“Đánh người chạy đi, ai đánh người chạy lại”, thành ngữ VN này chưa được dịch qua tiếng Á Rập nên al Qaeda mới hạ độc thủ tấn công xứ Turkey. Sai lầm này của khủng bố chứng minh là George W. Bush có lý...
Có thể vì những lầm lẫn gì đó về ngôn ngữ, Mỹ gọi con gà Tây là turkey. Ta lầm vì đó là con gà Mỹ, gốc từ Trung Nam Mỹ truyền qua Âu châu rồi mới do Tây bồng qua xứ ta nên bị ta gọi là gà Tây. Người ta có khi cũng lầm khi gọi con gà to xác mà thịt bở như giấy bản đó là turkey. Có nơi giải thích rằng vì người Anh khi đó nhìn cái mòng gà màu đỏ, dài lòng thòng như dải mũ “kaffiyah” của lính Thổ Nhĩ Kỳ (Turkey), nên mới gán cho nó tên turkey. Xin hãy để chuyện ngôn ngữ ở đó, vì dù sao mặc lòng, Lễ Tạ Ơn của Mỹ là phải ăn thịt turkey mới là phải đạo.
Quân khủng bố al Qaeda hiển nhiên cũng biết vậy nên trong dịp lễ chay Ramadan của dân Hồi giáo mới làm món Turkey sống, bằng hai đợt khủng bố, mỗi đợt hai đòn, nhắm vào xứ Turkey. Và có lẽ al Qaeda cũng lầm, một lẫm lẫn chết người nhưng có khi được việc cho thế giới....
Xin nhường chuyện thịt gà turkey cho nhà bếp để nói về thực đơn Turkey của al Qaeda.
Ngày Thứ Bảy 15, al Qaeda tấn công hai đền Do Thái tại thành phố lớn nhất của Turkey là Istanbul. Ngày Thứ Năm 20, quân khủng bố lại gây chấn động tại Istanbul với vụ đánh bom cảm tử vào Tòa tổng lãnh sự Anh và trụ sở Ngân hàng Hongkong and Shanghai Bank (HSBC). Đây là ngân hàng lớn thứ nhì thế giới, hội sở đặt tại Luân Đôn của Anh và có quan hệ tài chánh lâu đời với toàn cõi Á châu, được lập ra từ 130 năm trước tại Hongkong.
Vụ đánh bom đền thờ Do Thái giáo là điều người ta không thể chấp nhận dù có thể hiểu được: tấn công Do Thái là có thể huy động hậu thuẫn của các phe Hồi giáo cực đoan quá khích. Việc tấn công vào lãnh sự quán và một ngân hàng Anh tại Istanbul là điều cũng có thể hiểu được, khi Tổng thống Mỹ đang là khách danh dự của Anh và khi Anh đang là đồng minh chí cốt của Hoa Kỳ. Nhưng, vì sao lại đánh một ngân hàng, và vì sao lại đánh nhồi vào Turkey" Vì sao al Qaeda lại tận tình chiếu cố Turkey như vậy"
Trong các thành viên của Minh ước Bắc Đại Tây Dương, Turkey duy nhất theo đạo Hồi và là vị trí chiến lược của NATO nằm ngang hai lục địa Âu Á. Turkey cũng là xứ Hồi giáo hiếm hoi có tinh thần ôn hòa và đã có nền móng dân chủ bền vững, lại đang nộp đơn gia nhập Liên hiệp Âu châu, để trở thành một quốc gia Âu châu thay vì nằm lửng lơ giữa hai thế giới Âu Á. Turkey không thua kém gì một xứ Âu châu đặc xệt như Hy Lạp chẳng hạn.
Hơn thế, hồi tháng 11 năm ngoái xứ này có một cuộc bầu cử long trời lở đất khiến khuynh hướng Hồi giáo do đảng Công lý và Phát triển (AKP) lãnh đạo thắng lớn và ông Recep Tayyep Erdoghan lên lãnh đạo. Một trong những quyết định của chính quyền này là ngăn chặn thế lực của quân đội vốn có xu hướng thân Mỹ. Kết quả làm Hoa Kỳ buồn lòng không ít, dù đã đề nghị sáu tỷ đô la viện trợ mà Turkey không tham gia liên quân tấn công Iraq, cho đến ngày 21 tháng Ba cũng chẳng cho Mỹ mượn lãnh thổ làm căn cứ tung quân vào Iraq. Không những tách xa Hoa Kỳ, Turkey còn muốn tiến gần hơn với Âu châu để là hội viên trọn vẹn của Liên hiệp Âu châu, vốn đang lên gân độc lập với Mỹ.
Sự chọn lựa này của chính quyền Ankara rất đáng chú ý. Turkey có sắc dân Kurd sinh sống ở miền Nam, tiếp giáp với sắc dân Kurd sinh sống ở miền Bắc xứ Iraq. Nếu dân Kurd ở hai bên mà thống nhất thành một khối nhân khi Iraq có loạn, thì Turkey có thể gặp khó khăn và sự toàn vẹn lãnh thổ có khi bị đe dọa. Cho nên, quyền lợi trước mắt của Turkey là góp gạo thổi cơm với Mỹ tại Iraq để có thể khống chế phong trào ly khai hay tự trị của dân Kurd là điều các tướng tá trong quân đội đều đã sẵn sàng, nhân dịp làm thịt luôn dân Kurd tại mạn Bắc xứ Iraq có rất nhiều giếng dầu béo bở. Vậy mà chính quyền Hồi giáo xứ này vẫn không chịu và thuyết phục quân đội là nên ngả theo xu thế chủ hòa cùng Liên Âu thì có lợi hơn. Trong vùng Cận Đông, nhiều xứ Hồi giáo ôn hòa khác không giữ thế trung lập như vậy mà hoàn toàn hợp tác với Mỹ.
Tóm lại, Turkey, một đồng minh của Mỹ tại vùng đất chiến lược của Mỹ đã lắc đầu chê tiền Mỹ và nhảy lên hàng rào ngồi giám trận thay vì đưa quân vào Iraq,
Vậy mà ngồi trên hàng rào vẫn bị đánh oan.
Khi một xứ Hồi giáo ôn hòa, đang muốn giải trừ sức ép của Mỹ mà lại bị al Qaeda tấn công thì ta phải tự hỏi vì sao. Sau đây là vài lý do khả dĩ giải thích được nghịch lý này.
Trước hết, từ ba năm nay, Turkey bị khủng hoảng kinh tế và cần tới viện trợ và tín dụng của Tây phương, trong đó có Quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF và Ngân hàng Trung ương Âu châu ECB. Chính quyền Turkey đang ngập nợ đến cổ, từ trong ra ngoài. Trong nước thì mắc nợ hơn 90 tỷ đô la, bên ngoài mắc nợ một ngân khoản tương tự là 90 tỷ, gồm có 36 tỷ nợ IMF và 43 tỷ nợ ECB. Turkey thoi thóp về kinh tế nên cần ổn định để phục hồi sinh hoạt kinh doanh, thu hút đầu tư và kiếm tiền trả nợ. Khi tấn công ngân hàng HSBC, al Qaeda đánh vào huyết mạch kinh tế Turkey và đánh vào niềm tin của giới đầu tư Âu châu. Đó là lý do thứ nhất, trong giả thuyết bi quan mà không sai với thực tế, là al Qaeda là một lực lượng tinh vi và có tầm nhìn chiến lược lâu dài.
Lý do thứ hai, quân khủng bố muốn bắn tiếng với mọi nước Hồi giáo khác là dù có co chân ngồi trên hàng rào và từ chối viện trợ cấp cứu của Mỹ để ngả theo Âu châu cũng vẫn không yên được. Lý do thứ ba, có khi đơn giản và lạc quan hơn vậy, là al Qaeda phải tìm loại mục tiêu dễ đánh để chứng tỏ sự hiện hữu và khả năng hành động của mình.
Vì bất kỳ lý do nào, thông điệp nổi bật nhất của đợt tấn công vừa rồi vẫn là: mọi xứ Hồi giáo, dù ôn hòa hay không, dù theo chế độ thế quyền hay thần quyền, cứ liên hệ với Do Thái, Hoa Kỳ hay Tây phương, kể cả về kinh tế tài chánh, cũng là kẻ thù của al Qaeda. Từ nay cho đến khi lễ Ramadan kết thúc (ngay trước Lễ Tạ Ơn của Hoa Kỳ), quân khủng bố còn ra tay để khẳng định điều đó, các ngân hàng Âu Á có khi cũng bị tấn công. Theo lời báo động của tình báo Anh sau vụ tấn công hôm 20, Turkey có thể bị khủng bố nữa trong mấy ngày tới.
Hậu quả trước mắt là quân đội Turkey sẽ thắng thế, giải pháp cầu hòa và thiên Âu của chính quyền Recep Erdoghan bị phá hoại, Turkey sẽ trở thành gắn bó hơn với Hoa Kỳ. Chỉ dấu đầu tiên của chiều hướng này là lực lượng Hồi giáo cực đoan trong nội bộ Turkey sẽ bị tiêu diệt vì có liên hệ với al Qaeda.
Nhìn lại toàn cảnh mới thấy George W. Bush có lý như ông đã trình bày trong bài diễn văn hôm 20 tháng Chín năm 2001, ngay sau vụ khủng bố 9-11, đã nhắc lại trong bài diễn văn hôm mùng sáu vừa qua tại Hoa Kỳ, hoặc bài diễn văn hôm 19 tại Luân Đôn. Khủng bố mang đặc tính toàn cầu và toàn diện chống lại nhân loại văn minh, chứ không thu gọn vào chiến trường Afghanistan hay Iraq, và không quốc gia nào có thể tránh được nguy cơ đó. Dù lên gân chống Mỹ hoặc len lén đứng ngoài để Hoa Kỳ lãnh đạn thì cũng có khi bị vạ. Lần đầu tiên kể từ ngày 11 tháng Chín năm 2001, hành động cực đoan của al Qaeda có thể giúp ông Bush thắng cử năm tới. Chẳng phải là vì vồ Turkey mà ngộ độc sao"
Có thể vì những lầm lẫn gì đó về ngôn ngữ, Mỹ gọi con gà Tây là turkey. Ta lầm vì đó là con gà Mỹ, gốc từ Trung Nam Mỹ truyền qua Âu châu rồi mới do Tây bồng qua xứ ta nên bị ta gọi là gà Tây. Người ta có khi cũng lầm khi gọi con gà to xác mà thịt bở như giấy bản đó là turkey. Có nơi giải thích rằng vì người Anh khi đó nhìn cái mòng gà màu đỏ, dài lòng thòng như dải mũ “kaffiyah” của lính Thổ Nhĩ Kỳ (Turkey), nên mới gán cho nó tên turkey. Xin hãy để chuyện ngôn ngữ ở đó, vì dù sao mặc lòng, Lễ Tạ Ơn của Mỹ là phải ăn thịt turkey mới là phải đạo.
Quân khủng bố al Qaeda hiển nhiên cũng biết vậy nên trong dịp lễ chay Ramadan của dân Hồi giáo mới làm món Turkey sống, bằng hai đợt khủng bố, mỗi đợt hai đòn, nhắm vào xứ Turkey. Và có lẽ al Qaeda cũng lầm, một lẫm lẫn chết người nhưng có khi được việc cho thế giới....
Xin nhường chuyện thịt gà turkey cho nhà bếp để nói về thực đơn Turkey của al Qaeda.
Ngày Thứ Bảy 15, al Qaeda tấn công hai đền Do Thái tại thành phố lớn nhất của Turkey là Istanbul. Ngày Thứ Năm 20, quân khủng bố lại gây chấn động tại Istanbul với vụ đánh bom cảm tử vào Tòa tổng lãnh sự Anh và trụ sở Ngân hàng Hongkong and Shanghai Bank (HSBC). Đây là ngân hàng lớn thứ nhì thế giới, hội sở đặt tại Luân Đôn của Anh và có quan hệ tài chánh lâu đời với toàn cõi Á châu, được lập ra từ 130 năm trước tại Hongkong.
Vụ đánh bom đền thờ Do Thái giáo là điều người ta không thể chấp nhận dù có thể hiểu được: tấn công Do Thái là có thể huy động hậu thuẫn của các phe Hồi giáo cực đoan quá khích. Việc tấn công vào lãnh sự quán và một ngân hàng Anh tại Istanbul là điều cũng có thể hiểu được, khi Tổng thống Mỹ đang là khách danh dự của Anh và khi Anh đang là đồng minh chí cốt của Hoa Kỳ. Nhưng, vì sao lại đánh một ngân hàng, và vì sao lại đánh nhồi vào Turkey" Vì sao al Qaeda lại tận tình chiếu cố Turkey như vậy"
Trong các thành viên của Minh ước Bắc Đại Tây Dương, Turkey duy nhất theo đạo Hồi và là vị trí chiến lược của NATO nằm ngang hai lục địa Âu Á. Turkey cũng là xứ Hồi giáo hiếm hoi có tinh thần ôn hòa và đã có nền móng dân chủ bền vững, lại đang nộp đơn gia nhập Liên hiệp Âu châu, để trở thành một quốc gia Âu châu thay vì nằm lửng lơ giữa hai thế giới Âu Á. Turkey không thua kém gì một xứ Âu châu đặc xệt như Hy Lạp chẳng hạn.
Hơn thế, hồi tháng 11 năm ngoái xứ này có một cuộc bầu cử long trời lở đất khiến khuynh hướng Hồi giáo do đảng Công lý và Phát triển (AKP) lãnh đạo thắng lớn và ông Recep Tayyep Erdoghan lên lãnh đạo. Một trong những quyết định của chính quyền này là ngăn chặn thế lực của quân đội vốn có xu hướng thân Mỹ. Kết quả làm Hoa Kỳ buồn lòng không ít, dù đã đề nghị sáu tỷ đô la viện trợ mà Turkey không tham gia liên quân tấn công Iraq, cho đến ngày 21 tháng Ba cũng chẳng cho Mỹ mượn lãnh thổ làm căn cứ tung quân vào Iraq. Không những tách xa Hoa Kỳ, Turkey còn muốn tiến gần hơn với Âu châu để là hội viên trọn vẹn của Liên hiệp Âu châu, vốn đang lên gân độc lập với Mỹ.
Sự chọn lựa này của chính quyền Ankara rất đáng chú ý. Turkey có sắc dân Kurd sinh sống ở miền Nam, tiếp giáp với sắc dân Kurd sinh sống ở miền Bắc xứ Iraq. Nếu dân Kurd ở hai bên mà thống nhất thành một khối nhân khi Iraq có loạn, thì Turkey có thể gặp khó khăn và sự toàn vẹn lãnh thổ có khi bị đe dọa. Cho nên, quyền lợi trước mắt của Turkey là góp gạo thổi cơm với Mỹ tại Iraq để có thể khống chế phong trào ly khai hay tự trị của dân Kurd là điều các tướng tá trong quân đội đều đã sẵn sàng, nhân dịp làm thịt luôn dân Kurd tại mạn Bắc xứ Iraq có rất nhiều giếng dầu béo bở. Vậy mà chính quyền Hồi giáo xứ này vẫn không chịu và thuyết phục quân đội là nên ngả theo xu thế chủ hòa cùng Liên Âu thì có lợi hơn. Trong vùng Cận Đông, nhiều xứ Hồi giáo ôn hòa khác không giữ thế trung lập như vậy mà hoàn toàn hợp tác với Mỹ.
Tóm lại, Turkey, một đồng minh của Mỹ tại vùng đất chiến lược của Mỹ đã lắc đầu chê tiền Mỹ và nhảy lên hàng rào ngồi giám trận thay vì đưa quân vào Iraq,
Vậy mà ngồi trên hàng rào vẫn bị đánh oan.
Khi một xứ Hồi giáo ôn hòa, đang muốn giải trừ sức ép của Mỹ mà lại bị al Qaeda tấn công thì ta phải tự hỏi vì sao. Sau đây là vài lý do khả dĩ giải thích được nghịch lý này.
Trước hết, từ ba năm nay, Turkey bị khủng hoảng kinh tế và cần tới viện trợ và tín dụng của Tây phương, trong đó có Quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF và Ngân hàng Trung ương Âu châu ECB. Chính quyền Turkey đang ngập nợ đến cổ, từ trong ra ngoài. Trong nước thì mắc nợ hơn 90 tỷ đô la, bên ngoài mắc nợ một ngân khoản tương tự là 90 tỷ, gồm có 36 tỷ nợ IMF và 43 tỷ nợ ECB. Turkey thoi thóp về kinh tế nên cần ổn định để phục hồi sinh hoạt kinh doanh, thu hút đầu tư và kiếm tiền trả nợ. Khi tấn công ngân hàng HSBC, al Qaeda đánh vào huyết mạch kinh tế Turkey và đánh vào niềm tin của giới đầu tư Âu châu. Đó là lý do thứ nhất, trong giả thuyết bi quan mà không sai với thực tế, là al Qaeda là một lực lượng tinh vi và có tầm nhìn chiến lược lâu dài.
Lý do thứ hai, quân khủng bố muốn bắn tiếng với mọi nước Hồi giáo khác là dù có co chân ngồi trên hàng rào và từ chối viện trợ cấp cứu của Mỹ để ngả theo Âu châu cũng vẫn không yên được. Lý do thứ ba, có khi đơn giản và lạc quan hơn vậy, là al Qaeda phải tìm loại mục tiêu dễ đánh để chứng tỏ sự hiện hữu và khả năng hành động của mình.
Vì bất kỳ lý do nào, thông điệp nổi bật nhất của đợt tấn công vừa rồi vẫn là: mọi xứ Hồi giáo, dù ôn hòa hay không, dù theo chế độ thế quyền hay thần quyền, cứ liên hệ với Do Thái, Hoa Kỳ hay Tây phương, kể cả về kinh tế tài chánh, cũng là kẻ thù của al Qaeda. Từ nay cho đến khi lễ Ramadan kết thúc (ngay trước Lễ Tạ Ơn của Hoa Kỳ), quân khủng bố còn ra tay để khẳng định điều đó, các ngân hàng Âu Á có khi cũng bị tấn công. Theo lời báo động của tình báo Anh sau vụ tấn công hôm 20, Turkey có thể bị khủng bố nữa trong mấy ngày tới.
Hậu quả trước mắt là quân đội Turkey sẽ thắng thế, giải pháp cầu hòa và thiên Âu của chính quyền Recep Erdoghan bị phá hoại, Turkey sẽ trở thành gắn bó hơn với Hoa Kỳ. Chỉ dấu đầu tiên của chiều hướng này là lực lượng Hồi giáo cực đoan trong nội bộ Turkey sẽ bị tiêu diệt vì có liên hệ với al Qaeda.
Nhìn lại toàn cảnh mới thấy George W. Bush có lý như ông đã trình bày trong bài diễn văn hôm 20 tháng Chín năm 2001, ngay sau vụ khủng bố 9-11, đã nhắc lại trong bài diễn văn hôm mùng sáu vừa qua tại Hoa Kỳ, hoặc bài diễn văn hôm 19 tại Luân Đôn. Khủng bố mang đặc tính toàn cầu và toàn diện chống lại nhân loại văn minh, chứ không thu gọn vào chiến trường Afghanistan hay Iraq, và không quốc gia nào có thể tránh được nguy cơ đó. Dù lên gân chống Mỹ hoặc len lén đứng ngoài để Hoa Kỳ lãnh đạn thì cũng có khi bị vạ. Lần đầu tiên kể từ ngày 11 tháng Chín năm 2001, hành động cực đoan của al Qaeda có thể giúp ông Bush thắng cử năm tới. Chẳng phải là vì vồ Turkey mà ngộ độc sao"
Gửi ý kiến của bạn
