Theo báo Kinh Tế Sài Gòn dẫn báo cáo của cục Thuế vụ Sài Gòn, kể từ năm 1999 đến giữa tháng 4/2001, toàn Sài Gòn đã có 525 doanh nghiệp biến mất sau một thời gian hoạt động. Báo quốc nội gọi đó là những doanh nghiệp bốc hơi và giải thích rằng doanh nghiệp bốc hơi hay biến mất nghĩa là người ta không còn tìm đâu ra được doanh nghiệp đó nữa. Tới địa chỉ doanh nghiệp đã khai báo ký thì bảng hiệu chẳng thấy đâu. Còn điện thoại đến thì y như rằng sẽ được nghe điệp khúc “số điện thoại này không có thật, xin gọi đến để được hướng dẫn thêm.”
Trình bày về thực trạng của các doanh nghiệp biến mất, báo quốc nội cho biết do nhiều lý do. Có doanh nghiệp vì kinh doanh không hiệu quả nên tự ý ngưng hoạt động. Một số khác nợ nần không trả được hoặc nợ thuế nên bỏ trốn. Có người lập doanh nghiệp chỉ để lấy hóa đơn đỏ đem bán. Nhiều cán bộ thuế kể lại trường hợp mà họ thường gặp là doanh nghiệp biến mất sau một thời gian xuất hóa đơn khống. Nhiều nhất trong số này phải kể đến các công ty thương mại và dịch vụ. Các công ty A và B này được thành lập với mục đích lừa đảo có tính toán trước. Họ không làm chuyện gì khác ngoài việc xuất các hóa đơn khống các mặt hàng trôi nổi cho các công ty C, D nào đó. Các công ty này lại bán tiếp hàng cho các công ty E hoặc G khác. Đến lúc các công ty E,G làm thủ tục hoàn thuế, cán bộ thuế nghi ngờ hóa đơn khống và kiểm tra. Khi đó thì cơ quan thuế mất đầu mối vì A, B đã được đánh động. Họ biến mất như thể là chưa từng được sinh ra. Trên nguyên tắc, làm sao phạt công ty C, D được vì hóa đơn dầu vào của họ là hóa đơn thật, còn chuyện ông A, ông B biến đâu mất đâu phải là lỗi họ.
Cũng theo báo quốc nội, cách đây vài năm, khi luật Thuế trị giá gia tăng còn đang trong vòng dự thảo, một số chuyên viên ngành thuế đã dự báo rằng do quy định không cho trừ thuế đầu vào, không được tính vào chi phí nếu không có hóa đơn, chứng từ hợp lệ nên một vài công ty thương mại, dịch vụ sẽ gặp khó khăn khi mua hàng trôi nổi và phải tìm cách lách. Thực tế đã chứng minh các dự báo trên. Nhưng điều mà các nhà làm luật cũng như ngành thuế không thể nào lường trước được là lập công ty chỉ để cho con du học. Theo tài liệu của cục Thuế, trên 10% số doanh nghiệp biến mất thuộc diện kể trên. Mục đích ra đời của loại công ty này không phải để lừa cán bộ thuế mà để qua mặt cơ quan quản lý di trú của một số quốc gia. Vì thế họ chỉ cần xin được giấy phép mở công ty, có được mã số thuế để làm thủ tục du học là đủ.
Bạn,
Báo quốc nội cho biết ngoài những trường hợp nêu trên, cũng có trường hợp doanh nghiệp biến mất vì người quản lý không biết luật. Báo quốc nội ghi lại lời một kiểm tra viên thuế vụ ở quận 1 kể rằng có một lần dò trong danh sách thấy có doanh nghiệp xây dựng ba bốn tháng trời chẳng tới lui nộp thuế. Viên chức này đến kiểm tra thì thấy cả công ty chẳng còn ai. Đương nhiên là công ty này lọt vào doanh nghiệp biến mất của cục Thuế thành phố. Bỗng nhiên vài tháng sau, nhân viên của công ty này lại đến cục Thuế mua thêm hóa đơn. Họ rất ngạc nhiên khi biết mình được xếp vào diện biến mất vì họ vẫn hoạt động và đóng thuế đầy đủ. Thì ra mấy tháng trời nay cả công ty kéo nhau về Tiền Giang làm ăn quên cả việc khai báo với cục Thuế. Khi nhân viên cục Thuế thành phố phối hợp với đồng nghiệp ở tỉnh thì đúng là họ có đăng bạ với cục Thuế địa phương cho phép họ hoạt động vãng lai và đóng thuế đầy đủ ở Tiền Giang. Do không báo cáo với cục Thuế Sài Gòn nên công ty này bị ghi vào danh sách những doanh nghiệp bị bốc hơi.