Hôm nay,  

Tập Thể Dục Ảnh Hưởng Thế Nào Đến Hệ Tiêu Hóa?

03/05/202400:00:00(Xem: 2389)

tieu hoa
Hoạt động thể chất giúp kích thích nhu động ruột, khiến thức ăn dễ dàng di chuyển dọc theo đường ruột. (Nguồn: pixabay.com)
 
Vào những năm 1990, sau khi tốt nghiệp trung học ở Bồ Đào Nha, công việc đầu tiên của Ricardo Da Costa là vận động viên ba môn phối hợp (triathlete) chuyên nghiệp – bao gồm bơi lội, đạp xe, và điền kinh. Trong quá trình tham gia các cuộc thi, một trong những vấn đề lớn nhất mà anh và các vận động viên khác phải đối mặt là các vấn đề về tiêu hóa, nhưng không có ai để tâm hoặc tìm cách giải quyết vấn đề này.
 
Một số vận động viên bị buồn nôn và đau dạ dày nghiêm trọng đến mức không thể ăn hoặc uống cho đủ chất dinh dưỡng để tham gia các cuộc thi, và họ đành phải bỏ cuộc. Mặc dù tập luyện ở mức nhẹ hoặc vừa phải có thể giúp tăng cường khả năng tiêu hóa, nhưng dạ dày và đường ruột của chúng ta không được thiết kế để chịu đựng các hoạt động tập luyện với cường độ cao. Và như vậy có nghĩa là các vận động viên không chỉ cần phải rèn luyện cơ bắp; mà họ cũng phải huấn luyện hệ tiêu hóa của mình để có khả năng duy trì đủ nước và năng lượng cho cơ thể trong suốt một cuộc đua dài.
 
Costa kể: “Họ thường nghĩ đó là vấn đề không thể tránh khỏi của thể thao.” Nhưng ông không hài lòng với lời giải thích đó. Để tìm ra nguyên nhân gốc rễ của vấn đề, Costa quyết định theo đuổi sự nghiệp học thuật và hiện đang là giảng sư tại Đại Học Monash ở Úc, chuyên nghiên cứu về những ảnh hưởng của thực phẩm và dinh dưỡng đến hiệu suất trong thể thao.
 
Costa nghiên cứu về cách mà hoạt động thể chất ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa, và những phương pháp giúp các vận động viên kiểm soát vấn đề để cải thiện hiệu suất thi đấu. Nhờ vào kiến thức và kỹ năng của mình, ông đã trở thành một chuyên gia được tin cậy. Nhiều vận động viên nghiệp dư và chuyên nghiệp từ khắp nơi trên thế giới đều tìm đến phòng thí nghiệm của ông để được đánh giá và điều trị.
 
Trong suốt 15 năm qua, Costa đã tích lũy được rất nhiều kiến thức và kinh nghiệm. Ngay cả khi không phải là vận động viên thể lực chuyên nghiệp, các hoạt động thể chất vẫn có thể tác động sâu sắc đến quá trình tiêu hóa, tùy vào thời gian và cường độ tập luyện. Trong một số trường hợp hiếm hoi, những tác động này có thể nguy hiểm. Tuy nhiên, đối với hầu hết mọi người, một vài điều chỉnh trong thói quen tập luyện là hữu ích.
 
Quá trình tiêu hóa hoạt động như thế nào
 
Arafa Djalal, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa tại Trường Y khoa Icahn ở Mount Sinai, New York, giải thích: Quá trình tiêu hóa bắt đầu từ trước khi chúng ta đưa thức ăn vào miệng.
 
Chỉ cần nghĩ đến thức ăn cũng đã kích thích não bộ gửi tín hiệu để tạo ra nước bọt và enzym tiêu hóa trong miệng. Khi thức ăn được đưa vào miệng, enzym tiêu hóa – kết hợp với hoạt động nhai – sẽ phân hủy thức ăn thành các phần nhỏ hơn để chúng ta có thể nuốt xuống. Thức ăn di chuyển qua thực quản vào dạ dày. Trong khoảng hai đến năm giờ tiếp theo, dạ dày thả lỏng và co bóp, đồng thời tiết ra enzym tiêu hóa để phân hủy thức ăn rồi đẩy xuống ruột non. Sau đó, thức ăn đi qua ruột già và cuối cùng, từ một đến ba ngày sau khi ăn, những phần cặn bã còn lại không thể tiêu hóa sẽ được đào thải ra ngoài cơ thể.
 
Khi thức ăn đi vào ruột, sẽ tác động lên thành ruột. Cơ thể có thể cảm nhận được những tác động này, kích thích tiết ra nhiều enzyme tiêu hóa và nhu động ruột hơn. Nhu động của ruột là quá trình co bóp tạo ra các chuyển động lượn sóng giúp di chuyển thức ăn dọc theo đường ruột. Quá trình này cần có năng lượng, lưu lượng máu và sự giao tiếp giữa các tế bào.
 
Tập thể dục vừa phải
 
Trong khi hệ tiêu hóa đang hoạt động, đi dạo hoặc thực hiện một bài tập nhẹ nhàng có thể giúp quá trình tiêu hóa trơn tru và hiệu quả hơn. Thí dụ, sự co bóp của cơ bụng có thể giúp kích thích nhu động ruột.
 
Robynn Chutkan, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa ở Washington DC và là tác giả của bốn cuốn sách về sức khỏe đường ruột, cho biết: “Các loại cơ như cơ bắp hai đầu ở phía trước cánh tay trên hoặc cơ bắp ba đầu ở phía sau cánh tay trên là cơ xương hay còn gọi là cơ tự nguyện, bởi vì ta có thể kiểm soát và tự thực hiện các động tác như gồng bắp tay hoặc nâng cơ đùi. Còn các cơ trong đường tiêu hóa là loại cơ trơn, hay còn gọi là cơ ngoại ý, và chúng ta không thể kiểm soát các cơ này theo ý muốn.” Tuy nhiên, hoạt động thể chất vẫn có thể giúp cải thiện quá trình tiêu hóa bằng cách kích thích lưu thông máu, và giúp các cơ trơn trong đường tiêu hóa co bóp và thả lỏng nhịp nhàng
 
Florence-Damilola Odufalu, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa tại Trường Keck School of Medicine thuộc Đại học University of Southern California, cho biết về lâu dài, tập thể dục giúp duy trì sức khỏe đường ruột, cho phép cơ thể hấp thụ chất dinh dưỡng tốt hơn. Hoạt động thể chất còn khiến cơ thể tăng cường sản xuất một hợp chất gọi là nitric oxide, giúp giãn các cơ trong ruột và ngăn ngừa viêm nhiễm.
 
Tập thể dục cũng nổi tiếng là có tác dụng tăng cường sức khỏe tinh thần. Ruột của chúng ta được bao phủ bởi các tế bào thần kinh giao tiếp với bộ não, và phản ứng với căng thẳng thông qua các chất dẫn truyền thần kinh. Hiện nay, nhiều nhà nghiên cứu coi rối loạn đường ruột (Irritable Bowel Syndrome, IBS) là bệnh do rối loạn tương tác giữa đường ruột và bộ não. Bị căng thẳng, lo lắng hoặc trầm cảm thường là nguyên nhân gây ra IBS hoặc khiến cho các triệu chứng của bệnh trầm trọng hơn.
 
Mặc dù những người bị rối loạn đường ruột có thể sẽ gặp khó khăn trong việc tập thể dục khi các triệu chứng trở nên nghiêm trọng, nhưng nếu tập được thì sẽ có lợi. Hoạt động thể chất có thể giúp giảm triệu chứng của trầm cảm và lo lắng, nguyên nhân khiến IBS tồi tệ hơn.
 
Djalal cho biết: “Cần phải nhấn mạnh rằng tập thể dục có nhiều lợi ích cho cơ thể, xương, và cả tinh thần,” và tất cả những lợi ích này đều giúp cải thiện các hội chứng đường ruột như IBS (Rối Loạn Đường Ruột) và IBD (Và Viêm Đường Ruột).
 
Tập luyện cường độ cao
 
Mặc dù tập thể dục nhẹ nhàng, vừa phải hầu như luôn có lợi cho quá trình tiêu hóa, nhưng chúng ta cần phải cẩn trọng khi tập luyện với cường độ cao.
 
Djalal giải thích: “Lưu lượng máu dọc theo toàn bộ đường ruột tăng lên để hỗ trợ cho quá trình tiêu hóa. Khi ta tập thể dục, máu bơm đến các bộ phận khác như cơ bắp, phổi và trái tim để cung cấp năng lượng và oxy cho những cơ quan đó ít hơn. Về cơ bản, hệ tiêu hóa, cơ bắp và hệ thống hô hấp bắt đầu tranh giành lưu lượng máu.”
 
Khi ta hoạt động thể chất ở mức vừa phải, lưu lượng máu trong cơ thể được phân phối đều cho các hệ thống khác nhau, cho phép tất cả các hệ thống có thể hoạt động hiệu quả cùng một lúc. Tuy nhiên, khi phải tập luyện với cường độ cao hơn, cơ bắp, phổi và tim sẽ cần sử dụng nhiều máu hơn để duy trì hoạt động, nên lượng máu còn lại cho hệ tiêu hóa sẽ bị ít đi. Điều này khiến cơ thể khó tiêu hóa thức ăn trong quá trình tập luyện.
 
Khi tập thể dục ở cường độ cao, cơ thể sẽ sử dụng nhiều oxy hơn để tạo ra năng lượng, hay còn gọi là ATP. Quá trình này cũng tạo ra các phụ chất như ion lactate ion hydro. Khi tập thể dục nhẹ nhàng vừa phải, cơ thể có thể dễ dàng loại bỏ những phụ chất này trước khi chúng gây ra bất kỳ vấn đề gì. Nhưng khi tăng cường độ tập luyện, đôi khi cơ thể không theo kịp, và hệ tiêu hóa sẽ cố gắng loại bỏ các chất này ra khỏi cơ thể bằng cách gây ra cảm giác buồn nôn. Đó là lý do chúng ta có thể thấy ai đó nôn mửa ngay sau một cuộc đua nước rút rất ngắn nhưng rất căng thẳng, hoặc ta có thể cảm thấy buồn nôn, mắc ói sau một buổi tập khó khăn.
 
Nhiệt độ, mất nước và vi khuẩn
 
Nhiệt độ cao có thể làm trầm trọng thêm các vấn đề về tiêu hóa do tập thể dục gây ra. Khi nhiệt độ cơ thể tăng lên, cơ thể sẽ cố gắng làm mát bằng cách chuyển máu từ các cơ quan nội tạng hướng ra phía da để giúp tản nhiệt.
 
Ngoài ra, hoạt động thể chất nhiều cũng sẽ khiến cơ thể đổ mồ hôi. Nếu không nhanh chóng bù lại lượng nước và chất điện giải đã mất, cơ thể sẽ bị thiếu nước. Thiếu nước khiến cho máu đặc lại, làm chậm quá trình lưu thông và làm các triệu chứng tiêu hóa trở nên trầm trọng hơn.
 
Costa cũng phát hiện ra rằng hoạt động thể chất có thể làm tổn thương lớp niêm mạc trong đường ruột. Nhưng nếu ta không tập luyện quá sức của mình, thì đó không phải là vấn đề nghiêm trọng.
 
Ông giải thích: “Cũng giống như cơ bắp vậy. Lỡ khi làm gì đó mà cơ bị rách nhẹ. Thì sẽ hồi phục sau 24 đến 48 giờ.” Nhưng nếu hoạt động quá mạnh và nhiều, khiến cho lớp niêm mạc trong đường ruột bị tổn thương nghiêm trọng, Điều này có thể dẫn đến các vấn đề nguy hiểm hơn, như vi khuẩn đường ruột xâm nhập vào máu.
 
Hệ thống miễn dịch có thể giải quyết một số vi khuẩn bất thường trong máu thoát ra khi hoạt động thể chất. Tuy nhiên, nếu hệ thống miễn dịch của chúng ta yếu hoặc chúng ta tập luyện quá sức trong nhiều giờ (chẳng hạn như khi tham gia thi đấu một cuộc thi ba môn phối hợp có cự ly rất dài), vi khuẩn xâm nhiễm có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng.
 
Chúng ta có thể làm gì?
 
Hầu hết mọi người đều biết rằng ăn quá no ngay trước khi tập thể dục thường là không tốt. Tuy nhiên, Costa và Djalal cho biết, trái lại với những gì nhiều người vẫn nghĩ, giải pháp đơn giản nhất cho hầu hết mọi người là ăn nhẹ từ 30-60 phút trước khi tập luyện, chẳng hạn như một trái chuối, một miếng bánh mì nướng, hoặc đồ uống có chứa carbohydrate.
 
Djalal giải thích rằng tiêu thụ carbohydrate và đường trước khi hoạt động thể chất là lựa chọn lý tưởng, vì các chất này được hấp thụ nhanh chóng, cung cấp năng lượng cho cơ thể trong thời gian ngắn. Khi các chất dinh dưỡng này di chuyển qua hệ tiêu hóa, chúng sẽ gởi tín hiệu đến dạ dày và ruột, yêu cầu tiếp tục hoạt động và tăng cường lưu lượng máu.
 
Đối với các vận động viên thể lực sức bền, việc ăn uống không chỉ quan trọng trước khi tập luyện mà còn trong suốt quá trình tập luyện.
 
Costa từng làm việc với một vận động viên ba môn phối hợp chuyên nghiệp đến từ Tây Ban Nha. Anh ấy đã tham gia các cuộc thi ba môn phối hợp cự ly ngắn trong nhiều năm, nhưng khi quyết định tham gia giải Ironman Distance cổ điển (bơi 2.4 dặm, đạp xe 112 dặm, chạy 26 dặm), chứng khó tiêu trở nên nghiêm trọng đến mức anh phải bỏ cuộc.
 
Anh đã bay tới Úc để nhờ Costa giúp đỡ. Costa phát hiện ra rằng khi hoạt động thể chất, vận động viên này bị mất nước qua mồ hôi nhiều hơn mức mà dạ dày có thể hấp thụ. Bất cứ khi nào sắp uống đủ lượng nước cần thiết, anh sẽ cảm thấy bị đầy bụng và phải nôn ra một ít. Trong ba tháng tiếp theo, Costa hướng dẫn anh tăng dần lượng nước và nhiên liệu tiêu thụ trong quá trình tập luyện. Anh phải rèn luyện cả cơ bắp và hệ tiêu hóa.
 
Sau ba tháng, anh đã hoàn thành chặng đua trong cuộc thi ba môn phối hợp giải Ironman Distance. Ba tháng sau đó, anh lại thi đấu một lần nữa. Và lần này, anh không chỉ hoàn thành chặng đua mà còn giành hạng ba.

Cung Đô biên dịch
Nguồn: “How exercise can help—or hurt—your digestion” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Vào ngày Chủ Nhật 7 tháng 12 2023, tại Trung Tâm Thực Hành Chánh Niệm Nam Cali (MPC), Tiến Sĩ Giáo Dục Bạch Xuân Phẻ đã có buổi chia sẻ về cách hướng dẫn cho các em tuổi teen thực hành chánh niệm. Cùng tham dự buổi chia sẻ còn có chị Chơn Nguyên, y tá của Học Khu Centralia (Buena Park), huynh trưởng Gia Đình Phật Tử, nhiều bậc phụ huynh có con em đang ở tuổi teen, tăng thân Xóm Dừa, Nụ Hồng…
Thuốc diệt siêu vi (Antiviral drugs) thường được coi là một phát minh của thế kỷ 20. Nhưng một nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra một điều bất ngờ trong hệ thống miễn dịch của chúng ta: Nó có thể tự mình tổng hợp các phân tử diệt siêu vi (antiviral) để phản ứng chống lại sự lây nhiễm của vi rút. Nhóm nghiên cứu đã tìm hiểu về một loại protein tạo ra các phân tử diệt siêu vi tự nhiên. Khác xa với phát minh hiện đại của nhân loại, tự nhiên đã tiến hóa các tế bào tiến hóa để tạo ra “loại thuốc” của riêng chúng – biện pháp phòng vệ xa xưa nhất để chống lại virus.
Trí tuệ nhân tạo / AI (Artificial Intelligence) gần đây được nhắc đến rất nhiều không những trong giới công nghệ máy tính mà cả trong các môi trường chính trị, kinh tế, xã hội vì tác dụng tiềm năng của nó trên mọi lãnh vực của đời sống con người. Riêng trong lãnh vực y học, AI đã và đang có những bước tiến đáng kể. AI đang được sử dụng để cải thiện kết quả của bệnh nhân, giảm chi phí và tăng hiệu quả trong chăm sóc sức khỏe, có khả năng cách mạng hóa y học bằng cách cung cấp các chẩn đoán chính xác hơn, kế hoạch điều trị cá nhân hóa và cải thiện việc chăm sóc bệnh nhân.
Cũng giống như một cuốn từ điển vật lý, ‘cuốn từ điển’ trong đầu của chúng ta cũng chứa thông tin về các từ, bao gồm các chữ cái, âm thanh và ý nghĩa hoặc ngữ nghĩa của từ, cũng như thông tin về các thành phần câu cú và cách ghép các từ lại với nhau để tạo thành các câu đúng ngữ pháp. ‘Cuốn từ điển’ đó còn là một cuốn từ điển các từ ngữ đồng nghĩa. Nó có thể giúp chúng ta kết nối các từ ngữ và xem chúng giống nhau về ý nghĩa, âm thanh hoặc chính tả như thế nào.
Vừa mới mua một thùng raspberry hôm qua, mà hôm nay chúng bắt đầu trông hơi…mốc lên rồi. Mà mang bỏ hết thì tiếc đứt ruột – hay là chỉ lấy những trái bị mốc bỏ ra là được? Không ít người sẽ quyết định như vậy. Tưởng chừng như vô hại, nhưng nấm mốc trên thực phẩm có thể gây ra nhiều vấn đề, từ chứng khó tiêu cho đến những tình huống nghiêm trọng nhất như tổn thương thận hoặc thậm chí là ung thư.
Các cơ quan y tế Trung Quốc tuần qua cho biết họ chưa phát hiện bất kỳ mầm bệnh bất thường hoặc chủng vi-rút mới nào sau khi Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO) yêu cầu cung cấp thông tin về các đợt bùng phát bịnh hô hấp. WHO đã yêu cầu Trung Quốc cung cấp thêm thông tin chi tiết sau khi các tổ chức như Program for Monitoring Emerging Diseases (ProMED) báo cáo về các trường hợp viêm phổi chưa được chẩn đoán ở trẻ em ở miền bắc Trung Quốc.
Nghệ (turmeric) là một loài thực vật có hoa thuộc họ gừng. Từ lâu, nghệ đã được đánh giá cao trong nền y khoa cổ Ayurvedic ở Ấn Độ nhờ đặc tính chống viêm. Với ẩm thực Châu Á, nghệ cũng được ưa thích bởi hương vị và màu sắc của nó. Trong tiếng Hindi, nghệ được gọi là Haldi, có nguồn gốc từ tiếng Phạn có nghĩa là “màu vàng.” Nhưng đối với hàng triệu người Nam Á thường xuyên sử dụng nghệ, màu vàng rực rỡ của nghệ có thể khiến họ mất mạng.
Thời gian Mở Ghi Danh Medicare (Open Enrollment) đang diễn ra. Chúng tôi đã chọn một số câu hỏi về chủ đề này và muốn chia sẻ thông tin trong chuyên mục của tháng này. Chúng tôi đã thêm một câu hỏi để giải quyết rõ ràng hơn những lĩnh vực mà nhiều người còn nhầm lẫn về vắc xin ngừa COVID-19. Nếu quý vị có thêm câu hỏi về Medicare, Medicaid, thị trường bảo hiểm Y tế theo đạo luật chăm sóc giá cả phải chăng, phúc lợi hưu trí an sinh xã hội, thu nhập an sinh bổ sung hoặc tiêm chủng ngừa COVID/cúm, quý vị có thể liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay bằng 3 cách:
Mua thuốc bậy bạ không nguồn gốc là một trò xui rủi. Từ Xanax đến cocaine, thuốc hoặc thuốc giả được mua ở những nơi không phải cơ sở y tế có thể chứa liều lượng fentanyl nguy hiểm cho tính mạng. Các bác sĩ đã chứng kiến sự gia tăng sử dụng fentanyl không cố ý từ những người mua các loại thuốc theo toa thuộc nhóm opioid và các loại thuốc khác có chứa hoặc pha, trộn fentanyl. Người ta nhận thấy Fentanyl đã được đưa vào nguồn cung cấp thuốc heroin ở Massachusetts. Vào năm 2016, Giáo sư Kavita Babu và các đồng nghiệp phát hiện ra rằng những bệnh nhân đến khoa cấp cứu với báo cáo sử dụng quá liều heroin thường có fentanyl trong kết quả xét nghiệm mẫu thuốc của họ.
Hàng năm, trên khắp thế giới sẽ có hàng triệu người quyết tâm không động tới các loại đồ uống có cồn trong một tháng – truyền thống này bắt đầu từ Tháng Giêng Khô Ráo (Dry January) và sau này mở rộng thành nhiều nỗ lực tương tự, chẳng hạn như Tháng Mười Tỉnh Táo (Sober October). Cho dù đó là cả một chiến dịch đông đảo người tham gia, hay chỉ đơn giản là nỗ lực của một cá nhân để bớt ‘say xỉn’ lại, số lượng người tham gia ‘tháng kiêng rượu’ có vẻ như ngày càng nhiều.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.