thuốc kháng sinh nào đó rồi.
Có vaccin để chủng ngừa Streptococcus suis cho heo nhưng sự hiệu nghiệm của nó cần phải được xét lại vì có quá nhiều sérotype vi khuẩn khác nhau...
Chưa có vaccin nào để ngừa bệnh nầy cho người hết.
Prefarrow Strep Shield
(Novartis Animal Health) The only strep suis bacterin to claim passive immunity to newborn piglets. Give a 2 ml IM dose to sows and gilts 5 and 2 weeks prior to each farrowing. Give 2 ml IM to piglets at 3 and 5 weeks of age for active immunization.
Cẩn thận: Liên cầu khuẩn heo sống rất dai
Streptococcus suis sống dai ở nhiệt độ thấp và dễ bị hủy diệt ở nhiệt độ cao. Tuy vậy
trong điều kiện tối hảo, vi khuẩn Streptococcus suis có thể sống nhiều ngày hoặc nhiều tuần trong thịt.
Trong nước nóng 60 độ C, vi khuẩn có thể sống trong 10 phút.
Giai đoạn cạo lông heo là giai đoạn rất dễ làm cho bị nhiễm nhất. Dụng cụ cạo mổ heo cũng vậy, có thể làm cho bị nhiễm vi khuẩn dễ dàng.
Nhiệt độ:
*0 độ C: vi khuẩn S. suis sống 54 ngày trong bụi, 104 ngày trong phân.
*4 độ C: vi khuẩn sống 6 tuần trong thịt heo.
*9 độ C: 25 ngày trong bụi, 10 ngày trong phân heo.
*25 độ C: 24 giờ trong bụi, 8 ngày trong phân.
Kết luận
Có đi về VN lúc nầy xin các bạn nên cẩn thận. Chỉ nên ăn thịt đã được nấu chín mà thôi.
Không nên ăn nem hay thịt heo tái. Tuyệt đối không đụng đến món ăn tiết canh heo.
Mặc dù streptococcus suis rất hiếm thấy lây nhiễm cho người nhưng Santé Canada vẫn khuyên chúng ta nếu có đi du lịch Á châu, VN, Trung quốc thì nên tránh tiếp xúc, tránh sờ mó hoặc đụng chạm với heo sống lẫn heo chết và cũng không nên đi viếng các trại heo hoặc các chợ heo.
Nên mang bao tay, rửa tay kỹ lưỡng với savon, v.v…
Nói tóm lại là chúng ta cần nên giữ vệ sinh tối đa!
Sống tại Âu châu và Bắc Mỹ, chúng ta cần cảnh giác bệnh Liên cầu khuẩn heo nhưng đây không phải là một vấn đề làm cho chúng ta phải bận tâm lo ngại gì cho lắm./.
Tham Khảo:
-Réseau dAlerte et dInformation Zoosanitaire, Quebec; Streptococcus suis: Etat de Situation, No 38, 10 /8/2005
http://www.mapaq.gouv.qc.ca/NR/rdonlyres/76117EA4-9633-42CE-99F3-0889AE2CBD29/0/streptococcusetatsituationno38_2005.pdf
-Higgins R. DVM, MSc, DSc. Infection causées par Streptococcus suis: Le Medecin Véterinaire du Québec. Vol 29 No 1, 1999.
-Alejandro Ramirez- Streptococcus suis-Zoonotic epidemic in Asia
http://www.pig333.com/what_the_experts_say/streptococcus-suis-zoonotic-epidemic-in-asia_4091/
-CDC. Human Streptococcus suis outbreak, Sichuan China, Vol. 12 no 6, June 2006
-Gottschalk M. DVM, PhD. Fac Med Vet. Univ de Montreal, Segura M. MSc. PhD, Univ Mc Gill. Lesson from Chinas Streptococcus suis outbreak:The risk for Humans
http://www.thepigsite.com/articles/1/health-and-welfare/1980/lessons-from-chinas-istreptococcus-suis-ioutbreak-the-risk-for-humans
-Marcelo Gottschalk DVM, PhD. Group Leader of the Steptococcus suis Research team.
http://www.medvet.umontreal.ca/reseau/ang/Scientists2/Gottschalk2.htm
-JAVMA. Steptococcus suis in pigs cause meningitis in man. May 15, 2006.
-Perron D. Higgins R. Linfection due à Streptococcus suis: Plus quune zoonose occupationnelle? Médecin Vétérinaire du Québec 1995: 25: 8-11
-Health Protection Agency. Streptococcus suis-General Informations
Montreal, 2012
Gửi ý kiến của bạn
