Ở Mỹ người ta hè nhau xiết chặt kiểm soát súng, vì sợ súng làm chết người. Còn ở Việt Nam các ông cầm đầu đảng cai trị ra lệnh xiết chặt kiểm soát báo chí, vì sợ báo chí làm chết tham nhũng.
Việt Nam vốn có tiếng là nơi luật lệ bất minh, chồng chéo lên nhau, tùy nghi diễn giải. Đạo luật báo chí canh cải mới được Quốc hội chấp thuận là trường hợp điễn hình của tình trạng nhập nhằng đó. Nói chung nó là tiêu biểu cho mọi sự đổi mới biến thành đổi cũ. Quốc Hội của chế độ cộng sản chỉ là cơ quan gật đầu đóng triện, luật xiết chặt kiểm soát báo chí là do lệnh của bộ Chính trị đảng.
Bình thường khi người ta tu sửa một đạo luật là để nó tiến bộ theo kịp với tình thế, đàng này các ông Cộng sản tu sửa luật báo chí để nó giật lùi, tách xa hiện thực. Điều khoản thông tin trung thực đã được gắn thêm một cái đuôi "mọi tin tức phải có lợi cho đất nước và nhân dân". Người ta đã biết truyền thống nhập nhằng của đảng Cộng sản, nhân dân là đảng và đảng là nhân dân, đảng lập ra nhà nước và nhà nước cũng là nước, từ sự nhập nhằng này người ta đã thấy làm hại đảng là làm hại nước và làm lợi cho nước là làm lợi cho đảng.
Nếu loan tin xác thực mà không có lợi cho đảng thì sao" Hiển nhiên đó là phạm luật vì tin bắt buộc phải có lợi. Chỉ riêng khoản này đã cho thấy cái gọi là "tin tức xác thực" chỉ là cái thùng rỗng. Người ta phải hiểu dù tin có xác thực cũng cấm đăng vì nó có hại cho đảng. Thật ra luật mới chưa ra, nó đã được thi hành rồi. Hồi cuối năm 1997, ký giả Nguyễn Hoàng Linh, chủ biên một tờ tạp chí về đầu tư của nhà nước đã bị bắt vì đã thực hiên một thiên phóng sự xác thực, nhưng có hại cho bọn tham nhũng.
Nhưng khổ nhất cho mấy ông ký giả ở Việt Nam chui đầu vào làm cho báo đảng và nhà nước là câu hỏi "thế nào là có lợi"" Ở những nước khác, diễn giải luật pháp là quyền và trách nhiệm của Tối Cao Pháp Viện, nhưng ở Việt Nam dưới chế độ cộng sản, chỉ cần một anh bộ trưởng trong chính phủ cũng có quyền diễn giải luật. Nguyễn Khoa Điềm, bộ trưởng Văn hóa-Thông tin đã diễn giải luật báo chí đúng theo truyền thống vừa đá banh vừa thổi còi, tùy nghi suy diễn. Thí dụ báo chí loan tin mùa lúa năm nay đồng bằng sông Cửu Long thâu hoạch tràn trề, lúa chất đầy kho. Tin đó hiển nhiên có lợi, nhưng dù có thật đó cũng là tin có hại. Bởi vì nó làm cho những nhà buôn ngoại quốc biết lúa có nhiều, nên họ dìm giá khiến nông dân bị thiệt hại. Và như vậy báo chí phải bồi thường. Luật báo chí của nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thứ luật quái gở nhất trong rừng luật pháp u minh của nước này. Chẳng những trong một điều, khoản này chửi lại khoản kia, mà nó còn bắt báo chí phải bồi thường những chuyện nói ngược nói xuôi, nói thế nào cũng được.
Các ông nhà báo ngoại quốc không bị dính vào thứ nhập nhằng này vì đảng sợ có sự phản ứng quá mạnh, phanh phui bộ mặt trò hề của luật pháp Việt Nam. Tuy vậy họ cũng tò mò về cái khoản bắt vạ nói trên. Nếu bồi thường thì ai bồi thường, cả tòa báo hay cá nhân ký giả" Nhà báo lấy tiền đâu ra mà bồi thường tổng số thiệt hại của một mùa lúa xuống giá" Nếu không có tiền bồi thường thì đi tù cả lũ. Về mặt pháp lý cũng nên đặt câu hỏi lấy bằng chứng đâu mà liên hệ sự xuống giá lúa với tin được mùa do nhà báo đăng ra" Làm như nông dân được mùa lúa là một thứ "bí mật quốc gia", nếu báo không loan tin thì chẳng có ai biết.
Ở Việt Nam báo chí nếu không của đảng hay của các cơ quan nhà nước thì cũng là báo của các đoàn thể tổ chức ngoại vi đảng. Không có báo độc lập, không có báo của tư nhân. Toàn thể báo chí và người viết đã bị cùm trong cái cũi "tự do báo chí theo đảng". Con thú đã bị nhốt vào chuồng, nó đã bị kiểm soát. Vậy tại sao bây giờ đảng lại thấy cần xiết chặt thêm kiểm soát" Đó là vì đảng bắt đầu đi vào cuộc mạo hiểm "phê và tự phê" mà lại thiếu tự tín. Báo chí nhà nước đã nở rộ theo cuộc cách mạng kinh tế thị trường vì nó là đất làm ăn có tiền nhiều, báo bán chạy vì những tin tức trong xã hội, điểm thêm những lãnh vực có tính cách giải trí mở rộng kiến thức dù nó đã bị sàng lọc rất kỹ về chính trị.
Nhu cầu thông tin và tìm hiểu của người dân Việt Nam bây giờ rất lớn. Họ đọc bất cứ cái gì miễn không phải là những bài tuyên truyền lạc hậu mà họ đã chán ngấy. Nhất là giới trẻ càng thèm khát tìm hiểu những cái hay cái mới của thế giới bên ngoài. Chính xu thế này làm đảng sợ. Đảng đã hô đánh tham nhũng, nếu báo chí nhà nước cũng nhào vào đánh theo, tin xác thật sẽ làmn đổ vỡ lớn trong tòa lâu đài giáo điều. Vì thế nới có sự diễn giải "tuy có lợi mà xét ra có hại" và lời hăm "phạt bồi thường" để cảnh cáo. Những tay giáo điều trong đảng muốn giữ độc quyền "phê và tự phê" để kiềm chế tổn hại.
Như vậy báo chí trong nước chỉ còn là những tờ truyền đơn của đảng chăng" Chúng tôi không bi quan như vậy. Chúng tôi vẫn nghĩ ký giả báo nhà nước, trừ những cán bộ tuyên truyền, vẫn còn chút lương tâm của người cầm viết. Một lúc nào đó họ vẫn tìm cách gỡ ra được những sợi dây trói buộc của đạo luật báo chí quái gở. Và nếu báo công khai, báo nhà nước bị bóp chết, báo chui báo lậu, báo rỉ tai trên hè phố trong các quán cà-phê lại càng thịnh hành hơn trước. Bịt mồm ngôn luận trong thời đại này chỉ là một ước mơ đã lỗi thời.
Việt Nam vốn có tiếng là nơi luật lệ bất minh, chồng chéo lên nhau, tùy nghi diễn giải. Đạo luật báo chí canh cải mới được Quốc hội chấp thuận là trường hợp điễn hình của tình trạng nhập nhằng đó. Nói chung nó là tiêu biểu cho mọi sự đổi mới biến thành đổi cũ. Quốc Hội của chế độ cộng sản chỉ là cơ quan gật đầu đóng triện, luật xiết chặt kiểm soát báo chí là do lệnh của bộ Chính trị đảng.
Bình thường khi người ta tu sửa một đạo luật là để nó tiến bộ theo kịp với tình thế, đàng này các ông Cộng sản tu sửa luật báo chí để nó giật lùi, tách xa hiện thực. Điều khoản thông tin trung thực đã được gắn thêm một cái đuôi "mọi tin tức phải có lợi cho đất nước và nhân dân". Người ta đã biết truyền thống nhập nhằng của đảng Cộng sản, nhân dân là đảng và đảng là nhân dân, đảng lập ra nhà nước và nhà nước cũng là nước, từ sự nhập nhằng này người ta đã thấy làm hại đảng là làm hại nước và làm lợi cho nước là làm lợi cho đảng.
Nếu loan tin xác thực mà không có lợi cho đảng thì sao" Hiển nhiên đó là phạm luật vì tin bắt buộc phải có lợi. Chỉ riêng khoản này đã cho thấy cái gọi là "tin tức xác thực" chỉ là cái thùng rỗng. Người ta phải hiểu dù tin có xác thực cũng cấm đăng vì nó có hại cho đảng. Thật ra luật mới chưa ra, nó đã được thi hành rồi. Hồi cuối năm 1997, ký giả Nguyễn Hoàng Linh, chủ biên một tờ tạp chí về đầu tư của nhà nước đã bị bắt vì đã thực hiên một thiên phóng sự xác thực, nhưng có hại cho bọn tham nhũng.
Nhưng khổ nhất cho mấy ông ký giả ở Việt Nam chui đầu vào làm cho báo đảng và nhà nước là câu hỏi "thế nào là có lợi"" Ở những nước khác, diễn giải luật pháp là quyền và trách nhiệm của Tối Cao Pháp Viện, nhưng ở Việt Nam dưới chế độ cộng sản, chỉ cần một anh bộ trưởng trong chính phủ cũng có quyền diễn giải luật. Nguyễn Khoa Điềm, bộ trưởng Văn hóa-Thông tin đã diễn giải luật báo chí đúng theo truyền thống vừa đá banh vừa thổi còi, tùy nghi suy diễn. Thí dụ báo chí loan tin mùa lúa năm nay đồng bằng sông Cửu Long thâu hoạch tràn trề, lúa chất đầy kho. Tin đó hiển nhiên có lợi, nhưng dù có thật đó cũng là tin có hại. Bởi vì nó làm cho những nhà buôn ngoại quốc biết lúa có nhiều, nên họ dìm giá khiến nông dân bị thiệt hại. Và như vậy báo chí phải bồi thường. Luật báo chí của nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thứ luật quái gở nhất trong rừng luật pháp u minh của nước này. Chẳng những trong một điều, khoản này chửi lại khoản kia, mà nó còn bắt báo chí phải bồi thường những chuyện nói ngược nói xuôi, nói thế nào cũng được.
Các ông nhà báo ngoại quốc không bị dính vào thứ nhập nhằng này vì đảng sợ có sự phản ứng quá mạnh, phanh phui bộ mặt trò hề của luật pháp Việt Nam. Tuy vậy họ cũng tò mò về cái khoản bắt vạ nói trên. Nếu bồi thường thì ai bồi thường, cả tòa báo hay cá nhân ký giả" Nhà báo lấy tiền đâu ra mà bồi thường tổng số thiệt hại của một mùa lúa xuống giá" Nếu không có tiền bồi thường thì đi tù cả lũ. Về mặt pháp lý cũng nên đặt câu hỏi lấy bằng chứng đâu mà liên hệ sự xuống giá lúa với tin được mùa do nhà báo đăng ra" Làm như nông dân được mùa lúa là một thứ "bí mật quốc gia", nếu báo không loan tin thì chẳng có ai biết.
Ở Việt Nam báo chí nếu không của đảng hay của các cơ quan nhà nước thì cũng là báo của các đoàn thể tổ chức ngoại vi đảng. Không có báo độc lập, không có báo của tư nhân. Toàn thể báo chí và người viết đã bị cùm trong cái cũi "tự do báo chí theo đảng". Con thú đã bị nhốt vào chuồng, nó đã bị kiểm soát. Vậy tại sao bây giờ đảng lại thấy cần xiết chặt thêm kiểm soát" Đó là vì đảng bắt đầu đi vào cuộc mạo hiểm "phê và tự phê" mà lại thiếu tự tín. Báo chí nhà nước đã nở rộ theo cuộc cách mạng kinh tế thị trường vì nó là đất làm ăn có tiền nhiều, báo bán chạy vì những tin tức trong xã hội, điểm thêm những lãnh vực có tính cách giải trí mở rộng kiến thức dù nó đã bị sàng lọc rất kỹ về chính trị.
Nhu cầu thông tin và tìm hiểu của người dân Việt Nam bây giờ rất lớn. Họ đọc bất cứ cái gì miễn không phải là những bài tuyên truyền lạc hậu mà họ đã chán ngấy. Nhất là giới trẻ càng thèm khát tìm hiểu những cái hay cái mới của thế giới bên ngoài. Chính xu thế này làm đảng sợ. Đảng đã hô đánh tham nhũng, nếu báo chí nhà nước cũng nhào vào đánh theo, tin xác thật sẽ làmn đổ vỡ lớn trong tòa lâu đài giáo điều. Vì thế nới có sự diễn giải "tuy có lợi mà xét ra có hại" và lời hăm "phạt bồi thường" để cảnh cáo. Những tay giáo điều trong đảng muốn giữ độc quyền "phê và tự phê" để kiềm chế tổn hại.
Như vậy báo chí trong nước chỉ còn là những tờ truyền đơn của đảng chăng" Chúng tôi không bi quan như vậy. Chúng tôi vẫn nghĩ ký giả báo nhà nước, trừ những cán bộ tuyên truyền, vẫn còn chút lương tâm của người cầm viết. Một lúc nào đó họ vẫn tìm cách gỡ ra được những sợi dây trói buộc của đạo luật báo chí quái gở. Và nếu báo công khai, báo nhà nước bị bóp chết, báo chui báo lậu, báo rỉ tai trên hè phố trong các quán cà-phê lại càng thịnh hành hơn trước. Bịt mồm ngôn luận trong thời đại này chỉ là một ước mơ đã lỗi thời.
Gửi ý kiến của bạn
